장음표시 사용
331쪽
transmittitur. Alia nonnulla dicentur ad ael. I96.i .cquae huic omnino concordat. Sed de quaestionem hanc, utrum priuilegia N: quando dc quomodo ad alios transeant seu transmittantur, ex professo tractat Nicolaus Noalius tractat.de ιransimis one , casia 13. Et specialius adhuc materiam transmissionis priuilegiorum dotis plene tractatam inuenies per Baldum Nouellum de dote D. pane isc. per Campegium in simili tractata de dote ,
parta. .81.3 per Marcam in Li. qu. . -.μι. -Inmon. BENEFICI VM inuito nam detur.
LXIX. IDEM PAVLVsJ libros utari de adsignatione
Inuito beneficium non datur. DE BENE Ficio est haec Reg.pariter ut lex se per : Illa,de
legali proprie : haec de beneficio a priuato seu testatore oblato. De quo quaeritur,virum id inuito alicui aliquando dari seu obtrudi possit 3 Quod quidem beneficium regulariter tale
est,tale munus, talis beneficentia, ut quemadmodum a mera id beneficium praestantis voIuntate iudicioque,nulla vero iuris
necessitate, proficiscitur , ita & id ei qui suae spontis est arbitriique a se spernere liceat
Et vero ait Paulus hac R. generali,non dari beneficium inuito: Quod de ipsum ostenditur l. Is6. infinst. h.ι. ubi dicitur, Isu tonan tribui quod cuique pro eo praesarum Scij.ut nemo inuitus bene cium dat, l.donari,82.insita vice uersia neque inuito datur: quia licet beneficium cuique spernere,fastidire. Beneficiorum haec summa est,si illis uti non licet: contra desinit esse praemium, si cui necessitas imponitur: beneficium non est accipere Cogi: quam in sontentiam v. quae Seneca , 2. debens. e. I8.l9. Plinius, in Panegyrico. Ait vero lex Beneficium Alia enim ratio est quae vclut exceptio tamen male ad hanc Reg. a nonnullis adducitur in ossiciorum & munerum publicorum Ac ciuilium, quae utique inuitis impinguntur . I. Cau.de Epistopu,l. IS.*.I6. m. de munerib. se honor M in inuitos:sic inuito pupillo tutor daturis. O 6...de raetoribus o cur dato t. .is pr. o b. --, g. si quidem, ηπ.
332쪽
qui t.tut.Quanquam neque inuitus proprie dici potest, qui nec velle potest. Primus igitur hic interpretum error est, quod de ossiciis ad hanc Reg. tractant, hancque primam velut cxccptionem hic perperam apponunt. Rursum ait lex beneficium non
quidem in sp. huius Reg. legale seu publicum , quod iure publico desertur, i. priuilegium, vel ius singulare: quo sensu bene-f0 vox effertur in iseupere Verum priuatum beneficium ; pariter ut in b. d. t 6. β.vit.ins. Qua parte secundus error est inter
pretum,St in his Placentini SI Accuriij,qui de priuilegiis seu de iure singulari, quae beneficia publica sunt, hanc quoque legem
accipiunt, eoque ampliant: et si verum quoque regulariter ibi sit priuilegium seu beneficium, quod lege seu iure publico cui defertur, non dari inuito : quia respuere id , eique renunciare cuique licet, iurique adeo pro se introducto , t en. . de pactis. Nam& ita mulier senatusconsulti Velleiani beneficio renu Ciare potest, Luti. glen. π.ad SC. Vel ram. Ita minor restitutionis beneficium a Praetore impetratum fastidire & contemnere potest, si iudex 4 i. m. de minorib. ubi haec quoque ratio redditUr , quia unicuique licet contemnere haec quae pro se introducta sunt. Ita Falci diam haeres remittere potest, t. potes 7 .e . ad
ad SC. Trebest. Ita haereditatem quisque ut testamento delatam ita de legitimam Sc bonorum possessionem respuere potest,seu inuito haereditas non adquiritur,l. . g. inuito, ηπ. de bon. possinec emere I 6. Cod. de iure delib. l.vit. Co unde legitimi se unde cognati, quia haereditas de bonorum possessio interdum damnosa est, L 2. mandati, secum trahunt commoda & incommoda : proinde nemo inuitus alieno aeri adstringitur. Ita fori praescriptioni cuilibet renunciare licet, d.llen. Coaede Episcop. lpen. Cod de pactis, Ita debitor diem solutionis lege praestitutum anteuertere potest,de quo dixi ad l. II.*p. Non, inquam,de hoc beneficiorum legalium genere huius R. species proprie accipienda est, verum de priuato beneficio , munificentia, liberalitate. .Quod docet inscriptio huius i. est enim ea desumpta ex Pauli libro singulati de a natione libertorum : Scilicet adsignationem liberti a patre sibi factam filius repudiare potest,t. I.*.ρd si is, .de adsign. liberi. Cuius rei effectus luc est,ut repudiata adsignatione ab eo
