장음표시 사용
491쪽
licet his, o primo, quod Graeca tamen Basilica, & Interprete ς Graeci fecere , qui hic tantum habent se sexagesimo, quodqae
etiam Culacio placuit : quasi haec Reg. congruat cum l. pater o . m .de adulter, quam alio pertinere ostendi, s eu ad aliam prae scriptionem legalem per dies: ut hic sensus sit, cum qui intra duos menses venire debuit, ipso etiam sexagesimo, ultimo scit Ce die audiendum .Quod inane est,cum de eo ne dubitari quia dem potuerit: vel hoc sensu,qui Graecorum est,si lex duos me ses dixerit, etiam dies 6 o. pro his accipiendos. Et in comm ne haec capitalis hac parte fraus fuit,quod praescriptionem duorum mensitim cum 6 o. diebus confundunt, Ac Graeci de Cui cius ipsc : qui ideo libris suis de temporalibuι praesicriptionibuι
κονιομυν δαιτημ si ν,de utroque unum caput laccre ethi ξ ημερων, de diebus Lx. Tertio liquet, manem eam maxime citc intcseprctas mem eorum,qui ita hanc Reg. accipiunt, quasi ea dic, tur, intra 6 o. diem venire iussum, siue sexagesimo, id est ultimo siue primo die venerit audiendum: Nam si ita esset, tum Iurisconsultus dixisset,se qui siexagesimo,o qui primo die. Adde quod,
su per non dubitabili haec dicerentur: Atquin in hac specie valde dubitatum arguit rescriptum Seueri & Antonini: itemque vox audiendam,quae fauorem aliquem singularem indicat: hoci
sensu: vi maxime qui.6 I. die venit, prima facie repellendus v deatur,attamen ex benigniore sententia adhuc audiendum, asmittendumque,atque adeo a contumacia excusandum. Qua
to liquet, quam inanis sit Rauardi sententia, distinguentis interjus ordinarium,S jus cognitionis Principalis,ut paulo ante dictum est. Qui niti hinc liquet, quam parum huius Reg. vim de
speciem assecutus sit Caran de partu hum. c. . a n. O. ad FI . Denique apparet, non quaeri hac l. virum dies termini computetur in termino; quod alioquin negandum cst,quam in rem adduci selet arg. l. i. i quis cautionib. ubi Doctores , & ι. eum qui Kalendis de V.O. de arg. l. M. C.de nuptiis, text. in. Cialia. g. i quis. igitur,cum Glossa in verbo,computato,st can.ibidem.de except.in 6. De
492쪽
centum & Vna, comprehensae legibus LX vi. al. Ioa. ad LIor usque inclusive.
EDICTALES Regula sequuntur: ex Comment iis Gab , VLpiani, Pauli,ad edictum desumpta: Ad Edictum, inquam, quod Saluius Iulianin Iurisconsuum Hadriam Imp. autonlate,perpetuae δε- inceps ausomatis omnibuου futurum cunde se edicti perpetui nomen)noua quadam ruris σωι πιπιια breui libella conceperat se ordinau rat, A. D. circiter cxxXI II. quo vagam se flucIuantem Iuriss den-ιiam coercuit, quodque deinceps insiecutis Iurisconsiliis pro fundo σfundamento iuras exsiιιι , Or cui ari o interpretando alij pos alios cc ratim manuου admouerer cuiuis denIque ordo prototypus Digesorum nos rerum ferme es uare se eo etiam frame ordine qui in digestis ιι- seruatur, hae Regula edictales uti iacenι, IIa ct interpretandae ncias erunt. Euamquam nescio quomodo sacrum es , ut iam supra a o. Ecgi edictatis; tendecim legibus propostra extem a l. 6 I. ad i. J8. qua D. ter Augem l 8. M l 9. seruato librorum ordine cosiocari cmnino aeba runt. quidem partium luxatio cur euenerat, qhaera potes. Putet quis id eoiam vitio factum , quo Laeli. Taurestin o Ant. Aurasinus paginas quasdam eritremaae Pandectarum Florentinarum misere ἀμ- oras fuisse memorant, quod etiam alibi, velutI in Nonis Marcesio eu nisse obstrua ι viri docti, se exinde quoque hunc errorem hac parte natum: de quo certius aliquid dicerepossmst quod Emper in votis habui, optimarum Pandectarum Florentinaram instariendarum mihi copia daretur: quod ampliud per aetatem derare non licet. Semper enim mihι visum,posse me ex iis,ut hanc in rem, ria ad alia compIurima at
quid exsculpere, quod forte aliorum oculos fugisset : uti vix unquam frustra MDi, bona praesertim notae, ins iuntur, ab his quibuου haec res, cura cordique es: quod sepropediem sendam in Coae Theodosano. .
