장음표시 사용
41쪽
turalis , , dummodo non Velit a divina .revelatu ne dissidium facere, et vias sibi quaerere novas et in. solitas , multa potest praeclare de Deo, ejusque attributis disserere; multa ratiocinando deducere , multa per analogiam conclude e. Unde sicut non excelsit ingenii , - sed magnae ' Multitiae Drgumentum esset, ea scrutari velle curiosius, quae omnem
mentis nostrae aciem essugiunt; ita ingrati quoque et hebetis animi vitium , laret ne illud quidem intelligere velle, quod nosse datum est nobis. Nam si sparsos in Scripturis, et in rerum natura radios diligentius colligimus, eam HS sequi possumus divini Numinis cognitionem quae peregrinatilibus in
hae terra sussicit Huic ergo bene sadinatis nitendentes'. tanquam lucer in lucenti in ' callisioso to.
sentire, 'dd ejus natura et attributis salsa sibi fingere fons est omnis suavitatis et vanissimarum
humana kngis sutit, ouam di ina; Deus is m no , men proprium non habet, tum quia solus 'est, tu in quia ineffabilis. Hinc et Gentilium sapientes eum ανωνυμ ον esse dixerunt, eo quod nominis proprie tale non egeat; et Attalus Martyr, cum per contemplum Tyrannus quaereret, quod nomen haheret Deus Τ respondit: Qui plures sunt nominibus d eernuntur; qui autem unuy rat, non indiget romiseri
Sed neque potest nomine proprio designari, i quod
longissime distat ab omni humano intellectu. D Deo nullum inditum est nomen, ait Plato in Parmenie
42쪽
. 43de, Deus non potest definiri. Quocirca neque nω minari, neque diei. n . . . igitur cum Deo nomeutribuitur, ipse non nominatur nomine proprio , sest ejus existendi modus , nut persectio aliqua exprimi, tur, et quidem valde imperfecte , et secundum nostrum conci petendi modum. Deum nominamus e modo, quo cognoscimus. Nomina autem Dei , quas
in Scripturis reperiuntur, praecipua haec sunt: EI, quod est idem ac Drtis. HOah, id est: fortis existens, vel fortis gubernator etc. Elohim, quod pi rale est nominis Eloah. Schaddas idem ac Onan Potens. Adonas, seu Dominator, Dominus. mebon, quod idem signifieat ac Excelsus , Altissimus. Praecipuum autem Dei nomen , quod Moysi cum emphasi revelatum est Exodi VI, est nomen' Iehova a fuit, et littera Dd, quae est caracteristica futuri. Hoc nomen idem videtur esse cum eo , quod Deus sibi imposuit Cap. III i 4 , et de quo mox dicendi occasio erit. Vocatur etiam nomen Dei tetragrammaton , eo quod quatuor litteris constet: et inessa bile , quia Iudaei illud Religionis et reverentiae eata sa effari non audebant, quo nolum est, ut 'genui naquoque ejus pronuntiatio in oblivionem venerit. Volaa, quam Scrip inra non raro adhibet, est ipsum omen Iehova abbreviatum; idemque ac illud significat, id est: Qui est, et qui erat,' et qui fuit, rus est. . . Vid. Petapium Theolog. Dogm. Lib. VI. Cornel. a L . in Cap. .III et VI Exodi. O. D. Oehmba, de Deo Uno et Trino, p. 75. His nuno breviter praemissis hnnc tractationem in quatuor a tieulos partimur. Primus examinabit, in quo con-
43쪽
sistat Essentia Dei metaphysica, seu quodnam sit illud primum, ex quo persectiones Dei omnes quasi ex sua radice prodeunti secundus de infinita Dex Persectione gener'tim agen tertius de persectionum divinarum distinctione .pauca disseret; quartus demum consectaria quaedam ex antea probatis deduce .
ARTICULUS I. De Essentia Dei mei hysica, seu dugradu Dei constituum. OBSERVANDA.
I. Haea quaestio multis otiosa videbitur, et ad veterum Scholasticorum subtiles ineptias releganda, Verum missis iis, quae vana disputandi libido e gitavit, non abs re erit eu exum nare, iisque -- morari p*ulisper, quae primum ut Deo nosse oportet, ut in tam dissicili inquisitione, certa ratione, certo ordine progredi valeamus: cum enim Dei naturam intueri non possimus, nee omnia si mul cogitatione complecti; necesse est ut unum ex alio, quantum id seri pote t, legitime connexione deducamus.
II. Essentia Dei distinaui potest in phycleam e t
44쪽
metaphysteam. Essentia physica est 1psa Dei perfectissima natura, seu quidquid in Deo est: nam quidquid Deus habet, essentialiter habet, nee est aliquid in eo prius, aut posterius. Essentia metinphoesica, quam etiam disserentiam Dei essentialem ocant, aut gradum constitutivum, est illud, quod Primum a nobis in Deo concipitur, et ex quo,
tanquam ex fonte caeterae omnes persectiones dim
nant; quodque Deo ita est proprium, ut eum a quolibet alio distinguat. Iam vero, quid illud sit,
magna animorum contentione olim in Scholis ceditatum est, ita ut dissicile esset et molestum, omnes hac de re enumerare, et expendere senleutias.
