장음표시 사용
71쪽
Cum enim privati eodieri nIhIl IIs aut addere, aut ad
mere possent, quid intererat Sedis Ap tolicae, sive eius decretales in iis descriptae essent , sive essent omissae pVis earum non ex his privatis collectionibus , sed ex Pontificis potestate, atque ex ipso authographo in archivo
servato repetebatur . Certe Siricius epist. I ad Himer. Tarracon. apud Coastantium epist. Roman. Pontisi. g. 29 col. 63 7 postquam Himerium hortatus est ad semandos canones, Or tenenda decretalia constituta generalem illam Sententiam pronunciat, quod statuta Sedis Apost. , vel can. venerabilia defrita nulli Sacerdon Dominuunorare sit liberum. Etiam Leo M. ep. cap. 6 opp. m. I col. 6i 6 edit. Venet. I71 3 memorat decretalia constituta Decessorum suorum, & Comprovinciales Episcopi Metropolis Arelatensis datis ad Leonem M. literis opp. S. Leonia tom. I epist. 6s cap. 2 col. 99s edit. cit. non eX aliquo canonum codice, sed ex schriniis Sedis
Apostolicae decretorum disimi Pontificis vim omnem, &auctoritatem repetunt , uti observant Fratres Balletinii not. II in dias. Ia Quesnelli opp. S. Leonis l. 3 eol. 697. 698 edit. ejusd. , quos etiam consule in appendispar. 3 cap. I S. 1 pag. CLXXVIII. eod. tom. 3I Cum igitur Ecclesia Romana, meo quidem iudicio, usquα ad VIII. saeculum nullum habuerit codicem canonum,
qui publicam auctoritatem obtineret, sacile est judicare de codice, quem dedit Iustellus in Biblioth. Iur. Cano x. I pag. 29, itemque de codice, quem edidit Quesnellus
in append. oper. S. Leonis M., quemque ipse existimat antiquissimum esse codicem, quo Innocentio, Zosimo,& Leone Pontificibus Romana Ecclesia utebatur: Omnes privati codices sunt, ac de Codice Quemelliano graviter, vereque disserunt Fratres Ballerinii loe. eit. par. 2 e. 8 pag. CXXII. G in adnos. er observ. ad dissert. XII.
Quemelli pag. 68s er seq. Idem debet esse judicium de
antiquis codicibuS, quos memorat Petrus Coustantius inprafat. ad tom. I epist. Roman. Ponti c. g. 2 num. εο
seq. pag. LXII; nam hi similiter Codices privati sunt.
f. LIX. Priscam hanc versionem indicare vi detur Dionysius Exiguus, Cum inquit, se confusi ne prisca translationis osensum ad novam versionem
animum appulisse. Fuit hic Dionysius instituto Μ nachus , natione Scytha, moribus, & domicilio Rω
72쪽
manus, doctrina vero, ac vitae integritate praecla
eoque nostrae vulgaris epochae origo repetenda est 3 . Celeberrimum hujus Dionysii opus est collectio canonum, & constitutionum Sedis Apostolicae, quae ab auctoris nomine Dionysiana appeti tur . Ea dividitur in partes duas, quarum altera Conciliorum canones, altera Summorum Pontificum epistolas complectitur. Non uno& eodem tempore , sed diverso utraque est edita, utraque peculiares habet literas, quas nuncupatorias dicimus. i) De hoe Dionysio laquuntur Cassiodorus dius a
