장음표시 사용
71쪽
32 . DE MORB. ACU T. CVR. coloris permistione, in consistentia mediocris, Mnuxus statim concrescat, citra dolorem ac mole-ltiam, & aequaliter iuxta diuersias puerperu partes periangulos d. reddatur. Q cuncta diuinus dictator lib. 2. Praedict. num .33. mensurno tribuit fitΤ-.xu typico, cuius haec sunt verba , Interrogare enim ramiseres etram oportet de menrimis purgationibus, an omnibus mensibus eo areant , ct an copia satis
magna an boni coloris sint,'aesuales in stulis remporibus,st in iisdem mensitum diebus: sie enim hoc pers optimum est. Haec itaque infallibilis quasi norma Vtriusque excretionis secundum naturam, haec . que utriusque excreti natura.Neque,vtGalem saP- Polite retur li. a. Prognost. sen. ii aliud fuit ex natura,temporibus Hippocratis,& alius in consuetudi- iaculo. Natura enim quaedam resorai nata est,& cum superat materiem , quibusdam uatis proportionibus,definitiise periodis, τι umem perficit motiones. verum si huic praeter naturam aut rationem accidant aliqua, ordinem e tu liquando perturbantia, id materiei potius tri TV I, ly si impediatur eius actio , aut pia haudquaquam vincente eam, &suis propor- tionibus prohibita dimoueri.
Designis demonstrantibus qualitatem praetern turam lochiorum.
Sygnorum doctrina momenti maximi ad Medi
cinam faciendam, siquidem inter reliquas utili- rates,iuter commoda cuncta, quae nobis ipsa prae- bery
72쪽
k PER VEN. SECT. IN ENIXIS. LIB. III. 7suel bet illud quam primum, nec leue, quod nos quasi
manu ducat, dirigat,doceat,qua ratione abditos e ploremus aikehus, latentes rimemur causias, a
strusa quaeque ac recondita innotescanti Lustrat hanc veritatem Galenus lib. Artis Medic ,c.T. dum eostquarii signa in tria diuiserit genera, salubria,insalubria,neutra mox referat, insalubriasunt stmorbum praesentem, etsi occultum, amuntiant, futui rumpraedicunt, ct praeteritum rursus in memoriam re- uocant.)Caeterum haec doetrina quantum venusta, tantum utili's,imo & necessaria, dc quantum necensaria,ac utilis,tantum prae se fert discri minis, atque laboris. Nam cum Medicinae scientia longe, lat que vagetur,iuxta illud diuini dictatoris lib. I. Aph.
scn.I. bs longa, inter cunctas ac varias eius partes,
nihilominus & haec astuosa, immensa, profunda, dissicilis,assequitur istud,praesertim ex coniecturis,l quibus pers pe utitur:tum qtria praecepta haudqua suam Polycleti,verum Lesbia potius metiuntur regula ; in qua praepostere, & caussae potius per effectus dignoscuntur. De Lesbia regula dixerat lib. . Et hic.cap. io. Aristoteles, ad lapidis figuram trans-
moueri,neque permanere regulam. Incerta itaque,
di fallax , quia innititur itidem fallaci experimen-l to, dissicili iudicio. Theoremata igitur, atque huius partis praecepta etiam testante Galeno lib. 4. Aph. sen.2. ceu a posteriori cognita, vim sere praeceptoruin amittunt quia,de quam plurimis,quq ini hac parte tractantur,i mpossibile legem condere,ac illa sub canone uniuersali recondere. hoc quamprimum experimur assidue in hac signorum doctrina. nam cum affectus Lepe nos lateant eorum rursus caulia nobis occultentur ἰ Per quaedam signa exter-
73쪽
na, praediistolum affcctuum germina & effictus, in
illorum nos cognitionem venirnus: Vnde haec cogi titio, talumn abest scientifica lit, quod saepe, ut coniectrix potius et timanda, infirma,ac imperfecta. Exemplum illud Galeni perit illimi viri, inter rcli
qua totam Jhanc rem penitius lustrat, dima, ut idem ipse fatetur lib. 1. de loc. assech. ca. I. c diu praeitatis esset ingenio, ob signorum clumbem doctimam in seipso decipitur, de dolorem colicum , quo Ipse vexabatur, aettimauit nephriticum. sunt diarin m plurimis morbis signa communia , quo ram IAIiOne, eorundem morb*rum iudicium paratur distificile. tanta est huius nostri ingenii ruditas , tan-ra mentis caligo , a Protoplasto nobis in poenam peccati, hqreditario quod a iure derivata. Pt rfectisse 1ima itaque & v Iidequaque absoluta Dcus O. M. scientia fruitur, in suis ineffabilibus absitula thesauris, scribentc Angelico Thoma I. p. q. Ι rit. I. Sc . Angelis viris ite rectam concessit opinionem:
