장음표시 사용
281쪽
3. Hinc, quod quis sibi adscripserit, si alij resiluere a testatorei ullus eli, cum onere fideicommisi id apud haeredem remanet. quamvis pro non scripto sit .vit de his qua pro non siripi. 4. Hinc si mulier marito fundum tradidit,ut post morae Κιo restitueretur, solo hac in re mariti ministerio usa est, donatio valet, filij
rc spe istu Sulpicius 49. r. de donat.inter vir.ct uxor. S. Hinc Climm Aritus dotem alicui legauerit, ut uxori restituatur, non habet lex Falcidia locum: omissa quippe interpositi persiona, capientis persona spectatur Ll.cum dotem IT .adleg. Falcid. 6. Hinc euenit, ut ii mihi usus se. legatus sit,eumq, restituere Titio rogatus sim, nulla reuertendi ad me usu sfr.spe, fidei commissarius cauere cogitur,lsi et inst. 9. . Ur quemad. cau. P. Hinc si legatum v nifr.lcreatarius alij restituero rogatus est, ex fideicommissat ij peis na magis quam ex legatarij, perit usus se. morte scit . fidei commissari j & capitis diminutione , ι.ε. -.quib. moae ust amitt. l iquis timor 9. de ustr. legato. Secundo, hinc efficitur retio, fidue iacio nil nocere hoc alteri restituendi ministerium,St sic legatum fidei commissum alij administranti. I. Hinc apud eos qui soliti in capere non valent, si ex assu haeredes instituti solbdum rCili tuis e rogati sint, nihil oneris remanet dict.l. Io g. Lad Trebe . 2. Hinc si cui non solidum capienti amplius concessa
lege portione rch m estsi haredi quid dedisset,id quod implendar conditionis gratia Lindit, consequi potest cx causa legati,&sic tanto amplius capturus 4st,quasi non capiat id quod erogat: via de computatione iacta noti amplius lege concesse portionis apud eum lilbssideat: l. feo 62. g. i.αν. de condit.s demons. 3. Hinc excusare sese tutor potest, qui legatum sibi restituere iussus est, G2.de excusationib. q. Hinc pariter de in ossicioso nihilominus agere potest, qui legatum alij administrauit,l. lo. f. l.de in .is.1. Hinc si cui sub hac conditione fundus legatus est, si centum Iaeredi dedisset, si tantum sit in pretio fundi quantum haeredi dare iussus est , cogendus non est fidei commissum a se relictiam
praestare: quoniam nihil ex testamento videtur capere, qui tantum erogat quantum accipit,l.ciuitatibus I 22. g.vlt.de I. Similiter,quotiens cuidam amplius legatum est,quam ei Capere licet,& lex Falcidia locum habet, prius Falcidiae ratio habenda est: scit. ut subducto eo quod lex Falcidia excepit, reliquum si non excedat statutam lege portionem debeatur: l.quotiens 67.
282쪽
. adleg. Falciae Quae species tamen non proprio huc Pertinet. Tettio, sicut fiduciario haec res non nocet, ita retro nec prodes se potest. Hinc scit. si quis ex his personis,quibus contra tabulas bonorum possessione petita legata nihilominus praestantur,ri gatus sirrcstituere extero quod sibi relictum est,tegatum ei non praestatur, quia emolumentum ad eum non respicit, ι. 3. g. . deugans praestandis.
