장음표시 사용
291쪽
LVII. ID E M GaiωJ libro octauodecimo ad Edicium
BONA fides non patitur, ut bis idem exigatur. ET haec quoque lex J7. pariter ut superior eiusdem Gaij ad
materiam legatorum pertinet : Nam libro i8. ad Edimi in altim de Legatu egisse euincunt omnia quae supersunt ex eo libro fragmenta,puta lex l8.22.de condit .in ι. l. 66. 68.To.de leg. I. l. 2. . de pecul. legia. ι. 73.77.72.8 I. ad leg. Falciae ita quid om ut de vitiis legatorum pariter eo libro egerit. Regula haec est, Bonam'sdem non pati σι ιὰ idem exigatur. Bona Des cst aequitas. Huius porr5 regulae vis cum varia negotia permeet, locumque ii beatinominatim in omnibus contractibus, Ac quasi : multaeque species ab Interprctibus afferri soleant ex ι.i8. de V. O. I. I. glen. . . de ιab. exbib. unde speciem ponit hic Gl. LSI.ε. Iasere iudic. l. 26.depecul. l. LI.de herediι. vendit. l. . g. V. de doli exceptione, i. o. g. i. de pactis . I. I. C.de re jude imb&ex l. Usup. hoc tis. Veram tamen speciem nondum apposuerunt. Maxime probabilis hactenus ea visa, quam Raeuardus apponebat ex da.l. 79. ad legem
Falcidiam. hoc sensu: In duplicibus tabulis, id est,in quibus su stitutio pupillaris facta est, non nisi unicam Falcidiam detrahi posset Quod cum verissimum sit x vulgatum, ut docet lex II.
legem Falcid. Ita non inepte haec regula pro ratione su sternatur, Bonam fidem non pati ut bu idem exigatur, ac proinde unica Falcidia detrahenda. Malim tamen ipse speciem apponere ex t. φ. g. l. oseqq. aer. de legat.I. l. 66. ων. de legas. 2.3.6. Insiit. de legat. Fingamus, eodem testamento eandem rem mihi caepius legatam ρ Amplius quam semel petere eam non potero, sufficietq; vel rem consequi,vel rei aestimationem: puta si Ce tum aliquod corpus legatum fuerit: hoc scilicet IDEM hac regula dicitur. Alioquin si quantitas eadem in eodem estamento saepius legata suerit tunc istius eadem summa exigetur, riC-que enim tunc idem est. Quin imb fingamus duorum testa- metis eandem rem mihi legatam e bis eam petere potero,nam ex altero testamento rem consequar, ex altero aestimationem. Quar
292쪽
DE LEGAΤIS. 2 pQuare quod hac regula dicitur, bis idem exigi non posse , id ad
unum idcmque testamentum pertinet, non ad plura : Rursum pertinet ad idem seu eandem rem corpore , non quantitate: Idem scilicet non est, nisi per idem, nisi ad idem. Et vero id quoque ipsum videre est in sip.ael. 3.f. II. ..de tabulis MLb. quam Glos hic allegat, ubi IC. Vlpian. Inde quaeritur sibi e lex hoc interdicto , ob rabulas non exhibitas conflectilin. Esimationem legatara- , postea legatum petat, ansis audiendus P Eι putem , si haeres IDEM praestitit, exceptione doli repesiodum si A L i v s, repelli non oportere. Et ideo se si haeressi qui inter Is istia 'astimationem consecutud es, eadem es D Is TINCTIO. Atque hic quoque finis esto Regularum ED ICTA LIVM
293쪽
VLPiΑNI LiBRIs Regulae desumptae qua tu r, . totidem legibus comprehensae, pura lege 18. J2.6U. 6 I.
EX Vlpiani Disputationum libris decem, quatuor tantum Reytile sequentes hoc tit.occurrunt: Disputationum πquam,seu PVce rationum 'blicarum e nam ita eaου indigetat lex Diuo Marco ii. C. de quaestio Milicet Vlpianw libris istis Dissutationum, quaesiones, ea ut ipse loquι amabat, visiones, cum maxime arduas pubjice tractatus, neque dum salis desinitas, in utramque partem prolixe disputando tractare,tandems proposita aliqua distinctione desinire instituur ut eo tigere es ex innumeris stamentis per Pandecias exinde desumptis. Similes quoque Dissutarionum libros olim si ipsere Venuleius Saturninus cst Claudius T phoninus. Ex Vlpiani quoque Opinionu in Iuris unica posea Regula Iubjicitur: Opinionu m,inquam,idessententiario regularam se enim Papinianus in I vulgo a.de usuris,quo initio. vulgo receptum esse dixerat , tim opin ionem vocat. Eodem'. sensu opinionis vox ab eodem usurpatur l. in ratione N. g. . in fin. ad leg. Falcid. Inanis Gimes hac parte obstruatio sedistinctio The phili, inter sententias Iureconsultorum, o opiniones : 'andoqaiadem cst hae ipsa sententiae sunt,mode ore tantum vocabulo velarae.
