장음표시 사용
31쪽
3IIum, uideas ιOlem, et lanam, et omnia astra coeli, et errore dec tus adores eas et colas, quae creavit Dominus Deus tuus in ministerium cunctis gentibus, quae sub coelo sunt . . . Ac demum paucis interpositis ita concludit, V. 39. . . . Gito emo , et cogitato in corde tuo, quod Dominus mse sit Deus in coelo sursum , et in terra deorsum , et non sit alius. . . Sic et Deuter. cap. XXXII v. 39. . . Videte quod ego sum solus , et non sit alius Deus Praeter me . . . . Eadem in Psalmis, Prophetis aliis. que V. T. libris centies repetuntur, ita ut nihil sit apertius Ps. X II. 32. dicitur. . . . Quis Deus Praeter Dominum, aut quis Deus Praeter Deum nostrump. ι Isaiae XLIV 6. . . . Ego Primus, et ego norissimus,
et absque me non e t Deus. . . .
Idem doctrinae suae fundamentum posuit Christus , idem Gentibus praedicarunt Apostoli. Cum Marei XII 29 quidam scriba quaereret, quodnam
esset primum omnium mBndatum, respondit ei Iesus: . . Primum omnium mandatum est . Audi Isis rael Dominus Deus tuus, Deus unus est . . . Sintimque addit v. 3o. . . . Et diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo. . . . Ut ostendat non possa divisum cum alio cor nostrum habere , qui divisam cum nullo divinitatem habet. Joann. XVII 3., divinus Servatod ait: . . . Haec est vita aeterna, ut Enoscant te, solum Deum Merum . . . . Nolum est Apostolos ubique locorum vanas Gentilium Religio. nes aperta fronto implagnasse . . . Scimus, ait Apost.
I ad Cor. VlII, quia nihil est idolum in mundo, et quod nullus est Deus, nisi unus e nam etsi sunt,
32쪽
qui dicantur dii , siue in coelo, εἰ- in terra; nobis
Paos. II. Hane veritatem omnium Christianorum
animas nullo non tem Pore . impressam fuisse , res est tam certa, ut probatione non indigeat. Nunquam autem sundamentate hoe dogma: apertius 'professi sunt Patres et Concilia, quam cum asserenda fuit distinctio personarum contra Haereticos, ne scilicet Trinitatem adstruendo Unitatem tollere viderentur. Hinc expresse in Symbolo Nicaeno-Constant.' dicitur; Credo in unum Deum; et in Athana. siano: Fides Catholica haec est, ut unum Deum in
Trinitate, et Trinitatem in Unitate Meneremur . . . S. Gregor. Nagianz. de tribus personis sic ait sinat. 37 2 om. L) . . . Tria haec unum, si disinitatem Nectes . . . Nobis Deus unus est; quoniam una Deilas . . . S. August. Germ. 52. de verbis Evang.)... Fide rectissime ac robustissime retinemus, Patrem et Filium et Spiritum S insmarabilem esse Trinitatem,
unum Deum, non tres deos . . . .
Caeterum Patres, quando illis cum Gentilibus congrediendum erat, nullum genus argumentorum omiserunt, ut quos ex fidei principiis convincera non poterant, hos ratione ad Deum adducerent. Sunt autem haesi argumenta pene eadem , quae naprobandam Dei existentiam adhibentur. Primum
quidem metaphisicum illud, quod ex ipsa Dei idea
et ratione desumitur, subtiliter et acule tractarunt.