Tristemius de Scripia Eecies. n. 2o7 in Liblioth. Ecclesis Fabricii cir. med. pag. s 7 Ramburgi I 718, Bellarminus de Script. Eccl. oper. t. 7 pag. 2o I edit. Venet. I 728. Dictus autem est Dionysius Exiguus, non quod coxpora pusillus esset, uti plures existimarunt, cum neque id trisdiderunt antiqui Scriptores , qui de Dionysio egerunt , neque credibile sit, Dionysium, qui semetipsum exiguum appellat, suum hoc corpori vitium sciese re voluisse. Potius sese exiguum Dionysius vocasse vicietur modestias usa, quo nomine alii etiam, atque in primis Monachi, quorum e numero ille erat, uti solebant. Sic Anastasius Bibliothecatius sese exiguum appellae Apologia pro Honorio ad Ioan. Diaconum in est. Conc. Labbai tom. 6eoI. I I, cujus epigraphe est haec . Carissimo Fratri μdigno Christi Leυita Anastasius exiguus.in Chr1sto sa , Iutem . Etiam S. Bonifacius Moguntinus sese exiguum appellare solebat, uti deprehendi potest ex ejus epistolis 9 iI Is I 8 2o 23 in Biblioth. N. tom. I 3 pag. 73 7 7s 76 78 8o edit. Lugae. atque inter has epistolas alio rum quoque exempla sunt: qui se modestis Causa ex guos appellabant. Quin etiam piae mulieres sese exiguas voCa hant , uti patet ex epistola Cesariae Arelatensis , apta Martentam Thesaur. nov. Anecdos. t. I eol. y Parly ITI Atque id etiam sibi vult Hincinarus RhemensiS, Cum In epist. II ad Nicolaum I. pag. 2 6 t. 2 edit. Sirmonῶν ἐν Ιε s memorat literra exiguitati mea directas a
73쪽
ex quibus omnIbus patet, suisse plurIbus commune nomen hoc Exiguis de modestiae causa usurpari consuevISSe. α) Dionysius Romam venit Anastasio II. Pontifice, quἰ Pontificatum tenuit usque ad annum q98. Aut sub eo saut sub Symmacho, qui proxime Anast tum sequutus est, primam suae collectionis partem Dionysius edidit; sed pars altera certe post Anastasii obitum vulgata est . Nam mea Sunt Anastasii epistolae, non item Symmachi, & cum Dionysius dicat, se prateritorum Sedis Apostolica Prasse tam constituta collegisse, manifestum est, hanc partem, quae Anastasii epistolas habet, eo mortuo vulgatam fuisSes Vid. Doluar. praenot. canon. lib. 3 cf. II num. 2.s33 Confer ea de re mutat. Iovi est. n. 7.
f. LX. Primo canonum collectioni Dionysius
operam dedit. Nam novam Graecorum canonum versionem absolvit, suaque ColIectione CompleXus est L canones ApostoIorum, tum sub una nume rorum serie canones Nicaenos, Ancyranos, NeoCaesarienses, Gangrenses, Antiochenos, LaodicenOS, Constantinopolitanos , deinde Chalcedonenses , quibus ex Latino authographo subjecti sunt Sardi- Censes XXI, ac tandem Africani distincii in numero CXXXVIII. Pars altera, quae serius in ludem Venit, comprehendit epistolas decretales summorum Pontificum a Siricio usque ad Anastasium II, quibus postea decretales etiam aliorum Pontia ficum aliena opera accesserunt. Μagna hujus colim
etionis celebritas, & magnus ubique honos fuit et .
1 Cassiodorus medio VI. saeculo inquit lac. cit. Quosi Graecos canones a Dionysio latine redditos ὶ hodie usu celeberrimo Ecclesia Romana eo lectitur. Solus videlicet intelligendus est usus, qui ei collectioni nullam publicam auctoritatem attribuit, neque eam publicum Romanae E clesiae Codicem secit.
