장음표시 사용
61쪽
fas sexuum distinctio 3 re verba illa s.ci i Eloquii de discretione lochiorum ad discretionem nati sextis , alid sunt reserenda, ut nos supra, dc forte scrio sumus interpretati, etiana iuxta dictatorism'enteni. Puerperia itaque harmoniam seruant, cultis, quae in ulcri claustro ab initio conceptionis contigerant, potissimum in deditistione mensurni sanguinis ad partus alitionem, & auctionem ..cumque in masculino partu fluxus mensurni sanguinis per septem sileat soles, hoc silentiusti rursus compensatur in puerperio altero septenario , & ita per hoc temporis interuallum uberius fluit lochion. cumque mox in foemineo , ob sexus frigiditatem, geniturae imbecillituram cum huius lexus omnia tardius pro ccdant in utero, ille idem fluxus per binas hebciomadas Paritor sileat ; retribuitur illud idem silentium, in nixu, altero copiosiori lochio,ila per alteias iugiter binas hebdomadas. haudquaqua autern sacrura oraculum typicas mensurni fluxus periodos , quas per singulos, menses retribuunt
muliercs, respcctat sanes esset enim istud fbmnium planes. Haec doctrina cum quouis nectare sit suavior, A quouis sole illustior adscripsi libenter una rescindendum discrimen, offensaculum tollendum sensi. Ucrum quia iam in portum ut reor) appuli-mtis,consistere modb decernimus.. De varia lochiorum natura, ac qualitatese
NAt urat Genius Aristotelcs libr. 3. Metaphysi
ca.I .dc Iq. accurata methodo quantitatis diCrutationi, aheram citimam fecit qualitatis: quam-
62쪽
PEIL VEN. SECT. IN ENixi S. LIB. III. 72 1lls lib. Carcg.c C i latas ca. I .alsera in inter utraque collocas ii, α forte propter rationcs a Porphyrio,ac Si inplicio no .i iguaue assignatas. Nos igitur c acta cassem ditisti melli ado,puerpei si quantitate exposita, qualitatis rationem inscribendam mox cense nati S. Qitalitatumi autem di Ilertatio tanti momonti sciam GHinat triae, , tum ess ntiae occultentur nobis) quo i, qua proxime rerum omnium ideas digi ro quali instini ei 't, lice scii naturas abstius as demostr eras. Hinc καταχ ρηΠκυς qualitatcs Medici, naturas appellar quasi nobis sint naturae magis expositae, a In alii rellio reb: haudquaquam has preesiimunt, qui recte fallosopliantur, rcrum esse sormas clle ii ria l. s. betac quidem easdem replicant, ceu proprietates ab cilc ntia fluentes, cognitu fere impollibili ipsa en sciatia. Quare cum frustra quaererentur rerum formae, ac clientiae,ccu abditae, & inagcessabiles, conis solio mcdici qualitates has sub ratione naturae inquirunt, amplectuntur. Viide scrio Galerius rem peramenta rerum vocat essentias , natura quide iuuestigatione haud quaquam dissicilis. sententia, di verbis Galeni utar, ex li. i. de usu tem primum. Ur maxi ., corporibus inquam, ramenta, quippe propriam particularum substatia coinplent: corpus enim tale natura est,propterea quod caliditate, rigitate, hu-ditῶe,siccitate sic mistu est. nam carus esse carnem,'ineruo Neruum,ct alioru ο-ns Uue id esse, quod est,ob qualitatu quatuorpraditiam certa quadβιeperatura tigit. Haec agitureisse cuiuι sub aliae ratione in sui. Eade tuetur se tetia iteruGalenus cum Hi p. tu li. i. de nat. lium. sen. 31. tu lib. v animi mores c. . dc lib.8. meth.c. l. Quare semper
in eadem stat sententia, quasi medico sussiciat hanc
63쪽
