장음표시 사용
81쪽
cppii , amplectenda , &aestimanda, nec ad ali
De ratione signorum, ct Wis,naturam accisi Achidiis specie ostendentium. CA p. X XI. CVm omne accisum puerperiu, altero ex quatuor modis labefactari valeat, eiusque pariter laedi oeconomia,videlicet aAt totius saguinis ustio, virilisque bilis culpa, aut tandem pituitae: quibus mox vitiis diuersi, ac graues itide exoriuntur morbi: rephcanda proinde, seduloque, ac serio perpendenda signa quae nos manu ducant ad harum reruabsolutam dignotionem. Hoc nobis lubet modb,tumethodo ac ratione , tum Hippocrataeis exemplis, usus rationem habentibus,lustrare& expolire.Nam uti Vulcani arte e Iouis cerebro Minerua prosiliit, sic methodus usu , & exemplis accurate perficitur.
Cum itaque sanguis dignitate reliquos praerellat humores, de ipso qua primum sermo erit, hac soluo praemissa hypythesi Morbi ex restrictis lochiis geseminati,aut sedem habent in ipso Vtero, altera pavie
corporis consentiente: aut rursus aliae partes ab Utero idio pathice assiciuntur, in utero tantum cxistente cauilae principio. dc utraque differentia erit dissectatio , velum de priori, ceu instituto magis peculiari prius. - uterus cit duobus praesertim laccsciri possit modis,aut ut si initaris pals, aut ut organica: signa pariter recensenda , quibus utrasque morborum 'ideas, & geria linantes corum dem caullas comparemu .Qu uiescunque igitur se bres apparuerint. calidissimae, x acut ,unaque sincipitis adsint dolores,& in lingua nigricies, uterum, ut paιs similaris itidem
82쪽
λaborare, cum' Hippocrate Galenus insinuat lib. 6.
mationis systrophicae haud dubie illa sunt si na a
sanguine trahetiris otium. Hic naque solus pnleg monum auctor est,ut retiar Galenus passJim, & libr. Praesertim 2. ad Glauconem cap. I. Quare adstante 'nocasDctu, restrictum puerperium sanguinis idea redolere ius. His & alia adiunxit signa Paullus lib.
3.c. 64.& Aetius tetrabibli 4. serm. .ca. t . dolores circa pubem ardentes, seu potius cum ardoris se sub tum circa lumborum , ac ventris regionem inferiorem rotas uteri conniventiam , ita vi si digitus ab obstetrice intib submittatur, ad tactum illud durum occurrat, clausum, feruens, ac retractum; si in ipso praesertim ore, seu uteri stomacho exorta fuerit inflammatio , aut saltem mox eisdem partibus communicata. Si autem superior tantum v- teri pars assiciatur, ventris dolor illud ostendet, ut ne Cotactu quide foras admittat. Sin aute anterior, eiusdem ventris dolor declarat, una cum dylaria, aut stranguria, compressa nimirum, ab eadem inflammatione obsessa parte , vesica. Sin verbposterior infestetur, & lumborum dolore corripientur enixae, Sc stercus compresso recto intestino retinebitur. In instam matione autem laterum uteri& ingivina apparent distenta,& crura grauantur,a2greque mouentur. In hoc tandem affectu inordinatὰ horrcnt, & perfrigerantur extrema, tum Venistriculi orificiu in consensum una ducitur. Illa duo priora signa, communia quidem internarum omnium inflammationu , non solu eande praemostrat, verum M pergradem, Zc adhuc maiorem si una de
83쪽
cerebrum, pars quidem princeps, ob cuius praestatiam gex minata illa symptomata, simesia , ut plurimum censentur. In inflammatione parua, ne ali
' qua ex his apparent signa. , Nohis modb in animo non est cucta referre signa affectus indicantia, imbilla tantum, quae ad nostrum spectant scopum, atq; haec perfunctorie itidem. Pr: Nerea infligitur uterus , ut pars organica , puerperio acciso sanguineo, quotisicumque vehementes,seu ardentes apparuAint febres, simul cum dolore sincipitis, ob calentium vaporum ascensum ad caput, absque ullo tamen comitatu signoru n per supra memoratorum, doloris inquam imi ventris,aut lumborum, irinae itidem aux stercoris suppressionis Febres itaq; illas, a sanguine in uteri vasis putrescente oriri, est qua quod certissima. Sunt enim synochae har,ut appositὸ lib. 6.Epidem .cOm.I.
