장음표시 사용
71쪽
perasse omnesse existime iccirco,ne quis iure trie conuiciatorem iudicare possit,cunctos obsecro & obtestor anatomiae studiosos primum, ut naturae solertiam in uasis neruisque dentium conformandis ac distribuendis, accurate expendant: periculumque faciant utrum ea , quae ipse dico, an quae alij pingunt omni ex parte uera sint; ueritasque ipsa per anatomen discerni possid dein de iudicent num alij ea, de quibus ego huius artis camdidatos admonui, quaeque uidentur administrationem sectionis perdissicilem, de uix superabilem efficere, penitus omiserint. Considerent demum Galenum ab illis de multis,quae magis c6spicua sunt accusari, & maxillae superioris nemos,qui dentibus inseruntur, haud
recte describi aut pingi,quando propagines in illa,que
admodum in inferiore,originem ab uno trunco secum dum nimillae longitudinem produeto nequaquam d cuntiquod si accidere id in superiore etiam mala,ut pingunt,re ostenderint,tunc uero mendacem me cuneti iure dixerint ; & de inuento hoc minime uulgari plurima
eos merito amauerint. interea caueant, dum in sententia manere student,& qui semel dixerunt,quo iure quaque iniuria obstinate tueri,& mordicus retinere e falsis uisionibus se & alios decipiant. Caeterum ijs,qui opinanturissoluto iam dente, in angusta ipsius concauitate medullam contineri, cuncti sensiis repugnant, atque ei substantiae, quam dentes intrinsecus condunt, nihil plane pinguedinis inesse patefaciunt.
72쪽
tempore dentes extrum Os erumpant , qui cadant a renouentur.
OCcasio iam idonea est declarandi, quo tempore
dentes extra gingiuas erumpant, quive eorum dc quo tempore cadat; & ex his,qui ita cadant,ut alii in eo a rum locum substituantur; quive sine ulla ψe reparationis penitus intereant. Ergo multo antea generari dentes, quamforas exeant,sectio ipsa docet;&Galenus, dum eos in gingiuis abortivitatus latitare asserit, apis te confirmat. qui enim in utero geniti sunt, nimirum in
-cisores,canini,& tres molares,septimo mense uel etiam
serius, si tussicula puero molesta est, e concauitatibus egredi incipiunt i, non simul quidem cuncti,sed celerius superiores , quam inseriores ,& inci res quam mol reS . sero autem erumpere, & coua quis accidat in bes: t tuis, sine illis hominem nasti, ea ratione Aristoteles a bit tur, quia terrei excrementi, eX quo generantur, O homo minime omnium animantiu particeps est. Sed quum primi dentes, & qui regenerari creduntur,in m j xillis eius lateant, non est hoc li terrestris humorisi inopiae, sed opificis quoque uoluntati omnium Opportunitatum moderatrici tribuendum. Alii dentes lim nos , alveolos tarde egredi opinantur, quia puer st tim natus eis non indiget: sed hoc etiam non esse aeque necessarium, ut uerum, uteri exemplo suaderi potest, si qui initio generationis creatur, & ante dentes absblui 30 tur , quamuis feminaposterius eo, quam dentibus imdigeat. Probabili item ratione , non autem necessis Κ ria,
73쪽
ria,incisires ante molares extrudi pstendit Aristoteles; quia si cibus prius diuiditur , quam atterarun, notitinuo sequitur , haci spres molaribu mseruiento anteae gingiuis egredi oportereiquum homo hihilo lsrius illorum , quam horum opera egeat in utatur. Probabile item est, quod subiungit; quia licet incisbres parui
sint, molares magni : necessariolamen tion Insertus, ut reS minor cum maiore eodem tempore inchoatafer per celerius perficiatur- nam uerum non esse, quod ma.gna ossa paruis tardius abseluanturi , carpuS tarsuSque Io patefaciunt : qui cartilaginis naturam adhuc retinent , ' ossis forma ab humero & fertiore iam suscepta.
