장음표시 사용
481쪽
ipecies aptanda venit huic Reg. exl. I. Coaede bon.autor iud offae Finge, me testamento meo legata reliquisse: ante ea legata praestita , soluta, herodem meum testamento suo aliis quoque legam reliquissς: Quaeritur, quorum legatariorum potior causa habenda sit in honis heredis inci possidendis ZEt definitur d.I. r. meorum legatariorum potiorem csse Causam et Nempe Reg. hostiae rationς, β Ut i sin) viris que causa lucri rasio venitur, is
.prasserendiu eu,cuius in lucrum causa tempore praecedit. . Rit r. item Iea.Quotieos. Nempe quia non lautum in legat
riis lurc Reg. obiiciet quae alioquin genuina huius Reg sp cies ess) verum ctiam in donatariis : Ait lex: cu CAVSA tempori strae eit Nam ii cx eadem causa,id est eodem testamento plures togatarii fiat, paromatum causa est, neque vitum ordia nem ob inmus, feci simul omnes aequaliter tuemur ι .m in rigessis&M. quia causia , id est titulus omnium tem rea quaIis est,is iapto casui. 3I. de legat. l. Quare neque huic Regia aptanda est species. la m. ori. νι in possius legat. in condition libus legatariis ciusdem caui, seu te ita metui, quorum unius conditio ptiux excitit: nam & horum omnium causa eadeIn
Caeterum Luic Reg. nequicquam obstat tex 33. sivmh.t. t, Lm ο ρωδε D6.9.α in λ eod. lex famosa quoties I S. in f Codri R.M. Paul. F. - ι.Dι. Il.f. . quibus locis constanter definitur, cum de lucro duorum quaeritur , M si duo ex causa donationis domianium rei vindicant, meliorem esse causam possidentis , ω cui priori possc stio tradita est,cum hac Reg.dicatur, meliorem esse causiam tempore prioris. Distinguendum enim est, utrum exd iobus luctativam causam praetendentibus unus possessor sit ex iis necne , priore enim cassi possessoris proculdubio potior est ratio: Et ita contrariae leges sunt intelligendae r De posteriori casu. jd est, in nudo petitorio, haec Reg. accipienda est. Proinde dicamus , priorem tempore o duobus lucrari tram causam praetendentibus potiorem jure quoque esse,caeteris paribus,id est, nisi alteruter posse r sit. Aliis haec distinctio placet, si a diuersis non dominis res aliena donata cst,posscssorem potiorem esse: si ab eodem, priorem,exemplo duorum emptorum si agant Publiciana, Isiue g.si duob. ἄν.de PublicIana, ic Creditorum, si agant hypothecaria,ιβι non dominuιμ.quipo δε pign. veium haec quaestio alterius laci erit. . ' A De
