Joannis Devoti ... episcopi olim Ananiensis ... Institutionum canonicarum libri 4 Tomus 1

191쪽

Certe, & clerIci, DI semper serviebant Eccleshe, cui primum in ordinatione adscripti fuerant, Cardinales dicebantur. Sed Canonici praesertim Ecclesiae Cathedralis,

qui inter ceteros clericos praecipuum, & nobiliorem tenebant locum, medio aevo Cardinales appellabantur, quod multis datis monumentis ostendit Tamagna Origine, eprerogative do' Cardinali par. I e. 3. Atque hi quidem eo vocabantur nomine Narsertim , quod addicti essent eardini, hoc est Episcopo, & Ecclesiae cathedrali, quae proprie cardo dicebatur . Vincentius Archipresbter earadinis occurrit in vetusto codice Ecclesiae Lucensis Q. 9o apud Muratorium Antiquit. med. avi tom. 6 col. 4o 7 sapia Campium Histor. Eccles. Placent. p. q3o Andreas Diaconus Cardinis S. Plancentina Ecclesia. Mitto cetera, ne sim prolixitate molestior . Ex quibus intelligitur, Ecclesias omnes suos habuisse Cardinales quo nomine comprehendebantur, qui propius Episcopo adlinebant, erantque addicti Ecclesiae cathedrali, ac principem inter ceteros clericos locum obtinebant. At quod non Romanae solum, sed aliis etiam Ecclesiis commune fuerit Cardinalium nomen, non inde essici potest, quod Romanorum, ceterorumque Cardinalium idem munus, eademque dignitas fuerit; quemadmodum nemo Summum Pontificem ceteris Episcopis parem faciat, quod olim cuncti Papae dicebantur. Illi enim erant Sacerdotes , aut Diaconi, &Canonici particularium Ecclesiarum, & erant consiliarii Episcopi in gubernio Ecclesiae suae, sed Romani Cardinales Semper opem tulerunt Summo Pontisci in regimine Ecclesiae universae. Decet diligenter attendere ad ossicium,& dignitatem Romanorum Cardinalium, ne quis nominissimilitudine in errorem raptus eos cum Cardinalibus ali tum Ecclesiarum comparandos putet, quod multi faciunt, atque eorum exemplo facit Dominicus Cavallarius Instit. Iur. Canon. par. I e. I 2. De nomine Cardinalis videndus Muratorius Dissertaetioni sopra te antichita Italiana diss. 6 I tom. 3 par. 2 pag. 3 edit. Romε I7 s 3, qui tamen errat vesementer, sicuti in notis animadvertit Cennius, cum inter Romanos, ceterosque Cardinales nullum

olim discrimen suisse contendit; & videndus in primis

Tamagna loc. cit. Illud mihi certum, exploratumque est, veram haberi non posse opinionem illorum, qui Cardin tes eosdem omnino, ac Parochos fuisse sentiunt. Nam Parochi certe non erant Canonici, qui Cardineses dicebantur , praeterea Cardinales in Civitate fuisse constat,

192쪽

verum nullos In ea Parochos si Romanam , & Alexandrinam Urbem excipimus, ubi peculiaris consuetudo obtinuit ante annum millesimum extitisse, cum Episcopus una cum suo clero omnia tunC parochisia munera gereret , perspicue demonstrat Marius Lupus Bergom. de Parochis ante ann. Chr. Millesimum.

f. XXIV. Erat quidem Romanorum Cardina. Iium ossicium, ut praeessent Locis Sacris, hoC est Titulis, quos S. Evaristus Pontifex in variis Uribis regioniblis constituerat ci), quoniam nimia prupuli multitudo per unum regi, & curari dissicile poterat; ideoque & aliis opus erat Ecclesiis, in

quibus Christiani convenistent, ut sacros agerent Conventus, Rique a Sacerdotibus sacramenta percuperent ca). Sed quod ii, praeter hoc ipsum ossi-