493쪽
48 COLLI. XI. EDICT. REGG. PARS I.
A rem. Easdem fave laxastoem praeposerique vitium admissum δε- prahendo insupeν titulo de verborum significatione: Iba enim a legei ad l. s. v que ioclusiae seges ponuntur ex prioribus ad edictam libris: inde , a l 39.ad l.77.wque,expostinoribus e Deinde, longo risi ιnteruasso,al. i82. a II. 97. iσtiusiue, aliae Eliciales Regulae Iubpciuntur ex meriis libris ad E rictum de umptae quae locari debuerant, or ιne librorum Ieraaιo, merio loco later i. g. oesta re in Pandec aram eou iunasoribus potι- culpa harere videatur, quibia videlicet in Iam prolixis ad Edictum commentariis ita interiungere visum fuerat.
My ct his istad Oolasdum , quod etiam docent quarundam Legum hoc titulo instr*ιiones,alin fuisse edictum, de quo ram iximus, v Ibi cum seu Praetoris in urbe Roma , aliud ad eius exemplum Prouinciale. diuamquam neque sudab eo multum diuersum fuisse puto, si cum superiore idem, detractis taurum, si qua proprie ad υνέicam la. risdictionem pertinerem e viceversa adaιιιs, qua ad Proumcsiae flectarem.
494쪽
Ad PRAEFATio NEM Edicti perpetui. L. Et de PRAE- 'PAR ATORI Is ludiciorum, leges x IV. usque ad li g. 111. inclusiue et quae respondent libro L. & 3. Digestorum.
CIl. VLPIANus libro primo ad Edictism. vetante Praetore fecit, hic aduersius Ediolum
RiMA haec de F dictalium numero Regula squantum equidem ipse conjicio) ex ipsa perpetui Edictii scric , ad praefationem edicti purpciui Pertinci, id
cst ad oratiorem illam Hadriam, ut 6 Senatusconsultum,quod pro more tum iccepto eam Orationcm iccurum AEst: Quibus videlicet Hadrianus edictum perpetuum sua aut ritate conditum promulgauit. Quorum discric meminit iustinianus ipse, Ora ione sua ad Senatum , g. IS. qui inter caetera hoc capur x quid c m monitorium, iis Comprehens una filasse ait: Disi quis rasis, sine breui isio eae cti obryo omissus usti, Ma texatus ad similitudinc m eorum quae edicto comprehensa sunt, eum decidirent osupplerent,per cosequentis caethrorum. Quae alioquin sentcntia ab iplomet Iuliano edicti conditore ter vi urpata proponitur , l. Io. H. 12. . de Hib. Imo& ab Vlpiano l. i3. eo tis. Eadem piae facione, ve generale ira breue, monitorium, de alias tralatilium in variis ipccialibus edictis,edictum istud con prehensum Disse autumo , Ne quis aduersus edictam hoc dei rus,
eive fraudem fecisse vestit. In haec proindo Verba , aduersus eiaiactam ide quo plura Lista dicentur scribens Vlpianus,defini-
495쪽
uerit, quidnam proprie esset aduersu eaecium facere , quid vero edicto fraudem facere : Eum scilicet a uersin edictum fecisse proprie dici, qui verante Praetore fecit: vctante, id elt, expresse prohibente, m edicto scilicet suo perpetuo: Id enim est v ΕΥΑ-RE expresse prohibere : Quomodo contra VELLE est expresse iubere, i. svr. Quo sensu Horatius duodecim tabulas ita cit-cumscribit, Tabulaspectare verantes. Suas bis quinque viris xerunt. Et l. . αν. de E. dicitar Legis virtus esse, Imperare, vetare, permitte
