장음표시 사용
171쪽
sERVANDA, LIB. IrII. I stur ut ei promissum non seruetur. Altera qua Deo obligatur,quae non tollitur in foro conscientiae. Potest tamen repetere in iudicio quod soluit,vel Praelato denunciare.
rebellibus, qui iusti hoItes no buut, redemptionis pretiumprominum. negari positi. Caput VILDIcit autem Cicero praedonem non esse denumero perduellium, S communem omnium hostem.Caeterum nostra tempora plena sunt perduellibus praedonibus. Nam quotquot contra Catholicam fident &M ieil tem Philippi arma in Belgio sumunt, quia po. tius rebelles,quam hostes dicendi sunt, usitato praedones dicuntur, tunc potitumum quando ad praedas ocurrentes capiuntur, aut occiduntur, Teutonica dictione Qua voce apud nostrates stiam reliquae nationes utunitur: nonnulli eos Latine latruculo ς vocare volunt: alij volones S volutarios ini lites. Quamquam proprie ij Smi sit s dicantur, qui tantum ex praedis pollione aliqua in recipere perini t tunturis ed nil l la stipendia merent. Quaestio igitur sit si quis metu sorte comput
sus huiusmodi praedoni, qui iustus hostis non
est, iidem de pret o rc demptio uis soluendo dederit an astringatur, seposito iuramento, ut iidem seruet.Hic clara&indubitata esse videri et
resolutio,ijs nihil deberi, quon iam exsi iust i dc
172쪽
legitimi hostes essent, non tame potest iustum bellum dici in quo ob haeresis defensionem arima capiuntur. Ideoque cosensus qui per vim&coactionem ciusmodi extorquetur, etsi fiat cum intentione soluendi, iuris tamen scripti beneficio,vt alias meminimus, vim suam ac obligationem perdit. . Quae sententia si forte aduersarios nostros sacri legijs, oppressionibus, furtis & pMedis di talos, retrahat quo minus ad clementiam sui Principis redeant: id in eorum solatium ad ij cio posse hic quaedam a ciuili potestate in foro exteriori,& ab Ecclesiastica potestate in foro conscientiae constitui, in quibus laesos ob Rei publicae pacem habendam conquiescere oporteat.
captiuus teneatur iurare secundum intentionem proedonis, qui ab eo iuramentum exigit.
Icina quaestio est an captiuus praedonistneatur de lytro suo iurare secundum intentionem petentis. Dico ad id eum no nteneri, eo quod praedo per violentiam & iniuriam ab eo lytrum &iuramentum extorqueat: ideoque aequi uoce ei respondere potest, S aliud in tendere quam intendat ille cui iuratur. Quomodo Arpi lcueta post alios docet res porderi posse iudici incompetenti, aut praeter Ordinem auria interroganti.Sicuti enim licet in-
173쪽
rus subiiciat, Di pliciter autem reus si qui ct Dei is
sinu ANDA, LI p. IIII. 1 7sdij, uti in bello, sic etiam licet ex iusta caussaveritatem occultare Scriptu est quidem a P sal
missa: Qui inrat proximosiuo , ct non decipit: Sed i.
longe aliud est decipere, aut intendere falsum, ut velle alium fallere: aliud vero ex insta causa occultare & celare veritatem, de qua in re rogatur,et si alius inde falletur. Quod vero ab
Isidoro dictum est , ut acunque arte verborum ' quisque iuret, Deus tamen qai conficientia i est, suinis,s, ita hoc accipit sicut ille cui iuratur intelligit: id cx-ho. ,
ceptiones aliquot admittit:&beatus Thomas de dolose iurante interpretatur, eo quod Isido I .a. qira
nomen in vanum a sumit, o proximum dolo capit. Si autem iurans dolum non adhibeat, oblig tu r,ait Thomas, secundum intentionem iurantis.Vnde Gregorius dicit libro vigesimo septimo moralium: Humanae aures talia verba nostra iudicant,qualia foris sonant: diuina verbiudicia talia soris audiunt, qualia ex intimis
9uod oporteat Catholicos ccire fidem se inprobiteri, quando eis haereti ci iuramentum contra froponunt. EX superioribus ausi fueriit, quidum in Hol
landia Pastoribus,quos apud oves suas r manere volebant consulere, ut arte qua
174쪽
I s DE FIDE REBELLI BusInde illud est cuiusdam scriptum. Simi,
