장음표시 사용
101쪽
perplexa, ne in Parisologia vitium incidamin: si dictum, aut elogium, non dubio auctore commendetur: Ethymologiam admittant sepius Foesis, s Oratoria,quam Historia,quamuis aliquai do usus eius necessarius est, zeluti, quando res, qua narratur, interpretatione indiget τι mos reddatur perspicua, ac dilucidior narratio effia QEN tur. Ep*theton, it ait Hauius Sosipater, est d, thfio & ctiopretpri' nomiνι praposta, ornandi, aut δε- quotmo struendi, aut indicandi caussa ornandi, Inr-q 'M cules Astrator orbis, Iator ferarum,gent tum
exornet. domitor: Antonius eloquentia,grauitate, honore florentigimus, seuerigimus, at , integerrimus Iudex: destruendi, ettscelerum inuentor misisses, malus a perniciosius ciuis, improbus consul editiosius homo : Indicandi, it Larissus Vi ses. θ)theti Jecies est Schemonomaton, quod latine dicitur nominum habitudo, id est, cumsingulis quibusis verbissingula tribuatur entheta,ut nopestilentem inuidiam, non fauorem fragilem, non fluxas opes, non vanos honores sequimur,non populi auram mobilem, non vulgus infidum bonis, sed eximium virtutis decus sectamur. Enthetorum mero insignem co8iam,res ipsa de qua agitur, sprope verba singula suppeditant. Siquide
ab anima commori sumentur entheta, ut Pla
102쪽
to Philosophorum sapienti min, in istotelesf-delissimus natura interpres. A corpore, Persites Graeorum deformi mus, pulcherrimus Demo-Hes, Flauus Achilles. A bonis externis qua a fortu proficiscuntur) entheta apposite deducuntur,eti ab opibus, viribus,patria, rebus gestis,eue tibus. Ab opibus,ett 0ressus regum opuleti mus, Crassus Romanorum ditissimus:a miribus, Agilo Athleta fortissimus, Mercules robustissimus: a
patria eti Architaimaretinus, Vorgias Leontinus, Orpham samerinus, Andreas Panormitanus, Empedocles Agrigentinus, othagoras Samius,m ymaeus Locrus:a rebusgentis,eti mon Iroru domitor uercules, ab euentu, ut his capti Phrries.
, arii vero loco proprij nominis publiciuntur, sic Liuius pro Annibaleloenu dixit, sVirgilius: Thalamos fixa reliquit impia, pro AEnea. In Epytbetis aut e quoties adhibendisiunt,curare diligenter oportet, visint peculiari vulgata, a probatis auctoribusfrequenti et u recepta, set tyroprietas quada attr duatur, nonpersonis tantumsedetia rebus: eti origo maloru otia, solicitus amoriatiens laboris iuuentus, impatiens morasenectus,pallida mors, fidienus alia. Ea certe res ad ornandam oe augendam orationem
103쪽
illustrius accotmdatur,quam Entheton quod non in perpoliendis verbis singulis tantum habet pondus, re leporem: sed etiam in illuminandis explanandris seententiis, est enim in dictione adiecto Entheto quidam color, ac quasi Uendor, qui sicit, Qt talis narratio, qualem miriri cupimus, omnibus appareat. e Lodo enim nomen cui praeponitur ornat, ut eximia scientia,flingularis virtus, inusitata clementia, clari - ma auctoritas, egregiafortuna: modo laudat,mteloquentium iuristeritissimus Crassus, iuristeritorum eloquenti mus Seruilius: modo exprobrat,vi genus hominis varium,mixtum, sturbulentum: modo terrorem incutit, ut sentient nefarij riues, in hac urbe esse vigilantes confules, esse egregios magistratus, effortem sienatu, esse victricia arma, esse carcerem sceleratorum
vindicem: Item, mnusiquis, rebus ac fortunis suis modo prospiciat, nam bellum instat Turcarum poni hominum memoriam Maximum, scrudeli mum: modo emphissim habet, N pou dus ad integram siententiam explanandam , ut Ca Cicero, erunt qui illum si hocsecerit) non improbum, sed timidum, me non Histent imum consulem,sed crudeli mum D annum existi
104쪽
LIBER PRIMUS- 89mabunt. Postremo oratio enthetorum appositione exuberans,&multum delectat, ς auditorem ducit quo volumus, valet enim non ad ornatu,
re dignitatem solum, sed etiam ad misericordiam, ad odium, adinvidiam, ad commendationem: denique non minimam eloquentia partem sibi mendicat: nam ea qua dicimus, s praestantiora,s maiora oesplendidiora re duturisum illo enthetorum apparatu proferuntur. Cuius quidem Uus tanto erit celebrior, tant o maior,
eius sublimitas, magnificentia,nitor, oe auctoritas, quanto unusquis, magis reru proprietates, diuersa hominum iudicia,illustreβ partes intelligat eracipue regum ac principum, qua late in hominum genere patent. Uuomodo enim Pontificem appellabimus, nisi maximum, aut sanctifimum adiecerimusZ Vuomodo Christiana religionis Cardinales , nisi iplustri simos dixerimusruuomodo denti Regem alloquemur,nis euChristiani simum aut sacratissimum nominemusZquibus ablatis nuda ac turpis maxeret oratio.