Cium, etiam Pontifici opem ferebant in regimine Ecclesiae universae, duin contra reliqui Cardinales tantum Curam cum Episcopo gerebant peculiaris Ecclesiae reae, certe Presbyteris reliquarum EccIesiarum quam maxime praestare debuerunt. Hinc

dignitate sunt antelati ipsis Episcopi 3 , in quos

vacua Sede Apostolica auctoritatem exercuerunt 4 ; hinc non tantum, ut ceteri, nomen aCCeyerunt ab Ecclesiis, quibus erant incardinati, sed etiam , idque potissimum, ab Ecclesia Romana, cui erant addicti, quaeque cardo est, Centrumque,& caput omnium Ecclesiarum 5 ; hinc demum nunc Ceterae fere Ecclesiae deseruerunt hoc nomen, quo designatur amplissima Dignitas eorum, & quia hus Summi Pontificis Senatus essicitur.

i) Conser, qui ea de re graviter, copioseque disputat , Cardinalis Nicolaus Antonellius in dissert. de Titulis, quos S. Evaristus Romanis Presbteris distribuit; & vide etiam Io. Laurent. Itertii de eodem arsumento disSerta-

193쪽

di Roma, quae prima est inter diss. Ital. coli. a Fr. A Zaccaria tom. 6 pag. I seq. Rom. I 79q. Σ) Romani Cardinales in suis titulis non tantum sacerdotalem Potestatem exercebant, Verum etiam quaedam gerebant munera, quae tunc ab Episcopis gerebantur, uti animadvertit Card. Antonellius loco indis.

3) Vide indicatam Dissertationem Caroli Brcmati,& vide canonem Concilii Romani ean. 6 dist. 79 ex

quo patet, plutes suisse Episcopos, qui Romanae Ecclesiae Cardinales fieri cupicbant, ad ut contra ipSOS poenam etiam indicere oportuerit. Vacua Sede Apost. propter obitum Fabiani Ponto presb., & Diae. Eccl. Rbm. , qui unius anni spatio toti EccleSiae praefuerunt, gravissimas dederunt literas ad S.Cypr. , atque ad Clerum Carthag., prian. ep. 23 22 eorum quae gesserat ratione reddita diligenter ipsorum agnovit prcbavitque potestatem . Quae literae Presbyter.& Diaconor. , h. e. Cardinalium Eccl. Romis ut teStatur Cornelius P. epist. Io num. 2s apud Coustantium col. I 6I : per totum mundum missa sunt, ου' in notitiam ecclesiis omnibus , . Fratribus pariata sunt .

Audiendus de his Cleri Rom. literis ipse Coustantius

ioc. cit. Et sapientiam , quidem spirant primo Ecclesia clero dignam . Is nempe nimio potestatis sua studio minime percitus , episcopos vicinos, ac rimotos , qai Romae μderunt, secum vocare, eorumque consilio uti non de-ήignatur

sin Leo IV. in oratione habita ad Synodum Romanam

au. 8s 3 tom. 9 col. II 33 eollec . Labbai edit. Veneri Anastasius , inquit, Presuter Cardinis nostri, quem nos in titulo B. Marcelli Martyris, atque Pontiscis ordinavimus . Hic porro Anastasius incardinatus erat titulo B. Marcelli, & tamen dicitur Presbyter cardinis nostri, quia nimirum non tantum praeciat titulo S. Marcelli,

sed etiam erat Cardinalis scilicet propius adhaerens Romano Pontifici cardini , & capiti Ecclesiae uniVersae . Eodem modo Hadrianus II, cum Legatos in Gallias mitteret, eorum alterum epist. 23, Er 24 apud Labbaeum tom. Io concil. col. 429 2r 43o appellat religiosum Presbyterum cardinis nostri; Sc Ioannes VIII. ad Angelbergam Augustam scribens ep. 83 apug Labbaeum tomiaeol. 66 ad eam mittit literas per latorem prasentium Petrum cardinis noliri Presbyterum. Metito igitur Leo IX