re, punire. Ergo vetare hic praetor dicitur in Edicto suo perpetuo. Quid cum ita sit, videatur prim6 haec sententia ab hoc titulo aliena, atque in superiorem titulum conjici potius oportuisse: cum ea aperte contineat verborum istorum , aduersus eHeum fecisse, inrerpretationem, quod etiam Giphanius obseruauit c. 6. de υitiis huius tit. Quod tamen excusari posse patet ex iis quae . non uno loco iam monui. Secundo ex superioribus apparet, inanem esse vulgatam jam &. receptam ferme interpretationem eorum, qui multa hic de obedientia Magistratibus debita cumulantes putant hic comparari prohibitionem Praetoris extra Edictum perpetuum, cum prohibitione facta in ipsemet edicto perpetuo de albo Praetoris: Quasi id velit Iurit consultus, parem esse rationem. par delictum , eius qui faciat contra aliam & simplicem Praetoris prohibitionem, iussionem decretum,& eius qui facit aduersus edictum Praetoris: ac si dixi L. set Iurisconsultus, qui vetante quoquomodo Praetore quid fecit, eum aduersus edictum fecisse videri, quod ab eo matellas Praetoris non minus,contempta sit,appositis exemplis, vel ex L7.-. de Iurisdict. l.aduersius, π.de receptis arbitris, ι. ilisertus i L. Gr. in tu voc.se l. .in pranc. r. de IurfricI. vel, quod Cui acio & P. Fabro& Raetiardo quoque placuit, in interdicto de noui operis nunciatione ex l. opus,6. t. de pupisio 8 l. 9 meminisse, αν. de operis noui nunc. Verum illud ab Vlpiani mente verbisque alienum est, quandoquidem nudam κυρολο ιαν seu proprietatem Verb rum hac sententia persequitur, non v. comparationem aut ficti nem aliquam : nam im O PROPRIE, inquit, dicitur. Nam aliis Reg. ita concipienda fuisset, Qui vetante quoquomodo Praetore ferit hic aduersus edictum quoque fecisse videtur. Quicquid etiam ar
496쪽
gumento libri primi Vlpiani ad Edictum nitai tur illi, oui in minatim, uti dixi, ad interdictum d c noui operis m,ntiatione hanc sententiam reserunr, ubi qui aduersus interdinum Piae
Quare dicendum omnino, spectare hanc Regulam ad disse rentiam interstauium Edicto facere,de aduersus Edictamsarere e Scsie opposite Levi G ςολῶ hanc Vlpiani sententiam accipiendam. Eadem proinde omnino fuerit huiuste l. sententia, seu eodem omnino spectat, quo te X contra legem 29. -.de legib. ubi Paulus libro singulari ad legem Cinciam,Contra legemfacit qui id scit quod lex prohibet: in fraudem vero qui saluis legis verbu senI-tiam eiincircumuenit. Addatur & l.ρq. o. eiusdem Vlpiant. Fraus legi sit ubi quo cri noluit fieri aut/m non vetuit, Vir Et quodH-saι ςκἀν γο- δ οίομ ,hoc distat sta- ab eo quod contra legem M. Quae quidem Vlpiani lex pertinet ad explicationem Edicti de pacti s : Pacta conuenta, qua seque dolo malo, neque ADVERSUS LEGES, Plebiscita Senatusconsulta, Edina Principum,neque quo FRAUS cui eoram FIAT, facta erunt,siemabo: Quod eo libro proposuit de
pact. Quae Cum ita sint,cum,inquam, haec sententia differentiam respiciat inter facere aduersin Edictum , de fraudem Edicto sacere . apparet, hanc interpretationem non recte cludi hac ratione. quod dubitatione carere vidcatur , eum qui vetante Praetore quid facit aduersus Edi ctum facere. Et sic tandem haec t. dei ccps intelligenda est, quam obscuram alij putarunt, alij vero
Eius est actionem denegare, qui potest & dare.