sen.2. interpretatuT Galenus.'uae uti ex eodem Galeno lib. 9. meth. ca.3. ex sanguine replentc, Sc Obstruente capaciora saltem vasa gignuntur, ita repletis,& obstructis uteri venis, maximam iugiter capacitatem obtinentibus, hanc eandem febris specie eerib germinari, autumandum. Ex signis itaque pathognomonicis, quae morborum ideas declarant, tum ex epiphenomenis achnedreuondis,quae casacm confirmant,& ex morborum simul dispositionibus circa singulorum tepora, absolute nos ad perse istam restricti lochii naturae dignotione ita,accedemus. Inflammationis na-que phlegmonosae idea innotescente,quod nequeat nisi a solo sanguine gigni cc nita rursus synochae febris natura, ab eodem humore necessarib ortum trahente,venas vhi corporis maximas, capacissi-- mas
84쪽
inas & replente,& obstruente abunde satis,ac ceribdignoscemus, ac praedicemus ipsis praesentibus, caussam cssicientem horum asscdiuum sanguine es se restriistum,& qualitate peccatem,& simul serueti qualitate noxium.' Lustrat hanc doctrinam Galenus clarissimus libr.i .Epidem. com. .sen. 2I.dicens,
demonstrant naturam suppressi, puerperi' fmpto
Ia, qua consequuntur cohibitam partu purgationem
styc. Accurate symptomata inquit, quia haec morbi , germina cum sint, ipsis cognitis, plantae simul, cu- ius sutit germina ,statim,ac necessarib, cognoscetur idea. unde symptomata, ceu legitima morborum,&eorumdem causiarum signa,ideas eorumdem imaallibiliter denuntiautia,aestimanda serio. Porro cum maxime ad sanguinis feruentis naturam accedat bilis, cum facilis sit horum succoru 'metamolphosis,hinc virorumque humorum signa haud dimcile confunduntur. tradeda igitur methodus, qua res disparemus. Relictis modo signis c5munibus,alterius cuiusque humoris redundantiam demonstramibus, ex priuatis signis naturam colligemus suppressi lochii,ad bilem iam vergentis, liqc
autem sunt pathognomonica , & epiphenomena sympromata, signorum vicem habentia. Si igitur. febris acuta, & astodes appareat, rigores pariter, ac vigiliae,sitissetidem inexhausta,conuulsiones,de liria,cephalalgia ingens,cardiogmon, cum haec rea
dundantis bilis haud dubie sint essectus, biliosum nihilominus accisum puerperium esse, eaedem fid
facient. .Qu9d si maior ardoris, & tensionis sensus circa imum ventrem , ac lumbos accidat, uterumi per se lacessiri intelligemus.Et ut rem exemplis lucistremuo, adest elegans historia apud Hirpocratem
85쪽
διb- .Epiclem. co P. 3 sen. 1i. Philini uxoris, quae Cumia esset enixa,decimoquait , a partu die acuta se
bre & cum rigore apprchensa fuit ,& Omnia num . Pera nobis descripta syna promata superuenere ii 'por,& vicesimo tandem sole supremiam consc-cie diem. Paraphrastes insignis Galenus in cius sententiae commentario, omnia illa syna pio mata bi- liosi redundantis succi indicia esse a fruerat. Altera mox nobis occurrit hist riri apud eundem
yarentem optimum lib. s. Epidem .com. 2.sen.T-.cuiusdam apud Panti medeuri abortientis foeming, cui sum'plumina ex dictis sui sic sint subsequuta symptO- mara,febre ardentem una comitalitia septimo tandem sole ultimum: egit diem De ipsa iugiter idem . GalePus in commentario , Consentaneum ieitur est, ' tota corporis mole huic heri biliosumfuisse aces Natum humorem . quem timeri vasis larem putrediari S Obticui sic,&reliquas Iartes'corporis per cossensum labo calle, ex eo crede dum est, quod enixa suppresiam quam prim dira habuerit lochion. Mesaia cholicuςpraeter naturam succus, biliosum . consequitur : i. quc ira , ceu symbolum secilis co Messio. Iste , hos graues germinat aste istus , febrem
quam primum acutam, sero citatem habentem con- unctam, impetum, audaciam furorem,ac morosi r latcm. deliria itidem ferina, tetrica,& tacita, moetu iugiter atque moestitiam , insomnia' his similia. in Psi Libus muliebribus , lumbis , ac toto ventre dΟ-ic res concitantur non minimi. quae Omnia natura' sequiantiri succi a trabilia iij. nam in ipso humore LΤmma scint omnia circa feritatem , ut videre cit in Pitu imis Praeceptoris oraculis,lib. praesertim q. A- .P .se l. 2I.2λ. 24. in coacis praenot. & Prorhet. I ita
86쪽
haudquaquam de melancholico succo secundum naturam habeda, cum hic ab altero prςter naturam rantum dii et,quantum ferrum frigidum i candenti. Horum itaque disic cimen aestimandum consulit Galenus lib.6. Aph. sen. 33. Et doctrinam hanc exemplis exornat dictator summus lib. 3. Epid. com. 2. se. 8.& 9.dum Oecetat uxoris abortientis narrat historiam , & alterius rursus enix. eria soro Mendacium decumbentis. quarum illa septimo obiit die , haec . I . Verum in his atrabiliarium redyndare succum, ac reliquos una vincere, ex eo potissimum colligitur, quod utrique alui excrementa atra, foetida,ac virulenta apparuiste iecenseantu ab Hippoc. urinae simul nigrς, horrores iugiter. moetus , ac tristitia, symptomata sane ab humore melacholico necessario germinata. Galenus itide huic adstipulatur dor strinae,dum lib.3. Epid.c5. .sen. 86. egrOt. IS. quanda delirantem foemina contεplatus, aut multu loque-tem,aut mox perpetuo tacente , retur haec sympto- .mata prae se ferre melacholiar cum bile mistionem.