hominibus autem ,hanc eandem,&lubricam,&ambiguam. hinc forte, ncc istunc rito Antiqui Philosophi nostrum sciro, opinari vocarunt. Caeterum, ut petasum noli lumbea qua nobis licet humana lege cxoluamus , illud quam primum inmemoriam est reuocandum , quod prius ii, signis Galenus citato lib. Artis Mc dic τ' ca. 7S.icripseras, u-gna insalubita de quibus modo nobis sermo9prς- sentem demonstrantia affectum , in duplilai differentia eile, alia enim seia sui subiiciuntur, facta pe
musatione a naturali statu in magnitudine,colore, figura,numero, ii tu ,duritic, mollitie, caliditate, aut stagiditate,&c alia mox visum cffugiunt, sed ex laesis actionibus, excretis tu inoribus, dc doloris specie
74쪽
L PER vEN. s Ec T. IN ENIxis. LIB. III. 733 nos iudicium serimus,utraque differentia serio no- . bis aestim anga, etiam ad ideam, & puerperii praeter naturam qualitatem exacte dignoscendam , sensifica videlicet,&altera discursu a,qtlς artificiosa con- lectura plane perficitur. Na cum lochio hoc pr er . natura,tum quantitate.tuu qualitate multiplicium, grauissimorum, ac saepe lethalium sit ferax mor- borum:& cum morborum curatio iugiter perficia- tur, ais bre cognita corundem caussa': proinde ic- nemur sedulo illud inquirere, quot modi S a natu- tali statu dimox cri valeat. Et cum effectus caussa- rurn ossicientium prςter naturam morbi sint, uti & horum sympto mala, hinc utraque contemplanda,
i mus,cognitionem contequamur.
Vetum, ut facilius prima innotescant,opera pre- l. tium erit lustrare prius, puerperium morborum en P . fisiens causi a , qtior modis valeat vitium aliquodi contrahere in.qualitate. Puei perium igitur , cum t nihil aliud quam mensurnus sanguis, ob conce-r ptioncm i edundans,ac in venis,pRisertim uteri sta- bulatus, quem a partu Natura. per eandem uteri viam retribuere intendit , ex eisdem haud dubie coiόstabit quatuor humoribus , animalium om- nitim sanguine praeditorum propriis' elementia. Quare, uti in uniuersa maga illi te hanent, ita in ipsis puerperio. in illa, mydb hic, modd alter excedit humor; ex quorum excessu, hoc, vel illo in o- L . do sanguis denominatui , cum modo pituitosus, i modo biliosus , modo tandem melancholicust appelletur.i istud idem pariter in lochiis iccidei ieius est. An detur sanguinis cacochymia, qui-
75쪽
dain vertunt in dubium, nos hanc libenter negamus,cum semper aucto sanguine , de reliqui mox. cum eo augeantur humorcs sit necelle unde apprime,neque a Galeno,aut alio quo uis,bene de hac re sentiente,aliqua assignatur febris differentia ab hoc quarto humore exortum trahente; cum neque sanguis quartus humor sincerus in corpore Icporiatur ; unde synochus a sanguinis massa potius tuum habet ortum. Admi timus tamcn serum cruentum, ab hod quarto hutnore secretum , iuxta Hippocratem lib. 6.Epidem. com. 2.sen 38. lochion igi cur Potest emanare, cxistentibus cunctis quatuor hum xibus, sub proportione aliqua attemperatis, vel citra hanc attemperationein exuberante bile, mel au cholia,pituita,aut sero illo cruento: quatuor sane caeochymiae differentiae.' Illud nec Tarib secudum naturam, reliqua fieri possiunt praeter naturam,quo tiescunque a naturali symmctria decedunt, iuxta latitudinem cuiusque temperamenti ad iusticiam. Puerperi j differentias videtur etiam Galecius con- numerare lib. 3. de sympl. caussis,ca A. dum excreto rum species receniet in muliebri profluuio. huius haec sunt verba,Est autem perpetuo quod euacuatur, tale sperie,quale est quod in animali redundate aliud rubrum,sanguinis sanies. aliud album,apituitae aliud pa8idum,quod est AliosumEla ctia in ex Galcno Ianguinis saniem,serum inquam illud cruentum. Sed
cum hic affectus, de quo ibi est serino, fit proflu
uium muliebre, affectus sane prςzer naturam , tum morbi ratione,tum excretionis,c excreti per quam ultimam rationem nihilominus ab immodicis me-sibus disparatur. cum in hiis excretum secudum nais uram sit sangitis videlici in profluuio autem mu-