natiiram rimari: reliquam negligere , cum forte . Atlanticum mare coryla exsorbere sit possibilius, quam illa abolita dignoscatur. Istud Porro uberius lustrat prooemio in lib. i. Hipp.de hominis natura, in quo clam tres statuisset Naturae significationes, hanc vltimam tandem indixit, quam sensilem apposite naturam appellat. Haec igitur naturae cognitio,in omni Medicinς parte apprime conducibilis, an Teraphcutica, quia ignotus nequit sanari mor-busvid huius cognitionem peruenimus exacte, cognita eius inussa, uti morbi, dc caussarum naturam assequimur, cuiusque sedulb exploratis qualitatibus ceu signis. dependet itaque totius morbi co- gnitio , cx harum sensilium naturaru dignotione, quae uti signa morborum quasi indicant essentias: inde Graeci se ii morbum indicantia appellant,ut Galenus retur lib.I. Aph.sen. Ia.Ctam igitur enixarum morbi, ut plurimum caussam habeat puerpcriu: huius idea,ac qualitates rimandas omni studio arbitramur. cognita namq; caussa, cu omnis nata sit ploducere similem sibi effectu, innotescerpariter e& morbi idca. veru , ut quod praeter naturas est n9bis aperiatur,oportet prius,quod iocundu natura,digno icere,quasi istud sit norma Lesbia,& ex- , tremorum regula.De hac re perfunctorie aliqua diximus sipra : exactius tame lubet eade percensete, ceu res magni momenti Od fututa disputationem. Sumus dictatos,cu admirabili artificio gynaecio cuncta tractarit. vii de reliqua:proinde hunc, ceu
ducem in cunctis imitandum nobis proponimus. Hic itaque de hac nostra hypothesi, sic eloquitur ,-
lib.de Nat. pueri, num. Ιχ. Commotus autem san gun,partus videlicet tepore findem exis ea-
64쪽
pER v pN .s Ec T. IN ENIXI s. LIB. III. Tai factus,deinde postfoetum sanies crueia,ta' , t Pi γε sit , perfus cum multo sanguine. Mox interiectis quibusdam pauculis lineis, ad ulteriora iam procet dens inquit , Exis autem sanguis, siquidem mκlier valetudine fruaturi senti, eti que futura, qualis ι a victima, que cito concrescit. V d si nec mulier tasana sit, nec sanitatem consequutura, tum fiurgatio parcior, orspecie quidem detersor, ct quae nec cito concrescat. Ex Graecis auctoribus candem ampl&ctitur doctrinam ab ipso Hippocratico fonte haustam Aristoteles lib. . de histor. animal. cap. 2. vi e
Arabibus, horum Princeps Aben Shni lib. s. de Animal. ex. noeteticis autem , vir doctrina grauis Mauricius Cordaeus com. s. in libr. i.de morb. mul.
i Caeterum Galenus do stissimus haudquaquam aD sentitur Hippocrati. mirandum sane, cum huc,ceu Numen quoddam in custis veneretur semper. Arbitratur itaque etiam in muliere sana, & talis futura exquisite inculpatum haudquaqiram eise sanguinem locliij, nec sanguini victimae similem, nee vndequaquσpersee um.Mente aperit suam lib. de Α-tra bile, ca.8. lib.i. Prorhet. om. 2. sen. 68. & lib. I. Epidem. com . . sen. 2I. Huius ultimi loci lubet modo rescribere verba. , Illud in omnibus mulieribus,
quarum impedita est a partu purgatio,sciendum est,'
di memoria tenendum esse, qua in extremum morbis. discrimen veniam perpaucas autem qua modice infe- sata sint, propterea quod plurimis uterus inflamma
tur: quis Iam in ipse partusanguis effusas diuersa
sit qualisate, bis bibosus, illis melaniloticus, aliis virulentus, aut Pituitosus,aut mediocriter bonussed exquisite inculpatus haud unquam, na eius 'prima porrio, fixos incrementum est is seu ta. demonstrant
65쪽