194쪽

υ. I eap. 22 apud Labbaeum tom. II eod. I 337. Sicut cardine, inquit, totum regitur ostium, Da 'tro, in successoribus ejus totius Ecclesia disponitur emolumesntum Unde clerici ejus Cardinales dicuntur cardini utique illi, quo eetera mobentum, vicinis adhaerentes. Et Concilium Basileense sera. 23 cap. tmn. 17 colliat. ejus .col. 329 eos vult instituti Cardinales, qui sicut nomine, ita re ipsa eardinex sint, super quos ostia Aniversalis versesntur, γ' sustententur Ecclesia .. Ex his autem omnibus, quae diximux facile intelligitur, quantum a Vero aberraverint, qui serius ortam putant Rom. Cardinalium Dignitatem, quorum e numero sunt etiam eruditi Μ nachi Congregationis S. Mauri in S, Gregor. M. lib. I epist. Is ad Balbintim tom. a. edit. so I edit. P

g. XXV Initio non alii erant Romae quam Presbyteri, & Diaconi Cardinales. Accesserunt pOstea viciniores Episcopi, qui Cardinales dicti sunt,

posteaquam Lateranensi Basilicae adscripti fuerunt, quique suo non desunt muneri Episcopatus, licet Romae Commorentur , ut Summo Pontifici opem Praebeant in regimine Ecclesiae universae Hi olim erant septem numero; nempe Ostiensis Veliterno conjunctus, Portuensis, Albanus 6 Praenestinus, Sa

binus, Tusculanus, ct Sanctae Rufinae, seu Silvae Candidae ; sed Episcopatu Sanctae Rufinae cum Por tuensi conjuncto, seS hodie recensentur cr)

i) De Episcopis Cardinalibus suburbicariis vIdendus

Andreuccius Hierarchia Eccles. traef. 3 , & videndi sunt etiam Panvinius, qui late agit, de Episeopatibus, Titulis, Diacon. Cardinalium, & a magna loci estis cap. Art. 3ἀ

g. XXVI. Ornarunt plurimum Cardinales In nocentius IV, ct Paulus II cI , quorum alter de

dit rubrum galerum, alter rubruin pannum, quo equitantes Sternerent equos, aliaque honoris insi-

195쪽

gnia, quae petimum cardinalibus ex clero saeculati data sunt, deinceps Gregorius XIV ca) etiam Regularibus rubrum pileum attribuit. Denique Urbanus VIII eos titulo Eminentis rimi honestavit. Inis Certus olim, & varius eorum numerus fuit 3 ,

nune septuaginta esse debent, quem numerum definivit Sixtus V, exemplo septuaginta Seniorum, quos secum assumpsit Μoyses 4); atque ex iis quinquaginta oportet esse Presbyteros , Diaconos quatuordecim, Episcopos Sex ex vicinioribus, uti diximus Episcopalibus.

1 Conser Thomasfinum V t. π nov. eeel. disciplin. par. I lib. 1 cap. II 3 num. 7, & Michaelem Canen sium in vita Pauli II editam a Cardinali Quirinio. 1 Constit. ranctissimus 12 pag. 176 tom s par. 1 Bullar. 3ὶ Vide ea de re Thomassinum Ioe. eis. cap. II 4 n. 33 , & Platum De eardinalis dignit. π c. cap. 2 g. ς pag. 38, π seq., ibique Trium in notis edit. Roma I7s 8. Constit. Postquam verus 76 tom. par. 4 p g.

f. XXVII. Solus Pontifex creat Cardinales, eorum munus est, uti diximus, Consilio juvare Pontificem pro bono Christianae Reipublicae, Ecclesiam regere, donec ipsa illo caret, suffragium ferre in electione, quae ab ipsis tantum perficitur, Sumini PSitificis cr), quod jus non habent Ca

dinales, nisi Diaconatus ordinem acceperint, aut eam facultatem nominatim a Pontifice impetrave rint. Suum vero munus explent Cardinales aut in