g. LXI. Eam quibusdam additionibus Iocupletatam Carolo M. Francorum Regi Romae tradidit Hadrianus I Summus Pontifex, atque haec colle
74쪽
ctio est, quae Hadriana voratur, ct quam illae praesertim additiones a Dionysiana distinguunt I . Non tamen hujus collectionis, sive harum additi tum Auctot ipse Hadrianus habendus est a ; sed eum ita Summus Pontifex collestionein ipsam probasse visus fuerit Apostolicam quamdam auctoritatem ea obtinuit, & Codex Canonum passim a
1 Hadriano L PontIsice Carolus M. ter Romam
VenIt, uti observavit Iacobus Sirmondus ; ci vero in primo ejus adventu collectionem illam traditam fuisse putat Coustantius L eis. g. 8 n. I 28 pag. CVm. α) Incertum est, quo primum tempore Dionysianae lIectioni illae factis sint additiones, quarum recentiores ad Gregorium II. sertinent . Sed eas ante Hadrianum jam factav fuisse certum est; quoniam Zacharias Pontifex in epistola ad Pippinum eae Episeopos , Abbates, es' proceres
Francorum, quae est ep. 7 in collectia eoucit. Labbai t. 8eol. 2 4 r n. 3 Camnes aliquot recitat ex Concilio Africano , alios vero ex Concilio G tbaginiensi; quae Africanorum
Canonum inscriptio, & distinctio Hadrianae ςollactionis
3 Hinc salsas epistoIas Isidori Mercatoris, quae P Stea prodierunt, aliqui rejiciendas putarunt; mula in toto
Codicis canonum erepore non eontinerentur eo scripta
uti patet ex ep. 42 Nicolai I. ad unis. Episci Gall. i. Reg. Conc colleci. pag. 784 rem. 22 Paris I 64 . Quo nomine Codicis eanonum intelligi Hadrianam collectionem, manifestum est ex Hin arci Rhemensi ep. adv. Hincmar. Laudenem pag. 3 43 tom. 2 ed. Sirmonia Paris I 643 , qui Isidorianas decretales repudiat; ac tantum retinendos Contendit canones, quos Apostolica Seder-- Σ' omnis Catholica Eeelesia CANONES appetiat, quique i nostris CODICIBUS , quor ab Apostoliea Sede Majores nostri acceperunt sequendos, locum habentia Ex quo reete, neque colligit Co tantius Ioe. eit. g. 8 n. I 3 I p. Caliquod a nobis Hadrianus codex vocatur, ab Hinmaro exuSu, & consuetudine sermonis apud Romanos, dc Gallos
75쪽
f. LXII. Celebrantur etiam collectioneq A 1-
plures numero Sunt , Cum sere in unaquaque natione non defuerint, qui de colligendis canonibus laboraverint. Atque in his collectionibus vel integra , vel fere integra Ecclesiastica monumenta describuntur, habita potius ratione temporum, quam rerum, & materiarum. Sunt enim collectiones aliae, quae breviter, ac Summatim Canones indicant, aut certos in titulos tribuunt ipsos canones, O rem Canonizam universam. Inter eos, qui tantum canonum summam dederunt, primum locum obtinet Fulgentius Ferrandus Carthaginiensis Ecclesiae Diaconus, qui Collectionem suam Meditationem ς.
IJ Asricanorum canonum cosectionem cum titulo Codex canonum Melesia Africana graece , & latino edidit Christophorus Iustellus, eamque postea descripserunt ejus filius Henricus, & Gullielmus Uoellus in Biblioth. Dr. canon. tom. I pag. 32 I. Verum haec collectio non alio Comprehendit canones, quam eos, quos Dionysius Eriga excerpsit ex Synodo Carthaginiensi anni I9, cujus tantum MAta ante oculos habest. Plures Africanas collectiones POSt Harduinum memorant eruditi Fratres Ballerinii Dc. cit. pari 2 cap. 3 pag. LXXm π seq. Plures sunt Hispanorum collectiones, sed una is primis memoratu digna est, quae Hispanica vocari solet, quaeque post Dionysianam ceteris rerum Ordine, & copia
P Stat. Primus eam memoravit Antonius Augustinus daequibusd. veto. ean. coli. c. I 7 t. 3 p. 22s edit. Tu Gn. 1767, accuratius exposuit C stantius in pras adi. I ep. Rom. Pontis. g. 9 n. I 32 seq. p. CXI, Ur se'.
denique Fratres Ballerinii loc. eis. e. 4 par. 3 p. CXCV, qui ceterorum industriam, & diligentiam superarunt, qui que una Cum ceteris Occidentalis Mesesiae collectionibus etiam Hispanicas copiosissime persequuntur. Forte hae
collectio vel a S. Isidoro Hispalensi, vel ipsius iussu Peffecta est a qua de xx videndus est Celinius in prUAE
76쪽
ad dissertationes ad athu. Mel. Vsan. t. r. p. R. XI. seq. g. m. γ' XI. seq. Eoma 17 I. Ejus vero compendium una cum additionibus, quae postea factae sunt, vulgavit Cardinalis de Aguine initio tomi III. Conciliorum Hispania , postea vero siligentius illustravit Caietanus Cennius, atque edidit cum titulo Codex veterum cano num Ecclesiae Hispana, qui praemissus est operi de autia quit. Eccles. Hispan. tom. I. pag. XXXIII. π seq. Sed Cennium reprehendit Cl. Carolus de la Serna Santaendor.
in veram, es' genuis. collis. veter. Canon. Eccles. Hispan.