cui libertus ad lignatus est , liberi repudiantis nil praecipui
333쪽
Ergo his casibus , indebite solutum condici poterit, ut in commune condictio indebiti ex bono & aequo introducta dicitur , ι.hae conderιo 66. de tonae india. & indebiti soluti condictio,naturalis, ι. ιπῶλιι IF eod. Aliud fuerit, si inissa sit exceptiora ab aequitate naturali abhorrens: veluti, ut in eadem de chirographo quod debitor nactus est, specie maneamus, si debitor per errorem creditoris vel haeredum eius,vel dolo vi m tu ve chirographum nanctus sir, aliisve malis artibus,vel pactum aliud subsecutum sit, uti petere liceat. Non ilico scilicet qui chirographum suum nactus est seu recuperauit, vel Cum quo pactum de non petendo initum est, debitor esse desinit i ted qui iuste. Illa denique ex ccpito prodest,quae iusta est,quaeque equitati naturali conuenit : quaeque iusta replicatione elidi potest : non quae imusta est, quamque AB HORRET aequitas naturalis: nam & illa proprie exceptio est, non ista: quia e Ceptio omnis aequitate nititur. Ex his iam apparet, quam parum huius Reg. sententiain asi utus fit Accursius, & bona interpretum pars. Apparo, hic DES i N E N D I verbo, designari eum qui reuera, initio contractus vel negotii, debitor erat,verum qui N A C T v s est ex postfacto iustam quandam excepti nem : dc sic qui ante exceptionem natam debitor erat. Haec
enim vis est vocis destaenia ide quo ad L π- pares videria iisse Via quamquam Sc impropriE quandoque desinere dicitur quod
nec CCepit . . 3.d aure I. ἄν. ψr.qu.-. Eademque vis est v cis Nactis est. η De A M a io v I sermonis interpretatione .
otiens idem sermo duas sententias exprimit, ea potissimum excipiatur, 'quae rei gerendae aptior est.
DE A M s i G v a sermonis,quae Graecis sis Γολία, interpretatione seu resolutione, est haec e Iulianeis postrema R gula
334쪽
gula: qua quaeritur,quaenam interpretatio ibi adhibenda sit Et definitur, eam sententiam potissimum excipiendam, i. susci picn darn. admittendam, a Iudice scit. quae rei gerendae aptior est. Eil, inquam,haec Reg. de Ambiguo, de quo sunt tres aliae praeterea
leges, putat 8 . in pri96. IT 2. hs. Ambiguum est, quoties idciri sermo duas sententias exprimit, ut h. i. dicitur: νώτη, quod in duas pluresve sententias trahi potest, ut libro a. ad Herennium , quod duas pluresue res significat: ut Cicero de ιnuentionen. 27. Nam quae aliae hoc titulo Regulae occurrunt, sunt de aliis obscuri speciebus , puta lex 9. 4. seup. l. II .l. ΙΠ.3.2.l. LOO. infra. Atenim haec nostra proprie est de amphibolia te ambiguo sermone, seu ancipiti,duas sententias exprimente. Aliud est proprie obsturum,aliud ambiguum: vi recte Quintilianus LI. c. I o. Amphiboliae , inquit is is in Luersium trahis: seu amphibolia duares signis Otur,ct quod ad striptum vocemque pertineι ιn wramque
par est panem: In obscuro sermone quantur quid dictumst , in ambiaguis utrum hoc vel iEud : Quamquam & obscuri appellatione venit quoque ambiguitas: De qua singularem olim librum scripserat idem Iulianus: unde supersunt hodienum tres leges,puta lex si siub tutione, π. de vulgari s pupist. se . lex qui duos mulos 62.de teg. s. t si is qui ducenta,etv de rebus dubiis. Igitur ab hac Reg. separandae sunt species illae obscuri quae ab aliis luc apponuntur, veluti, si cum duo Titii essent, paterfamilias de filius tam . testator dixit, Titius tutor so filio meo. Et si verum sit utrubique ius idem statuendum esse ; nempe, eam interpretationem seu sententiam potissimiim excipiendam , admittondam , ubi vox aut sermo ambiguus vel obscurus est , quae aptior sit gercndae rei ; id est, quod innumeris aliis legibus docemur, ut ne actus alioquin inutilis aut frustraneus sit, ut in specie legIo9...de leg.