Ex his interim omnibus apparet, quam male nonnulli hanc sententiam de regularum numero expunctam velint, quae tot specieb. aptari potest, Vbi sane non de vi verbi agitur, verum de rei veritate. Nunc de Antinomia. Pugnare scit. cum hac l. videatur lex cepisse i o.de V. S. v bi desinitur,cepisse qaem intefo,quam-BM Hy adquιraIr verum conciliatio in procli ui,ope inscriptionis illius legis: dicitur enim ea desumpta ex Pauli lib.6.adleg. Iul. o Pap. hst ea scit. accipienda,non de restitutione seu de fideicommisso, verum de iure adquisiuionu perfluum caue dicas etiam
serviami ut nonnulli te inere: in hunc cnim caprendi verbum non
cadit, utpote cum ---ς sit,& ex sola domini persona χα- Desisse. inquam,est illa lex accipienda,cuius persena iure ciuili integra est, etsi patri adquirat. Quare, in l. lulia& Papia, qua modus capiendi ex testamento praestitutus fuit,legato relicto id spectandum modo est , num filius cui relictum quid est,capax sit,seu capiendi facultatem habeat: contra si ipse incapax sit, non ideo legatum subsistit quod alij adquirat, quia cepisse videtur semper filiustam. quamvis patri adquirat: Quare fraus fieret legi Iuliae de Papiae, si filiusfam. incapax,qui Capicndi jus non habet, instituercrur, etsi pater capax sit. Et hanc sane speciem illi legi I o aptandam indicat quoque lex M. -.de liberiegat. quae & ipsa ex eodem Pauli libri. ad leg. Iul. de Pap. desumpta,de Capaci & de Incapaci pariter agit. Est igitur hac parte differentia inter Restitutionis conditionem , seu fideicommissi praestationem, de inter Adquisitionem iure seu
vinculo patriae potestatis. NON DEFENDERE quis censeatur. .
LII. VLPI AN V s libro quadragesimoquarto ad Edictum.
NON defendere' videtur , non tantum qui latitat, sed i
283쪽
o II. COLL. EDICTAE REGG. PARS X.& ei qui praesens negat se defendere,aut non uiui su
ET haec lex de regularum numero vulgo expungitur, atque ideo inter naevos Triboniani ponitur. Perperam: est enim haec regula non magis Vei bi significatio, quam ipsius R E I br vis enunciatio. Definitur ergo ea , quis NON DEFENDERE videatur , nempe non is modo qui latitat, sed Sc qui praesens negat se defendere, aut non vult suscipere actionem. Species huic Regulae aptanda venit in eodem argumento,in quo legis superioris si . & legis proximE sequentis 3 , nempe in materia successionum in bonis libertorum , ut docet conjunctio legis Io.I1.4ν.de bonis libera. l. i. . ita si quid in faudem patroni , quae ex e dem 4 .libro Vlpiani ad Edictum desumptae, huic conjungendae sunt. Hoc in argumento,ut jam praemonuimus, notandum, si libertus dolo malo fecisset, quominus dimidia bonorum ejus ad patronum perveniret quocunque alienationis genere , id Faviana amone revocari potuisse. Nunc finge. Libertus, non quidem de manu in manum alienavit, verum, cum se non defenderet dolo malo, per contumaciam condemnatus est, Se sic justissima causa prodita in bona ejus ex Edicto itu est San E ita quoque factum a liberto a patrono iure revocabitur: ita factum inquam , dum defensionem legitimam defugit libertus di siue latitet dolo malo quod indubitatum magis, clari uis notiu sq; eratὶ sive quamvis in praesenti constitutus actionem suscipere noluit. Nempe ex aequo non defendit,ac proinde in fraude hoc casu alienat,qui conventus vel conveniendus latitat,&qui praesens actionem defugit: Quod postremum haud ita clarum erat. Quare non admittenda P. Fabri Sc sequacium sententia, existimantium naturalem ordinem hic poposcisse ut diceretur: madefendere videtur, non tantum qui praesens negat se defendere, aut non Gali suscipere actionem , sed is is qui latitas di vel saltem con verso ordine scripturae ita intelligendam ex ordine intollectus. Nam imo recte haec regula concipitur , neque aliter concipi debuit : Latitatio quippe fraudationis ferme causa fit neque ulla iusta satis excusatio est latitantis r alcnim praescias, videri
possit probabili quadam ex causa defensionem detrectare , vel
284쪽
actionem non suscipere. Ad hanc alioquin latitationis causa in , Nob eam missionem in bonor. posse si .pertinet Edictum de posisidendis S vendendis bonis debitoris sese non defendentis, id quod refertur & explicatur l. 2. . . .6. l. Dinius T ηπ.quIb. x causis in possesseatur. Hoc discriminis intercedit, quod Edictum illud comparatum est ad plectendam contumaciam non defendentis : Regula nostra, ad revocationem eorum, quae ita amissa sunt in favorem patronorum. Quare non erat, quod de contumaciae poenis hic Interpretes multa cumularent.