S. III num. 6 I pag. 42 Bruxellis, an. 7 Reipublie., quod indicem pso ipsa collectione acceperit. Ceterum do Hispanis collcctionibus omnium diligentissime agit Cl. Areualo in opp. B. Isidori Hispalensis tom. 2 par. 3 c. 91
pag. Is ' seq. edit. Roma I 797.
3) De his quoque Gallicanis collectionibus, Praeter Sirinondum praefat. in cincia. Gal. , videndi Balterinii
loc, cit. par. 2 cap. Io pag. CXXIX. π seq. Fulgentius Ferrandus, qui magistro usus est S. Fulgent io Ruspensi Episcopo, Iustino, ac Iustiniano Imperatoribus floruit . Viden. D. Maren. de orig. art. π uctor. jur. canon. pag. 3 s. Descripta est haec collectio ε Voello, & Iustello loc. c. t. I pag. 648.
g. LXIII. Eadem , qua Ferrandus, aetate no- ruit Martinus Bracarensis Episcopus, cujus est
Omnium Sermone Celebrata Canonum , seu Capitum
Iorum collectio, cujus pars una complecititur, quae ad Episcopos, atque ad universum Clerum, altera, quae ad laicos pertinent ci). His recentior est Cre-Sconius Africanus Episcopus, cujus duo circumse runtur opera, alterinia quod Breuiarium Canonum, alterum, quod Concordia, aut etiam Liber Canon m oppellatur . Alias quoque viri eruditi edi derunt Canonum collectiones , quae Circa ea tem PQ xa , aut paulo serius lucubratae videntur , sed no bis Propositum non est in omnibus immorari 3).. Iὶ Pannonius fuit S. Martinus Episcopus Bracarensi S, uti teStatur Sanet. Gregorius Trionensis in histor. Dan.
77쪽
ae pro Hispanica Ecclesia suam pei secit collectionein, in quam contulit Graecos canones datine redditos, ac multa etiam ex Latinis fontibus expressit . Sed saepe antiquos canones ad recentiorem disciplinam accomodavit, & ideos e multa addidit, aut detrarit, quod observant Romani Coirectores ad ean. I 8 dist. I 8, & Antonius Augustinus de emend. Gratian. lib. I dial. Io I I a 2 pag. 3 8 t. sedit. Luc. Gratianus multa in decetcto capitula descripsit, quae extant in collectione Marti ii Bracarensis, sed cum hac inscriptione ex Concilio Martini Papa, non SLb n mine Martini Episcopi Bracarensis, quemadmodum & Ivo Camotensis multa retulit Martini Bracarensis capitula cum hac inscriptione ex decretis Martini PapE , uti obIcrvant Antonius Augustinus de emendat. Gratian. libr. I Hal. i opes. 18, & Romani Correctores in canon. I s distin. I 8.
Extat haec collectio apud Voellum, & Justellum lor. cita in Append. pag. VII. 1) Vitam agcbat Cresconius, sive, ut alii malunt,
Crisconius Leontio Imperatore, cum Saraceni Africam occuparunt, hoc est VII. Eccleotae saeculo . Utrum aevuS, tum scilices Breviarum , tam Concordia Cresconii revera est, quamquam aliud nonnulli exi,diment; quos inter est C stantius in cit. pras ad epist. Roman. Pontiff. 7 num. I 2 er seq. pag. CV. er seq., & utrumque ediderunt Voellus, & Iustellas in Bibl. Iur. can. tom. It g. 4s6 π in unὶnd. ellus i. tom. pag. XXXIII. Vide Pagium in eritis. ad Baron. an. 327 num. I 6 pag. 387t. 9 edit. Ge. S Mabilloniuiu Mus. Bal. par. I p. Syedit. Paris. I 687.
3 Hujusmodi suns collactiones Hibernensis, Her
valliana, Andegavensis, Divionensis, Pithoeana, aliaeque similis , quae a Sirm do , Petito aliisque laudantur , qaasque omnes accurate describunt Fratres Ballerinii loe. est. p r. 4 cap. 7 pag. CCLXXIV.