De actione de PECVLIo m patrem.
L VIII. VLPiΑNus libro secundo Distulationum. Ex poenalibus causis non solet in patrem de peculio
294쪽
Rix Λ haec E Disputationum Vlpiani libris Regula pertinet ad actionem de Peculio filii mil. ut vel e ea ipsa satis apparet: sed & praeterea ex aliquam multis eiusdem libri fragmcntis ,, in quibus aperte 4situr de actionibus & negotio gesto cum eo qui in aliena porcstate est, ac nominatim de actione de peculio: puta,
ι. I. ra.de tutelu ri. 6. mr. quod cum eo qui in areol. I. 2.36.-de peculis 1l.Isων. de in rem verso. Vt haec regula intelligatur, duo praesupponenda sunt: Primo,saepe patres pusillam quandam pecuniam filii stam. suis olim apud Romanos concessisse quomodo& domini seruis suis) ut in cius pecuniae seu peculij administratione,convcrsatione,indultriam suam exercerent: id quod peculium dicebatur, toto tit.depeculio: ac nominatim Lyg. m.
de peculio. Secundo notandum , peculio ita a patre concesso, patrem ex actu filij obligatum de peculio , seu peculio tenus, i. e. quatenus in peculio filii fami l. esset, g.actiones, Insit. de actio. toto tit. ι .ct C.quod cum eo qui in allot. ct tit.depeculio. Eatcnus scit . in patrem actio dari solita ex actu filij,pro modo scit. peculi j cum alias pater pro filio nullo modo teneretur , etiam ex contractu niit, i. Ιχ.n 7 pro patre. His ita positis necessarib, etsi ca vulgo nota sint, nunc de huius regulae sententia. Quaeritur in ea , ali ex poenalibus quoque causis in patrem de peculio . seu quatenus in peculio filij est, actio detur p .liblia causis, i. c. cx delicto, ubi poena irroganda venit Z Id quod abs.cise negatur hac regula: NON SOLET, inquit. Indicatis r pr inde c a differentia inter causas ncgotiales siue negotium g stum a filiosamil.& inter causas poenales: nempe,quod ex illis in patrem de peculio actio dari solear, d. l. i 6. m .depeculio, d El.I. π.de tutelu, quae huic inter alias conjungendae sunt: & quidem ex omni contractu vel quasi, l. 9. GL de obligat. dr action. l. . in princ...de V. O. ex his vcro non soleat. Rat id illius differentiaemon alia est, non aliunde petenda, quam ab expressa tacitave patiis pcculium concedentia destinati Ine seu voluntate: Nempe in id peculium a patre dabatur filiosa mil. vii rerit faceret, uti in conuersatione seu commercio suam, quod dixi, industriam exerccrct ; non uti rem disperderet: liue donatione sin generali quippe peculij ad mini si rationc peculij non venit donatio, l. 7. αν. de donat. l.coNtra iuris, αν.dei I L.
295쪽
DEIὼ siue actu aliquo illicito, puta delicto : maleficio,inquam, vel quasi : nam & alias concessa administratione delictum aut illicitum quid concessum non videtur, ut notant Doctores ad
sensisse videtur: facit lex 4 6. αν. de peculio: & arg. l. siprocurator a princip . . de condicI.indeb. Et haec quidem ita, ut certistimae regulae vicem obtineant: aequitate dictante , ut hoc ipso libro Σ. Disput. Vlpianus loquitur,in alio casu d. l. 2. in sis. pr. - de per lio. Id quod hac ipsa l. indicare voluit hac formula N ON so-LET: quae & in aliis pluribus regulis occurrit: veluti l. t 9. I. I. sv. l. 86. ins non sit indicetur, pati hanc regulam aliquas exce
ptiones, verum Contra,& ut cius aequitas inculcetur.