DAT i per ERROREM , ct DONATI disserentia.
LlII. PAVLVs libro quadragesimosecundo ad Edicium. CvIVs per errorem dati repetitio est, eius consulto dati donatio est.
rcntia hac regula continetur. Cujus sane differentiae usus est in tribuenda vel deneganda indebiti condictione: nempe enim illud, per errorem, inquam, facti datum, repeti, condici potest: non istud t de quo sunt tituli textusq; ob vij: vide vel l. I9-.de condict.indeb. In condictione, inquam, indebiti huic regulae &differentiae locus est : Non itidem in actione fraudatoria Fa- iviana& Calvisiana : Nempe enim cisi vera sit haec differentia, attamen ibi non inconsulto tantum seu per errorem a liberto dati repetitio patrono competit, verum &consulto dati. Eo enim tendit huius regulae tractatus mam,quod jam monuimus, pertinet haec regula quoque ad bona libertorum de successiones in his patronis competentes : ac proinde ad revocationem eorum quae in fraudem patroni facta sunt : uti liquet ex conjunctione legis 4. 9 ... de bonis liberi. LI.πIi quid instaudem patri quae ex eodem Pauli ad Edictum libro t. desium piae, huic conjungendae sunt. Et vero in ael. I. aperte agitur, de donatione revocanda per Favianam actionem : pariter ut L H. eodem fit. Ex his jam apparet, non debuisse Interpretes in tractatum de condictione indebiti ulterius hic sese diffundere; quam ut constaret ibi disserentiae isti locum esse,non hic. i,
285쪽
η TRANs MITTI in alium quid possit.
LIV. VLP I A N v s libro q/adragesimo exto ad Edicium. NEMO plus juris ad alium transferre potest, quam ipse haberet.
1 RANsMiττi in alium quid juris possit, definit hac regula Vlpianus : cujus species pcrtinet ad BONORVM Pos-s Essio NEM unde legitimi mox ut ostendamὶ pariter ut lex proxime sequens SI. eodem pertinet. Ad alium, ait lex, v. g. adhaeredem: nemo scilic. plus juris in haeredem transmittere potest quam ipse habet vel haberet : & sic aequo jure haeres cum defuncto est: De qua haeredis cum defuncto ἰανρώα , -- ρυα, aequo jure, sunt septem praeterea hujus tituli regular: putal. 9. 62. o. ras. g. I. I . IJ6. g 2.16Q. g.ult. E quibus etiam dicta lex Iho. iisdem pene verbis concepta est: Nemo plus tommodi hinradi fluo relinquit,qaam ipse haberes Harum vero omnium legum , quae de defuncti Si haeredis ἰανο uinx, aequo jure, agunt inter quas haec omnium prima est)Synopsis haec esto. r. In genere, haeredis ius idem est quod defuncti, ι. Iso. 6.r. Ejusdem potestatis iuris ν est heres, cuius filii defunctus,ι. 9. In universum ius succedit quod defianctus
habuit, i. 62. I 28.g. I. 2. Inserae. Nemo plus iuris ad hae te-dem transmittere potest, quam ipse haberct, h. t. l. 3 .. Nemo plus commodi haeredi suo relinquit, quam ipse haberet, I.uo. Non debet heres melioris conditionis esse , quam auctor eius, Lipue .g. i. Quod ipsis qui contraxerunt obstat, de successoribus eorum obstabit,i.Il . Contra. Non nocere debet heredi quod
defuncto non nocuit, . I 6.9.2. 3. Et haec Omnia obtinent,
non tantum in heredibus iure civili de directo,verum etiam in Praetoriis,&fidei commissariis, ι. I 28. g. I. 4. . Fides ususque seu praxis harum octo regularum istissisque aequalitatis cernitur , in iure Transmissionis ad heredes, b. cui adde & t. IX seup. In Tutelae actione actionibusq; soluto matrimonio Competentib. t. 36. In hereditatis petitione, l.62. . In Restitutionibus in integrum, ι. Ixo. In rei vindicatione o Publiciana, l. Ἀ8. S.I. In rebus
286쪽
bus debitoris auctoritate Iudicis possidendis, Li s. In bonorum possessione, hac ipsa l. I . In interdictis,l. II6. g. 2. In exceptionibus,d.t. I J.o I 68. g. 2. Hactenus synopsis octo regularum , quae hoc titulo de defuncti S heredis I νομυα occurrunt. Ad quem etiam tractatum
reduci possitne quae de jure singulari, deq; priuilegiis tractatur,
