R.P. Antonii Ruuio Rodensis ... Commentarii in libros Aristotelis Stagiritae de caelo, & mundo ..

71쪽

Lib. I. Cap. II. Eurist VII. y 3

physicum persectum. & complutum , cum sit pars, habere tamen aliqualem actum, nempe, aliquem gradum, seu praedicaxum persectivum, & deteri natiuum rationis communis, & imperfectissimae materiae ad ratem rationem & speciem partialem imperfectam materiae in ordine ad talem modum informandi formae,cum hoc tamen semper manet materia imperfectissima aliorum omnium entium, licet in se habeat species inaequalis perfectionis. Ad secundum iam probauimus ex unitate specifica materiae caeli , & sublunaris recto inferri, caelum essu cpyxuptibile. Nec nobis contrariatur locus ex primo Genesis , ubi videtur indicari ex communi materia aquae facta fuisse corpora caelestia : nam & si expositorum sensus varius sit, quem expendere a nostro instituto alienum est, tamen nihil contra nomam sententiam inserti efficaciter potest , ut bene adnotat sanctus Thomas I .p.quaest. 68. arr. I.2. & 3. qui ctiam quaest.66.art.2.ad I. probe docet, aliquos Patres scholae Platonis addictos illius sententiam retulisse, &ideo in hac parte non potiri plusquam Platonica auctoritate.

AESTIO VII.

An re feriarcaeis Uit perfectior sublunari.

Via species iuxta Arist. sunt sicut numeri, de quibus constat, duos aequales dari non posse,ita repugnat dari duas species aequalis persectionis, de propterea si materiae specie distinguuntur, necesse est , unam esse perfectiorem altera , utra autem sit perfectior,hoc est,quod quaerit titulus quaestionis,

72쪽

s 4 De Cato , se mundo.

Et quod materia sublunaris sit persectior,videntutessicaeiter probare haec argumenta : Primum, quia perfectio essentialis potentiae sumitur in ordine adactum vi 2.lib.de anima, tract.de potentiis animat ira communi scripsimus sed sublunaris materia respicit nobiliorem actum,quam caelestis,nempe, animam maxime rationalem,ergo erit nobilior.Secundum argumentum , quia actus adaequatus sumit suam perfe-isionem ex maiori extensione ad particulares actus,

praesertim perfectiores, qui sussiciunt persectiorem

constituererationem communem ad aequatam eius,

ut eatio adaequata potentiae vi suae ex eo solum foret perfectior rationibus adaequatis aliorum sensuum, quia se extendit ad perfectissimam qualitatem, quae est lux: sussicit ergo quod actus adaequatus sublunaris materiae se extendat ad animam rationalem, &caeteras forma caelesti perfectiores, ut perfectior Censeatur actus adaequatus,quem respicit per se. acta adaequato caelestis formae, quem respicit per se materia caelestis , de eonsequenter eadem ipsa materia sublunaris sit persectior. Tertium argumentum: quia si materia caeli emet perfectior, ex eo quod , licet forma in entitate 1it minus persecta, in modo tamen informandi mamissibiliter ι subquo formaliter a materia respicitur,per sectior est, ex hoc sequeretur, quod si materia lapidis foret capax solius formae lapidis, & materia sublunaris esset capax aliarum omnium, sicut est modo,nihilomii rus materia lapidis . foret perfectior sublunari nunc existenti , quod patet esse absurdum. Sed probatur consequentia, quia materia lapidis in eo casi haberet perfectiorem modum informandi, cum informaretur modo inseparabili, propriam tantum respicienti formam sicut materia caeli.

a Opposi

73쪽

Oppositam sententiam, quod materia caelestis sit perfectior citentialiter sublunari, tenet Richard. in a. distinct. Ιχ. quaest.2. & quodlibeto . quaest. I. Durandus eadem distinch. i 2. quaestione prima , in eamque videtur inclinare Scotus qDetest. 1. in tolutione argumen. quamuis dubius per mancat, Argentina in I. distinia. q.quaest. prima, articulo secundo, & Abulensi, in ca. χχ. . Matthaei quaest. χχχ. de est communis in schola, & longe probabilior: nam in primis colligi tur efficaciter ex doctrina Aristotelis 7. libro metaphysicqcap. 6. t CX u 21.ubi expresse docct, maceriam subluna rem cile principium corruptionis rerum his verbis: Cundia vero,qua aut natura, aut arte fiunt habet materiam phsbiis est enim esse, ct non esse, eorum unum quodque,hoc autem cuique materia. f. X quibus ita arguo , corruptio rerum , cum lcndat ad n Gn ciste, cst maxima imperfectio earum : sed sublunaris mat cria est quasi principium,& fons eius; ergo est impet factissima,quam imperfectionem, cum non habeat materia caelestis , minus imperfecta erit. Praeterea maxima illa imperfectio prouenit ei ex eo quod , habens unam formam desiderat alias, quas non habet; unde si quitur elle eis priuatam amna Q, ut docet Aristot. i.lib.tex. 8i .infinitis subditur priuationibus,quarum ratione turpis,& malefica vocatur , & malum . hoc est corruptionem rei, in qua est, machinari dicitur : quibus omnibus imperfectionibus caret materia caelestis, quia unam tantum formam habere potest , nec appetit aliam , immo nec capax eius est, ergo iuxta sententiam Aristotelis essentialiter est perfectior. Probatur deinde ratione. Primo, quia materia ex propria natura etipotentia passiua: sed potentia passiua est imperfectissima quam propterea Deo nullo modo tribui- u ) ergo, quo materia fuerit magis passiua, erit