3. LXIV. Digna tamen est, quae paulo diligentius exponatur , collectio Isidori Mercatoris , aut Peccatoris ci , quae IX Ecclesiae saeculo in manus hominum pervenit ca). Magnae ob eam turis
bae ortae sunt, Cum Isiciorus veris monumentis ,
quae a colleetione Hispanica, Hadriana, aliisque a
78쪽
roeis 3 arripuit, multa salsa admiscuerit, quoia
rum partem ipse confinxit, ct partem aliorum inia genio confictim Iiteris consignavit . Habet haec collectio, praeter quinquaginta canones Apostolorum ex Hadriana collectione descriptos, potissimum epistolas Summorum Pontificum a Clemente usque ad Silvestrum, quae Cunctae ex ingenio Isidori prodierunt, exceptis duabus Clementis ad Jacobum literis 4 , tum Canones Plurimum conciliorum 5 , postremo Pontificias literas ab ipso Silvestro usque ad Gregorium M., ct alias item
epistolas, ac monumenta, quorum pars aliunde sumpta Vera, ac germana est D , pars una cum
actis Concilii Romani sub Iulio Ι, & Concilii U
VI sub Symmacho ab Isidoro excogitata , ct in
1 Alii sunt codices, qui Mereatoris , & alii, qui
me toris nomen inscriptum habent . Quod postremum nomen quosdam rapuit in eam optatonem, ut Crederent hujus collectionis auctorem fuisse aliquem EpiScopum, quoniam ea formula Episcopi utebantur, ut dem;ssum de se animi sensum testarentur, uti patet ex eoneuiis Carpen ratensi an . 1 27 t. y col. 8os, Varensi III. an. y19 col. 823, Parisiensi III. an. 11 7 eom. 6 eol. 9s, Turonensi II. an. 167 ibidem est. 3 uect. Labbai, atque ex monumentis Ecclesiae Cenomanensi apud Mabillonium in Veter. Analec . pag. 267 π seq. edit. Paris. au. I 723Verum Carolus Blascus, qui commentario Neapoli edito an. I 76o de eollectione eanonum Isidori Mercatoris late de hae collectione disseruit, Observat. cap. 6 p. 46 π q7, quod Episcopi fere semper addebant nomen Prasulis, aut Apiscopi cum illud Peceatoris vocabulum usurpabant. Quinetiam & Chorepiscopi cum eodem utebantur nomine, addebant & dignitatem suam, per quam distinguCbantur, uti ex epistola Thegant Chorepiscopi Trevirensis ad Haetonem ipse Blascus ostend t. Nomen hoc potius Monachorum proprium erat, & si cerrum esset, ISidorum potius Peccatoris, quam Mercatoris nomen praesetulisse r
79쪽
lade eddici conieetura posset , quod Isidorus Monachus, vel fuerit, vel voluerit videri . Sed perdissicile est id
ostendere ad veritatem, POLias ipsa Operis ratio, qua Umnis fere in eo est posita, ut Episcopis consulat, ct abias arceat accusatio S , aliquam Probabilem affere conje- et ram , propter quam ea collaccio alicui Episcopo tria buenda videatur. Σὶ Recentius monumentum , quod Isidoriana coli .ctiore comprchenditur, est Concilium Parisiense an. 829; quare aute hos tempus ista edita non videtur. Sunt qui eam serius prodiisse arbitrantur, nimisum circa tempus,
quo Benedictus Levita Capitulatium libros vulgavit, hoc est circa annum 84s, & ideo prima falsarum decretalium mentio est in Synodo Carisiaca a d Salutium in Capi L
dendi sunt Fratres Ballerint in cit. append. on. S. Leonis par. 3 cap. 6 g. 4 pag. CCXXII. seq. Carolus Blascus
comment. eit. de colli f. Canon. Isidori Mercatoris , Zaccaria An Ii-Febron. rom. 2 diss. 3 c. 3 seq., Q. Areualus in opp. S. Isidori Hispalensis tom. 2 Didor. par. 3 c. 9IS. pag. 2o 2 seq., edit. Roma I 797. Nullus plane ubdetur esse dubitandi licus, qain haec collectio primum Moguntiae prodierit, & doctis visi; Pleri,que persuasam est ejus auctorem fuisse hominem Gemiano-Francum, cum Francorum Rcibus ex veteri Galliarum descriptione Germania subjiceretur . Sed quis hic fuerit, incestum est. Cl. Caecius de la Sertia Santander loci cit. p. 69 g. sputat, cx vera Isidori HispalenSis collec ictae suam confecisse Isidorum Merratorem , vera filia corrupta, & d pravata, additiaque monumentis non illis quidem plane falsis, sed falso adscriptis Dontificibus, quonum IcVcra non sunt; idque a Riculpho Mogantino Episcopo, vel ejus auctoritate factum existimat . Equidem non dubito,
