Libellus de dentibus

41쪽

3 DE DENTIBUS

D. Plures radices disiunctae qrtibus molaribus insunt, &quae qualesve eae sunt.

EPlures radices non prorsus disiunctae, sed earum aliquae ubique coniunctae , quibus molaribus insunt.

sunt Mia

Comprsa earum Astera Dua

42쪽

DE DENTIBUS. 3sF.Plures radices non prorsus disiunctae,sed earum viii o nes , vel aliquae alicubi coniunctae , quibus molaribus insunt.

43쪽

Dentes molares quot nam radices habeant.

molari 'insuti l, p

inicornis

44쪽

FLatissima, in

Seu ta linea I M. S.qua B Aequalis magnitudini in Μ.S.sequenter Altera earum uix inchoata n Μ. I. qsando', abus infue se tangentibus,tu M.S. quandoque medioeris in M. S.semel -Non simplex,sculpta linea profunda tu uno latere o M.Lraro

45쪽

DE DENTIBUS

Proportio symmetria dentium utriusis

maxilia. Cap. XIII

A D mirabilem quandam proportionem ac symme uri triam utriusq; maxillaedentes inter se habere Galenus non semel testatus est rinfernosque supernis, ac dextros sinistris, magnitudine numerove esse prorsiis

aequales,& praeterea radices radicibus, praesepiola prae- ij sepiolis,uincula uinculis,neruos neruis,uasa uasis,inter se collata summam naturae aequalitatem, paremque gradum praeseferre.quodiane a nobis accurate eYpendi debet,ne uerbis a tanto praeceptore sine ulla distinctione

prolatis quispiam deceptus, facile in errorem incidat. Si,quemadmodum ipse statuit, inferni dentes sipernis,

prorsus aequabiles sunt,radicumq; numerus pro eorum mole uariatur,quamobrem his plures, illis uero pauciores radices inesse dicat, assequi ne coniectura quidem possum. Praeterea si dedecet internam oris capedinem, roquae sane ueluti anterior angusta esst , aeque magnos habere dentes, ac mediam ad buccas collocatam, quae est

insigniter ampla sin uum enim esset arctioribus oris partibus magnos, latioribus uero exiguos affigere qua ratione, ut iam monuimus,duo primi molares alijs duobus in ultimo maxillarum extremo positis longe minο- res sint,dissicile est explicare. De illa aequalitate, quam in detium numero idem Galenus statuit,quaestio est pe-ne,ut opinor,inextricabilis. etenim si quis ueritatis studio impulsus plures, ut ego feci caluarias ac maxillas θ' ruperi obsieruare p0terit nunquid repugnes in hac quidem mala,pariterq; in altero eius latere quatuor, in ill/

uero

46쪽

DE DENTIBUS 39

uero & in altero opposito latere quinque molares inesse. arbitror ego quidem eu his partibus diligenter collatis,quod de hac aequalitate sine distinctione asseritur, perpetuum non esse facile inuenturum;sed interdu alio molari stuperaddito triginta & tres dentes numerari :quandoque uno minus nato numer iam minorem esse:

multisq; alijs modis hanc dentium aequalitatem tolli. neque uero ad genuinos confugiendum est , quia & si

omneS eodem tempore non erumpunt,certe ispe eu ro nit,ut unus aut alter ipsorum in maxillarum caveis non

latitet,sedprorsus deficiat. Detium radicibus nulla maior aequalitas quam praesepiollarum assignari potest.horum enim capedo illaru magnitudiniac figurae adamus sim respondetineq amplitudb harmoniam laxiore reddit meque angustia radices quominus ad imum usq; pertingant prohibet. Quatum ad alias differentias attinet, quae adnumerum magnitudihem & figuram spectant , eaedem radices itaunder se distinguuntur , ut non modo superiores dentes ab inferioribus' positis siepe discreeto pent, sed de dextri cum sinistris non consentiant; Alia denique naturae aequalitas in concursu dentium; praecipue dum mandimus, obseruatur . siquidem inferioris maxillae detes,quum sursum illa fertur,siuperioribus obuiam eunt,atque ita committuntur ut singuli incisbres, canini,& molares, euine regione Oppositis , eodem tamen ordine collocatis, mutuo quodam amplexuetequaliter congrediantur: nisi quod naudiaro euenit I uel at tera mala longior sitieiusque anterius extremum magis promineat; uel dentes obliquis maxillarum sedibus in D figantur: quam ob causam Galenus animaduertisse te staturin multis nondentes ludistra suideri,sed os