rersi quis hareticus me cogat iurare in Ecclesiam reformatam,aut voravi, int eligens suam ese veramo reformatam: nostram, falsam e licet mihi ad intellectum verum in in emestruatum, in Ecclesiam re ram,inrelligendo nostram , ct reformatam, iurare, i ctim ille me iniuste cogat. Cum eni in nostri aduersarij non sint iudices competentes, nec procedant ordine iuris, denique cum iniuste cingant ad iuramentum, licet nobis iurare tutellectu vero in mente habito, nihil agendi contra Deum,aut Regem, quamuis illorum verba aliud sonent. Sed qui haec scripsit a veritati tramite cespitauit, primum quod non videantur cogi qui possunt abire: deinde, quod non considerauerit nomen Dei claram & apertam confessionem requirere. De quo non est hic dicendi lo- si qui autem quod uis iuramentum haereticis iniurata mente praestare audeant & illud aldegare Euripidis, Iuravi lingua , mentem muratam gero: illi tam procul a Christiana& Ecclesiastica pitate recedunt, ut ipsum Christianum nomen
Identur autem quidam nostri temporis feri
175쪽
ptores asserere quod aliquando quidem cum haereticis pacisci liceat de securitate, sed nunquam de perpetua securitate, quae nunc peti- tur. Nec hi absurde sententiam suam explicat. Sed tamen hanc subtilitatem simplicitas maiorum nostNrum ignorauit, quando cum Longobardis Arrianis tempore Gregorij, & cum alijs haereticis alijs temporibus, pacem inierunt. Et pacis pactum perpetuitatem includit. Alioqui enim induciae forent. non pax. Deinde paclici sine adiunctione temporis, est pactu inire perpetuum: si quidem tale pactum dissolui no potest, quamdiu utraque pars stat conuentis. Rursus, quantumcunque adiecta fuerit perpetua securitatis conditio, ea tamen dissoluitur, altera parte contra conuenta delinquente. Quod facile fit ex parte haereticorum,quorum improbitas quiescere no potest. Vt taceam Pastorum vigilantia,&Principum diligenti cura,ita Catholicos Magistratus constitu i posse in locis ab haeresi infectis, ut tandem ultro Ec communi consensu cupiant pacto renunciare, dc ad Catholicae Ecclesiae gremium redire: quodque nuhil in pactum, aut perpetuum, aut temporane iam valide deducatur, quod aduersatur aut i gi naturae, aut legi diu ipae.
SEd contra,duo ob ijciuntur. Obiectio I. est, Tolerare haeresim res per se mala est, quando
176쪽
cum pacto& iuramento ipss securitas perpetua conceditur. Quod melius aduerteretur, si furibus & latronibus, ac patriae hostibus hoc pacto libertas ab aliquo concedenda propone
Responso. . Non adsertur simile. Cum enim pacta Principis debeant tendere ad conseruationem Reipublicae, manifestum est ei non licere pacisci super impunitate furtim re latronum. Qua concessa nulla erit Respublica Conuenientior igitur similitudo est de permissione usurariorum& meretricum id lupanaribus. Ea enim conces so ac tolerantia adfert aliquam Reipublici xtilitatem. Praeterea, latrones communiter uni
pauci numero, qui tolli possunt. Aliud vero eus etsi hostili & militari manu latrocinarentur sicut faciebant latrunculi Syriae. Obiectio I I. est. Proinde si Diuus Ambrosius rem hanc vel adlaphoram, vel quoquo pacto tolerabilem sitimasse non, n ea deneganda tanta suo ac popu- Ii discrimine eum Imperatore verba commutasset: sed ubique honorem tribuens Imperatori, Christiana libertate & ingenustate declarat se hac concessione fidem negaturum. Responso. Non de concessione seu permissione nuda agebatur, sedit pliaditione eius quod iam Ecclesia possidebat: ad quod quaerebatur Episco-H authoritas, cum alioqui Valentinianus, hae-ruticus Imperator, vi auserre potuisset, Come
177쪽
srRVANDA LIB. IIII. ysi basilicae terer maturra truditio A centibus hi perat rem iuresso vitrio quod in potesate e us essent omnia si polidi ,st a me peteret q=od meum eu deIt, fundum mei , argemus' heum, ius huiusmodi melime no refragaturum, uamqua omηia quae mea sunt, essent patverum. Verium ea qtae diuina, Imperatoria potestati non esse sid iecta. Si patrimonium peritur, invadite: si corpu3 occurram . Vultis iii vincula raperet vultis in mortem ' voluptati e II mihi. λ on egoi; e vallabo circumfustione populorum, nec aer ria tenebo vitam obsecrans, sied i ro altaribus gratius immo
labor. Et in sermone ad plebem intra Basilicst.