huiusmodi disputationis genere 'missis ; quod medicis: paruam admodum frugem asserti, ad aliud utilius trat isseamus. Septennario annorum circulo inter alia muL:ta insignia , quae animantibus accidunt , dentes pueris masci, excidere, ac re uari aradii Hippocrates s et mim primo tempore, quod aseptimomenstincipien&, septimo anno desinit, erumpuntinciseres, deinde canini , ac deinceps ex molaribus, qui secundus, tertius, & ro
quartuS in adultiS numerantur . Secudo tempore,hoc '
cita septimo ann ad decimum quartum , inci res &
canini pueris excidunt & renouantur , augeturque numerus , quatuor primis molaribus erumpere incipientibus . tiunc enim primo hascuntur, seu extra prodeunt, in ego quidem puto,non autem cadunt & renascuntur. Eodem tempore maXimos dentes oriri Hippocrates
scribit, quod dissiculter credi potes : quia primi molares , nisi incisoribus eos aut caninis compares, maximi non fiunt, nec item genuini, qui insuper neque eo ne- 3φque certo aliquo tempore simul neti erumpunt. ipsis,ium enim tantum, dc aliorum molarium, secundis - ptis
74쪽
ptis proprium est, ne renouentur tametsi renatos essquandoque benetemperatis &uegetis hominibus c6it,exerimus utque uel sicuti Celsius inquit, tardissime: oriantur: uel sicuti Ruffus, quando aetas exigit, uitem perantes simus : qua re considerata idem Hippocrates quarto septennario duos ex eis nasci tradit: Aristot llas autem, nulla habita ratione huius numeri, vigesimo anno nterdum etiam octuagesimo,quod tamen rarius uiris usu uenire, quam mulieribus adscribit, undero facile est intestigere eos pleriaque circiter tertiam qua tamve annorum hebdomadam interdum etiam serius; nempe 3 sque ad decim seras redire, itametsitem
pus genuinis pristriptum longo nteruabo dimensii risit, non certum ac definitum, uti primurn & secundum est. Caeterum eodem Hippocrate authore dentes e cidunt, ubi ad annos primi alimenti uentum est, nempe quumseptemanni absisluti sint di quibusdam etiam prius , quando ex male assecto humorenati sunt , ren sc unxnx autem d decimum quartum licet non desint , a. qui etiam lani si dexta acdenuo nasci credant . ue rum quamobrem id tempus primi alimenti uocetur,fatuor me non intelligere . ,Quod autem omnes dentes praeter molares xenascantur, ut Aristoteles aper te seri bis non:0mni ex parte uerum es init 'Ssuisque prin reipij s non undique consentiens Q uum enim singulo, rum dentium communis sit materia, agensque ac finis idem, insuperque essiciendi modus minime diuersus,dc loci natura no dissimilis,uix aliqua ratio adduci potest , persuadeat, omnes dentes similiter nasci, & exci-l dere lipad b e MAxjstoteles iccirco dentio eos na' ,
75쪽
scente continentur; dici non ita iure potest,ihcisoribuς
tantum Sc caninis,non item molaribuSconuenire,ut in nascantur: quoniam non sequitur primos dentes, uel
quia prodierint primi: uel quia hebes , quod acum est y efficiatur, uel demum quia tenui ossi affixi sitar, pota recinasci. nam licet incisores prius, quam molares fora prodeunt; nihilominus tempus,quod inter utrorumvε ortum intercedit, quo minus quatuos molares secundi in ordine renouentur impedire non potest . pr terea circa septennium incisores & caninos molaribus hebetio in res esse, euidens non est . denique maxillarum ossi ubique fere aeque firma,aut certefirmiora in anteriori sede
uidentur: quandoquidem inibiselida sensi S concauitate carent: illud exploratum est, maxillarum partes non ita differre firmitudine, ut diuersa effcere possint, si de contrarijs dubites. sed de renouationis necessita te satis ς neque enim propositum meum est Aristoteli
aduersari, sed pro uiribus elaborare, ut anato x stu8 diosi intelligant eius rationes probabiles esse ;'nonn cessarias: eoque illum spe stare, ut nobis naturam nihil 26
temere agere persuadeat. Renouantur autem naturae
lege & instituto incisores callinique omnes,& ex mola iribus seli quatuor in ordine secundi hoc paAo: Incisb-
res priores expellunt, interduos primos secundu e& caninum sibi proximum e proprijs caveis emergunt V& si accidat, ut renascantur, antequam illi cadant,tunc in siperiori quidem mala extra , in inferiori uero intra plerunque erumpunt . Caninos etiam dentes homo perdit, sede iue eorum, qui renouantur elata esst, siub' trema scilicet radice utriusque canini prioris & alli 3 quantulum obliqua: neque tamen tantum ascendunt, ut dici queat, inferiorem eos oculiambitum fere per-intingere.