482쪽
XCIX. VENvLEt Vs libro duodecimo Stipulationum. Non potest Improbus videri, qui ignorat, quantum soluere debeat.
DE Ius τε IGNORANTI A est haec, unica hoc titulo Ue, nulei j Iurisconsulii, Regula: propterque eam iusta solutionis detrectatione, ac proinde, quae eius vis est, a Mora excusatione. Ad quod iustae ignorantiae argumentum pertincnt piae-tet ea quatuor aliae huius tituli Regulae, puta lex I9. inpr. 2. 63. qub Interpretes nonnulli lectorem seu studiosum remittunt sup.lex ITT. g. I.inst. quibus id in uniuersum definitur, non posse videri improbum, seu in mora, qui ignorat, quantum solucredebeat, iustamque nominatim csse heredis & fideiussoris ignorantiam. Improbus cum in genere sit αἰ δής ad χιωτ γ, a dax,temerarius, impudens qui liber, nominatam id de litigatore vel vitiligatore dicitur l. 2. g. quodsi actor 6. Coae de iureiur. g.I. ver haec M. Ins.de poena remere litu. Vnde & improba lis l. lo. ἄν. de iussiciis, i. g. g.meminisse I . vir. de inustes. vide & Festum , de vetus Gloss. Donatum , in Phormionem : idque tam de eo qui conuenitur seu de reo , qui conuentus fidem non praestat, non liberat, quam de actore qui ita iuste quid petit: Sic Paulus improbum eum esse censer, qui velit iterum consi qui quod accepit l. s l. g. I αν. de re tuae sic improbitas haeredis Papiniano l. 9. de eius. qui liberato reo, fidei utarem conueniat. Eo di inque sensu vox improbe passim usurpatur: sic improbe dicitus resistere debitor,t. l.α .d pigueo .act. quomodo & improbe dic cre inofficiosum testamentum, l. s. g.meminis. Sic haeres improbus dicitur , qui fidem defuncti non liberat,vcl mandata eius non implet l. 9.inpr.-. de seiug r. la T.de his quae ut indignis, l. 2. g. 2.π.de vulgari opv.f.M. Qub & haec Regula perluari , mox ut Ostendam : viroque bono opponitur, cuius meminit Venuleius hoc ipso libro ii. in l. 4. min. Uruct.quem cau. Et haec quiden ita si sciens prudens, mala mente, malo animo id faciat. Alioquin quae Regula generalis efficitur ex quinque illis legibus
483쪽
hoc titulo concordantibus) iustissima est quorundam , veluti heredis,saepe ignorantia,veluti in legatorum praestatione , quo pertinet lex is sv.h ι. ad plus soluti, seu indebiti condictionem: quo spectat species d. legu εχ svr. b.ι. ad moram non contrahendam, si non dolo malo ad judicium prouocet El.6 seupri denique ad solutionis detrectationem , quo pertinci haec nostra,&ιex 6 svr. Actum videlicet Venuleio lib. 2. Stipulationum, unde haec R. desumpta est) de hereditarias vel haereditatis occasiohe stipulationibus & promissionibus , ut docet i et L ..des putat seruor. quae lex huic est coniungenda una cum l. . usust.
Finge nunc igitur , , creditore , heredem conueniri ob aesheruditarium: heredem contra obtendere rationum ignora tiam : obtendere rationes cum defuncto non subdiictas : fingamus allegantem, videri sibi data & accepta pariare , atque
ideo solutionem detrectare Utique non ideo improbus vid bitur, seu non improbe id facit, ut qui ignoret quantum lotu re debeat: Ac proinde qui effectus est huius Reg. a mora moraeque effectibus excusabitur, de quibus iam dictum ad Lε sevnh. t. quae huic,uti dixi, inter alias concordat. Item finge extra speciem huius Reg. heredem solutionem legatorum morari propter rationem Falcidiae, cui locum forte futurum suspicatur, ob aes videlicet alienum quotidie emergens Sanhneque hic improbus videri potest aut morator, ι. .is pr. ..de usum . 78.deleg. 2.ι. 2. Ccd. de unis fruct. leg tarie. NON POTE ST, id est,omnino non ,nulla ratione: haec enim vis est huius
formulae,saepe in his Regulis usurpatae. Contra, impreta dicitur alienatio pignoris a creditore facta , si debitore parato soluere residuum dcbiti, ad iudicium is venire cessauit, vel oblato superfluo ad venditionem nihilominus prosiluit, ι.st residuum S.C. de distractet .vCON-
484쪽
CONTRARIO iure quidque dissolui. C. G AI v s libro primo Regularum. Omnia quae iure contrahuntur, contrario jure
DE Ortu & Interitu est haec Gai j Reg. e tribus huius tituli
una , eodem quippe pertinent praeterea lex 3 svr. quo interpretes nonnulli hic lectorem remittunt o lex in .ia r. h. & extrinsecus lex Sc . α'. de solution. I.46. ατ de m quir.poss. Ex quibus generale illud e nunciatum essicitur , modo aliquo iure
contracta contrario jure modoque in contrarium acto p crire.