A uertitis quid iubes utur cum mandatur,Trade basi- Hlicam. Hoc est, Dic aliquod verbum in Deum,ct morere. Nei solum dic aduersus Deam, sed etiam fac ad la Delim.
templa, quo transactione unum atque alterum ipsis perpetuo concedatur. Ac proinde hinc
quosdam non quod Reipublicae prosit hausi-
ros sed a d iam apprehensuros ouanem mouendi lapidem, ut quae in te ra sunt turbent, concu tiant,ac proterant, quo tandem ei asinodi con cessione liceat 'ti. Hic sane conti a me dici noni o:sunt,cum enim Principes & Magistratus ad- moneam, ut prudenter capiant vulpeculas VLi, neam Domini demoliente, . hoc tantum dico, ut cum haeretici, eis fortiores, inique petunt Perpet*am securitatem, dum aliud non expri-
178쪽
inunt, pro ijsdem habeantur perpetua securiatas & securitas. Quod si qui vero malitiose diacant Principibus suis, se nec securitate restricta, nec securitate non restricta,contentos esse, sed talem exigere perpeti iam securitatem, qua etiam unico tantum sectario superstiti,aliquan do sua permittatur libertas, hic omnino respo dendum erit: tam absurdam& impiam postulationem a Catholico Principe nec annuenda, nec audiendam esse. Multa quidem occurrunt, quae utiliter tractarentur, sed non omnia expedit in publicum scriptum redigere. Nota est
nim Sapientis sententia: uisuphementer emun git bicit uiguinem. Et sicut my st ria religionis veneranda antiquitas caelanda esse docuit: itaetiam sancta simplicitas exigit, ne sic cotra mysteria iniquitatis, sue occulta nequitiarum dissi traiius,ut eadem malitiosos homines do-Cer mus.Itaque quia in rebus Reipublicae poli- magna habenda est circumstantiarum ratio, hoc tantum generatim addo, dum proponitur traditio,perpetua libertas, aut ullum aliud crimen, Princeps eam propositionem velut impiam & indignam quae audiatur, rei jciat. Si Vero proponatur toleratia minoris mali, qualiudicet ob necessitatem Reipublicae perferendam, & publico foedere roborandam esse, hie prima eius cura sit in e contra sacram, aut Dei, aut vicari j eius Maiestatem, quibus praeiudicare non potest, in pingat.
179쪽
Inter Principem cirsubditos esse reciprocam aequalem pacti obligationem.
CHeterum quando de pactis agitur de cov-
uentionibus quae inter subditos fiunt de Principem, incidi in recentia scripta, in quibus inculcatur illud: Fidem frangenti fides frangatur eidem, nec locum, nec reciprocum . habere obligationem inter Principem & sub- ditos sed integrum manere vinculum iurisiu- randi quod subditi praestiterunt,licet Princeps paeium non seruet. Quo etiam spectare vide. tur,quod Cunerus Episcopus scribit: nulla pa- p . .eta vel contractus diu inqordinationi,qua iace potesatem suam habet, praeiudicare posse. ut
populus aliquando contra Regem suum ac ma conuolare queat.
Verum s populus legitimo or dine seruato, hoc est, cum recursu ad intermedios Magistra- ttis no potest repellere vim Principis aut eum vi paciorum a principatu amouere, non Video
quomodo hae conditiones & pactavere pactorum rationem habeant: cum pactorum &con- tr ctuum ea sit natura, ut altero recedente, al-
ter ab obligatione soluatur,& ita sublato subnectioni iure tolletur etiam superioritas Scius principandi. Est enim inter Regem & regnum mutua ob-Jigatio ut se mutuo contineant in officio. Ne-
180쪽
que totam Reipublic administrationem solus Princeps sustinet, sed supremum eius gradum. Singuli utem officiar ij inferiores eius administrationis partem obtinent pro suo quisque gradu, idque certis virinque conditionibus. Quae conditiones si ab inferiori Magistratu nos eruentur,erit Principis eos coercere, vel abdi care eo seruato ordine quem regni leges praescribunt. Contra, si Princeps ma ni fest e ab i sconditionibus deflectat , sub quibus nominatim Princeps est approbatus & receptus, qui dubitet inferiores Magistratus, i piasque Prouincias&ciuitates a suo iureiurando hactenus liberari ut ipsis liceat se manifestae oppressioni
Opponere, ad conteruandam suam Rempublicam, cuius protectionem, pro suo quisque munere sub iureiurando suscepit. Imo teneri eos aduersus tyrannidem manifestam etiam armata, si potitiali manu salutem Reipublicae procurare, donec ex communi statuum consilio inelius Reipublic consultu sit. S pe nihilominus cogitandia est illud: Omnia prius experiri cosilio quam armis, sapientem decet. Haec sunt qua Fiscliteras prosequitur in libro de lux e Magistratus in subditos,& officio subditorum erga Magistratus : qui Ingo ista dij excusus est , anno Is 78. cum approbatione Gregor ij de Valentia, Gasparis Helvo di,Theologo una & Professorum Academiae Ingo ista diensis.
Inter exempla autem quae recenset, qua tu or sunt ex fici istiteris deprompti. Primum DRLRQ. 22. uidis qui ad necem quaesiit usa Saule crit delissi-z3.a . in Q &Perfidissimo tyranno, cuiuStyrannis DP