76쪽
tingere. Hos Aristoteles etiam in canibus renouari tradit,quamuis ideo non appareat quia antequam psiores decidant,posteriores egrediuntur. poteris tu huius
rei periculum facere. Siquidem multa senseum iudicio percipi non possint; nisi ijdem simul arguti sint , & ratiotilaadminiculo perspicaciores fiant. Iamuero quatuor secundos molares utriusque maxillae post alios decidere nemo anatomicus hactenus animaduertit; quod tamen uerissimum est. nam recta linea , quatuor alij eis subiacent: atque inter illorum radices longe seiunctassensim subeunt: tandem eis expulsis radicum forma admodum uaria renouantur . dirimit autem hos ab illis os eum interstitium, quod prosecto si anatomiae instau- ratores,prout eorum studium postulabat,obseruassent: de appendicibus dentium inuentis sibi ipsi non ita place irent. Hoc itaque modo geniti dentes & renouati nobi
scum una consenescunt; ac prope uitae eXtremum, contra caeterorum ossium morem , nos deficiunt , nec am-
plius renascuntur; nisi morbo confecti , uidelicet aut medij perforati, aut attriti, aut ueluti macie imminutumttaxati ante senectutem eruantur, uel sponte decidant . id uero quum fit,alveoli non modo simstantia pene ossea implentur, de obcaecantur, sed utraque squama malarum inuicem Occurrente,ita extremae illarum partes coniunguntur, itaque acuta acies emitur , ut omne simul cocauitatis uestigium prorsus obliteretur.
dc haec quoque pars ab iniuriijs propter duritiem & figuram tuta reddatur, & talis e clat, ut nisi aliqui impe diant ex his, qui remanent, dum cibus manditur, dentiummunere recte fungatur. μαν
77쪽
DE DENTIBUS Nutrimentum s incrementum dentium
OVum Galeno authore uasa ac nerui in dentes inia
serantur, quomodo nutriantur,crescant, uit,que
as iensius participes fiant,non est dissicile explicare. sed, illorum coniectura nimis alguta est, qui de uasis parumdisolliciti , pro obscuris nota dimittunt i & malae inferio- inris dentes eiusdem medulla , superioris uero humoret medullae simili in ampla ipsius concauitate reconditor nutriri putant. nam neque medulla inferioris maxilla, dentes tangit, neque amplus ille sinus superioris, hu-imorem medullae similem continet; & praeterea spissa ac tersia dentium squama, tam crassium alimentum ad se alinlicere ac retinere parum uerisimile est. sed longe magis hallucinantur illi,qui putant dentium concauitatem nultinionis gratia medullam continere. quando substan- , ija, cuius plena est, sicut &illa, quae ad radices eorum: 'substrata, raras partes osset interstitij maxillae inferioris replet, mucosa est,& nihil plane pinguedinis habet, ut declarauimus . caeterum quia dentes solos inter offa tota uita crescere, Aristotelem asseruisse nemo ignorr x, hinc tequi putet sextasse aliquis, ossium ac dentium lmateriam diuersam ese, de tempus generationis uariu . λVerum quum idem Aristoteles singularum partium coornunem materiam sanguinem esse statuat , semperque' augeri denteS minus proprie dicat, ex eo quia huiusmo idi incrementum tandiu durat, denteS materiri acige. Ii rationis tempore ab Ossibus disicsepare nemo, qui eius libros accurate legerit, recte inferri assirmabit. Sane dubi-
78쪽
Hubitandi mihi causam, qui assero. dentes ex eadem se--minaria materia cum maxillis una fieri, istud peculiare lentium incrementum praebere non nego: scd mahO- .rem illud daret , si eos proprici semperque augeri fate-irer . Verum quia Aristotele authore, quae uere auge tur , quoquo uersum maiora essiciuntur , quum hoc in identibus magis, quam in caeteris ossibus accidere non uideamus , sicuti minime iudico antum philosophum 4n re notissima hallucinatum, italdme incrementum aq- priore sententia discedere non compellit. Praetereali concedatur dentes secundum longitudinem selum augeri,quum peculiare hoc eorum sit aJh sque partibus siue carnosis , siue spermaticis, unguibus & pilis exce-