76쪽
PER VEN. SECT. IN ENIXIS. LIB.III. γόγliebre quilibet humor sua qualitate inutilis : dc
proinde etiam in hoc asse istu huius cruenti ichorisne mentio, que a sanguine maxime distare insinuat palam Galenus libr 3. de causis synip. cap.2.dum ex cretionem , quae fit per diapedesina connumerandam non esse inter sanguinis excretionis species, ex eo probet,quia in hac, quod excernitur seri potius cruenti spretem reserat. sanguis namque fibrosas cum sit ς & crassius, per poros tunicae, Vena tum gransfundi,ac per potari nequit. Hinc apparet
liquido Christum dominu in illo. tristissimo ago-he,hqc potius cruetum serum sudasse, quam ipsum
sano uinem, ut accurate Archiater noster diuinus, ac pariter doctissimusLucas illa particulascut,ibiade demonstra ust, cap. 12.dicens, Et factus en sudore olauigau. .nguinis decurrentis in terram, quedam naque respectum illa particula, sicut , diuinus auctor innuit, neque Hebraeisimum censendum,culingua Graeca etiam sacrum scripserit Euangelium neque fas, tribus saltem naturae,sanguinem,crassus umor cum sit,ac fibris constans, traiici polle per Venarum poros,& cutis meatus, & sudorem parare ; qualis fuitsudor ille in Iesu Christi Domini gonia. hanc doctrinam iugiter confirmat Aristoteles 3c lib.3. de hist.animal. oc lib.3.de eorundemtibus cm. 19. cum cruentum potius serum sudari pos, haudquaquam sanguinem scribat. haec
77쪽
partim a Galeno,cum praeter illud album excretu tua pituita aliam mox adiungant aquosi excreti di L serentiam, a sero rum humoru superfluitate. Verum, si forte aliqua siit haec, potius ad alteram pituitae referendam esse,suit arbitratus Galenus. receptum namque omnem humorem crudum sub pituitae amplecti latitudine. aut forsan dicemus, hos auctores illud perlegisse in aliquo Galeni exemplari,cum eorum verba ad ungue sint ex Galeno transcripta,etsi Archigenem citct Aetius. . Verum non leuis exoritur dissicultas, cur horum nullus nigrum excretum ibidem a melancholia recenseat, frequentissimum sane in utraq; vacuatione,praescrtim in ea,quae a nixu fit,ut supra ex Gale no diximus. quid, quod & humor iste restrictus, &in utero stabulatus carcinomatis , dc fcirrhi parens fit. Porro & manifestb Hippocrates lib. I.de morb. mul. nu.6o. hoc excretum admittit,dicens, Si vero purgatio Vsipuerpera eruperis,sive a pharmacis, siue Dalponte, quanasque nil a depurgantur. conspurcat igitur & lochion utraque melancholia. Satisfaciemus his, si Galenu dixerimus no teneri ibide oes recessere excretoru differetias: tu & haec per se nota nc gligere,ia quia alibi de eade fuit facta - metio & lib. s. Aph.sen. 6.lib. .co.3.sen. P .&6.Epi-dε co. r. se.38. V rade li. de Atra bile,co. 2. se. 38.ca. 8.quo loco Erasistratu laudat, q, urina reddi nigra in restricto me lituo assirmarit,eilluc meli' sane se habere foeminam . in hac igitur sentetia aperte innuit mestruu ab hoc humore melancholico quam ma-mδco spurcari,cum eo restricto,& mox eodem per urinas profuso leuari foemina scribat. porrb est &altera ratio, si crueti seri,bilis, atque 3ituitae parri- iceps
78쪽
' PER VEN. sECT. IN ENIxis. LIB. III. 739ceps lochio ii, quid in melancholiae, alter, ex quatuor humoribus naturam hominis necessario constituentibiis . vi ipi. met cum Hippocrate ex instituto demonstratiit lib. I. de Nat. lium. sen. 7. & 8. Ad Aetium , eu Paullum ruri iis dicemus hos sub illo aquoso excreto, quod ceu quartum a pituita distinguunt, haud dubie humorem intellex ille melancholicum,nec forsan perpera in ,cum melancholici serosum & aqucum languinem rcferat. & Hippocrates, aut alius quiuis auctor antiquus lib. . de morb. ntim. 2. lienem penu melancholici succi)locum , ac sedem appellauit aquae . hinc videre esta nimia potus copia hunc praeter modum in tumorem attolli,quali lit potus receptaculum, si inquam probe aqua exota , urinae sane materies, per renes non reddatur, tracta. Hanc doctrinam itigiter approbare videtur Natura: Genius dum lib. 4. me teor.ca'7. &-praesertim a. de pari. animal. cap.