I. I., .gri ... de legat. v. ut actus seu res qua de agitur, magis valeat quam pereat, & in tuto sit, ut in s. leg.quotiens Ιχ. quae Mipsa luliani est: in de reb.dub.9 leg.ubi es verborum ambiguiIAE LI.
seup. de V.S. &, ut hac R. dicitur,ea sententia excipienda est, quae rei gerendae aptior est : siue de Ambiguitatibus legum agatur, .in ambigua 29. π.de legibus, ubi dicitur, in ambigua voce legis eam
potius accipi dam esse significationem, qua VITIO CARET: praeser
335쪽
rim etiam tum voluntaου legis ex boc tostigi possur siue de Ambiguitaribus dubioque quaeratur in hominum actibus t iique sue actus iudiciales sint,sive extra iudiciales : Nempe si proponatur ambigua actio vel exceptio , commodissimum est, id est aequissimum , id accipi quo res qua de agitur magis valeat quam pereat : L quotiens I r. m. de rebus dubiis: adde & l. l71. insta. Et haec de actu iudiciali. Spectatur Zc haec Reg. in actu reve extraludiciali, veluti in v lii mis voluntatibus, de quo v. L9. Io 9.delegat. I. L, . g I. de teg. 2. ael. I 6. in princ. ad ebest.: in contractibus de stipulationibus: ut in l.υbi 2I.de reb.dub. ubi Paulus dicit, semper in dubiis id agendum,ut quam tutissimo loco res sit bona fide contracta: in l.quotiens So. de WΟ. ubi Vlpianus pariter ait,commodismum esse id accipi,quo res qua de agitur in tuto sit. Pertinet autem huius Reg. nostrae species proprid ad Ambiguitatem in Contrambin , ut praebet argumentum libri proxime sequentis 38. Iuliani Digcstorum, qui S ipse de Coorruetibus est: Nam ex lib. 87. unde haec t. desumpta est,nullum argumentum suppetit,cum unicum hoc exinde fiagmentum cxter.
Ergo si ambiguus sermo, qui scilic. duas sententias exprimit, in contractu aliquo proponatur,ea sententia sequenda est, quae aptior est rci gerendae , id est rei seu negotio SI contractui qui inibatur, eiusque adeo naturae Sc conditioni. Extra hunc finem si non agatur de natura & conditione contractus, coque sustinendo, verum ambigua tantum sint pacta de conuentiones quae contractui extrinsecus adjiciuntur, tum aduersus cum qui pactum adiecit interpretatio facienda est, ael.96.I72.in , h.f.
Duo proinde gradus illi notentur interpretationis adhibendae in ambiguo sermone , vel si ambigua si intentio seu actio, quod utilius est actori accipiendum est,ae I71. infra h.t. o len66. de ιudiciis. Quintiliani locus hic omittendus non est , lib.
7. cap. 9. ubi resoluendae amphiboliae tres rationes reddit. --ph. boliae aulcm omnis in his erit quaesio, aliquando uter sis secundum NATURAM magis siermo semper inrum Ν - VIVS , utrum is quisti sirpsit ac dixit sic VOLVERIT. Resolui scilicet ait amphibolia
cx Natura, quomodo hic & ι IT 2. ex re gerenda, ex AEquitate, pariter Vl i. t 923 I. 3c ex Coniectura volutatis eius qui scripsit dixitve, patitor vll.9o.inst. Rhctores quoque Graeci, & in his hie ogenes in partitionibus cap. QU. -a cimg I . hac
336쪽
in re δάνοιαν - νον-Θετει, urgeri spectarique scribunt. Facessat hinc proinde iam species quam Graeci hic apponunt in emptore pharmaci: de quo si ambigatur, virum bonum vel malum emptum sit,id antimandum ex qualitate emptoris Medici
si V INTA REGULARUMCollectio seu Systema. MISCELLAE REGULAE DECEM,
ex variis breuibusque nonnullis trium Iuri L consultorum Pauli, Ulpiani, Ia uolent in libris desumptae, quinque legibus comprehensis,.