Consistorio ab coram Summo Pontifice, aut in Congregationibus, qui coetus sunt Cardinalium a Pontificibus instituti ad certa negocia Curanda, discutienda, ac definienda. Harum singulis pinguli

196쪽

Igypraeficiuntur cardinales, excepta Congregatione Ino quisitionis , cujus Summus Pontifex sibi servat praefecturam. Earum aliae sunt ordinariae, quae sciliis Cet perpetuo sunt addictae certis negotiis expedienis dis , aliae extraordinariae, quae pro Certis rebus praeter consuetudinem indici solent, quibus absolutis dissolvuntur. 1 Videbis Mamachium ad Auctar. opusc. Quid est

Papa' epist. 7 n. 4 tvm. 2 π γ seq. 1 Consistorii nomen in re civili signiscat Principum Senatum; sed hodie eo nomine comprehenditur consessus Cardinalium , qui in Urbe Sunt, coram Summo Pontifice. Consistorium vel secretum est, vel publicum I Sc-creto Cardinales cum Pontifice intersunt, ad publicum aliis etiam aditus patet.

f. XXVIII. Habent autem Cardinales in suis Titulis amplam jurisdictionem in iis, quae ad earum Ecclesiarum servitium pertinent IJ; ct in-eompatibilia retinent beneficia, quae decent eorum dignitatem ca), ct testamentum condunt per privatam syngrapham, missis testibus, quos Ius Civile desiderat 3 ; denique eorum familiarium, ut vocant, beneficia quis impetrare non potest, nisi

ipsorum consensus accedat 4). i) Innocentius XII Const. Romanus Pontifex 31 g.

monet Pitonius de Controυ. Patron. all. I n. 3I nunc

certum est, Cardinales in suis titulis non habere jurisdictionem quasi Episcopalem. Vid. Giraldum Expos. jur. Pontis par. I tit. 33 sed . I97 p. II s I 16 tom. I subi etiam explicatur iurisdictio, quam Cardinales Titul res habent in Ecclesiis Regularibus. α) Sixtus V Const. Ia 3 p. I7 tom. pag. 4 Bult. 3 Card. de Luca de Testam. disc. I n. L.

εὶ Vide Regulam 31 Cancellar. , ibique Rigantium.

197쪽

9. XXIX. Serviunt etiam Romano Pontifici

Legati, quorum est in provinciis, & regnis illius

vices sustinere. Scilicet cum Summo Pontifici cura sit a Christo commissa, gubernatioque Ecclesiae universae, ipse vcro adesse ubique non possit, in locis, a quibus abest, partes suas per Legatos im

plere debet I . Itaque jus mittendi Legatos in

Pontificio Prima tu penitus essi iam, atque insitum est , ct ideo Romani Pontifices semper apud Chri

stianos Principes suos Legatos ca), & eos quidem jurisdictione praeditos 3 habuerunt.

i) Constat, inter omnes catholicos ius mIttendi Legatos ad Principes annexum esse Primatui, quem ubique habri Summus Pontifex, & cujus gratia curam, ac solici tudinem habere dcbet Ecclesiae universae. Id fatentur, atque ex ipsa Primatus ratione, & natura repetuat Scriptores Sedi Apostolicae insensi Febronius Stat. Eccles. cap. 29. Io, Pellem praelect. in Ius eccles. par. I g. 2 68 &269, Dath un in Dis. pram ad Concit. Salisbcrg. g. IEp. II col. I. Ceterum totum hoc argumentum ita graviter , accurate, Solide, copiose tractavit P. PIUS VI in opere Romae edito, cui titulus Responsio ad Metropolita nos Maguntinum, Trevirensem, Coloniensem , π Salisburgensem super Nunciaturis Apostolicis, ut nihil amplius, prorsusque nihil sit, quod La hoc argumenti generi desiderari possit .