Ita Tertuli. adversus Marcionem disputans ait lib. I cap. III . . . Deus si unus non eri, non est: quia
33쪽
dignius credimus non esse , quodcunque non ita fuerit, ut esse debebit . . . De isto convenit vult omnes , quod Deus sit summum magnum, et forma, et ratio ne, et Mi, et potestate. Quae erit jam conditio summi magni8 Nempe ut nihil illi adaequetur, id est, ut non sit aliud summum magnum. Quia si fuerit, adaequabitur: et si adaequabitur, jam non erit summum magnum . . . Hoc argumentum ita explicat Doctiss. Tomassin. t Lib. II cv. Ly . Quod summum est, nec juxta se, nec supra se quidquam esse palitur. Neo enim summum est, cui aliquid adaequatur. Ergo summum illud non potest nisi unum esse; melius enim est non habere, quam habere parem; melius est in alium dominari, quam cum alio. Deinde si uni latis limes semel perrumpatur, jam non duo, sed innumerabiles dii sunt constituendi. m. . . QuRm utique rationem non praetermisit Temtullianus . . . Primo enim exigam, ait, cur non Hura, si duo γ Quo locnpletiorem credi oporteret substantiam Dioinitatis, si numerus et con eictret . . . Idem Brgumentum tractat Lactiant. lib. I div. instit. - et S. Athanas. eontra Gentes, ubi inter alia ait,
multitudinem numinum , esse nullitatem deorum. . . ..Την πολυδεοτητα αΘεοτητα ειπαι.
Aliud argumentum sumpserunt Patres ex admirabili hujus mundi dispositione. Omnes enim partestam BPte connexae sunt, ut appareat unicum fuisse rerum opificem , unum quoque esse, qui cuneta imperio suo moderetur. De his egregie disserit Lactant. Lib. I instit. eap. III et lib. de ira Dei. Nam, si inter plures dividitur rerum administratio,
34쪽
imbecilles erunt qui totum sustinere non possunt. Si in quolibet supponitur ea infinita magnitudo , et virtus, quae omnibus regendis, tuendisque paeesset; superflui sunt, qui Praeter unum Bssumuntur. . . . Non Possunt in hoc mundo multi esse rectores,
ait, tri ira Dei caρ. XIJ nec in naoi una multi
gubernatores, nec in armento, aut grege duces multi, nec in uno examine multi reges; sed ne in coelo quidem multi soles, sicut nec animae Plures in uno corpore. Adeo in unitate natura unisersa Consentis ... Demum magnum in eo vim ponunt veteres Pene
omnes, qui contra Gentiles pro Christiana Religione scripserunt, quod unius Dei cognitio servata fuerit apud omnes Gentes in media deorum adulterinorum eolluvie. Illud Patres naturae ora Eulum vocant, Rutinsitum animae testimonium. Ita Tertuli., ita Minutius Felix, Gρrianus, Arnobius, Lactant. aliique. Unum Tertullianum audiamus, qui lib. de testi.
mcinio animae rudem et impolitum hominem in testimonium advocat his verbis . . . Consiste in medio, anima . . . sed non eam te advoco, quae Scholis
formata, Bibliotecis exercitata , Academiis et Ponticibus Pasta sapientiam ructas: te simplicem, rudem, impolitam , et idioticam compella, qualem habent, qui te solam habent. . . Te palam, et tota libertate mi, ac foris audimus ita pronuntiare:- Quod Deus dederit, et si Deus poluerit . . . Deus videt Omnia, et Deo commendo , et Deus reddet, et Deus insernos Iudicabit . . . Haec testimonia animae quanto communia, tanto naturalia; quanto naturalia, tanto
35쪽
metrina de duobus yrincipiis, aut diis contrariis , quae uulgo Manichaeis attribuitur, admitti non