LXVIII. PAVLus libro fingulari ἀe dotis repetitione. In omnibus causis id obseruatur, ut ubi personae con ditio locum facit beneficio, ibi deficiente ea beneficium quoque deficiat: ubi velo genus actioni; id desiderat, ibi ad quem uis persecutio eius deuenerit, non deficiat ratio auxilii.
E Iuresingulari, seu de B E N E F i C i O,legali scilicet,est haest Pauli Regula, paritor ut tres aliae, puta lex IAI. instr. 162..is6.Quod quidem ius singulare Moesicij luoque S aὐχιών vocabulis hic exprimitur: Et lane singulare Ius non mclius definiueris, quam id esse, quod contra renorem rationis propter aliquem fauorem, siue causae, reiue aut actionis, siue personarum condicionis , vel propter utilitatem aut necessitatem ali
quam bonusicij dc auxilij vice publice tribuitur. A qua defini
337쪽
rione neque ea recedit quae proponitur m l.iωsingulare I6. πυδείZca item quae educitui x. u. t I. in Vinc upra. Modestinus in ι. i96. insta b. t. priuιlegia dixit, quae huic gemina germana est. Dixi,propter fauorem, siue causi rcitie aut actionis quo perti net haec ι.in f αι. I I. .in V. I96 In iuc personarum conditi nis,ut initio hui- l. vel propter necessitatem,d. Ll6B.Vel propter utilitatem , G. I6. ubi interim notanda svnopsis aliqua Reg
larum quae hoc titulo in argumento de iure singulari versantur. Et distinctio in utraque lege, hac inquam , de dict.ι. I96. pr ponitur,inter beneficia Iuris personalia& causae seu actionis. i. Non est igitur haec R. accipienda de Pactu priuatorum, etsi verum sit eandem in iis distinctionem obtinere,puta pacta personalia ad heredes m. non transire,realia transire. t.7.9.pact. .depaep. 2. Non ivean spectat ad beneficia Principum singularia istverum sit pariter, ea persona deficiente quoque dcficere ι. I. g. permitιιtur, m. de aq. plau. o aestu. 3. Non item accipienda est de Beneficu&Testatorum seu Legatis : de quibus etiam est lex prox. inuito, veluti seruitutis legatae, in quibus & haec distinctio obtinet l. 6. ἄν. deseruit. legat. ubi eleganter, legatum, quod rei seu praedio datum est , vocatur plenum Legatam. 4. Tandem
non est accipienda de Concessione liberali priuati, etsi & ibi distinctio eadem obtinet t. pen. deseruit. rustis. Quae quaecm interim varia boneficiorum genera hic notanda sunt. Quid igitur Est haec R. pariter ut G. I96.in de jure publico singulari,Mde juris seu Legali beneficio auxilioque: & quidem circa acti
nes exercendo, excipiendaου, ubi duae species Iuris singularis proponuntur. Vnum quod personae datum est, alterum quod generi actionis. Nempe jure comparatum est, ut actiones x e ceptiones latius modo, modo strictius pro fauore aliquo singulari exerceantur, excipiantur. In omnibuι causis igitur hac l. Ita accipiendum est, in omnibus actionum generibus, ut Oste
dunt sequentia verba, ubi geaeus actionis, item persecutio, &C. Exemplum peti oportet ex actione Rei uxoriae, siue de dota repetitione : quod manifestE docet inscriptio huius legis. Est nim ea desumpta ex Pauli libro singulari de datas repetitione. P namus igitur exemplum geminum in hac actione, ac primum . in ea excipienda; quam speciem quoque habet hic Theodorus
Hermopolites. Marito scilicet beneficium seu auxilium istud
338쪽
eων πιον tributum est dotis nomine soluto matrimonio conuento, ut in quantum facere potest, non ultra, conueniatur, id
est, sic ut ne prorsus egeat, de quo jam aliquid dictum est ad ι. 18svrha.8e dicetur adhuc ad i. Hi yin prior. Atcnim haeredi eius vel fide iustari post solutum matrimonium dato non idem