1 Ρrimus S. Leo M. fuisse videtur, a quo apud

Imperatorem stabilis, ac perpetuus constitutus est, Sed is Apostolicae Legatus, qui totiu Ecclesiae negocia procurarer, uti patet ex ejaeg Epist. III ad Marcian. epist. II 2 ad Pulchera Aug. ' epist. II 3 ad Iulian. Disc. mens. opp. to n. I col. II 87 II 89, γ' II9o edit. Baliartu. V. I 773.

Atque hi quidem Responsales, sive Aprocrisarii diccbantur : quibus antiquiores sunt Vicarii Apostolici, qui similiter Legati erant, quos Sammi Pontifices in Regnis, atque proviiciis constituebant, & quibus graviora committebant negocia, quae ad iudicium Sedis Apostolicae pertin

bant . S. In wcentius I Praedecessores suos, ut ipse inquit, Apostolicos imitatus, Anysium Thessalonicensem Episcopum Vicarium, se a LeSatum Suum constituit, eique cau-

198쪽

msas eriliare commisit, quae per rotum Illyrἰcum orirentur, uti patet ex ejus epist. I ad ipsum Anysium apud Cou- stantium col. 7 36. Quod idem munus ipse Innocentius, ac Bonifacius contulerunt in Rufum similiter Thessalonicensem Episcopum, Innocentius epist. 13 ad Rufum eol. 83rS Bonifacius epist. ad eumdem col. Io I9 loe. cit., Sixtus III in Anastasium ep. 8 ad Sinod. Thessalon. col. 1163 Ioe indie., Zosimus pro causis Galliarum in Episcopum Arelatensem ep. s Er 6 ad Hilarium Episcopum col. 9s 9 π 96o eod. loc., Gregorius M. pro causis Siciliae in Episcopum Syracusanum lib. a epist. 7 ad Maximian. Ep. Syracusan. tom. 2 col. y73 ed. Maurim Paris. i 7os, Simplicius, & Hormisda Zenonem, atque in Sallustium pro causis Boeticae, & Lusitaniae, in alios denique ceteri Pontifices, de quibus omnibus copiosissime, gravissimeque agit PIUS VI cit. υι r. cap. 8 se l. 2 cy seq. pag. 183

3) qua de causa S. Leo M. Iulianum Coensem Episcopum suum apud Marcianum Imperatorem Legatum Constituerit , & qua eum Potestate Praeditum esse voluerit, ostendit ipse Leo cit. epist. m. Vicem ipsi meam, inquit , contra temporis nostri haereticos delegavi, atque propter Ecclesiarum, pacisque custodiam, ut a eomitatu vestro non abesset, exegi, π cit. ep. II 3 ad Iulian. Studeat ergo , ait, dilectio tua , frater earissime, piam , crinecessariam curam solicitudini Apostolica Sedis impendere . . . ut divino fultus auxilio speculari de Constantino politana Urbis opportunitate non desinas. Sed clarius de luculentius Lcone antiquior S. Innocentius I se Rufum Τhessalonicenscin Episcopum Vicarium Apostolicum constituere declarat exemplo D. Paulo qui Tito, qua euret apud Cretam, Timotheo qua per Asiam disponat, Commisit loc. cit. coli. 8I6. Hoc exemplo fretus Innocentius explicat jurisdictionem , quam Apostolico Vicario mmmittit : ut, cum aliqua ecclesiastica ratio vel in tua, vel in memoratis provinciis agιtanda , cognoscendaque με-rit, quos velis Episcoporum ιocios quibuscumque de Ecclesiis assumas tecum, quorum Ur fide, Ur moderatione

quidquid necessitas, causa υe flagitaverit, optimus dirigas arbitrer, π praecipimus, quippe a nobis, electus, dc-

finias intercessor . Tum addit: nam voluntatem hanc nostram per unamquamque pro Dinciam satis ut dec bat,

manifestavimus. ib. coli. 8I . Innocentii vestigiis insistens S. Gregorius M. epist. nivers. Episc. Galliar.