Paos. I. Ex Propositione. Argumenta, quae inprobationem ullata sunt, absolutam unitatem probant , adeoque omne genus Polyteismi excludun . -- Duos Deos admittere aeternos , inde pendentes , contrarios, idem est ao Deum ipsum tollere; quomodo enim Deus dicendus esset, qui alterius consilia non cognosceret, neque contraria molienti resistere posset ΤPaoll. II. In philosophia probatum est hypotestnduorum principiorum non tantum in se absurdam esse, sed etiam ad explicandam mali originem inepte excogitatam; cum illam non tantum non explicet, sed novis magnisque involvat difficultatibus. Porro nihil implicat sub Deo unico et summe honomala esse in hoc mundo: Malum morale, quod solum cum Dei natura pugnat, non Dei, sed hominis opus esti A Deo data est libertas, qua homota mala ideo tantum dilabitur, quia optima re Pes si me utitur. Alia, quae mala dicuntur, proprie mala non sunt, ut alio loco fusius ostenditur. Porro ultro fatemur, naturalem rationem.in hae quaestione magis valere ad confutationem erroris, quam ad demonstrationem veritatis. Clarissime illa probat duorum Principiorum repugnantiam; verum in
36쪽
explicanda mali origine saepe ipsa haeret suspensa, neque ex tenebris emergere potest sibi relicta. Quae autem obscura sunt rationi, essiciuntur aeeedente luee Christianae Revelationis clariora; haec sontem nobis detegit illius miseriae, quae nune opprimitur hominum genus, simulque ex hac ruina emergendi remedia subministrat. Hae duce discimus, omnia quae secerat Deus, valde bona suisse, Genes. I 3r; hominem creatum suis se rectum et inexterminabi
lem , Ecelesiast. . VII 3o , Sapient. IV i 3 , II 23
24. - Per unum hominem peccatum in mundum intrasse, Peccatum autem causam fuisse mortis, Rom. V II. - Ηae discimus, eundem Deum esse omnium creatorem, qui pro libitu bona et mala
dispensat, I Reg. II 6 7 8 hunc punire malos ,
remunerare justos , exercere honos; - imo ne daemonum quidem pessimam indolem, et nocendi voluntatem quidquam posse contra Dei voluntatem
moliri. Job I et II. - Hinc Amos III 6 dicitur. . . Si erit malum in cisitate, quod Dominus non fecerit8. . et Deus ipse apud Isaiam ait Cap. XLV 7. .
Ego Dominus , et non est alter, formans lueem et creans tenebras, facieris Pacem, et creans malum. Ego Dominus , faciens Omnia haec . . . Quocirca recte S. Hieroum. ex hae Isaiae sententia nit . . . Confundatur Marcion duos inducens Deos, unum Bonum asterum malum ; unum visibilium , alterum inrisibilium conditorem, unum Pacis, alterum mali auctorem; cum utrumque Pro diversurae meritorum tinus idemque Deus eondiderit. t . .
37쪽
r.' Moyses. Iesiopa suum Iudaeis lanquam Denmnalionalem colendum Proponit; neque unicum esse. docet,aed aliis tantum maiorem, et potentiorem. u.' Non obscu-
ra Polyte is mi indicia in Genesi. reperiuntur ; ut cum dicitur cap. I 26. . . . Faciamus hominem ad similitudi.
nem et imaginem nostram . . Et ca P. XI. . . . venise, descendamus, et confundamn ς linguam eorum . . 5.0
Si, uti in probatione dictum est, Unius, summi Dei notio per omnes gentes diuusae fuit; ergo perperam Polyleismi
RESP. AD I. Hanc obiectionem stiluimus in Demonst. Christiana Part. II e . II art. II Pag.,178. . . st Deu4, qui in libris Mosis seipsum Deum Abr' hasta , Isaac , et Iacob vocat, idem ille est, qui in principio coelum in terram creavit, idem ille, qui De uteion. XXXII 59 ait:
Videte, 'quod ego sim solas, et non sit alius Proeten me. AD II. Moyses ubique Monotheismum praedicat: nu Ius 'illi Deus praeter Iehooam, quam solum verum Deum appellat et vivum. IIaec .lam manifesta sunt ut nemo possit in ii' locis, quae citati lor, Polyteismum Suspicari. . . uti de albi nihil ibi vident praetcr. modum loquendi satis communem, quo multitudinis numerus Pro sinsulari usurpatur: alii Mysterium latere contendunt, et per--
Darum distinctionem in naturae unitate designari.