III. Pauca tantum de praecipuis Scholarum opinionibus dicemus. Quidam hanc Dei essentiam ponunt non in una quadam persectione, sed in omnium velut congerie; alii in insinuate, alii in inte lectione ; verum inter hoa iterum lis est; alii enim pro intellectione actuali pugnant, alii pro intellectione radicali, quae est vis ipsa, seu potentia Lintelligendi. Communior autem, et magis recepta sententia est eorum, qui disserentiam Dei velut specificam in eo positam dicunt, quod sit Ens a se, seu quod rationem suae existentiae habeat in seipso. Hanc divinae naturae proprietatem Theologi questritem vocant. Ut in hac quaestione ea, quae certa sunt, et a nemine in dubium vocari possunt, ab iis dividamus, quae ad liberas Scholarum aententias pertinent, examinabimus. t.' An Deus sit Ens a se. a.' An hoc attributum recte Essentia Dei
45쪽
Deus est Eus a se, Seu Ens gliod in ' natura sua
continet necessitatem existendi.
Ρ3oaxet. I. Primum argumentum' ex celebri loco desumimus Exodi III r . . . . Ego sum qui Sum. Sic dices filiis Israel: Qui est, misit me adpos et u . in hebraeo legitur vox GD, ero, quod i tinus interpres reddit per simi, quia ''Hebraei futurum Pro praesenti usurpant, ubi aliqua perduratio et constantia rei significatur. Sensus ergo est: Ego sum ille, qui esse habet a se ipso, qui est ipsum
esse: caelera omnia ita sunt, quasi non essent; non
enim habent in se, ut exi stant. Unde et LXX verterunt. Eγών ωαι ὁ ων. Ego sum ille existens. Notandum autem, nomen hoc Dei probabilius idem esse ac nomen reli par statim enim postquam revelatum suerat Moysi ver 34, additur Ver. II. . . . Haec diees filiis Israel: Dominus Deus Patrum νe-εtrorum . . . misit me ad vos: hoc nomen mihi est in
' Multa alia in Scripturis occurrunt, huc perluenentia, ut cum dicitur, Deum esse' ens primum . :Primus et nouissimus Ego sum . . Isai XLI 4. . . .
Ego sum A*ha et Omega, princ*ium et finis, dicis Dominus Deus , qui est, et qui erat Γ et qui Mentim
46쪽
quae Deum vitam esset didunt, et sontem ullae; aut, sellam habere 'in semeti sη , t Ioann V 26. ' Nam .' qui omnium primus est, qu vitam ' in semetipso habet ,- non potist exulentiae suae rationem habere
ΡEoa. ID Gnidem Patrum' mentem' 'suissὲ, inntUmeris i fere testimoniis reotiari posςόt. Sumetunt haed pauca. S. Hiemnymus in Cnp. III. EDt. ad Ephes. ait . . . . Loquitur in Exodo Dominlis: Ego sum qui . sum; et haeo dices, Israel: Qui est, misitis me ad vos. Nunquid soliis/Dosis erat, et caeteram non erant Τί . . Et quomodo nomen commune sus
m stantiae sibi proprium vindicat Deus Τ Illa, ut duae Limus, ERUS B: quia caelera ut sint. Dei sumpseras beneficio: Detis vero, 'qui semper est. nec lis m aliunde principium, et ipse sui origo est, suaequem causa substantiae, non potest intelligi aliunde Tim. ω here, quod subsistit. ,, e . . . 'Et S. Ambros. in Psal. citata verba Exodi Exponens Bit. . . . . Cognoscens mente in ejus Deus, non responditis nometi sed negotium : 'laociesr; expressit, is non appellationem, dicens: Ego sum, qui sum;
is quia nihil tam proprium Dei, quam semper esse .u Plura etiam sunt Philo sophorum dicta, qui hoc Deo tanquam proprium attribuunt, quod sis.' Caetera, quae oriuntur, dicunt verius non esse . quam csse. Ita Plato in Timaeo, 'Numensus Pytagoricus in lib. dehono. Plutarc. in lib. de Eth m. - aliique. Vid. Euget praep. Evangi lib. xl elo. Plato'anter alios tot da Deo habet Moysi similia, ut Numenius ipse secundi
saeculi Philosophus dixerit : G γαρ am ψ
47쪽
Μ-σχν αττικιζων. Quia enim est Plato, nisi Moyses
atticinans8 - Praeterea . non est adeo dissicile sana
ratione utentibus a rerum naturalium contemplati
ne ad ens aliquod assurgere, quod esse suum h heat a se ipso. Nam nisi primum ens aliquod ponatur, quod in. se ipso habeat rationem existentiae; unde originem trahere Poterunt ea omnia, quae eontingentia dicuntur, et ad existendum non suntu natura sua determinatar si Ergo Deus est Ens necenarium. Habet enim in sua natura rationem existentiae;
neque aliter concipi potest, quam e1istens.
