장음표시 사용
61쪽
Materia concauitate dentium contenta.
AT uero ubi dens ea ratione, quam declarauimus, ,
osseus euasit; concauitatem pro ratione magnitu
dinis ac figurae suae magis minusv e amplam adipiscitur, iquam scribunt Anatomici iuniores mollissima tenuissu maque membrana itaui: adduntque ulti eam conca- t iustatem ab hac ipsa mebrana ex fibris uasiorum neruorumque contexta,quasi a periostio succingi;& medullauquemadmodum sinuosia ossa oppleri. Verum ampla shaec concauitas,quae in dentibus puerulorum cernitur, Iut iam monuimus; mucosam potius ac duram substantia habet; cuius superficies lubricae cuticulae simillis est, ipsa uero concretionis speciem magis, quam membra-
nae teXturam,dum eruitur praesefert.nominet tamen ea. arbitrio quis lue sito aut membranam, aut concretionem . Siquidem negandum nimis pertinaciter non it,
es, hac substantiam in umbra exsiccatam tunicae haud ,similem uideri. illud certe cum illis ignorandum non; est, eandem stubstantiam adhuc mollem,concauitati detium periosth more non coalescere, sed eam leuiter at tingere . procedente uero aetate concauitatem ipsam a angustiorem indies ac breuiorem fieri uixque ad parte gingiuis denudatam pertingere: quoniam maior huiuscmucosis stubstantiae pars concrescens os fit, & squamae dentis antea natae, quemadmodum corticibus arbores coalescit . cuius quidem rei sensus ipse uerum iudiciu 3sferre potest,si in absblutis dentibus exteriore hac squama aux detracta,aut uallem in altero latere effracta, fiat utriusque
62쪽
mitiusque dentis substantiae collatio. Siquidem illa, quae quasi glandis cortex, aut ferreus anulus, qui sit in
extrema hastae parte gratia tutelae positus, extrinsecuSincumbit,alba tersa ac densa est,perinde ac marmor:altera uero,quae in interiore parte latet,& ab ista continetur, subobscura aspera & minus codapaeta. Quod si admirabilem hanc naturae selertiam uidere iuuat,hoc ego consilium dederim, ut molares bovini arietinique antea tangatur, quam humani, & sectio prius in recensitatis,quam in adultis administretur. Siquidem in uia tuto & agno quilibet molaris triplicem concauitatem habet, anteriorem scilicet,posteriorem ac media: quarum media foramine instar litterae C curuo etiam peruia est,ad extremum'usque dentis extra gingiuas egressurum pertingente:unde sit,ut abstituto det ab humore cibi media haec concauitas, quasi atra fuligine aspe 1a,Obscurior appareat.duae uero aliae hinc inde illa complectentes elusimodi foramine destitutae fiunt, in eisque materia mucosa,cuius magnam partem, quum des per ' sicitur,in os formari dixi , non longe ab origine bifaria scissa,veluti a duplici vagina intrinsecus continetur, &quoniam in his animantibus duo molares plerunque,
ac etiam treS,&non raro quatuor coniuncti occurrunt,
ideo natura sagax, ut singuli horum dentium mutuo cosentirent, transuersis foramine osseum interstitium incidit, per idque materiae uiscos, ceu surculum, ab altera concauitate in proximam traiecit . Id quum feceris,luuero ad humanos dentes non modo abiblutoS , u rum etiam recenS formatos aggredere.quibus inspectis,asque opinor eos miraberis, qui commentitias appendices excogitarunt: atque alios, qui eoS tantopore Otinantur. perspiciens, quam belle illi naturae a
63쪽
tem suis figmentis imitentur , quam oscitanter hi evitacite praetereant.
Agembrana, uas,'nerui dentium p. XIX.