16 DE MORB. ACU T. CUR. eius naturam' tomata, quae consequuutur cohibita a partu purgatione. Adhuc a potitis hoc idem tibi. 3 Epidein com . . sen. 73. inlinuat, dicens, Menstruorusuppressio ossendit, tamen non perinde , visa PartHfuyyrimantur ossicit quod non abundantiam modosed insignem etiam humorum pariat prauitatem. Na meliorem sanguine ad foetus nuIriments caιέs amctes, νelinquensque deteriore, caussa est Ut praegnantes prauis humoribus impleantur, quos a partu vacuat uatura.Ex his igitur locis,uti & ex reliquis citatis liquet Galenum sentire omne lochio ita sigiriter vitiatum. cuius viiij alteram signat caullain, luctionem videlicet, partis utilioris sanguinis ab ipso foetu . huic nos de alteram adiungere fas, moram, i lutuam,eius: dem sanguinis per longum illud conceptionis in- . terstiti uin, in ipso utero. Mora namque illa tἔanquilla rei calidae, in loco calido,putredinis quide aue tor cit iuxta allud vatis Horat. cloquiu, Putrsunt enimni moueantur aqua. Nequc hanc catillam reli- . quit Galenus intactam , dum libr. 3. dc loc. affect. Cap. . in mentium testrictione melancholicum fie-' xi tanguinem ab ipsa astruar. incrassa tu iamque is, quotiescunque libere non ventillatur, ac mox putrescit. Hoc itaque in omni lochio contingere insinuat apertis verbis citatis locis Galenus, cum puerperij ideam , ad humoris pariter melancholici naturam qua proxime Vergi affirmet. neqὸ perpera. Inter hos Medicinae insignes antiitites, quos mo- db Dpolitos contemplor, constitutuS,qub' me Ver- .ram nescio. Hippocratis doctrina tantum in se c5tinet splendoris,quod omnes cxoluat tenebras: ra urursus firmitatis quod omnem contemnat ruinam.
Galenus porro, ceu Phoebea lampas, nihilominus. ' L . lucet
66쪽
PER VEN.SECT. IN ENIXIS. LIB. III. 727icet in meridie. Antiquoru noctes abste igit, cre- puscula pariter ita ligni t plendore doctrinae itistrat.' Vtrique igitur, ceu altera Numina, amplectedi,ve- nerandi, vir u modo dispares ne opinemur; cu Hippocrases exesar tatu proponere intendar, cuius ra- fione de optimum omne dicit tar puerperium, bonu, vel minus bonum: malum NarsuS , aus deterius. nes que dii. proponit, sibi cordi est,an existat illud actu,' an secus. Pari passu Galenus tempera metu ad pondus admittit, uti & corpus ἰυκρατον quae ex litis te inculpata reperiri actu, ne concedendum, aut saltesi existant, instans teporis perditrare,serendu . Sensius
itaq; iudicio existere acta potest lochi 5, in muliere perfecte fana, & quae huiusmodi est, futura, quod haud dubie accedat maxime ad sanguinis inculpa- ti victimae bonitatem. Sed cum ista in itatura rarissima,hinc frequetis ima potius c5te platur Galenus, &prauitate aliqua semper in puerperio in ei pro, certo arbitratur. Imaginariu igitur illud Hippocratis lochion, veru, ceu norma, arte dignum: Dcque -l tissimum aute Galeni aliud, cum reapSe olet Delo chi 5, quasi ex necessitate aliquid cotraha itiu, k cii minatur enim necessarib sanguine , deterioremve reddit foetus, da ad sic dulciore, de meliorem eiust parte alli Cit. Hinc accurare Ioanes Riolanus vir sane doctas ii Physiolog. secti . c. 9. Plinium , & Fer- miihi carpit, cu maleficia quaeda me sirno s inguini tribuat,qliae forte lochiis, ob coria prauitate deberi, fit credibile, nam mensurnus sanguis quatitate po- ' tius, lochia itide qualitate, etia in ianis foeminis, inutilia fi ut, dc aliquasso maligna, ut id ed iolan co. inli. Feria et ij de hominis procreatione de mos teti. Et si . frequetissa me utraq; vacuatio inutiliu , ac qualitate.