q. ceruorum , & damarum sanguinem pauida dc melancholica animalia, uti lepores, & cuniculi)non coagulari affirmet, quia aque ui & frigidus cum sit, libris caret, quatum ratione coalitus fit. Ipso iam Aristotele prius idem recenserat summus dictator lib. 6. Epid. sect . a se n. 38. dum pauidorum animalium Languinem ichorosum statuat Verum non est, quod in his demonstrandis amplitis ini- moremur. TCuera namque melancholici frigidi desiccbcimi sint, a languido illorum calore & imminiatae, & imperfectae fiunt coctiones, unde&plu-tima coaceruantur excrementa cruda,l anguis itidestini criιdus seruatur,tenuis, dc ichorosus. Qi ire,cum comunis materies typico mensurno
79쪽
tiebria inquam, omnia illa in se continentia: quibus vitiis potest. infici communis illa praedictarum excretionum materies, eisdem potis quaelibet earundem , tam in qualitate, quam quantit te. cumq; variae sint ideae liuitiorum praeter naturam, quas abude Galenus lib. 2. de senatasac.ca. I 2.r censet, pari ratione & eisdem cunistis, & lochiorum materies conspurcabitur. sin autem ab horsi diuer- state,ac natura varia, accidatur lochion, & graui se simorum affectuum fiet parens,lum Varia,atque diuersa, iuxta cuiusque vitiosi humoris ideam, neceς farib excitabitur in puerpera; morborum itidem acutorum idea.quod refragatur Hippocrati lib. I.de
NM.hum .sen.6. Nunc aut , multa habentur : multa namque in compore infum, qua cum a s mutuo praeter naturam calefiunt,refrigerantur,siccam tur, , humectatur orbos pariunt. Dre plures morborum Jecies, plura item remedia ipsorum habemur. Haec neq; de nudis intempericbus tantum intelligenda,Veru & de his,quae ab humorii in fluxu pariter fiui, serio Galenus in cometario interpretatur. diuersi igitur fiut affictus, a causarum diuersitate. Sed tandem propius ad capitis in stitutum' i' deuenire fas 'est,& una methodum exercere digiwsticam, qua peruenire possimus ad persectam qualitatis puerperij dignotione, signis potissimu a posteriori petitis,a morboru videlicet natura,& symptomatur neglectis modo reliquis, q nobis a prioli eande rem poterant insinuare, ceu infidis. haec autem itini, qnae ab enixae natura, seu temperamento,habitu, actionibus, moribus,consuetudine, ante actae vitae ratione, aetate, anni tempore, coeli statu,de regione desumuntur, ex Gal. lib.4.aph.sen. a.
80쪽
quamis horum omnium aestimatio magni momenti sint ad faciendam medicinam: tamen exquisite, ac tuto morbi ideam,& eiusdem priuatam materiem , in qua existit efficiens vis morbi; non declarant, uti morborum accessiones, & constitutiones, tum eorumdem pathognomonica signa, ac piphe nomena, & syncdreuanda ut perbelle, & e. leganter diuinus dictator demonstrat. lib. I. Aphor. seii. Ir. & Galenus lib.6. Epidem cOm. .sen. Iq. quo
loco inquit, Nempe dictissignis omnino quasignifca mur,eueniunt: rebus autem non accidunt signa n
eessario. Signis igitur maxima praestruenda fides, praesertim tecmeriis,seu syllogisticis: ex quib. haud dubie explendescit idea morbi, tum cius caussae. Porro omittimus modb& altera signa, a sensu petita. quamuis suo loco omni obseruatione digna; illa inqua, quorum mentio fit apud Hippocrate lib. I.de morb. mul. nu. 23.& 38. eademque iugiter recesset Aetius ex Archigene tetrabibli 4, serm. .ca. 63. Eliciuntur effabre signa haec ex linteoru lineoru intinctione in ipso puerperso, quib. linteis mox areiactis, si simplici aqua eos eluerimus, a maculae
tunc colore in linteo remanente, proculdubio redundatis humoris venerabimur dignoti e m. ob seruatis singulorum humorum tum secundum naturam,tum praeter, variis colorum ideis: quas obivitet examinat lib. a.de nat .fac.ca. Ιχ.& lib.6. Epidem. com. s. sen. I . cum proprium de hoc argumento cum Praxagora conscripuli t librum. Verii in cum nobis mens sit, etiam de morbis agere a lochiorum suppressionc exortis, in quibus nec ista experiri lubet,etsi certa, ac demonstrativa signa:proinde priora illa exploranda, di quotiescunque eorum aderit