SEd ad puerulorum dentes redeo, quorum concauutatem aliqui membrana cingi tradunt suasis inui que c0ntexta:hoc commentum alij improbant,unguiuexemplo adducti,qu0d a Galeno sumunt: siquidem ungueS eX neruo,cute,carne,& ossibus conflatos ueteres
existimabant. Sed meo quidem iudicio non ita recte improbant, quoniam multa alia de uaserum neruorumque in dentes distributione scribunt Anatomici , quae quanquam sensu percipi perfecte nequeunt, locusque in eis non sit manuum industriae,quia tamen uerisimilia
sunt, non contemnuntur.j Praeterea eadem ratione possent,medicorum principes de dentium materia coarguis siquidem haud magis assererelicet, opin0r,illis, dentes ex superfluo maxillarum alimenti generari, qua Meteribus ungues ex eo , quo dictae quatuor partesas suunt. Sane vasa & neruos in dentium sinum an pedis iraeirent,praecipueque si magna animalia praetermittan itin, paulo minorem dubitationem habet, tum quia n, hii Galenus hac de re scribi tum quia sensiis sine ratio nis adminiculo veru de ea iudiciu ferre nequit. etenim multa inueniunt, qui harum partium administratione obeunt , quae fieri id minime posse ualde siuadent Gai ni quidem sermo de uasis & neruis dentium ita conicia sus est, ut nihil aliud inde colligatur, quam in ipserum dispensatione summam naturae aequalitatem appareres
64쪽
emque ex ossibus selos dentes mollium neruorum cerebri participes , eosque uix conspicuos a tertio iugo eiusdem uisceris in gingiuas&singulos ipsorum distri bui , & in radices cum uinculis inseri: aut, ut alibi scribit,ab eis enasci ipsisque substerni. Si enim neruos uesconcauitatem dentium subire , uel in eorum substantia
.distributos cum ea permisceri Galenus aperte cognouisset , neque alicubi diceret se citra rationalem &naturalem demonstrationem illis , qui dolorem ino 1 imo dente ortum sentire asserunt , testimonium exhibere : neque potuissed eiusdem nerui dolorem
ab illo , quem ipse in substantia dentis percipiebat, propter continuumeius lem nerui ductum plane distingue
Te : nequedemum adeo miraretur, quam ob rem Bibdum dentis corpus inflammatione similiter atque ca
nos, partes pulsatione agitetur a Sed ambiget forsan hac de rei iccirco: aliquis, quia uix credibile putet fulsi se tantum philosephum 3c medicum hoc malum in se ipse expertum , tamen ignorasse, aut negligenter ex e et pendisse duram lapideamye dentis substantiam, sema o ius sine nerui distributione , aut saltem pulsus sine arte riae dispensatione participemfieri non posse, atque ab eadem , quia nec distendi nec contrahi potest, pulsantis arteriae motum impediri prorsus oportere, nisi intus penetret; & aliquod inane spacium intercedat quod permittat ut libere distendatur. Verum, quum hac ipse de re nihiI scribat, ut pietati, qua eum prosequor, satis faciam, uenit mihi in mentem credere, aut studio ipsum & diligentia propria, omnia demum, quemadmodum musculos palpebrarum, inuenisse,& in libris 3 o iniuria temporis amissis, cum multis alijs, quae adhuc ignoramur , expinisse: aut saltem dentium: pulsiun ,st . I quem
65쪽
quem ipse introducit,minus proprie ab eo accipi: quando spiritus etiam potest, ut doctissimi mihi quidam biis
respondere solent, uarie concitatus, quemadmodum in auribus experimur,sensium pulsationi non absimilem excitare. & uidetur percussus quoquς baculus, si particulam sensu praeditam contingat, concuti & resonare.
seruntamnemorum dentium admini
SEd coniecturis his posthabitis, ad Galeni honorem
excogitatis, uidendum est modo quis, dissicile sit ex dissectione de elusinodi ua rum neruorumque duspensatione iudicare : nam praecipuus utrorunque ramus, a quo, ueluti illi pingunt, qui se a domiaminstaurasse profitentur, singulae propagines dentibus ordine dispensantur, non apparet: & propaginum quoque hyius odi ductus & in utranque maxillam insertio con- romcua non est. quis enim tam acutis oculis tam ve accii rrata manu anatomem exerceat, ut observet molaribus, qui tres quatuorve radices habent, nouum atque adeo duodecim surculos a triplici trunco pululare Si Gale nus Erasistratum despicit, qui neruos ex ueni S & arte rijs quasi catenam ex tribus diueris naturq loris contraxos esse arbitratur: neque concedi item debet istis, ut hanc dentium uasorum & neruorum dispensationem, minus illa consipicuam, tam libere describant, & ante OculoS legentium ponant. nam ut taceam , iusta repres Isthesione carere fortin Erasistratum, quia cerebro ac inedulla spinali transiuersa linea incisis, deindeque com
66쪽
pressis,minutis i inde lucidi languinis guttς undique
manare conspiciuntur,quod quidem sine vasis essici noposset sinerui tenui cerebri membrana innumeris uasorum propaginibus refertissima inuoluuntur,quae tamen Propagines propter tenuitatem , perinde ac si non eratarent, ubi parumper ab origineMerui recesserunt, sub aspectum non ueniunt. Si igitur propterea quia membranam, quae dentis concauitatem cingit, esse uasis se meruis constitam aperte non cernimus, hi, qui illam introducunt ψ uidentunium reprehendendi . ego quidem fateor me minime intelligere, cur minus iuste notentur illi qui tot neruorum acuasbrum surculos dentium si num penetrare se aperte uidere asserunt. Quis rursum quaeso permittet unquam eis , ut tam tute pronum cient se intuitos fuisse, a tertio'cerebri neruorum iugo attriusque malae dentibus ramulos eo j quo pingunt O dine offerri Θ nam praeterquam, quod clare cerni id minime a quoquam posse satis compertum est, in superiore mala nullus neruus insignis, qui osseum sinum amplum secundum ipsius malae longitudinem habeat, ad