Id quod tribus illis huius tituli Regulis per tres diuersas species comprobatur, unde superfluitatis vitio hic titulus hac quoq; parte liberatur : de quo alioquin sup ei fluitatis vitio Cagn ius ad hanc l. unice neque aliud quidquam cgii: & quomodo id excusari posset ubi post omnia tamen diuinare non potuit, diuertas species seu casus, sup ei fluitatis vitrum & hic dilucre. Nempe lex 31. est de obligationibus realibus: scilicet quo gonere obligationis quid colligatum est, eodem generc S dissoluitur : lex is s. praecipue est de pCssessione : nempe qDo iure
posscssio adquiritur,codem Sc amittit M. Haec vcro nostra est de vinculo, nexuque pcrsonali, quid vid Clicet cognMIoaut etiaratio dicitur i. i 2.9 .est. π.de nIu nupt. Ni mpe lib. Ecgulari .m,
unde haec Reg. desumpta est , egcrat Gaius de vinculo pcrsona rhm. puta de jure patriae potestatis, deque jure agi alionis , ut ostendit lex de adopIIon. Mae ex eodem libro de iij mpta est.. Quare sententia huius Reg. haec est: Omnia veluti agnationc m)qua iure sciuili contrahuntur sper adoptioncm) contrario iure sciuili id est . per capitis di minutioncm seti emancipationem Πνι- re sub hac specie : soluta adoptionc sororem quondam adoptiuam uxorem hodie duci posse : quod idem Gaius scripsit InsiIut.tis. 4. g. r. & ex Gaio ex si ripssit Tribonianus g. sidos ua a. inst. de nuptiis. Idcm Gaius, i. per a 'optionem IT. de risu nu . . Paulus, IsisFulor. S. 4.l einde I .O. l. - .g.vlι ηπ. de tiberct pos. Quae cum ita sint Iidicula omnino hic 'species cst, quam Theodoruss
485쪽
Hermopolites adfert,de lege contraria aliam legem perimenter accepta voce IvRis in h. l. pro lege seu juris spccie : cum iuris appellatione hic modus a jure introductus inducetur. In spongiam pariter incumbant casus seu species aliae quas hanc ad Regulam afferunt interpretes , Placentinus siue Martinuude Cossia, Per. Faber,ahique de contractibus: contrahendi 'oce d cepti : Quandoquidem haec Reg. proprie pertinet ad personale vinculum jure ciuili contractum, Se contrario jure ciuili per mendum ture, inquam , ciuili. Iuris enim appellatione hac R. ius ciuile, ut de alias saepe, intelligendum est, modusque adeo jure ciuili ad inuentus. Et sic hoc quoque distat haec Reg. a L3s.sup .illa est de ratione naturali ,haec de jure ciuili: Prasionaleta iinquam, vinculum, quam in rem quoque contrahendi vox usus. pata: sic enim Zc contrahi eog ιiones dicuntur ἐι. ra. β.ωι. ..tiritu nu . Ut dc Contraria vox pereundι hac in re propria est: Nam de sic iura perire dicuntur, id est,extingui, evanestere penitus: sic Sc actiones perire, ne alia Congeram, Is .i b.3. Peri equid est sic interire, intercidere, ut Omnino euanescat, neque eius amplius vestigium supersit: pro quo Concordantes Regulae habent,dissolvi, tolli di. . amitti di. is3. Et aliquod tamen hac parce pristinae adoptionis vestigium unicum superest dis. soluta quamlibet ea: patris videlicet adoptiui respectia , quoad nuptias non contrahendas: de quo idem Gaius ι. qumelia, F. inpr. π.de ritu nuptia ac Paulus, i.adoptiuin i .eadsis. Hoc uno excepto, per emancipationem iura adoptionis dissoluuntur l. pen. g. L. Cod.de advι seu ut hac l. ducitur pereunt: hoc uno, inquam, excepto,ex honestasis ratione, quae inculcatur ι emperis comunmombiu ha.
486쪽
Cl. PAVLVs h tofingulari de Cognition.bus. Vbi lex duorum mensium fecit mentionem , S: qui sexagesimo & primo die venerit, audiendus est: Ita enim & Imperator Antoninus cum Diuo Patre suo rescripsit.