D silebo requentiorem appositorum Uum esse apud Poetas N Oratores, quam Historicos, his enim illi liberius multo mutur,quocuni modo verbis,quibus adiiciuntur consentiant. Vnde
105쪽
yo DE CONsCRIB. IIIS T. pagini Foeta undsuum mare, pinguem lucernam,igneum fulmen, rapacesfurias, gelidos Iontes,s id genus multa usurpant: ab Hictoriacis vero prudenter hac,s cum industria non le d ix ulter assumuntur. Isthon ymia latine transhimii & mutatio dicitur, esς tropus quo, nomen pro no-
quibus mine ornatus causa sines militudine Fumimus, T . , fieri solet modis et primo cum inuentormur. νeiero re lauenta ponitur,ut pro Uino Bachus,
pro libidine menus, pro frumento seres, Vars In Or ' pro bello, Cicero pio bello Martem sic Uur- Z ' pauit . quos amisimos ciues, eos Martis vis per
Nar. culis,non ira victoria, Mercurius apud Plau-s' ia tum equo ambulas tu, qui Vulcanum in cornu I.sce.a. conclusum geris'Vulcanum pro incenso eli ch-nio sumpsit. Tertio cum Deors heroes eteI etiam plebeiosero illa eti accipimus, qua issis attribuitur,ut Henerem pro coitu, Cupidinem pro amore, Leonem pro maiestate regia, Alineruam pro consilio, s sapientia, Mercurium pro in- ,Biblio terpretatione facundia, nam eum braci ut ME is ex Diodoro Siculo constat Deorum interpreterius o- esse putarunt: pollinem pro melodia, etocum: .H' iἡ dulcedine, concentu, s quadam decenti car-gationes minum peritia: Atem pro discordia Proteunta
106쪽
LIBER PRIMVs.' sI pro mutabili, Plutone ro diuise, Priapum pro salaci, elibidinoso, Neptunum pro mari. uarto cum signum pro signato ponitur, ut sceptra pro imperio, claues pro incis , toga pro pace , mi Cicero: Cedant arma togae: et bi non intellexit togam, qua erat amistas ,sed quae pacis erat Agnum, soth toga: huismodi fuit; contrahit frontem sero admiratur signum in fronte gerit, pro glorioso Iusdsi de mulieribus dicatur, in. signis pudicitia argumentum erit; nam Myraces olim pudicas mulieres in fronte notis quibusdam,s signis obsignarunt, ut ho ne tis puIchritudinis forma simuleluceret: Sic etiam dicimus extollissupercilium, pro intumesicit. Vesu
to quando continens pro contento sumitur, et I te
stis est huius malin pania id est Hispanisoc decreuit Caesaraugusta, id est Casaraugustani decre
uerunt.Cicero:testis est Italia, quam ille θ' τι Etor Lucius Sylla huius virtute consilio,con
fessur est, fuisse oberatam : testis es Sicilia,
quam multis undiqcinctam periculis non terrore belli, sted celeritate consi' explicauit: tentisent ophrica, qua magnis ostpressa hostium copiis , eorum ipsor- sanguine redundauis : testis e I GaIlia, per quam legionibus nostris in
in fronte signis ad te tis obsignarur Pro. Lege Manil.
107쪽
Hspaniam iter Gallorum interemptione pa- . tefactum est, testis es t Hispania, qua sapissime plurimos hostes ab hocsuperatos prostratoris conspexit. Sexto quando contentum pro continen AEneid. te sumitur, it Virgil. Vcalegon ardet,id es,dou mus Ucalegonis, qui modus rarissimus est ora toribus, sed rarior historicis. Septimo oe postremo,quando pro siciente effectum usurpamus, ut inuerecunda nox, hilaris adolescentia, trifitis senectus, pallida mors, qua pallida dicitur, quia reddit homines pallidos, unde Oratius.