quin suadus hujus colleetioris faelli vera, & omis fabditatῖs expers collectio Isid ri Hispalen,qs, qaam Mercator, seu Peccator foedavit tot falsis in Numeatis , unde nova collectio facta est. Sed opus a Riculpho conditum , atqae vulgatum, vehementer nego . Is eat in ex hac vita migravit a r. 8iς, coiitra in Isidoriana coli citione Epist aequaedam Sant, uti Urbani I, & Ioannis III, quibus Isi-d Irus inseruit ad verbum sententias aliquot Coaci ii P riote uis habiti an. 819; unde i atelligi nas, Riculphum halas coli cito ais auctorem haberi no I posse . Si in re tam obscura, ct incerta datias est conjecturae iccas a
80쪽
valde stat)e verI esse videtur, Mercatorem SumpsIsse colia Iectionem Isidori Hispalensis: cujus magna celebritas erat,
ut Sua commenta in vulgus ederet, eamque valgasse ejusdem Hispalensis nomine, quasi ' novis additamentis 'loc pietatam, salsis scilicet monumentis, quae recondita in scrinio Moguntini Episcopi Riculphi sese invetiisse assi mavit . Haud revera in hoc scrinio ea delituisse arbitror haed Mercator hanc fabulam venditavit, ut suae collectionἱ
auctoritatem conciliaret. Neque me de mea sententia dimovet I in marus Rhemensis, qui in opusc. radvers. Hucismar. Laudunen. cap. 2 pag. 76 opp. tom. 2 pag. 43
edit. Paris. 16 3, inquit, quod librum collectarum epiastolarum ab Isidoro de Hispania allatum Riculphua Moguntinus Episcopus obtinuit, π istas regiones ex illo repleri fecit. Nam Hiacmarus fraudis nescius sinu tus est fidem collectoris, qui cuncta Se eduxisse testatus
est e scrinio Riculphi Episcopi MoguntinῖForte totius fraudis architectus fuit Benedictus Lovita ΜQguntinus, qui Capitularium libros vulgavit circa annum 84s , & sorte
eadem collectio non c3t eo anno vel tior. Et quoniam Isidorianae collectionis mentionem fecimus, Omittenda notri
est ingeniosa coniectura Caroli Blaschi, qui diatriba, quam Neapoli edidit an. 1778 de Papissu Ioanna, hujus fabulae originem ab Isidori collectione repeti posse arbitratur . Inquit enim, fortasse aliquem sui me Isidorianae fraudis non ignarum, qui cum videret, falsas decretales pro veris haberi, quasi per aenἰgma fraudem detegere conatus est.. Itaque dictitari coepit, fuisse Papissam Ioan- , nam nomine; eam peperisse &C. .aenigma hoc, in quo dissolvendo plane Oedipo conjectore opus erat, non recta
intellectum primum uti sabula vulgari, ac denique tanquam vera historia haberi coepit . Ingeniosa inquam haec conjectura, & in illa tam incerta hujus fabulae origine probabilis divinatio est. r 3 Necesse est sontes noscere, unde Isidorus multa derivavit in collectionem suam ; nam quidquid in his non invenitur, id ab ipso confictum haberi debet. Fontes a tem praecipui sunt collectio Hadriana, & Hispanica, ac vetus collectio a Quesnello edita, cujus supra factu mentio Νest. Quaedam etiam arripuit ab Historia Tripartita, atque ab aliis locis, quos Indica at Battolas Inst. Jar. Canon. c. I 8, & Fratrcs Ballerinii loe. cit. g. s p. CGOR. π seq.
43 Quinque sunt literae S. Clementis in Isidori cinlectione; duae ad Iacobum jam a Graeco aliquo confictae