DE T E R M i N o, seu spatio duorum mensium ei alicui faciendae,expediendae, lege praescripto, seu, ut hodie loquuntur, de legali seu stat ut arta duorum mensium praesicriptione, praefixione
Ciusque computatione , cst haec practicabilis longeque utilissima Pauli Regula : Quam de regularum censia seu numero male nonnulli expunctam voluerunt. Et est ca nominatim de legali praescriptione mensiam duorum 'intra quos vidclicet lcx aliquid fieri seu expediri iubet: Cuius duum mensium praeucri I tionis varia alioquin exempla collegε re Eustativus Oidendor- pius & Cui acius, iam de temporalpraesicripi. Perantur aliqUa exl.
par si fiat sor a P eupen. Cod.de Deiusfl. 2. C.,.de Wirr. NI ιud. Novella TL. Reyxia haec nostra ut recte intelligatur , praenosccndum est, Iure Civili Romano, cum I.ex aliqua Mensium mentionem facit, menses ut apud Mathemaricos , AEgyprios SI Giaecos, Hippocratem, de quo piraeter alios Cleomedes libro 2. κυκλυκῆς Θεαγειαι,δc Graecus luris Interpres in Bibl. Regis Christianissimi, ita Ec apud Romanos lurisconsultos non ex initio Kalendarum, Verum aequalos ex roturcio numero dierum Computari, XXX. quidem dies singulis mensibus tribui solitos, ut docet leop roruex k8. I.f.χχ. m. dea E.HIct.ι. I. g.vit.-.desuis,l.vit. β l. Cod.detur delib. 2.Codra.de Decurion.& Nou Clla II .c. v. Nempe quia de antiqua haec fuit, Numae, exemplo AEgyptiorum, mensium computatio,icite Liuio de. Plutarcho.
487쪽
Hinc iam quaerebatur, ubi lex aliqua duorum menstrum, Se sic deveniendo vel fac icndo aliquo intra duos menses, mentionem facit dc sic in est ectu LX. dierum denique via lex duos menses praescribit, praefinit rei alicui, utrum adhuc audiendus esset is qui sexagesimo de primo die veniret faceretve) nedum sex gesimo 3 id quod hac l. asseritur. De quo tamen proculdubio haud parum dubitatum fuit: ex ea quam modo dixi ratione: Quare opus etiam fuisse videtur rescripto Imp. puta rescripto Seueri Antonini, nempe ut Ferrarius errare hac parte desinatὶ Antonini Caracallae. Species genuina ponenda cst in Excusatione seu Appellatione proponenda ab eo qui ad munus publicum aliquod vocatus est: ut etiam Glossa in secundo exemplo recte diuinavit : Et vero quod glossam latuiti hanc speciem omnino ponendam csse ad hanc Reg. docet argumentum eius libri, unde haec Reg. desumpta est puta libri lingularis Pauli de Cognition bis r Eo scilicet libro ut errare desimat Raeuardus Paulus egit prolixe deta
cognitione Magistratuum, de muneribus publicis, dc de ex salismbus ab νs, ut ostendunt omnes leges quae exinde supersunt, atque
adeo huic Reg. coassandae veniunt, puta irae 9. ηπ.de eoos . tui. l. 1. ervis. G de excusat. L 29.de tuton se curat.das. l. s. de υeteragis,
I. Municipes 228. de V. S. Caeterum, qui ad munus publicu in nominatus erat, veluti ad Decurionatum . Duum uitatum) duos intra menses appellare seu excusare se Legibus iubebatur, ut diserte ostenda LI. di temporct reparat. appelZ quam l. allegat
hic Gl. Io. I9. aera.de a pestat.l. 2. C.Th. de Decunon. l. 8. C.Th. de reparat. appeE. Nunc singe, nominatum aliquem ad munus aliquod publicum,adesse seu venire tantum ad excusationem proponendam sexagesimo S primo die Sane , audiendus adhuc crit,ex hac siue Regula, siue rescripto. Et ita quidem species hic ponenda est in eo cui praestitutum est a lege duorum mensium spatium ad VENIENDUM se qui sexagesimo ct primν die venerit, inquit lex) υeniendum, inquam,ad