74쪽

impersectior, sed constat, sublunarem elle magis passivam, quam caelestem,tum quia indifferens est, ad recipiendum omnes formas,& atquc potest vi Iistimam, aenobilissimam recipere, immo & cas,quas scinci ha buit,potest quantum est ex se,iterum recipero avia de potentiam passivam quasi tu finitam, hoe est, recepti uatn sine termino habet, caelestis vero miluinuiui habet de potentia passiua , cum vntiis dumtaxat formae capax sit, & semel tantum possit eam recipore: ergo longe minus imperfecta erit. Secundo, di essicacius probatur a priori , nam perfectio passiua materiae luamiturin ordine ad actum: sed materia calleltis recipit aetum essentialiter , atque formaliter perscctiorem ergo es lentialiter,ac positi uc est persectior. Probatur minor, quia propria, de formalis ratio actus siminutex perfectiori modo actuandi potentiam : sed forma

caelestis perfectiori modo actuat materiam , ergo est perfectior actus formaliter,quare materia eum respiciens erit perfectior potet alia , & materia perfectior. Minorem probo,quia forma caelestis actuat materiam satiando appetitum eius ,& totam cius capacitatem Complendo. Prςterea actuat se uniendo materiς viaio ne indiliolubili, & sua natura perpetua, sublunariS vero forma nec explet capacitatem materiae, nec VniΟ-

ne in dissolubili unitur,sed naturaliter dissolubili, illa

ergo erit longe perfectior. Ad primum argumentit,concessa maiori,distigueda est minor,quod materia sublunaris respiciat persectiorem actum,vel formss. nam considerado naturam eius,atque et sentialia prae Jicata,verum est,sed sub ratione praecisa ac formali actus,& sormae,quae sumitur ex modo informadi, falsum: na licet forma sublunatis perfectiorem naturam habeat , & perfectius elle tribuat materiae, de composito, modu informandi habet imper

75쪽

Liber L Caput II. VII. 1 F

imperfectissimum,nempe, separabilem, non explendo Capacitatem materiae , cum tamen caelestis sorma, quamuis imperfectiorem naturam habeat, & imperfectius esse materiae tribuat, persectiori modo et v matur , nempe inseparabili & satiando appetitum eius,

cxplendoque omnem eius capacitatem.

Ad secundum respondetur, ut actus adae ctuatus formae sublunaris perfectior iit, secundum esse , qua ii materialiter, susticit, quod se extendat ad animam rationalem longe perfectiorem sub hac consideratione formae caelesti, non tamen sufficit, ut sit perfectior secundum modu informandi, quod est,esse perfectiorem sub formali, ac praecisa ratione formae, sub qua non est veram, quod eam excedat anima rationalis,immo ab ea exceditur,ut probauimus. ιAd tertium argumentum, de materia lapidis capaci solius formae lapidis, rc spondent recentiores quidam, non ulle casum possibilem, quia cum forma lapidis corruptibilis sit, repugnat, quod sola rcspicia,tur a materia,sed eo ipso, quod eam respicit, caeteras omnes corruptibiles, ac sublunares respicere debet, cum conueniat cum eis eadem forma in modo informandi , sed licet hoc verum sit, non sitis facit argumento, quod non solum loquitur de matcria lapidis,

e & forma cius , ut nunc se habent, sed si per possibile,

vel impossibile talis materia respiceret talem formam solum,& non alteram,nec eius capax foret, & forma - eadem ibiam hanc materiam posset informare, renon altexam, tunc enim non foret eiusdem Iarsonis cum caeteris materiis sublunaribus , nec cliam formacum caeteris formis .Quo supposito, respondeo in eo casu materiam lapidis fore eiusdem conditionis , &ordinis cum caelesti,atque etiam forma eius cum cae