utrum ea ad heredes transimittantur : de quo est lex 68.o i 96. inst. De poenalibus tandem judiciis, quomodo heredes ibi cum defuncto conveniant vel disconveniant,aliae sunt regulae. Nos ad hujus regulae nostrae sententiam redeamus. Est igitur haec rcgula proprie de aequo defuncti & haeredis ivrc. Potest tamen S: haec regula produci seu porrigi ad alias quoque personas, quae ius suum ex alterius velut auctoris persona derivant: non tantum, inquam, ad haeredes legitimos vel scriptos, veru na et-aam ad cnaptores , legatarios, successores quoscunque iuris vel dominij, qui in alterius locum succedunt,ut dicitur ael. Is6. g. 2. Dixi jτω, uniuersalis scit . vel domini' singularis; verum haec seponimus uberius enarranda in synopsi ad d. l. II s. g. r. Nos in ip te hujus regulae quae ad haeredes proprie spectat, inhaerea mus. Est vero ea, ut iam quoque breuiter perstrinxi, aptanda in bonorum possessione de successo ne unde legitimi r de ea quippe, ut & de bonorum posscssione unde cognati, egit Vlpianus hoc libro 46. ad Edictum : ut apparet ex l.quandiu 39. m. de
isi quis s. de μὰ ct legitimis e l.pronunIIatio I9S. de V. S. quae vclut ex eodem libro desiimptae huic Qciandae sunt. Praesuppone dum porrbest in eo argumento quod certi juris est, de indubitati in ad haeredem non transii re jus bonorum possessionis, i. s. g. adstuirere, ηπ.de bonoriossess. t. ancipata ψ. C. qui admitti ad bonor. pos s. l. si v cui I. carinatam rem haberi. l.Pannonius Auitus So. de ad
Nunc finge casum, ubi status alicujus in incerto est. Finge, inquam, patrem muni ab hostibus captum: teque medio tempore decessasse patre adhuc uiuo Sane quia incertum est, utrum Paterfam. vel filius tam . decesseris , bonorum tuorum posscssio legitimis haeredibus tuis non defertur, neq; ad haeredem quidquam transmittes: sed si apud hostes pater decesserit, retro paterfam. fuisse judicabere,fictione l. Corneliae: &sic exinde bo-
287쪽
norum tuorum possessio a legitimis haeredibus tuis peti pol rit: si reuersus fucrit,haeredem non habebis, quis decessem,
αν. de legitimi. Vel finge etiam ,eodem casu retento: post mortem tuam, legitimos quoque haeredes tuos decessisse, vivo adhuc patre apud hostes, vel morte eius nondum comperta, atq; ita nondum agnita bon. posscssione ab intestato, nondum adita haereditate 3 Nihil illi transmittent ad haeredem suum. Bon rum post stio non agnita, non transmittitur ad haeredes. Nam& ipsi legitimi haerciles hoc casu jus bon. posses non haberent. Caeterum nemo plus juris ad alium transferre seu transmittere potet , quam ipse haberet,co sic. casu, ut hac l. dicitur. Et tamen his calibus tibi haeredibusq; tuis subvenietur decretali bonor. posscsstributa, l. i. g. I. π.ad Senatust. nuP. ut si liter subvenitur in sp. l. . .vis. α'.de bon.possconi.tab. 9 l.ventre 84. m. de a . haeredit. ne nihil alioquin vel tui ad haeredes tuos transmittant, vel illi ad suos ael. l. g. l. ne nihil haeredi suo relinquant di. 8 . Haec cum ita lint, liquet una ferme litura expungenda e se, quaecunque ad hanc legem Interpretes commentantur. Neque enim id quaeritur, An quaelibet res, quae in iure defuncti iam fuit, ad haeredem transmitti possit. Rursum non quaeritur, An eodem semper jure,&cum sua causa, res a defuncto in haeredem transferatur. Mulso minus quaeritur, An res quandoque a non domino, offici j ratione, vel juris interpretatione, Vel tacita expressave domini voluntate in alium trans Erri pos t:
quamquam neque illud proprie transferre est': Et in genere non quaeritur quis Zc quid alienare postit, vetiim quid juris TRANsFERRI transmitti ad alium possit. Quare apage iis mihi iam nouem fallentias, quae ab Accuisio ad hanc regulam cumulantur: quae ad hanc regulam seu ejus speciem minime
IV R E suo quι utitur,nil dolo facit.