judicium , seu in jus: quam in rem propria quoque est vox v niendi, ut ex infinitis aliis legibus patet, vide vel l. 2. ἀνsiquu imius vocasus , ι si quis ex aliena. F. m. de iudicιώ, L l. de feriis, t. 7. si is cautionib.Quare minus proprie huc pertinent species a Pet. F
bro appositae, de spatio a lege praestituto ad reuertendum, vel ad
488쪽
aliquid aliud faciendum : etsi id eadem ibi aequitas admittenda est. Et ita rursus species ponenda est in eo qui aliquid in j re apud judicem proponendum habet : quo pertinet tum vox
audiendus est,tum inscriptio legis, de cognitionibus. audiri scilicet dicuntur proprie , qui in jure judici ove quid cX ponunt, allegant : cuius rei infinita exempla occurrunt: quomodo de Magistratus & judex audire dicitur, qui cognoscit. Ratio vero Regulae istius non ea est, quasi dies unus ex singulari Principis cognitione, seu jure extraordinari O, indulgeatur, non iure ordinario quae Raeuardi sententia iam multis,etiam Hippolyto a Collibus, placere caepit, perperam accepto titulo libri Pauli de cognitionibus ut non male Menochius de Arbitrariis casu so. dixerit, hanc Raeuardi interpretationem mera vigilantissem via esse.) Cognitionis enim appellatione indicatur cognitio ipsius Magistratus, ad differentiam Iudicum ab his datorum non extraordinaria. Item non ea placet, siue C agnoti siue Menocliij ratio ipsius, quasi explendis diebus anni naturalis binis quibusque mensibus unus dies recte addatur. Quid igitur 3 Ratio repetenda venit, ex sola humanitatis seu benignitatis ratione, ut Glossa recte coniecit SI Baldus post glossam probauit, in
l.eos, sin autem Cod.de temp. appeP. ut & Decius ad hanc L. idque indicatur hic speciatim voce AUDIENDUS: nempC CX aequitate quadam , etsi summo jure exclusus : quo sensu vox saecpasti m etfertur : uti contra non audiendus,qui semel exclusus est. Nempe etsi nil facile mutandum sit ex solennibus& legitimis praescriptionibus , attamen ex aequitate saepe subueniendum est: Equitate, inquam,euidenti lassior.h. t.9 D7. ηπ.de in integri resit. ubi simile exemplum videre licci : Neque legitima
quamlibet Ze praecisa limitataque praescriptio hanc aequitatis& benignitatis, aucrariique cuiusdam S supcrpondi j speciem excludere debet : ubi qui termino legali expleto stat tin sese sistit, justa de causa potius abfuisse credendus est , & a contumacia excusandus. Tandem,quia neque ante legitimae mei
struaeque praetcriptioni non paruisse quis videtur, quam allapso vel elapso post mensem die. Cui haud ab sinite adeo est, quod dicitur, g omnis L. inst. de V. O. neque enim certum est eo die in quem promissum eit de eo die in quem promesum cst datum non esse, prius quam is praeterierit. Et hac etiam de causa in
489쪽
variis causis, jam inde , Caroli M. temporibus suti liquet ex lib. .Capitularium & legibus Pipini Reg. Italiae M veterum No
mannorum : de quo Pasqui erus lib. . des recerches e. yi.ὶ ac nominatim in communionis jure inter fratres inducendo: item in Retractu Gentilitio, praescriptio legalis seu statutaria introducta est, anni & diei iuxta cap. coustitutus de tu integri resis. imb Se in materia appellationis legitimae piaescriptioni inci: si uin totidem dies a inari j vice adjiciuntur in l.