praestandum est beneficium,non eadem exceptio,quia personale est, & cum persona extinguitur, ι.I2. I . -.sol. masnm. se l.e reptiones T. ηπ.de exceptIon. Reuerentiae enim maritali id tribui tur, l. vn. g. cum autem, Cod. de rei uxor.act. ne scit . repente inops fiat,qui mulieris olim fuit dominus, ut Harmenop. IIb. 4.ιιt. 9. g. I . vel ut Theodorus Hermopolites ad ad aet. VI inst. et Pu Er ο νη ς παρρηἀυ δ υ τη-κα πηασίω σωυκοι νή - βιου , - ς ογυμνώσα ν ἰδον αἰθα. : seu ut idem ad hanc legem dicit,. si etia D τί- α δω K αἰ-oc Γνο-ῶ νομyυ δώρη θ. Similiter, ut quod & aliis personis conceditur, v cluti patii patrono, socio, donatori: d. l. 7. de exceptron. l. 2 . et S. tiar. de re iudic.
qui tamen huius i. castis non est, quod Accuisius crediditὶ de quo iam quoque ad i. 9.supr. Alterum cxemplum & magis conueniens huic Reg. ponendum est in Muliere ipsa dotem repetente i Notum cit duplex iam olim priuilegium mulieri tributum in dote repetenda; priuilegium, inquam, ordinis, S bcneficium tacitae se thecaer Illud scilicet, ut creditoribus omnibus per natibus te chirographariis praeferatur. l. r. ιαν de iuri dot. t. I .g.vit. er P. seqq de reb.autontud. isti . ut in bonis mariti tacitae hypothecae ius sabeat, & a quibuscunque possctaribus bona mariti vindicare possit: Additum est Λ post ca tertium priuilegium a Iustiniano,i. Πιiuat C. qui potior in 'gn. Vt mulier omnibus creditoribus etiam anteriorem hypothecam habentibus praeferatur : Vt ho tria priuilegia mulierum sunt, ita alio atrue alio Iure censentur: Prit ilogium scilicet ordinis ad haere-es nc a transmirtitur. Lun. C.de priuileg. rit. 9 ael.as duis, quia personale est. Mulieri enim ideo beneficium istud ordinis Se praelationis datum est , vi dote repetita facilius nubere denuo posset, quae ratio in haer de cessat. Secundum priuilegium tacitae hypothecae in bonis mariti non mulieris personae cohaeret, verum cau sae tributum est:& ideo ad haeredes transmittitur i. vn. g. l.C.de rei v or amon. s.fuerM,Insi de actio . Postremum
priuilegium singulari Iustiniani beneficio nonnisi ad liberos
339쪽
quipet.tur.Quanquam neque inuitus proprie dici potest, qui nec velle potest. Primus igitur hic interpretum error est, quod de officiis ad hanc Reg. tractant, hancque primam Velut cxceptionem hic perperam apponunt. Rursum ait lex benescium non quidem in sip. huius Reg. legale seu publicum , quod iure publico desertur, i. priuilegium, vel ius singulare: quo sensu ben si j vox effertur in t supere verum priuatum beneficium ; pariter ut in sp . . l. II 6. g.vis.1ns a parte secundus error est interia pretum,S in his Placentini & Accuriij,qui de priuilegiis seu de iure singulari, quae beneficia publica sunt,hanc quoque legem accipiunt, eoque ampliant: et si verum quoque regulariter ibi sit priuilegium seu beneficium,quod lege seu iure publico cui
defertur, non dari inuito : quia respuere id , eique renunciare cuique licet, iurique adeo pro se introducto ,llen.Co. de pacto. Nam & ita mulier senatusconsulti Velleiani beneficio renu Ciare potest,Luti. glen. r.ad SC. Vel ian. Ita minor restitutionis beneficium a Praetore impetratum fastidire & contemnere potest, ' iudex 4 i. m. de minorib. Vbi haec quoque ratio redditur , quia unicuique licet contemnere haec quae pro se introducta sunt. Ita Falcidiam haeres remittere potest, i potes ad ι. Falcidiam ita Trebellianicam,t.qur totam 4 l.s haeres 