Et dantur tamen casus singulares, in quibus ex poenalibus causis in patrem actio datur. Prund quidem, quatenus malis artibus peculium auctum est,& unctius factum . M lic in qua imium pater factus est locupletior : seu peculium auctius M vnctius id enim peculij causam non adprehendit, t. l. g. i quu,I IL
quam in peculium. Et ratio est, quia hoc casu non vindicta quaeritur, quae non potest porrigi ad patrem non delinquentem, sed commodum peculij ponderatur. aril.non solum 6.is A. v. de rentit.in integri Secundo , de peculio licet iuste qua litopater quandoque tenetur eri pinnalibus cautis : puta, si filius Magistratus creatus fuerit, isq; non curauerit caueri pupillorem sal vam fore : nam & hoc casu pater de peculio te iactur, δι. . f. u. . de peculio. Id quod pupillorum fauore industum est: sed tamen peculio tenus semper. Nam, quae tertia exceptio notanda est, quod publicam utilitatem attinet, sit filius volu tate patris decurio factus fuerit, pater in solidum pro filio obstrictus est quasi fideiussor : Remque publicam salvam fore o strictus , dicI. l. s. g. vlt. se l. quotiens T.. . ad municipalem quae ex Vlpiani lib. l. Disputat. desumpta est & l.7. υ. de adminIA. Iulor. Addatur & haec exceptio, patrem quoque de peculio teneri ex poenalibus causis, si videlicet peculiatus adhuc filius condum natus fuerit : nam dc iudicio contrahitur et ut proinde hoc
296쪽
casu non origo judici j spectanda sit, verum ipsa judicati velut
obligatio, αν. de peculio: l. Π. de iudicior i. q. ηαν. de noxal. act. yeluti noxae nomine seu damni in patrimonium dati: ex
quibus alioquin non potest pater actionem de peculio pati. HAE R Eois se desuncti lio idem.
. LIX. ID E M bianusJ libro tertio Pspitatronum. HAEREDEM eiusdem potestatis iurisque esse, cuius fuit defunctus, constat.
Η Fredis & definini exaequationem ἰσο rem , I remis continet liaec regula, de qua ex atquatione seu similitudine, occurrunt hoc titulo septem praeterea regulae concordantes, pu- talex D sv. L62.uo. DS. g. l. I 4 . II 6. g.2.l6 C. g.vis. Quarum Omnium synopsin habes iid LI. 34. Quare & co breuius hac defungemur, speciem ei aptare contenti : Praeterquam quod in proci tui est eius sententia, videlicet haeredem eiusdem potestatis& iuris esse cum defuncto : eadem commocla M incommodaeum sequi: denique utriusque fortunae succedaneum S personae defuncti vicarium esse haeredem. Exceptis tantum pers,nalibus stuc iurabus siue priuilegiis,quo pertinet lex 68.ct I96.i hoc tis. Et sane non alio fine hanc regulam disputando praemiserat Vlpianus, quam uti eam fallere certis casibus ostenderet, vel saltem ut eam ad suam speciem restringeret, quod Vlpiani institutum quoque fuit libris Disputationum : Conseri, inquit , ac si diceret, verum quidem cst regulatiter. Enimvero conjungenda haec regula cit cum aliis logibus quam plurimis
ex eodem libro desiimptis, puta l. . et .demagrina . conueν. l. l. m. de diu f. se tempore sic I. i. r. QT. ae donat. l. LI. 29. m. soluIo matrimon. qu, cx eod cui libro desumptae sunt, in quibus proponuntur exempla , Mibus huic regulae locus esse potest vel non. Et quidem in actione tutelae,5c actionibus soluto matnmonio com petentibus in donationib. De his enim eo libro Vlpianum egi si se apparet. Exemplum igitur ponamus in haeredibus mariti, .arg. di. 21. ct 29. at soluto matrimon. qui utique in solidum conueniuntur, aliter atque maritus ips),qui nonnisi in quantum G
297쪽
iudicata. Exemplum ponamus in haeredibus Magistratus, qui cautionem exegit; item in haeredibus tutoris, quorum praest, tiones non caedON sunt quae ipsorummet tutorum aut Magistratuum, seu non similiter tencntur haeredes, ut ipsi tenentur: num nec haeres tutoris negligentiae nomine tenetur , & Magi - , stratus quidem in omne periculii succedit, at haeres iplius dolo proximae culpae succedaneus est El. 4.de Magisncontiemea. pinnamus & exemplum in prael criptio ilibus, S exceptionibus ad uersus haeredem vel haeredi competentibus in materia vlucapionis & longae possessionis, in specic bus, G.J.de diuerser te . praesi t. Ponamus exemplum in haeredibus donatoris de quo alioquin dictum fuit l. .sup. idque arg. d. l. ra.de donat. Tandem ponamus exemplum aliquod in donata rij haeredibus,arpi siquis 37. de contrab. em'. quae de ipsa ex eodem libro est Quare iam tandem definiamus,hanc R. esse de jure comm atque adco ei locum non csse in jure de seiuilegio singulari seu personali : item in odio personali : IvRIs appellatione, ut feritie alias , ius commune dc ordinarium intelligendum est.