deliriu enim illud garrulu caussam habet bile, sile: riu atra potius. Deinceps & haec valebimus nos 3c altera insigni Hippocratis historia illustrare; desu- 'metur ex eodem lib. 3. Epidem. com . . sen. 8S. aegror. , Iq. mulieris, inqua, Cyzici, gemellas enixae. hqc cum minus esset purgata,horrida,& acuta febre die pri-mo a nixu, no Me,vring apparuerunt tenueS, nigrae,& oleo Reco uulsiones ta de . cum par tu extremarum
frigiditate, quo die mors simul subsequuta est. Se iam clarissimu Galenti, hanc historiam apposite explanante audiamus: Non tantum quia non probe fuita partu purgata,siperfuit huic mulieri sanguis. magis melancholiciώ0ua caussa erat cur initio tacita esset, s
87쪽
D E MORB. ACVT. CVR. retrica, eposset perduci ad amme aequitatem: postea multum deliraret,ut valde insaniret9 verum etianopter dissicilem enixum in flammato utero febris est aucta. Ex his Galeni verbis fit palam symptomata illa manifesta signa esse redundantis atrae bilis: qua-Mis hic, succum huc, sanguine melancholicum v cet. Est namque lippis, & tonsoribus notum hos succos assidue nomine confundere, ut inter reliqua apparet lib. I. Prorrheth. comm. I. sen. t8.quo loco melancholiam, bilem flauam exustam vocat, quae
proprie atra bilis appellanda. quid, quod, nec humor melancholicus frigidus cum sit tetrica illae, ac . ferocia deliria gignere valet, nisi aduratur humor S prςter naturam fiat,v idem Galenus ostendit ci
Ziam, ecstasim dest mentis motionem, aberrationem-
. que intelligere oportet vehementem, est fersnam, qua
irrigante cerebrum assata flava bile oritur: nempe or l ex hoc commentario permutari eam in nirram didicimus. Adest modo qu2dam dissonantia in Galeni Verbis,dum hic,ω ualtero comm.in sen.8.eiusdem ilibri, tremores oriri affirmet, non , qualibet phrenitide, verum a vehementissima: libro autem 3.Epidem, comm .i. sen.I. cum Hippoc. reserat, Pythioni febre acuta laboranti tremorem contigisse paruo existente delirio.quo loco Hippocrates, ut hoc delirium minimum annotet,vius cst vocabulo verbo deducto, quod est nugari, seu ut Gai nus in commentario interpretatur modice desipe-1 e. rursus & istud,& altero exemplo firmare liquericum foeminam viderimus nos acutissima correpta febre,citra delirium tamen, cui septimo die vehementissimus accedes tremorier tresque perdurans soless
88쪽
soles mox decimo propinato a nobis cathartico, v berrimeque fluente aluo, & ab illo symptomate liberata fuit,& sanitati pariter restituta.En tremorrain acutis febribus dc cum minima desipientia, de citia.Conciliatamus haec, si dixerimus,hoc nomen . tremor Graecis itidem comprehendere apud , Antiquos, ctiam & saepe apud neotericos varios motus deprauatos, ut resert Galenus lib. I.de causi sympl. cap.8.tremorem inquam proprie dictum , conii ultionem seu conuulsivum motum,
rigorem , & palpitationem. sorte horum confusio procedit, quia omnes hi, vitiati motus sunt instri
mentorum eorundem, quibus arbitrarij sanorum motus obeuntur, ut dixerat: idem Galenus lib.de tremo. palpit,ca. 2.quamuis reapse per distinctas rationes Mimales inter se distinguantur, vi dilucide replicat Galenus,tum citato de trem. lib. .& lib. 2.de causis sympt.c.I.cum igitur tremor tot in se affectus alliciat,varias,atq;distinctas obtinetes causia nihil mirum si impar videatur Galenus,cum lib. I. Pro rhet. sumat tremorem pro conuulsione ab inanitione,excitata I magna illa cerebri inflammatione, vehemens dclirium parere simul nata libro autem 3. Epidem , pro tremore vero, excitato a grauantumultitudine, ut palam testatui in eius sententiae commentario: uti de alteri sceminae, quae nobis o currit sananda,ab eadem multitudine vires grauan- re tremor ille accidit, qua ablata, statim cessauit. nihil minus Ac illi Stymargi famulae tremores contigerunt,cui itidem, venae lectione ablata multitudine,ut scribit Hipp.lib. 2. Epidsm sect. 4. & declarat