lcstibus seriualiter,quia eodem modo inseparabili in-

76쪽

formaret, explendo capacitatem suae materiae, & sievmendo illi modo , ac modo indillolubili, & mediis dispositionibus contrario carentibus , atque constituendo lapidtam naturaliter incorruptibilem : haec enim omnia sequuntur per locum ab intrins co ex casu sic proposito in argomento. Quod vero dicitur se am lapidis este infimat sortis secundum esse verum est,non secundum modum inta andi pers ctissimum,quem haberet,&ex quo sumitur formalis, ac praecisa ratio formae ut forma est. Si autem aliquis dubitet,an materia sublunaris non

solum sit imperfectior caelesti , sed impersectissima

omnium, quas potest Deus creare, ita nec per potentiam Dei absolutam creabilis sit alia inserior, aut impersectior.Respondeo alde probabile esse,quod non sit creabilis altera impet sectior, quia non videtur exeogitabilis altera potentia magis passiua, cum possit recipere omnes formas corruptibiles: nam de incor-ptibilibus euidens est, nullam esse possibilem mate iam , quae possit utrasque recipere, ita ut tam corru Vibilium , quam incorruptibilium naturaliter sit cap π, quia incorruptibiles sua natura inseparabiliter

insermant: quare unam tantum earum respicit materia,ita ut plurium non sit capax, cum eo ipso quod e Pax plurium foret non posset ab aliqua modo tu separabili insermari,nec satiari potentia eius: sed constat eo esse materiam impersectiorem, quo magis passiua est, & eo magis passivam, quo ad plures tarmas respiciendas indifferens est, & plures recipere potest. Ergo sublunaris materia a Deo creata Omnium est impersectisiima, quae creari possunt per potentiam. Dei absolutam. Quod satis clare docuit D. Augustin. dicens , esse prope nihil, hoc est, nihil minus a nihilo distare, quod est, dari non posse aliud

77쪽

aliud intex genus substintice impersectioris e

litatis.

J AESTIO VI ILAn matem caelorum sint diuersasteries imterses, vessito numero dissim

Resupponimus plures cstos dari specie distinctos. P vel solo numero,ut ostendetur inferIus ,&de eis-Pum materiis controuersiam instituimus,an specie inter sese distinguantur,vel solo numero. Et prima opinio non specie, sed solo numero diis stingui docet,quam siequuntur Capreolus in z. diri δ. auaest. 3. Hispalensiis, ibidem SoncinaSI L.M-- physicae quaest. Io. tabellus quaest. 1 I. ib.8.& m cario eorum est,quia materiae non distinguuntur specie per ordinem ad solmas specie distinctas , secundum gradus essentiales sed secundum modum sed formae caelorum, e m si specie distmgcundum gradus essentiales, habent eundem modum informandi materiam , quia omnes Insorinant modo inseparabili,satiantes appetitum eius. gnes sunt eiusdem speciei , in ratione praemia formarum: ergo omnes etiam materiae erunx eius no ciei,cum respiciam actum eiusdem speciei formaliouod argumentum sic urgeo,formae sublunares ut

e memorum in distinguuntur specie 22ndum pri priam naturam, & nihilominus non distinguum stete proprias materias, sed eiusdem specieI centenim , quiaλrmae habent eundem modum informando separabili non satiantes appetitum materiae. Krgnec caelestes quantumlibri specie distinctae secundo

78쪽

so De Caelo, is SMundo.

pere ab ullo agenti dispositiones contrarias. Ex quibus omnibus plane infertur, non repugnare, quod caelum sit incorruptibile ex propria natura, quamuis materia eius sit eiusdem speciei cum sublunari Posterior sententia distinguit specie materiam nori solum caeli Empiret, sed omnium corporum caelestium , sublunari. Ita D. Thoinas I .parte, quaest. 66. articulo 1.3c ibidem Caietanus, Alexander Alensis Σ. Parte , quaest. 44. membro 2. Albertus Mignus in A. distinct. 6. articulo 8. Richardus in a. distinctione

I 2. quaestione 8. Hispalensis & Capreolus ibidem

quaestione unica, articulo T. Henricus quod libero quaestione I 6. Ferrariensis 3. libro contra gentes capite xo. labellus 8. libro Metaphysicae , quaest. I 3. Sonetinas libro ix. quaest 9. Alexander libro i. naturalium quaestionum , capite I s. Pater Fonseca 2. li- . bro Metaphysicae, capite s. Pater Suar Elom I. Metaphysicae, disputatione I 3. sectione II. Patres Conimbricenses i . libro de cae lo, capit. 2. quaestione 6. squamuis oppositam quoque partem ut probabilem defendant 2 Et tandem hanc sententiam tenuit Diuus Dionysius .cap. de Diuinis nominibus, quem citat pro ea Diuus Thomas in a.dist. I F.quaest. I. articulo h. affirmans in hac re, sicut in aliis fere omnibus

Philosophie is doctrina Aristotelis sequutum fuisse.