199쪽

qui sub regno Gildeberti sunt lib. y on. tam. D eoll. 83 ed. Paris. I7os. Apostolico Vicario Virgilio Episcopo Arelatensi amplam tribuit auctoritatem , ei usque o scia describit, quae sunt, ut sedulo de fidei integritate

servanda laboret; ut si inter Fratres, Consacerdotesque nostros aliqua evenerit forte contentio, auctorιtatis sua vigore , vicibus nempe Sedis Apostolica functus , discreta moderatione compescat; ut Si qua oriatur controverSia, quae

aliorum etiam, ac judicium postulet, congregatis sibi innumero competenti fratribus, coepiscopis nostris sati briter hoc servata aquitate discutiat, eanonica integritate definiat; ut denique si qua sit causa gravior, quae Sedis Apostolicae judicium requirat, Vicarius rem

totam cognoscere debeat, ac relatione sua ad nostram studeat perducere notionem , quatenus a nobis valeast

congrua sine dubio sententia terminari. An iurisdictio Apostolico Vicario concessa clarius explicari potuisset pHujus quoque juris Sedis Apostolicae praeclarum exhibet testimonium Ioannes VIII. ep. 73 Nobili Viro Lamberto apud Labbaeum Concia. II coli. 6o Porro quia dixistis:

quod sine consensu tuo Legationes nusquam mittere deberemus, ususque hic non fueriti nec literis legitur, nec qμoquam superstite umquam fuisse reminiscitur factum , es' ideo Sedes Apostolica libera semper existens liberam ubique mam mittit Legationem, habens Domini auctoriatatem dicentis: Ego pro te rogavi , Petre, ut non des etat fides tua , . tu aliquando conυersus confirma fratres tuos. Paucis haec attigi, quae multo uberius, gravius, accuratius pertractantur in laud. opere PII VI eap. 8 se l. 3 π seq. pv. num. 66 π seq. p. 2Os. π seq.

g. XXX. Sunt antem Legati vel a latere, vel missi, vel nati. Legati a latere sunt Cardinales, quos Summus Pontifex quasi ex suo dimissos late

re , Cui Semper adhaerere Censentur, aut ad Supr

mos Principes, aut in ditionis ecclesiasticae provincias mittit. Hi supra Ceteros Legatos eminent, , eorum in provinciam adventu silet aliorum Legatorum potestas I). Utuntur apostolicis insignibus a), absolvunt excommunicatos propter violatio

nem clericorum 3 , ct amplissima fruuntur Po-

200쪽

testate, quam deseribunt Literae Apostolicae, per quas Legationis munus accipiunt 4 .

22 , ετ Gitaldum Exposit. Iur. Ponti ic. par. I tit. Σοsection. I7o pag. Io I π req. , ubi Legatorum potestas late explicatur.

f. XXXI. sunt' etiam Legati missi non ex Cardinalium collegio, AE Nuntii voeantur, quos Sedes Apostolica mittit ed Supremos Principes, quique in provinciis, & regitis, ubi legationis mune re funguntur, explicant Pontificiam jurisdictionem. Eorum potestas definitur literis, quibus ipsis a Summo Pontifice ossicium Commissum est, neque Legato misso adhibetur fides, nisi is primum I ite

ras ipsas protulerit ci .

g. XXXII. Sunt denique Legati natι, quo tum dignitati conjunctum est legationis ossietum , ita ut Legati fiant, statim ac dignitatem Consequuntur . Eo jure fruuntur Episcopi Cantuariensis,& Eboracensis in Anglia, Remensis, Bituricensis, Lugdunensis in Gallia, in Hispania Toletanus, do Bracarensis, in Germania Salisburgensis, in Italia , Pisanus T . I. i