quoque ipsum pene reuulsum ubi autem nihilimpedi-

ac menti

47쪽

menti adest, tunc inferiores incisores a superioribuq esi prehenduntur; & in congressu usque ad medium in multis hominibus atque etiam ulterius descendunt. Ex ca ninis elatiores inter proximos molares, & humiliores caninos penetrant: qui uero inferiori maxillae adhaere scunt,inter caninos &uicinos incisbres stubintrant: qua

in parte simia ab homine plurimum distrepat,quia non similiter, ut ille, omnes dentes contiguos parique spatacio discretos habet,sed longo interuallo, ad caninos tamen suscipiendos satis idoneo disiunctos. Anterior se Ioperiorum molarium eminentia similiter atque inciBruhumiliores complectitur: singulique ita gradatim committuntur, ut alter cuiusque apem in medium concauutatis dentis oppositi inseratur : alter uero in id spadium. quod inter utrunq; dentem est, id quod in simia, clarius apparet, quia eius molares ita incisi sunt , ut amplexui

duarum serrarum mutuo occurrentium eorum c6greL sessit simillimus.

Materis qua dentes generantur sicundum communem opimonem Philosophorum ac Medicorum .

generatione dentium, ut rerum ordo postulat, I modo dicturi,materiam & tempus exponere potissimum oportet . Qui eos post alia ossa produci, &ωtra ossium morem toto uitae curriculo augeri putant, ij 3' neglecto communis: sensus iudicio attoni,maiorum testimonio confirmatae cedere coa: i, ossium detiumque materiam

48쪽

DE DENTIBUS 4r

materiam longe diuersam esse firmissime asseuerant nepe si dentes ad proprium proximumque ossium genus

pertinerent,ex semine quoque generationis initium eo dem tempore sumerent. Verum Galenus ex nutrimento eos creari simpliciter dicit: 'Arist0teles ex terrena substantia ossiumque alimento beneficio caloris & prae cipue eius, qui in lacte est . Hippocrates apertius rem explicans, sicut tribus diuersis statisque teporibus produci, ita triplex eis alimenti genus materiam stibministrare putat. Primi quidem dentes, inquit ipse, nascunetur a uictu in utero , & mstquam natus fuerit, puero la-etenti a laeto, ubi autem ij exciderint, a cibo & potu, quicquid sane, ut idem ipse scribit, in elusinodi alimento glutinosi inest, id totum pinguedine, quae in hac,quarin ossiu materia copiosior est,caloris ui exsiccata & exu

sta ad dentes sermandos subijcitur. quod profecto si ei posse uix credibile uideretur, nisi mediam quandamnaturam inter partes carnoses & spermaticas,quas denetes summopere qmulatur, peculiari quodam beneficio ab sertiti esset: simulque is sanguis, uel superfluum potius alimentum, ut ex dentibus, qui renascuntur, & praesertim eX genuinis plane percipitur, quandam seminis facestatem,unde partes finguntur, intra se haberet . Sed ijciet aliquis haud posse longo tempore, neque ad senectutem usque eam uim perdurare, quia necesse esset, ut uel in masillis ipsis contineretur, uel in materia, ex Atiadentes fiunt: quorum neutrum fieri posse uidetur. non illud, quia si aliae omnes animantis particulae ea facultate prorsus destituuntur, in maxillis, quae eius dem, 3o ac reliqua ossa naturae sunt, post longum temporis spa-cium idem accidat oportet. nec item hoc,quoniam eius modi materiam in phima generatione praeparari, & qua