Et haec est iam sere communis sententia,quam ut longe probabiliorem sequimur, & imprimis expressa est apud Aristotelem i1. libro Metaphysicae,textu Io. his.

Ce verbis e Cuncta vero quaecumque mutantur, materiam

habent ed diuersam. na ct Usorum sempiternorum,quamque non fiunt generabilia, sed latione mobilia attamen non generabilimsed unde quo. Idem docet 8.li. Metaphysicae rextu Ia.Argumentum vero praecipuum huius sententiς est,quia ii materia cς lotu,&sublunaris essent eius dem

79쪽

Lib. I. CV. II. Eu . VI. Fr

de speciei, sequeretur corpora canellia incorruptibilia

elle, sicut sublunaria. Probatur consequentia,quia materia cxli esset capax aliaru formarum, nempe elemetorum ma ubi eadem est: natura materia,eadem est capacitas recipiendi easdem formas, ut patet an materia quacumq; sublunari,& cu careat aliis formis habebit priuationem earu: quare quatum est ex se eas appeteret.Sed constat, hanc Μriuationem & hunc appetitum aliarum formaru elle totam radice corruptionis elementorum:ergo pari ratione essent corruptibilia corpora caelestia. Cui argumento non fit satis variis solutionibus Non enim saris fit dicere,appetitu illius matera ς expleri per informationem formς adeo persei

continentis alias eminenter; quia nec continet perfectiones aliarum formarum intensiue, nec extensiue,

cu anima rationalis,& qti libet sensitiva persectior sit forma cςli, ac proinde perfectius actu Sc materia. Et ide est de aliquibus formis cς loru coparatione alior uu& omnes absq; dubio perfecti' actuaretex te sue:ergo. Nec satisfacit , quod probabilius respondent alii, hanc incorruptibilitatem prouenire ex speciali modo informandi formς canoram, cum speciali, scilicet ac-c6modatione,& ipecialibus dispositionibus no habe

. tibus contrarium , unde materia cςli non habet capacitatem proximam ad alias formas, sed solum remotam. Hoc,inqpam, non suis cit, quia vel materia earli respicit essentialiter sormam inseparabili modo insor mantem,& cum talibus dispositionibus carentibus contrario, &, hoc sequitur distinctio specifica materiς cum ex se respiciat adium specie distinctum in ratione formali actus vel materia ex se indifferes est, dc accidentaliter determinatur per tales dispositiones ad formam is missibiliter informatam: ergo potuit recipere alias dii politiones,dc aliam formam , & cum

80쪽

semper maneat eadem natura materiae, modo poterit illas recipere naturaliter, cum cuilibet potentiae paΩ suae naturali respondere possit, & debeat potentia activa naturalis, quae illam ad actum reducat ; igitulcaelum erit corruptibile : ob hanc enim rationem inis differentiae materia subiungrium est principium corruptionis. Probat ut secunda nostra sententia,quia si materiae istae sunt eiusdem speciei , sequitur corpora caelestia esse generabilia,scnt suesanaria.Probatur consequenistia, quia si sunt eiusdem speciei, ergo habent potentiam passivam essentialem eiusdem rationis. Ex quoessicaciter insero, easdem formas contineri in potentia utriusque , vi forma solis continebitur in potentia materiae ignis, quia capax illius est , non minas quam propria materia, & Cum Cam non habeat, habebit priuationem , & appetitum eius : sed cuiliubet potentiae passiuae naturali debet correspondere activa naturalis actu exist iis, vel saltam naturali.

ter possibilis,a qua possit reduet in actum, vel frustra erit,possibile est ergo agens naturale, quo educi possit forma solis , quantum est ex se de potentia mate. riae ignis , &ita erit sol secundum se generabilis ex materia ignis, quod patet esse falsum ., Et si materia ignis habet capacitatem naturalem ad formam solis, habebit etiam ad dispositiones illius , quod enim respicit finem, debet etiam eadem ratione respicere me. dia ad illum naturaliter ordinata alias frustra erit ca Pacitas proxima,vel remota perpetuo impedita naturaliter.

Ad primum argumentum dico. actum distinguere vel id , quod se habet ad modum actus & ideo licet materia non habeat in sua essentia aliquem actum physicum, cum sit pura potentia, nec actum meta