68. g. I. e . ad SC. TrebeP. Ita haereditatem quisque ut testamento delatam ita de legitimam & bonorum possessionem respuere potest, seu inuito haereditas non adquiritur,l. . g. inutio, e .debon. pos l.nec emere I 6. Cod. de iure delib. l.vit. Cod.unde legitimi se unde cognati, quia haereditas & bonorum possestio interdum damnosa est, t. 2. mandaII, secum trahunt commoda S incommoda : proinde nemo inuitus alieno aeri adstringitur. Ita fors praescriptioni cuilibet renunciare licet, d.llen. Coaede Episcop. llen. Cod de pactis, Ita debitor diem solutionis lege praestitutum anteuertere potest,de quo dixi ad i. II. v. Non, inquam, de hoc beneficiorum legalium genere huius R. species propriis accipienda est, verum de priuato beneficio , munificentia, liberalitate. . apod docet inscriptio huius i. est enim ea desumpta ex Pauli libro singulari de adsignatione libertorum : Scilicet adsignationem liberti a patre sibi factam filius repudiare potest,t. I.*.sed iis,m.de adsign. liberi. Cuius rei effectus luc est,ut repudiata adsignatione ab eo
cui libertus ad lignatus est , liberi repudiantis nil praecipui
340쪽
habeant, seu libertum parenti suo adsignatum vindicare non possint,verum libertus adsignatus fratrum communis fiat, . Eadem ratione & liberalitas seu donatio, quae beneficii genus est,inuito adquiri non potest,ι.H'c rure ly. g.non potes, . de donat. seu,ut loquitur lex nec emere I 6. Cod de iure deIib. nemo eogitur donatum adsequi. Ita emancipari liberi inuiti non posisunt,ι. l .ιn f Cod.de emancipliber. Paulus 2sent. 299.vis. Novella 89.c. H. lia Romanam ciuitatem recusare nemini non ita enim legendum) seruorum licitum cst, ι.vis. g. L. Codri testim. mavumqs Et sane quosdam olim se nec manumitti seu domini p
ti: Ita inuitum debitorem creditor ipse liberare non potest, ι si debitre 91. π.de solui. ubi tamen vide quae Paulus notat ad L heonem. Tertio ex his iam apparet de tertio quorundam err re,qui ut hanc l. Cum aliis, ubi beneficium inuito dari videtur, concilient, ita hanc I. ex inscriptione interpretantur, ut ad solam libertorum adsignationem nimis arcte eam restringant: sicut bc Raeuaxdus in hac unica specie huius Reg. interpretati
ne desungitur: Nam genuina quidem species & hypothesis huius Reg. haec est , verum & ad alios nihilominus casus similes ea aptanda venit, veluti donationes, concessiones, emancipationes, liberationes: est enim haec Reg. generalis in sua specie, seu in genere suo. Quarto, ex his quoque apparet de quarto interpretum errore, qui hanc huitas Reg. rationem reddunt, Quod liceat unicuique fauori pro se introducti renuntiare : Haec ratio quippe proprio pertinet ad beneficia legalia, seu priuilegia, iuraq te lingularia quae lcge iureque publico deferuntur: cum haec lex sit de beneficiis priuatis. Et quidem quod quinto O,setuandum est de eo beneficiorum genere,quae pro eo cui deferuntur, inducuntur : Id quod tum ex propria huius Reg. sp cie , quatuorque illis quae modo dixi, exemplis constat, tum ex prc sse quoque ex aet. I 6. g. vlt.infra Aliud enim fuerit, ut primae nunc objectiorii occurram, si alterius quoque utilitatem bencsicium quod defertur spectet:vt ccce I. potest tertius albquis crcditori pro debitore inuito soluerc,lsoluendo 9.de negor. gesta. solutione 2 . t. sioluere 3 .l.s debitor 9 I. de solutionib. I.27. de constit. pec. Inst.quetb. moae toP. ob . in prisc. de quo dicam adhuc ad d.ι. Ἀλιο princ. ι ra: non modo odio debitorum qui ferine