67쪽
28 DE MORB. ACU T. CVR. lpeccantium excrementorum contingat,affirmante lGaleno lib.de Atra bile, cap.8.& lib. 2. Pror hei. sen. IM. etiam ex Erasistrati sententia, hunc laudans, ex leo quod lib. a. de lib. veterum more has racuatio- nes, purgationes exache appellet , usu pariter rece- ptum au haec usque postra tempora. purgatio aurem de vaci ratione dicitur rei inutilis quali rate pec- icantis, qualis proprie quae per cathartica fit: adae- iquatum plane auxilium cacochymiae. καθαροκον autem nomen a καθορ t, seu purgatione , quae late omnem vacuationem amplectitur humorum qua- ,
litate inutilium , siue per uterum, siue per aluum, urinas, vomitum, aut aliam quamcumque partem, iac meatum fiat. de utraque muli pbritate testatur j Hippocrates lib. s. Aph. sen. 6O.& 6 I. sDeinceps7raeter has a Galeno modo assignatas caussas simi & aliae, nec minoris notae,quae partim lineuitabiles, ac valentes optimam criminari san- sguinis symmetriam: & haru ratione, ne actu quidem exquisite inculpatum sanguinem sub aliquo
habitu existere arbitramur. hae sunt aeris noS am . bicnFis natusae diuersae, excrementori m p rbuentus, varia pathemata,quibus nos obiicimur,in grauidis itidem anxietates plurimae, Petationis risione, dolores anxiferi, prauorum alimentorum esus,
ob picam, qua laborant, otium, R vita sedentaria, alia plurima,quae sinceritarem,ac puritatem sanguinis omnino vitiant & corrima putit. Qirare si numquam, aut saltem perquam rarissi- me huiusmodi inculpatus sanguis , ob tot aduersantes caussas,in hoc enixarum proluuio, prosiliit: seirae foeminae, de quὰ sunt futurae tales neque hunc
inculpatum proculdubio absolute attingent, qua
68쪽
maxim Flamen ad hanc integritatis ideam accedet.
hanc rem ii innuat iugiter Galenus, dum ipsius lo- cliij quasdam tradar differentias, dc alteram carum sanguinis mcdiocriter boni statuat, quasi haec, qua minime ab illo exquisito recedat medio. apparet namque in ipsa ruberrimus sanguis , victimae sanguini similis , cum aliqua tamen taculenti, crassI-que humoris permistione, per primos saltem a nixu diebus,aut amplius,quo magis illa sana suerit,& talis futura: vltra aurem hos dies, ut plurimulaeculentior dimanat sanguis. Doctissimus Cordaeus co m. in libr. I. de morb. mul.num. 62. aliter hanc discordem harmoniam componere intendit, dum Hippocratem loquutum fuisLe de sanguine censeat, qui a toto funditur corpore. hic, in laudabili, & exquisite sano corpore, laudabilis, & inculpatus exquisite , uti sanguis evictima: Galenum autem de sanguine tantum, qui in vasis umbilicalibus, ac secundinarum concluditur, qui ater, ac foeculentus, & quam prio .u post cruenta aquosa statim una fere cum ipsis mei iecudis emanat. Revera hallucinatur vir hic scientissimus, nam & inartificiosum esset,liunc solum,qiralitate paucum, tempore breui, ac sere instantaneo prosilientem, aduersus Hippocratem, foeculentum assignare , huiusque tanti viri oppugnare opinionem, quem ipse, ceu diuitatam reueretur semper D ixissetque potius, vere Hippocratem assirmasse fanarum sanguinem inculpatum , eo dempto exiguo, qui cum secundinis profluit. longe autem dieiters a scripsit , dum neget simpliciter inculpatum seruari singultiem', cum foetus dulcioreris partem
susat, sibique alliciat, respuat inutiliore,crassitorei
69쪽