Essentia Dei metvissim in eo posita videtur quod
Paos. I. In Seriptura et Patribus haeo existendi necessitas, vel Asseitas Deo tribuitur, non eo modo quo aliae quaeeunque perfectiones, sed velut expressus Dei character, et disserentia illius constitutiva. Hinc Deus a Moyse interrogatus, quis esset, respondit: Ego sum , qui aum. - Qui est , misit me ad Mos. . . . Et Patres, cum hunc locum explicant ιPassim docent, hoc nomine Dei naturam imprimia
significari. Unum audiamus S. Hilarium, qui lib. I
de Trinit. in cilata verba Exodi alti . . . Admiratus eum Plane tam absolutam de Deo alviscationem ,
48쪽
quae naturae disinae iam rehensibilem cognitionem aptissimo ad intelligentiam humanam sermone loquereme. Non enim aliud magis Pro rium Deo, quam esse intelligitur. V . . Alia plura legi possunt apud numel. Toni. I de Deo pag. 28O. ete. Pao a. u. Illud reete gradus Dei constitutivus Scitur, quod Deum maxime ab omni alio ente diis stinguit, quod primum in Deo concipitur, et a quo
reliqua omnia, quae ei sunt Propria, Proficiscuntur. Sed necessitas existendi, seu Asse itas est ejusmodi. Ergo etc. PROB. MIN. I.' Non potest major cogitari oppositio inter Deum, et caetera entia, quam haec, quod Deus a se ipso existat, reliqua omnia ab ipso id habeant, quod sint. a.' Necessitas existendi primum est, quod nobis de Deo cogitantibus occurriti neque ea potest per aliquam Persectionem se priorem demonstrari. 3.' Noeessitas haec adeo est fons et radix omnium persectionum , ut ea posita reliquae omnes facile intelligantur, ut Iustrandi sing las Dei persectiones manifestum erit. Paos. III. Illud quoque ad sententiae nostrae eo , sirmationem non parum confert, quod aliorum sem entiae defendi nulla ratione possint. Non enim es.sentiam Dei perlaetionum omnium Cumulus e n. stituit, nam quaerimus, quaenam ex iis sit omnium prima, et velut radix caeterarum. Neque de infinitata
id diei potest, quia haec non tam persectio est, quam modus assiciens omnes divinas persectiones.
Sed neque intellectio tanquam proprius Dei cha, raeter haberi potest, sive radiealis illa sit, sive
49쪽
actualis; prins enim Detus.. intelligitur esse, quam
Cognoscere. Hinc sapientia et intelligentia aliorum attribulorum ad instar habentur in Seri plura ... Iob.
XII I3.... ud φsum eat , svientiae et fortitudo. in se habet consilium et intelligentiam . . . Sed salis
t subtilitatum. Quamvis enim haea non sint D nilus reiicienda , . non debent. tamen nos diutiusquam par est in rori i i
I. Persectum in genere illudi dicitur , quod im
tegrum est, et omnia .. habet , quae illius natura exigit. Hoc sensu rebus etiam, c*ntingentibus. et creatis perfectio . aliqua attribui, Potest, quando scilicet nihil illis deest, ad propriam natura .c-plendam. Verum haec omniat. Persepta. tantum dicuntur, vel comparate ad alia, s aut in so sub
tione huius, aut illius gen is et .uti in genero lapidi, aut . hominis. . Cum autem Deus ad nullum genus pertineat, et Ens absolutum sit, a quo omnia alia origi'em h ent, quae in suo quaeque gener
50쪽
persecta sunt; sequitur, in eo, ut perseelus dici Dossit, requiri persectionem absolutam entis: seu omnes Tealitates, quibus ens aliquod possit siexi melius. Haec summa et absoluta naturae divinae perfectio una est et indivisa: quamvis nos, cum im- . Persecta admodum sit nostra cogitandi ratia, id quod unum quiddam est in se, separatim considemus , et attributa varia, Persectionesque in Deo distinguamus. Porro Persectiones, quae dicuntur enti alicui inesse, solent a Theologis i in tria genera distingui. Quaedam dicuntur sis liciter simρlices, quae nullam habent sibi adjunctam imperfectionem; aut quae
rit S. Anselmus loquitur Monologii lib. XVὶ sunt
meliores ipsae, quam non ipsae: hoc est, quasenti cuilibet, qualenus est ens, melius est hahere, quam non habere; hujusmodi sunt Sapientia , δε- stitis etc. Aliae simplices vocantur: et sunt eae, quae nullam quidem adjunctam habent imperfectionem, sed tamen cum aequali persectione simul esse non
possunt; tales sunt relationes divinae. Aliae dicuntur secundum quid simplices, quia aliquid habent imperfectionis, et majori persectioni oppununtur: ut visus, auditus aut vis ratiocinandi. Hujus generis Persectiones interdum sunt ejusmodi ut melius sit alicui enii eas habere, quam non habere. Si a melius est homini ratiocinari, quam non ratiocinari: sed non item cuilibet enli , ut est eos; nam Prae-