DE Danda: Denegandaeque A CT IONIs iure de qua ali quin actionis datione vide quoque Ιἰή A. F. in p . . Jap. θι. ior infὶ est haec Rc g. quae pertinere mihi omnino videtur ad Interpretationem primi omnium capitis , quod in Edicto perpetuo continebatur : in haec is mc verba concepi una. S/ qui
497쪽
a Iιonem quoquo nomine risulabit, eam prouι res erit dabo. De daniada actione scriptum erat in Edicto Praetoris, de deneganda 1 se nihil expressis verbis continebatur. Hinc adeo quaesitum de eo Adhanc quaestionem Vlpianus , - es, inquitoicti aura negare,qui potes cir dare. Qgod ut intellisatur, repetendum est, olim non nisi impetrata actione ,sinmutaque a Praetore,iudicio experiri licui fiat quae si impetrata non filisset,id est, non praua,
vel etiam denegata flutat, actor non impetratae actionis emceptione repellebatur: Quo perIinet etiam tu. Digest. virmis rerum actio non ritur, s I.6. inpri*.de i st. es.l. .in prisc. Tu et quisique Iunt. des p.vio aut opae multae. Et locus Senecae ata oBenes. cap. vlt. dc Ciceronis F. is verrem. Verum ea impetra dae actioris necessitas,non , Constantino Magno,ut vulgo cem
sene , velum a TModosio iuniore postea sublata aera. da o facta vix. quae transfusa est in La.CAE A m. Φ,
esset Poetot Edicto Aso nominatins nuncupatisque verbis pollicitus fuerat. Ee quidem sevi dixi, generali quodam Edi
QuuModψ & alias tralatiria haec verba in multis: special bus Edictis occurrunt. Hisce verb verbis intelligitur Praetor, conisa , prvut res esset, pollicitam, denegaturum sese causa cognita actio Ara. Eiusdem, seu eius,scilicet actionemden gare,qui potest & dore. Vt scientia,ita facultas, materia: p testas eadem ost contrariorum. Dare ita & denegare actionem ex eodem capite miareque pro manant. Eadem ratione,quam tum libet formula actionis a Praetore litig tWi d i a judex datus scu pedaneus nuncupatis Verbis condemnare juberetur, his fel me verbis, Si paret se. eum iudex condemna : idem tamen Mamuiete eausa cognita r*cite ussus viqehatur. Nemo scilicet
absoluere possit, ut ad eam is em ostensum est. Hinc iam apparet, sine Pucentinum, sim M/Nio de si ἐν ut & bonum A . istum, hi lemnit se, mactionis dationem es denegati
498쪽
lexerunt, imo & corruperunt. Rursum nec quicquam huc facere Raeuardi speciem, & sequacium circa Magistratus municipales, arg.f. . g.6. π.de damn. ins quae etiam deposceret, ita hanc Reg. negative conceptam fuisse , Is actionem denegare dici non potes, qui non possit dare: ut ita, quod illi volunt argumentum ab habitu ad priuationem contineatur. Non sero etiam
hanc Reg. seu sequc lam , aprari titulo seu Edicto quod qui que
iuris. Sc quidem leg.jA. quod autem eiustis. quod Cui acio tamen visum : de eo enim Edicto Vlpianus non egit libro primo ad Edictum,verum tertio,ut docet lex I.o Mael eius titui. Illud insulsium,quod quidam scribunt, Regulam ed pertinere,quod nemo possit confugere ad superiorem Iudicem dc conqueri sibi iustitiam denegatam, nisi aditus inferior judex competens fuerit: nam qui dare non potest, non potest dici denegasse: Atque ea quoque occasione ,si Deo placet,de Re proe saliis hic agunt intempestiuissime,quae ob denegatam iustitiam impetrantur. Sed neque huius loci est, quod prolixe alioquin nonnulli hic tractant, quibusnam casibus Praetor denegare acti nem soleat petenti : Illud enim hactenus hac Reg. inculcatur. Ε i v s esse,id est,ab eodem ossiςio, ab eadem iurisclictionc, prouidentia & potestate proficisci seu promanare , cidcm comperere : formula, E I V s E s T, potestatis seu facultatis index est, ut h.l.ita cr ael. Mupr.9 LI63.infris De Do Mus tutela.
CIII. PAvLV siliseo primo ad Edictum. Nemo de domo sua extrahi debet. DE domas suae tutela , & priuilegio est haec Reg. Quod vi
delicet de domo sua extrahi ne imo debeat. Ad quam quidem legem duplicem sensium, ut ad alias multas leges adferri oportet: unum,qui est Triboniani, alterum, qui fuit Pauli ipsius. scilicet Tribonianus ad Edictum generale de in ius vocando hanc Reg. traduxit, & transfudit in ised etsi 2I. ψ.de in ius voc. unde haec nostra desumpta est j Ne quidem hoc sensu et si de domo sua in jus vocati quis possit, attamen extrahi iiii educi inde neminem po se , cum aliunde quis duci etiam obtorto
499쪽
cosso posset. Quod etiam Cicero Oratione in Vatinium Orat. pra domo sua, Se Quintil. lib.7. cap. 9. scribunt: Nempe qui a d
mus tutissimum cuique refugium Sc receptaculum φρουρεον sit, I plerique I 8. vir. de in ius voc. Sc quali sancta Deorum penatium tutela. Denique quae ratio ex veteri jure Pontificio huc arce iacenda est quia sanctitate de religione quadam munitae domus credebantur. Qus pertinet loeus Xenophontis lib.7. παιδ'.& Tullij pro domo sua. Hic scilicet, quod Tullius dicit, arae erant, hic Dij penates, hic sacrae Religionis cerimoniae.