49쪽

si seminarium quoddam reseruari Anatomia ruini senatentiae maxime repugnat, quotidie autem nὀuam m teriam attrahi, quae deinceps a maxillis elisorhur,rum est: attamen eriacuitas', qua ipsis priuatae; at, iecipi ab eis minime potest. Praeter hac re concsti, semper possent dent ei quemadmodum caro e sang*- ne restitui. Prima sane quaestio perdissicilis est, & explii cari uix potes . etenim si cunctorum dentium materia eorum etiam, qui aut renascuntur, aut sero erumpunt, i in utero asserimus ini 'generationis P parari,&- rasmam,ut in plantiS sebs latum est, rudi linea inchogi sensim postea, aliquorum Mitius, aliquprum tardius natura absolui, haud profecto lanius a ueritaψ ah emuS. ueruntameninuentum istud n0strum , est cunctis Anatomicis incognitunt, difficultates multas hestque a ueterum opinione, quorum testimoni' hsi mus, alienum. Sin, ut ueterum sentensi m affirmare libet, dentium materiana inter some j isa guinem mediam quandam naturam pbtinς re, ideoqu*quum in illis, qui adhuc crescunt, facile pbilin 'l- η

quaedam particulx ex semine ortae regenerari,nihil pr0 hibere quo minus& ipsi restituantur. hoc uero uerisimile certe est,sed haud omni ex part uerum, ut anat usus & tractatio clareostendit, & mox dicemus, viterum, quod de carnosis partibus ijcitur deue est: qu

illius uirtutis,quae partes fingitivianus est, tum materia unam in aliam commutare, tum decenti forma particin Ias ornare. illud carnosis partibus conferre potest: hoc uero si prorsius ablatae fuerint, nequaquam: quandoquidem in magnis ulceribus museu oria obseruaturiabsum Π ptam carnem,nisi stamina, quibus obducitur,illaesa conseruentur, accedatque uicinarum partium auxilium, R periti

50쪽

yeriti medici industria, nunquam pristinam figuram recuperare. quo fit,ut eadem ratione concedamus sangui ne siue malarum potius alimento, si copiosum, immo si superfluum sit,dentium substantiam usque reparari . minime uero dentes ipΕs iterum creari r nisi concedamus seminarium quoddam uirtutis, quae particulas fingat in illo semper contineri. Nunquid autem propter huius materiae copiam,quae a statu cum eiusdem facultatis s minario ad malas matris proficiscitur, praegnantibus

o I dentes renascantur,an minus, curiosis inquirendumr

δ' linquo. Sisquaerat sertasse aliquis, si hoc maxillarum

excrementum; alimento Ossium copiosus est, qu amobrem fracti dentes, teluti ossa llo' non obducantur rimminuti, quamuis augeantur, pristinam tamen magnitudinem nunquam recipiant: scissi nec uniantur am plius nec crescant; denique erosi perinde, ut carnos e

ParteS curationem non admittant. Facilis est eAplica

tio , nam praeterquam quod dentes nudi sunt,& ambietisaeriso idimsuos,ualde impedit,nullus, lium , et aut eerte marimetenuis,& ad colungendas partes in ' piissimus , a cal re,quem exiguum habent,exprimi fundive propterstinantiet desilateim & siccitatem potest: immo etiam, si humor non deesset,sed usque in exterior ' rum partem penerraret, quum hic pars lubrica s, &durissima,& uicinae nihil materiae sippeditent, fouendoque aut cogendo nihil auxilij ferant,minime ulla fieri posset conglutinatio. ergo ossium & dentium ratio pax non est, sicut nec conditio: ossa enim minus densaasartibus contiguis tuentu humoremque eli: o di ciunt . Sedanstabit ruria aliquis; si dentes tumore aLifici poeter naturam possunt, poterunt & callo etiam Obaduci. Hoe uero egos eriptae non inficior, ita tament g a rarin