LV. GAI Vs librosecundo derisameruis,ad Edicium
Nu LLv s videtur dolo facere, qui suo iure utituri
288쪽
HAEC'lex ut ex lib. a. Gaij de Testamentis desumpta est, ita pectatim pertinet ad Edictum , Si quis omissa causa t/ID-menis ab intestio via alio modo pos ideat haereditatem', ut ostendit Collatio legis Is. I6.1 8. ηπ.eo tis. quae ex eodem Gaij libro desu in-ptae huic coasiandae s unt. Id ut intelligatur,sciendum est, Praetorem edicto illo calliditati haeredum scriptorum occurrere voluisse, qui videlicet causam siue titulum successionis testamentariae,ideo saepe dolo malo omittebant, ut posscssa ab intestato haereditate legata ruerent: Ruente nempe institutionc &caetera olim ruebant. Et aequissima tamen cxceptione hoc edictum temperauit Praetor, puta in eos haeredes actionem non datum iri,qui causam testamentariam suojure omisissent, Ze citra dolum malum. Id quod innumeris exemplis eo ipso titulo Comprobatur, ιn I. I.g., l. F. l.6. in princ. g. I. 2.3. 6.8. l. l . I9.22.26. g. I. l. 27. g. I. Ac nominatim, si quae causa intercessit quae Edictum non ostendit, si scriptus haros ex voluntate testatoris vel tacita vel ex prcssa, arbitrium legitimae vel testamentariae successsionis eligendi habuerit, hujusq; rei testator author fuerit, nulla collusionis suspicione , id ei impune ce dct: hac generali regula quae hic proponitur, Nudum videri dolo facere qui suo ιure πιιtur. Et alioquin huic regulae tres aliae praeterea huius tit. leges in summam Concordant, puta lex nihil dolo I 29. in princ. Lnemo damnum II l. lscIum I s.f. I. infhoc tit. Accedat dc lex injuriarum, g. l. π.de injurau. Aptatur vero S hujus regulae aequitas M ad alias speci cs, veluti juri aedificandi in suo, venas aquae in vicini fundum manantcs incidendi, ut in spec. l. ignita, g. norandum : l. fluminum publicorum 2 . I. ra. π. de damno infecto. LI. g. II. l. ae . car. de aqua Auuia arcenda. Aptatur & contractibus ut in specie legusi marito, m. pro socio. Legatis, ut in l. 63. g si haeres, mr. de legat. I. juncta L95. de V. O. Tandem dc interdictis, ueluti interdicto de liberis exhibendis, ut in l. ct g.vit. l.3..is .eodem tit. de libero homine exhibendo, l. . g. 2. m. de homIne
libero exhib. ne quid in loco publico, quo pertinet aetexis i. infunde vi, quo spectat dicta lex IH. g. l.ins Aptatur &in rci vindicatione in spe c. dic ae legis i 19. in princ. Quibus omnibus haec unica regula substcrnitur, Nustam videra dolo sacere, qui suo jure
Ni ramen, quae exceptio addenda est, nocendi tantum an
289쪽
mo jure suo quis utatur, neque cnim malitiis hominum indulgendum esse: de quo cst clegans Textus in L S. m. de R. H.
P Ls XI. Edictalium Regularum, DE LEGATIS.
BENis Nio RA in dubiis praeferenda.
LVI.' I D E M GaiusJ libro tertio de Legatis, ad Elctum
SE M PER in dubiis Venigniora h praeserenda sunt.