Galenus lib.de trem. palp. cap. .Omnino, ac quam-ptimum cellarunt tremores, uniuersum corpus oc-
89쪽
7so DE MORB. ACVT. CvR. cupantes.Quare audiendus non est Vallesius,qui iti Pythionis historiae comm. 3. Epid. sech. i. negle a Galeno , censet Pythionis tremores, non Vero S,Ve. Ium conuulitos esse mptus; quia staret adhuc prima difficultasI & Galeni distanantia. nam quamuis ab ' humore acri , etiam& vapore Vellicatare neruo - rum principia possit fieri motus couulsivus, haudquaquam credendum a minima inflammatione, ac nugacitate, harum ratione germinari posse, cum v-traque summa requirantur,ut fiat inanitio, & conuulsio. Neque ratio Vallesii ulla, quia Galenus inquit,die sextastuta habuit varia, subrubra, ordeinde Dbcocta citradi talem reris irationem DUO GLIedia excπementa multa prima, si rema intercostam 5a,qua nascuntur nerui mantium: qua enim fingi potest maior conuulsionis occasio,quam excrementa,' ja λυπ-uifriuntur. quasi huc tremorem efficere non posmimuiritudo grauans vires,ut passim videre est,de Ga lenus accurate & citatis 3. Epid. Sc lib. de trem. de monstrat. Sed haec missa faciamus. Ad pensum edacti obseruandum prςterea est, quod melancholia,quae enixis redundat,necessario praeter naturam , quia adusta, & atra potius bilis. proinde huius ratum signa a nobis tradenda , haudquaquam ali trius secundum naturam , quq ceu mitis,nec vaset acutos procreare Horbos, aut talia, ac immorigera symptomata. quod discrimen iugiter adest, etiana inter atrae bilis sipecies ; cum ea, quae a sanguine assato,vel exusta melancholia oritur, mi- . tuis multo gignat serinos , atque maliguos morbos,tum sympromata: quae autem a bile flatia, cum acrior, mordacior, & deteriores ac saeuiores germinet m. rbos , tum & funestiora symptomata. Nic.O - utciu , Ob quam lochia in atram vertantu
90쪽
PER VEN. SECT. IN ENIXI s. LIB. III. 7sibilem ,ilta praetcrtim , 'tiod allecta a foetu dulciori
sanguinis parte , reliquum per totum conceptionis tempus in vasis uteri ita bulatum, Sc calorem que cidam ac uirit pi Ster naturam, citra fibris accensi nem , sensim v mucyse in illum sanguinem exurere,
& in atra bile convcccc re valen S. Vnde enixis ino
bi acutissimi accidunt, si hua simul ac hostilia syif-ptornata,tetri illius humoris genimina. Et 'hoc G1 an innuit Galenus,dum lib. . Epidem .cona. .sen.T . scribat, In uniuersum vero metuchoticiu avaret a guis, quem afuerperio Neque alcera potest assignari ciliciens caulla ni elati cholici huius excr ti,quam assatio, oc ustio sanguinis,ob inculcatione male vel illati cuius ratione calor concipitur pretiernaturam . Exinde, illa qtiae gemellas peperit,eode . Epid. coni. .ieii. 8S. tacita apparuis, ἐκ retrica sm rosa, Graece P. νιον vocat Hipp. alicia ibi de muli
te Thasia effeci us sane huius ari ἰ bilis. Et hec sul,q spectat ad cognita'nc accisi puerperi j mel actio lici Restat denique referre otia , quibus pituitosum
lochion occultatum cognoscamus. Q tiescunque itaque enixis febres increbuerint, tum lentae, tum absque Vllo calx Ic acri, factu per sceptbili, quam lib. 3. Epi l. comm . s. scia.' 6. Hippocrates febrem ad manum tenuem vocari s , pores rurios accid c calat, comara, nec non & aliqualido conuul- . siones, an lictationes: color ilidem uniuersi cor. poris habitus foedus , ex albicans fucrit, cum lia- dam faciei, ac internarum partium tumore,aut tarn cach exta laborent, aut Porius icu copli lcgmatia: palpitationes nihilominus contigerint, torpor pariter, urinae in supcr iumentorum ii miles,runc hau l dubie pituitam redudare palana, livi icque humorem crudum, tanto Iu malo ii aucto Iem ccrib qstrinan -