ac foeculentio te, qui per rarii diuturnia conceptionis te pus uberrinuis cum sit, ne in vasis illis umbi licalibus, ac secundarum recondi. ac liabulari fit possibilc: limo nec ipsius uteri: sed in mi uerso cor-POsis ambitu. reliquum igitur proculdubio Galentis respectabit proluulum. . Moschion auctor Graecus parte I. harmon. gy'na c. lochiorum tres constituit differentias, sanguinis alteram , & hanc uberrime fluere scii psit in ni-xu, iam alteram finguinis foeculenti, hanc in minori quantitate 3 imanareretur,rertiam madem Pu rulenti excrementi seu potius ichoris. His verbis aperte innuit lochion per totum durationis tempus μ'
distinctam sertiare naturam . quasi Aib primo septenario sanguinis optimi reprς sentetur idea; culpati
iam mox, ac foezulenti ultra illum ter inlaum , cum crassiis , ater, ac foeculentus tunc temporis, una
cum multa ichorosia substantia sanguis di manet' permistus, S: in minori quam prior quantitate. tan dem in minori adhuc quantitate pro liliit, qui vitimo ichorosus,ac putridus. Verum haec omnia, se- . si dum magis,& magis, cunctis fere accidere eni-XIS, cottid sina attestatur cxperientia. I Aqlle puerperium fanarum,& quae huiusmodi sunt futurae; sanguinis inculpati sere tenetur reprς sentare ideam,ad. nigredinem tamen aliquantulum vergentis , ut ne exquisite sanguinis viisti inae referat naturam . qui praeter colorem rubrum , quo secundum natur an 'asticitur , aliis itidem illustrat iu dotibus, substantiae, videlicet, mediocritate, cuius ratione fit flux - lis.& mox coagulatur statim, odorc rursus optimo, fluxibilitate denique facili. haec autem cuilina sua: riliriatur latitudine, iuxta varias temperamento-
70쪽
PER VEN. SECT. IN ENIXIS. LIB. III. 73 Irum , ac aetatuna enixarum secundum naturam differentias , partus sexus distincti nem . nam biliosa puerpera, ac iuuenis sauiorem continebit satagiri-. lnem ; melancholica , & adulta crassiorem , subni- griorem. pituitbsa rursus crassiorem , cum rubedi- ne quadam tendente ad albedinem. vii sanguinea exquisite rubrum quae, cum ut plurimum ευκρα ν, & ἔ αρκον alloquatur corpus , & lochion reddeth omni cx parte reliquis praestantitis, Ze in culpatius. Plaeterea etiam in hoc prolturio obseruandus p .a nodiis, liro sanguis ipse prosiliit. nam quando san- . guis secundum naturam &optimus citra dolorem, aut aliud quod uis symptoma promanabit, ac in ea quantitatis mediocri mcnsiura, qua supra descripsi- mus, cap. i6. rvrsiis & typice fluet, ea arte ac se sic, P quam nuper iuxta Moschionis mentem retulimuS, Vt rixator fluat copia per primam hebdomadam, minor per secundam, Sc minor adhuc per tertiam, i ad viti um v hic carcerem. sola ea praemissa ob-l seruati piae, quod sub primo septenario sanguis, lo-
cliij materies per quandam an adromen ad mammas recurrit,ut lac last, foetus in lucem c4iti apposi- tum alimentum.qui ascensiis, quibusdam altero sole,aliis tertio,aut quarto contingit. affatim ad septimum Vsque, vi tironum solem irrucns:sub quo te- . poris interuallo,iam alio versum intenta natura, in minori multo copia vertuntur puerperia, ut prςter experimen turn insignis docet Galenus lib. I .de U
haec natura sensibilis puerperii secudum naturam ; quod sanguinis fer c in culpati reserat ideam, ruber sit videlicet , cum aliqua iubnigris