Proprie tamen haec Reg. ut eam Paulus primum conceperat, spectabat ad cautionem 3c de nunciationem quae ad domum fiebat ex causa damni insecti: ut apparet ex i8.ino. dedam .inf. quae ex codem Pauli libro desumptae huic conium gendae lunt:ὶ Nempe si vicinus , cuius aedes ruinam minabantur,vicino ruinam metuenti non caueret damni iniacti nomine Praetor in possessionem vicinarum aedium,unde seu quarum nomine non cauebatur , mittebat : dummodo prius ei qui abesses, domum, in qua degit, nuntiaretur. Quod ex E dicto ipso v lpianus lib. l. ad Edictum resert in t 4. απ.de damn ins sed Sc Paulus d. s. De nunciatio scit. prius facienda erat ad domum,quam ex causa damni infecti vicinus in aedium possession om mitteretur. Quae denuntiatio ad domum Sc in aliis quoque causis olim usurpata,
de Accusat. Denuntiatio, inquam, sed verecunda, ita scilicet ne ut extraheretur quis de domo sua, quod Vlp. diserte scribit d. l. 4. g. s. quod& ipsum Paulus h.l. scribit. Rursum ita mittebatur
aduersarius in polsessionem aedium vicinarum,hactenus, ut m lcstum tantum sese domino praeberet, non etiam ut inde eum
extraheret: Ad eundem sane modum etsi qui domi consistens ex publico conspicitur, vel qui aditum ad se praestat, rectὰ inius vocetur,at enim de domo sua nemo extrahi debet, ael. i8. I9.2D. se M. LI.-.dein ius vocando.
Ergo de domo sua extrahi seu extrudi nemo debet: Nemo, inquam, siue in jus ad Praetorem ab aduersario is vocetur quo Tribonianus hanc l. traduxit siue aduersarius in eius aedium possessionem damni infecti causa a Praetore mittatur , quae genuina est huius Reg. species : Denique Nemo, etsi domus eius Lumam minetur,cum aliter caueri possit.
500쪽
DE CAUTIONE DAMNI INFECTI. TM Q
Ex quibus duabus genuinis spectibus iam liquc t quod Interpretes recte notans; hanc Reg. csse de causis tantum priuatorum ciuilibus accipiendam. Quare sui obiectionibus nunc occurraturin recte hic notat Accutitus , in criminalitas posse quem de domo sua extrahi,atque ibi requiri: sed male in id aduocat Novell. I 4. c. . Adde publicas causas&fiscales. Quod uti moribus hodiernis comprobatur, ita& iure nostro, quod ostendit lex 2. C. de fugiticu, & quod Faber recte indicauit lex I. C. de of c. diuers. Iuae ubi sane matribus familias id sing 1lare' beneficium Sc priuilegium tribuitur, ut ne propter debita publica seu propter rem tributariam lita eniim lex illa accipienda est,& vox debitorum intelligenda, pro qua etiam mox necessitates publicas vocat de domo sua in publicum protrahantur: in caeteris igitur id obtinuisse oportet. An autem fater masseans de domo sua expelli extrahi possit a vicino Iudice, Ad uocato, Iurisconsulto, Literato, tractant late
Δsudias lib. Caepola de seruitutib. e. os . EX Pillius Orat. q.. Bouinuot.ι. 2. vide domicile, qu. 2. Verum quaestio haec cum hac Reg. nil commune habet: in ea quippe non agitur de expellendo aliquo de domo sua, id est, de domicilio suo, verum de extrahendo saluo domicili j jure. Caeterum ait lex,de domo SVA, id est in hac specie de habitatione seu domo in qua quisque habitat: domus ergo pro domicilio , quocunque tandem titulo aut jure, siue dominij, siue conductionis quod diserte probat G. .g. . , l. .ar de litur.ὶsiue legati titulo : Semper enim domus sua est , & quocunque titulo possideatu huius Reg. ratio idem jus postulat. E conuerso igitur,ex his R. verbis dicendum videtur, argumento a contrario sumpto,cum Αle Xandro S aliis, quemq;. de domo Auxa in quam se momento recepit perfugii tantum causa,non vero ibi degit quasi inquilinus,extrahi posse: de quo est etiam lex ex omnibus 3I. C. de decurimb.