Ad III. philosophi Gentiles, qui Deum unum et summum aghoverunt, eo magis culpandi sunt, quod . . . Oram cognopissent Deum non sicut Deum glorifcat erine , aut gratias egerint . . . Sed. mutarerint gloriam incor-ptibilis Dei in similistidinem imaginis corruptibilis . . , . Quotus enim Philosophus reperitur , qui cultum exhibuerit illi, eui soli cultus debebatur Aut qui non ma-
38쪽
ieciae pelprnitatem, aut mali aliquod principium doeuariti aut certe . Praeter unum summum Deum plures alios admiserit inferiores deos , quibus solis omnem cultum desedet, ty . . . Aurea est lingua Sa lentium litteratorum, ait S. Ambroh ist. 8a. , sed aurum si diligentius tractes, foris pretium, intus meιallum esu Deiam loquunturi
Iam quid de populo dicamus. ineu Ilo ,3 et in sensus penitus elluso ξ Εjus caecitatem, et perversam sentiendi rationem ita argilii Lactantius Lib. II caρι I. 4 . . . Huic impietati hominum posset venia concedi , si omnino ab ignorantia divini nominis veniret hic error et cum vero ipsos deorum cultores saepe videamus Deum summum et consitori, et praedicare a quam sibi: veniam sperare possint impietatig suae, qui non agnoscunt cullum ejus is quem Prorsus ab homine ignorari sas. non esiit Nam cum jurant, et cum optant, et cum gratias agunt, non Iovem aut deos mullos, sed Deum Dominant; adeo ipsa verilas, cogente natura, etiam ab invitis pectoribus erumpit i Quod quidem non laciunt in prosperis rebus: nam tum maxime Deus ex memoria hominum elabitur. cum beneficiis ejus fruentes, honorem dare divinae in dulgentiae deberent . . . Nunquam igitur Dei meminerunt nisi dum in malis sunt: postquam metus deseruit, et pericula recesserunt; tum vero alacres ad deorum templaeon curruul; his libant, his sacrificant, hos coronant; Deo aulem, quem in ipsa necessitate imploraverant, ne verbo quidem gratias agunt . . . In hoc ergo maxime Posilum erat Idololatriae crimen; quod praeter Deum maximum multos abios adoraverint deos fictilios et aduIleri nos r
imo, quod vero Deo contempto, vel praeter habito, cultum, qui illi . soli debebatur, creaturis exhibuerint, et rerum
Cum haec scribimus . non possureus non do ere in
39쪽
eredibilem mullorum Christianorum eaeeitatem , qui quamvis verae Religionis lumine illustrati unum Deum credant et profiteantur; ripsi tamen nec amorem . nee cultum impendunt Deo debitum. Toti enim in honis creatis haerent, pecuniae, aut honori, aut libidini addieii. His tanquam diis suis serviunt, prout Apostolus ad Philipp. ait pap. III i8 Is.)... Multi Sunt ... quorum Deus venter est, et gloria in confusione ψsorum, qui terrena
sapiunt . . . Haec idola sunt, ex corruptione tiata. quae tu omnem perversitatem cultores suos dedueunt. Occurom in terras animin et coelestium inanes I Ergo
deposita pravitata cultum suscipiamus unius veri Dei et Parentis nostri , ne mortiferas viliorum suavitates appetendo in laqueos mortis incurramus. Viventem adoremus,
ut vivere et ipsi possimust Non possumus pluribus Dominis servire, plures diligere; nam Dominus Deus noster
40쪽
DE NATURA DEI, EJUSQUE PERFECTIONE
, A . GENERATIM. uemadmodum saeillimum est homini, Deum
invenire; ita dicere, quid ille sit, dissicillimum ...' Ecce, Deus magnus vincens scientiam nostram μολXXXVI 26. 2. . . n Ejus ait Lactant. Instat. lib. is Ι cap. VIIJ, nee virtus aestimari Potest, negae magnitudo perspici, nec principium comprehendi. . Cum apud illum mentis humanae intentio, et acu. . men, et memoria Pervenerit, quasi subductis et is consummatis omnibus viis, subsistit, haeret, dea, fidit: nee est aliquid ulterius, quo progredi pos- ω sit . . . Et S. Aug. In Dist. 85. . Quaeris, quidis sit Deus Τ Quod oculus non vidit, nec in coea, hominis ascenditi Quid quaeris, ut ascendat in B linguam, quod in cor non ascendit is . rum quamvis investigare non valeamus Dei naturam, neque vim ejus, msjestatemque comprehendere, multa tamen sunt, quae fide edocli dehit ire possumus; intelligimus enim saltem in . aenigmate, cognoscimus saltem ex Parte, et ipsa, ratio na-