υILCod. de temp. V ar. appeP. quae unica exceptio huic l. aptanda enit: quia de ipsa ex lege descendi r. facessant enim itinc aliae exceptio iri s S litriba, ioncs huius Rog.quas Monochius,& Αlbericus cἰe m i ii, de Aia te appe ..dferunt. Postic quoque non improbabiliter dici, ideo eum cui praest, tuti sunt duci menses ad quid agendum, sexagesimo pi imo die venientem audiendum , co quod disparibus S alternantibus inter se ferine mensibiis unus so. din rum iit , alicr 3 i. seu unus plenus, alter cauus,ut loquebantur: de quo Censorinus,de de Natali . . . t Caeterum haec Reg. vii dixi, est nominatim de Letali prinscriptione per menses. Hliud enim fuerit e convcrse, si per dies praescriptio a lege praestituta fuerit , tum enim dies praestituti sunt de substantia, c.Aum ab eo,de appetiat. c. cumsit, eseve costinet, de a stigat. NoueP 9 p. cap ir veluti si lex praecis c sexaginta dies praeli tuat alicui rei faciendae. Finge, diuortio facto maritumi r ira dies fio. Lege praescriptos ut quis videlicet jure mariti accusare possit, tum ut aliis praeseratur, tum ut ne in crimen subscribcre cogatur non accusite adulterii Sane in diobus 6o-& i pse sexage limus cli,non sexage sitnus primus: quare si sexarsimo primo die veneri r ,iure mariti accusare volens, non amictur , sed in crimen jam subscribcrc jure communi de extranei cogonar,/ liter Io. g. it. Ire de adult. Item finge,tutorem. i. itra P. dies excusationis lege praescriptos 4e non excusare Sane si quinquagesino primo die veniar, audiendus non crit:& .cio vatilus lioc ips, libra de cog itionibus, de excusationibus
Vt proinde Pauli hac Regula mens haec fui 1Ie uideri possit, ut legalem per la enses piae sciiptionem a legali dicrum seu perdica piaescriptionc secernerct, quasi illa paulo pinguius acci- pienda' l
490쪽
plenda sit, uti solent tempora complex illa, seu συλ . 1 es; non item praecisa,per dies accipi. Ita, ut ex praxi hanc spc cta in addamus, finge o. dies in subhastationibus ad faciendum aliquid praestitutos Sane qui quadragesimo primo die venerit, non audietur: de quo Bouuotus tomo L. c. Ir .voce, crires,qu. l. qui tamcnnullam legem ibi reine allegat. Rursum obseruandum est, Regulam hanc esse de legali praescriptione per menses,vbi,inquam, lex duorum mensium mentionem facit: ut caute ait haec lex,ut recte Gl. Aliud cnim fuerit, si mentis praescriptio aliunde deicendat, quam cx lcgc, puta si mensis praefixus a Iudice, ad aliquid faciendum, vel cx con. actibus sinu partium conuentione, aut testamento seu te ita toris dispositione descendat: ut de his duobus postremis recte Glos monuit: Nam his casibus menses naturaliter computandi sunt, secundum qualitatem mensis in quo dilatio data est; eonitio videlicet Kalendarum, prout duodecim in annum computantur,non menses pure dierum tricenum,sed modo tricenum, modo tricenum & unius, sicut duo menses consequentes dierum oci.& duorum csse possint, veluti Iuli j & Augusti, Decembris S lanuari j. Et sic mensis eorundem dierum erit, quot hahet mensis praefixionis, ut si s. die Marcij mensis terminus praefigatur, is die s. Aprilis finiatur. Quae ut communis, ita vera i st&Glossae hic S: Pyrrhi S: Barioli etiam sententia ad ι. cum bissextus, π.ri 'S.6c Glossae in c. quamsit, de elect. in o. de quo latius poli alios MCnochius 2.de arbiIrariis,e. SO.n. 2I. 22. QVamquam in Gallia in actibus judicialibus, es actes de Iusice quatuor scptimanae pro mense computantur, id est 18. dies, vide Chasan. io
Et has quidem intorim duas,quas dixi, rem porat Dina piaescriptionum differentias diligenter obseruari cupio, tum ad conciliationem legum, tum ad PRAXIN, tandem ad tuondam huius l. lectionem : Priorem scilicci differentiam, intcnic italem praescriptionem per menses, Ac per dies: Alteram, inter lae-galem de aliunde descendentem praescriptio ac in per mens s. Sic lain apparet, de variis interpretum ad hanc l. scu Reg. crroribus. Primi, apparet, non esse eam fugitivam, quod non nulli volunt. Secundo,non esse eam emendandam, resccatis sci-