Vemadmodum ad Tractatum de Legatu pertinet haec edictalis Gaij regula, pariter ut lex prox. eiusdem Gali quod de hac vel ipsa legis inscriptio prodid ita ad imterpretationem dubiorum legatorum pertinet. In dubias, inquit lex: Est scilicet ea de dubij Λ obscuri interpretatione: de quo sunt septemdecim praeterea regulae huius tituli, quarum Omnium synopsim habes ad leg.9. sum una cum omnibus M Mm vic o M. Ergo & hac regula id quaeritur,quid in dubiis facie dum sit 3 Et definitur, semper in dubiis benigniora praeferenda esse : quod & ipsum tribus aliis regulis hoc tit.concordantibus, puta l. IJS. g. 2. l. 168. in princ. I92. g. I. inculcatur. Ait lex, semper, id est, ut in aliis juris articulis &speciebus squas suppeditat lex 24. de his qua in resam. t. l . C.de 'Gcomm.tiberi. IJ.C.de bon. qua laseris: & tres illae praeterea hujus tit. regg. ita nominatim in argumento legatorum: quo pariter pertinet aelex 9.sup.7 g. s. i. I92.9.1.1 a. I atmim,inquam,dubiorum insp.huius legis,non quidem ob obscuritatem voluntatis etsi de ibi quoque eadem benignitatis ratio valeat) vel etiam ob ambiguitatem sermonis,uel quia perperam quid in testamento scriptum est;de quo Est lex cum in testimento 2 l. π.de rebus dub. quam Ac rs ad hanc affert. Ve-
290쪽
Verum propter ambiguitatem seu obscuritatem ficti de euentus, ut quia in obscuro est, quid & quo ordine euenerit, aut extiterit conditio,iat legato locus esse possit. Egit scilicet Gaius h ic libro de variis legatorum vitiis, puta de legatis, quae incapacibus relicta sunt, quo pertinet lex H. m. de donat. l. 73 π. delegat. I. l. 8.π. de usu legator item de Falcidia, quae de ipsa inter legatorum vitia est: quospcctat lex T2.T . 6. 78. 8O.π.adlC Falc. Denique hoc libro cgit de legatis dubiis, & quid cm ob incertum euentus seu conditionis. Et sane haec ipsa regula usurpatur ab Vlpiano in spec . legi fueris Io. g. I. ηπ. de rebus dub. Finge ,r lictum esse legatum vel libertatem ancillae, Si primum marem pepererit; Camq; uno utero marem & foeminam edidisse , 1ic ut
incertum sit utrum marem an eminam prius ediderit Z In ambiguis, inquit iurisconsultus , rebus humaniorem sententiam sequi oportere: quasi priore masculo per praesumptionem edito : de quo vide etiam quae dixi fine l. 2o.δερ. & de hac praesumptione plene Menochium 6. praesumpl. 3. Ergo in hac facti euentusq; Obscuritate libertatis fauore sumitur praesemptio,quasi masculus primus in lucem venerit. Fingi potest & species in commorientibus , seu pariter seu simul ubi saepc obscurum est qui
prior decesserit: de quo agitur l. 8.9. I 6. IT. I 8. 23. de rebus dub.
In quarum penultima pariter dicitur, esse credere, tum diurim vixisse. . Haec cum ita sint, apparet falli Interpretes, qui de obscura
testatoris voluntate hanc regulam acceperunt, & sic cum l. 9.eam commiscuerunt, clim haec nostra sit de Obscuro euentus. Rursum falluntur Interpretes, qui de aequitate stricto juri praeferenda hanc regulam intellexerunt. Item hinc liquci, benignius in hac regula ita accipiendum , puta ut actus seu legatum Potius valeat quam ut ruat. Aliae quippe sunt benignitatis species ab hac diuersae, de quibus ael. 9sev.hoc tit. I. l . delfg. I. l. lo. αν. de rebus dab. Tandem,est haec lex de his juris quaestionibus, Quae extra testamentum incurriint: In quibus huic nostiae geminam conformem rogulam tradit idem Gaius lib. I. de testamentis ad edictum Praetoris,in Lin his I 6. m. de condit. s demonst. V ciba eius haec sunt:In his quae extra tesamentum incurrerent posseres ex bono I aequo interpretationem Nere. Nempe de hujus rogulae wCcies pertinci ad eaui quaestionem, quae extra testamentim i