SE M PE R qui non prohibet pro se interuenire, mandar: creditur; sed N siqnis ratum habuerit quod gestui est,oblbingitur mandati actione.
Patientia, itemque Ratibabitio negotii gesti, utrum action in
mandata pariant quae litur Z Id quod linc regula affirma ui Ad quam noua nobis ipccies apponenda venit: Nam , ut m xime verum sit,quod tradunt In te pretes sin specie ad has se ponendaὶ mandati actioncm fid eiussori acquiri, non modis a debitor mandaucris, verum S si sciens dLbitor alio fidei ubea te tacuerit, & pro se fide iuberi passus fuerit : Semper qui ΟἰβProhibct pro se intervenire, mandare creditur: vel etiam uinlim abiens de ignarus, hodie ratum habeat id quod etiam si in bault
298쪽
batur I6. g. item quaeratur, αδ. de negot.ges. pas et. IS. V. π. maodati I L 6. π de iudic. t.6. Co mandati Item,etsi verum sit, quod in genere ex h. l. colligitur,patientiam alicuius,in quamplurimis pro mandato haberi, t.ysosv. Rursum, rati habitionem mandato comparari & retrotrahi sid quod comprobat lex insta hoc tis. ubi plenior de ratibabitione dicendi locus crit: Nondum tamen vera apponitur ab ullo species :'Neque enim intemerireri voce hac L fideiussores indicantur , verum eadem prorsus notione, qua l. 2sup.hoc sit. cognitores 1 negotiorum geliores . .Quod alioquin ex ipsis huius legis verbis colligere licet, ibi, Quod gesum est. Neque enim ad intercessionem fidei ussoriam ea pertinent. Et vero ponenda species in negotiorum Vnmersitatis seu municipij gestoribus , ut docet
lex I. m. de admin.rer ad ciuis pertis. item I. O. m. de condi I.indest conjuncta L L. q. ἄν. de admin. rex. ad civit. l. . C.de compensat. l.
VI. απ. eod. tit. quae omnes ex eodem Vlpiani libro decimo Dis. putationum desumptae, huic conjungendae sunt, conjunctaeque a leti docent, V lpianum eo libro in jure municipali describendo occupatum fuisse. Vt ad veram igitur speciem deueniamus, praesupponendum est,procuratorem ut priuati,ita& uniuersitatis posse post litam contestatam alium procuratorem constituere , quia per litis contestationem procurator siue syndicus litis dominus emcitur : Nunc finge, non quidem syndicum negotia uniuersitatis alteri mandasse ubi nullum dubium est eum qui mandauit g ri, ipsum gessisse x ideri l.ita autem,*.egisse, surde adminisntulor. de quoad d.I. I 2.g. i.inf) verum, cum alius sponte interveniret huiusmodi negotiis eum non prohibuisse, vel etiam ex postfacto ratum habuisse ZEx aequo mandati tenebituri Taciturnitas Ec patientia vel etiam insecuta rati habitio mandati vicem subia eunt. Ex hac iam facti specie liquot, quod dictum est, Inrere niendι vocem hac l. non ad fideiussotiam , verum ad negotialem operam pertinere, id est, ad cognitores siue procuratores; quo ipso sensu eadem vox,ut dixi, accipitur l.αμp.hoc tit. Ergo ratiliabitio , ut in delictis seu maleficio mandato comparatur, I. I 2. g. 2. ins ita & iii ciuilibus, de quo plene ad aeg. r.
Porro ei quod hac l. dicitur,eum qui ratum habuit quod gestu in est , obstringi mandati actione, opponi solci lex o. g.9. CF.do
299쪽
negotiis gestis: l. 9.mandati: ι.T. C. quod cum eo: ubi ex rati habitione datur tantum actio negotiorum gestorum , non mandati. Aliis aliter distinguentibus,haec placet distinctio: si rc uera eius qui postea ratum habuit, negotia fuerint, mandati actionem ex rati habitione nasci, hac l. si vero non rc uera negotia mea fue- rint, ut quia a non dcbitore meo aliquid nomine meo exegisti, S cgσCuius nomine a te exactum est,ratum habeam,negoti rum obstringar. diectis legibis.
tDOMvM suam reficere unicuique licet : dum non o ficiat inuito alteri, in quo jus non habet.