ptis,qui imagis usque generantur, quamaugeantur, nis conueniat;non propterea continuo sequitur, eostem e-sanguine potius,quam e semine generari debere. Ac --cedit quod ne dentes quidem isto modo per totam v .iam augentur: sed naturales singularum partium actio-mes maxime imperfectae in seniori aetate sunt, primia' que omniumdentes male assiciuntur . nam, ut alia in- comoda taceam, alimenti inopia otenuantur: & pr uo atroque siicco asyerguntur: obscuri fiunt :& propter mollem ipsdrum suinantiam plerunque ita ait runtur , ut acies incisbrum caninorumque sebetior , & multo minor reddatur e simulque omni eminentia &asperitate abolita, molares aequales ac plani evadant. quod quum ita sit, quemadmodus ii non credo uerum; esse, quod quidam se obseruasse stribunt, dentes auul-- sis oppositos, quoniam mutuum contactum eX Occusesia declinant , semper & in omnibus augeri, quandoquidem in me ipse contrarium experior , ita mirum, naturetanterpretem Galenum saepe hoc fierin sexe per
79쪽
omnem animantis aetatem, rectius, quam Aristotelem dixisse mihi certo persi deo. & quoniam addidit tam tum augeri dentes , quantum in cibis mandendis ait runtur : iccirco ne quis decipiatur , admonere libet, augumeti nomen late ab eo ulurpari: siquidem nec proprie nec semper dentes crescere putatned pristinuinstatum seruare quaiadiu stubstantia, quam attritione quotidie amittunt,alimento aequaliter reparetur.quam rh
si quem iudicio syncero hanc rem iuuat expendere, is uero eam partem dentium, quae extra gingiuas promi net,diligenter intueatur,quae etiam Aristotelea tare media aetate transacta, Blet plerunque imminuta &consumpta reperiri . quod si dentes nihilominus mulares appareant, aspectui fides statim non est adhibε. da; tum quia saepe gingiuis erosis , ab humore uel alia quapiam materia qdem foras expulsi, creuisse uiden. tur : tum etiam quia nonnunquam auulsis sibi oppositis , alijsque contiguis imminutis ipsi amplius non aditeruntur. Tu si quae ego Galeni krmone excitatus, excogitaui, minus probas, poteris Aristotelis sentem
Sensius num ossibus tributus fit. Cap. XXIIII.
Aeterum ex ossibus solos dentes neruos & sen sum habere aperte Galenus asseriti posteriores in ter se dissident. idam enim de hoc sensit dubitant. i. nonnulli contra caeteris etiam ossibus eum fore com munem arbitrantψr. Enitar ego pro uiribus simul ibo lius mentem cXplicare; dc utranque quaestionem ana
80쪽
me duce & ratione comite dirimere. Quum Galenus Platoni interdum non contradicat , saporum iudicium intercedentibus uenis, quae sunt tota linguae substantia disperis cordi tribuit: ac etiam de uasbrum sensit non semel quaedam dicat ,de quorum ueritate iure ambigi Potest: iccirco de primo ego sensus organo probabilia ter,&ad hominum opinionem aliouoco disputaui. Verumquia multa sensiquae nos ideo perispe fallunt,quia
uidentur maxime probabilia, propterea nolo a commus I ni medicorum sententia propter levem causam recede
3 ' Nised satis habeo difficultates,qualescunque sint, non dissimulasse aeasque peritissimorum iudicio examinan das p posuisse . Ergo ad primam quaestionem aggres tabnego de um setisu falla Galenum scribere, uel
Quam contraria. amuis enim selo entes reciperea tertio cerebri iugo molles neruos scribat,minime tacmen sentit omni penitus neruorum generecaetera osse
carere: quum idem ipse alibi doceat periostium me ibranamInec neruismec sensi priuatam esse & quamuisia et nerui in ossis substantiam non distribu tur, sensus tamendis auisendus pr.pterea noest. quia hoc idem de Galeni sententia delibus usu uenit.quoniam nusquaquod sciam, aperte affirmat neruos dentium concauitatem penetrare.Et quanquam istos,qui amice,ut quisq debet,tanti praeceptoris sententias interpretantur,quominus coniectura aliqua adducti,hanc opinionem amplectantur,non prohibeo:tamen eam in cotrariam etiapartem facile duci posse liq uido ostendo. Addo insuaper,si neruus, qui concauitatem dentium ingreditur; T i. Camque una cum membrana, i adhaeret,uix leuiter tai ' git , perspidanem se a posteriores scnbunt, ipsis communire potestinationi quoque consis itaneum ui L deri,