Tallida mors aquo pugat pede pauperum
Regums turres. ut pro e cienti e ciens, it Martialis. Tellibus exiguis arctatur Liuius ingens, guem mea vix totum Tibliotheca capit. Vt mero E ethonimia usus historicis permita
tur,vel maxime commendetur,curandum est,ne
signa vel longius repetantur, velineptasint,visi ebrium appellemus rubeum, aut liuidum dicamus pallidum,s ne per vinum Bachum ,per frumentum Carerem, ter coitum Veneren significemus,quod Poetis quavis rarro, aliquari tamen integru est in reliquis modis historiarum
108쪽
LIBER PRIMVs. 93 diligens habeatur ratio. Methonimia vero a multis Rhetoribus Hypallage dicitur; habet autem Poeta hypallagem quandam ab hac omnino distinctam, historicis penitus fugiendam , ea ent,
quando voces in oratione inuertuntur , ut date
classibus auctros, pro date closses austris. Anti- Quid phrasis est dictio e cotrario signi scans,ietati terr 'ς ε
νι unius fronta, ut si dicamus Reg Ium vocarI, & eius
qui regiis moribus careat; Lucium, qui minime visi qu8 luceato Parcas,qua nemini parcant: Sic Cicero inuehitur in Verrem dicens,dictum esse a verre, id est Orco nondum castrato . s aliter a eterrendo Rerrem nominatum; quod cum esset quastor in Sicilia aerarium verreret ,hoc est stolia=eQ, cot rarium enim verbo dicimus, quam quod siensu '
significamus; dicitur latine istuso,qua posita est
in prouuutiationis grauisate, qua si abfue= it, confiteri videbimur, quod negare contendimus. d rem mero aliter quam dicitur sienificandam mirifice iuuant stus,oe rei qua pronuntiatur natura. Eprealta fronta,igulis orationis verbis, quam insita east quotiescuns id proni
contrarium intelligi volumus: seti guintilia ς nus ait,cum diuersum eius quod dicimus, intellectum uae non ta in sin- toto sermove po
109쪽
DE CONSCRIB. Η Isrpetimus. sinato Terentianus Chrasonem
gloriosum militem sic irridet quidZ isti te ignorm
bant, postquam eis mores ostendi tuos, scollaudauisecundum facta, s virtutes tuas.EtHegio:
ille bonus τir psaltriciam si diis placet) parauit, ὸ salue bone vis, s similia: Cicero quid ais bone custos defensors ProuinciH6ammonia Hupposi
tum prasefert de adulterio. Virgil. S I nunc in ratis osser te irrise periclis, Tyrrhenas insterne acies, tegepace latinos. Solent autem scriptores Ironiam his particulis υ- surpare ,scilicet, vero,at, aluero, Fane, profect), quasi, nimirum. Terentius,id populus curat scilicet. AFrgil. re iam etero laude ,.spolia ampla re-bertis. Cuspuers tuus.
Autetur vero oratio per Ironiam hoc modo, non magnam laudem assecutus es, egregiam vero lata .
dem es asecutus; non ista curat populus,idpopulus curat sicilicet; est indoctus, is singularem hominis sapientiam; quomodo Pe roniam s exclamationem mariatur orationis color', nam sapein υnam sententiamplures figura incidunt. Pro
110쪽
LIBER PRIMVs. 93batur maxime Ironia usu si ea adulemur si laudis simulatione detrahamus, si contrarium ad maiorem exprobrationem, s contumeliam magis augeamus: Cicero: Tum iste vir optimus vereor ne derrideriposit,quod dico tir optimus. Refertur ad Ironiam avi mus, qui est venusta cuioco urbanitas, rusticana tamen simplicitate emrens; Virgilius.s Qui Bavium non odit, amet tua carminaci sui, Aus idem iungat etu es, mulgeat hircos
Catachresim, Allegoriam,s Onomatopeia liben Q Wi xx ter consultos pratereo, quod historia describenda earum Uus inutilis sit. 6atachresisquidem,qua histori latine dicitur abusio, res improprie rebus accom . qμ' qmodat,quemadmodum docet uuintilianus, ut si seuerum homine dicamus crudelem,cu vitium sit f. crudelitas eueritas mirtus prodigi; liberalem smagnificu;vafrum sapiente ,considente forte auaru rei familiaris e todem vel e contra areta',auaru; cum parsimonia virtus sit,u etitia auaritia; eloquentem loquacem sumilem ab is tum remi sum negligente i se serte cupidum,quietum ignauu