REric E RE domum suam unicuique promiscue licere,vn, ca tantum limitatione addita, hac regula definitur, quae obscura hactenus nonnullis creditur. Quae quidem regula de sumpta est e tertio Vlpiani opinionum libro; ubi is ex pr fesso egit de opE RI a Vs, & de aedificiis, qua publicis qua priuatis excitandis, reficiendis, ut docet quoque lex Praesies T. N. deos Pro Praesidis e l. . ηπ.de muneribus e l. 1. de operibus publicas et qua omnes ex eodem libro defloratae huic conjungendae sunt. De' . regula primum, dein de limitatione eius. Ergo domum suam reficere unicuique licere definitur hae L pro arbitrio suo scilicet: si priuatam spectemus utilitatem: Quo respectu sane haec quoque regula recte dicitur, quidquid Cu iacius contra. Atenim si publicum ornatum & commodum spectes, imb cogi quis potest competenti remedio, deformitati auxilium serre, id est,domum suam reficere, d. l.7. de quo unice hic egit Raeuardus transmissa huius legis interpretatione. Et ita quidem etiam haec lex cum illa conjungenda est, dc concilianda. Cogi, inquam,vel auctoritate Praesidis d. l.7. vel curatoris Reipublicae, i. ad curatores, antepenuit.de damno infecto, Sc lavrbe iussb AEdilium l.2. g.iisdem, de orig. iur. Et haec quidem in . domo reficienda ita obtinent : atenim quae altera differentiae notanda hic venit simul & conciliatioὶ alia ratio est monu-
LXI. I DEM VlpianiuJ libro tertio Opinionum.
300쪽
menti, nam etsi monumentum,domin quaedam sit, atq; ita etiam vocetur , domin aeterna, item domus Manium, attamen id non nisi
Pontificum exploratu reficere olim licuit : ut idem Ulpianus iisdem opinionum libris scribit l. vlt. m. de monuo inferen propter religionem videt. sepulcrorum, neue ea violarentur, L est. quorum sane cura ad Pontifices pertinebat, d. l. υθ ct l. 8. . . de religiosis e l. o. in f αr. deperit. haereae v. o l. 3. g. . in. de sepulchro viol. Idque etiam constitutum Imperatoria constitutione L 2. Codri. de sepulcro vis ubi plene de eo dico. Ergo domum suam unicuique reficere licet: irrib et si seruitutem vicino debeat, dummodo salua seruitute : Imo etiam attollere , si seruitutem non debeat: de quibus v. tit. m. deseruit. pr.ed.urb.ac nominatim eo titulo ι. 9.er l.altius 8.θι .9.C.dese .se aqua. Ita quoque alias prohibitus aedificare, non prohibetutreficere. l.s C. de operibus publ. o arg. l. . g. reficere II. ηπ. de ilia mere a que priuato. Et ita quidem perspicua est huius Reg.
Subjicitur tamen limitatior Dum non Oscias inuito alteri,in quo jus non habet. Refectioni nempe domus suae quidam modus impositus ; quomodo & aedificationi. Et inter alia quidem tres hae olim leges aedificiis positae. Prima, ita aedificare,ita reficere seu instaurare licet, dummodo forma publica seruetur: de qua
multa veterum testimonia multaeque leges occurrunt: quae congessc re Culacius, I.Obstruat. . &.IT. Obsiem. Π.de Briss . lib.
sui ad hane l. partem pariter locauit. Et tamen id ad hanc l. proprie non pertinet. Secunda lex est,ut si seruitus debeatur L do vicino, ita reficere domum seu instaurare liceat, ut eadem specie dc qualitate reponatur , sic ut vicino ius seruitutis habent j non ossiciatur: de quo v. aeris.de serutraed/b. & in eo nominatim legem 33. M L I.F.9. Coaede se . se aqua. Et hae quidem duae leges seu conditiones & limitationes ad hanc l. non pertinent, quas tamen breuiter perstringi oportuit, ut ita distinguerentur a tertia, de qua mox. Tertia igitur est lex illa, superiori contraria, quae hac limitatione Continetur, Dum ne offlariAuito altera in quo ius non babet dii. ut sine iniuria vicini id fiat,
quomodo Ze alias permisso aliquo fieri in publico , id sub eadem conditione permittitur, leg. 2. g. mento Io. vir. ne quid in loco