anteriores partes contendit. in inferiore uero, quamuis id eueniat, tamen is neruus propria membrana t eius,non modo raraS propagines emittit, ne dicam nullas, sed in adultis canali uiam osseo ad ipsius nerui usum inci , bona parte itineris densb & continuo ita undique comprehenditur,& ueluti septo continetur a de-tium radicibus plane seiunctus,ut ne attingere quidem eas possit. Nec silentio praetereundum est, plane abfblutas dentium radices, extrema parte ita coacta pleruna: que esse , ut nullum prorsus in ea foraminis uestigium appareat . quod si quis foramen cerni perispe in ea capillo angustius contendat, ne idem mihi error obhci
67쪽
tur , quo alios interdum capi admonere selm, id luem minime negabo, neque illud contra obijciam, tametsi possim, uisiorij nerui foramen,quod isto ampliusest, d huisse eos pari diligentia considerare: sed hoc potiust quod si meatum huius nerui, qui tenuissimo spiritui uia
praebet, contemnunt, & nullum esse statuunt , omis temere asserunt hoc foramen, quod in extrema parte radicum dentium iam absolutorum existens longe minus ilo est,&uix cerni potest; uenam& arteriam neruumqWe inseperct membranam , quam ab illis produci negant, simul admittere. Attuli eam ob causam ista,quae huius partis administrationem reddunt perdissicilem, ut anatomiae studiosi intelligant, aeque esse illos temeritatis crimini obnoxios , qui membranae concauitatis dentium contextum ex uasis & neruis introducunt; a que eos, qui illos arguunt: & item alios, qui horum uasorum ac neruorum dispensationem, quae , oculis aper' te cerni minime potest, descriptione ac pictura ceu nobtissimam exprimunt & cssingunt. I
tio adminiBrandi dentes , ut eorum nerui ac uas conjici posent.
ATqui quoniam nisi ea, quae scripsimus,rectius explicentur,tractatio haec uideri imperia sta & manca posset, operaeprectum est ea, quae in hominibus per spicue intueri minus licet, e magnis bellula sumere: &sicubi, aut haec non iussiciunt, aut omnis sensus deficit, ratione uti. Vt uero melius quisque ea percipiat, quae exponemus; maxillam antea inferiorem secet oportet, atque
68쪽
astquein eIus sectione sedulo & sepius se exerceat: sula perioris enimadministratio sicuti& fabrica longe di- Merseimstdi dissicilior ; neque in hac ueluti in inferiore ab in haliquo principio inchoari sectio ita facile po-1est .m Aperto igitur interiori latere maxillae inferioriS,coneauitas medullae plena, neruumque tunica undique inuolutum continens sub aspectum uenit:medullaque ablata, & tunica secundum maxillae longitudinem scissa,neruus ex pluribus quasi funiculis conflatus, cur φ iusimodiilli sunt, qui ad magnos artus procedunt, Ob- uiam fininterquos, tum obscurae quaedam uaserum propagines,tum uero,ut ex crassitudine tunicae conscio,vteria non exigua progreditur. hanc autem membrana, quando totam cum his neruorum & uaQrum surculis ab osse detrahis sensim elevas, in bove & ariete nonnullaefibrae araneis similes ab ea distribui apparebi; sed quam qualesve sint, & propter tenuitatem, Propter medullam , quae in ea parte non ita bene detersi potest,non facile discernimus : coniecturaque uix asse-M quimur in corpore tam gracili tres diueris substantiae
surculos,nimirum nerui,arteriae,ac uenae,contineri. Verum qu*niam, in arietina maxilla equinam sane non secu0osse interstitium inter neruum & dentes positu, quod tenue & rarum est, has fibras ad radices dentium penetrare sinit, iccirco id ego, quamuis neque in quolibet, neq; in cuiuslibet animantis molari perspicue cernatur, essici tamen a selerti natura posse facile concedo. desinant item illi,qui hoc sibi dari petunt, Erasistrati posthac catenam seu funiculum, ex tribus diuersis losi ris contextum,tam acriter insectari; & rete admirabile 3 o uocatum,ueluti figmentum floccifacere:& irridere demum, quod sphemidis ossis squama nihilominus prio
69쪽
ti huius dentium interstitij parte rara , ut caloris extenuatam pituitam percolare existimetur. Postquam uero a molaribus ad minores dentes descensum est, neruus cum arteria,quae illum comitatur,bipariit oscinditur ; cuius pars una per foranaen eo loco stalptum; ad labium inferius emergit: altera ad radices incisis rum tendit,distributoque cliique ipsorum sireulo,una portione sui cum exteriore radicum parte iungitur, autera autem eaque tenuissimas, sinum dentium penetrat
quod quidem cita in homine ab his; qui feci henita . .
Aereaccurate tractant, cerni non dissiculter potestiis Sed mirum proseisto est A naturae aequitati parum det
cens uidetur,inciseres& caninos dentes paruos,una que radice infixos, elusinodi nemorum ac uasbrum surculos magnos & conspicuos obtinere, patentique uia ad insertionem accedere molares uero eis longe maiores , tribus'ue & interdum etiam quatuor radicibus praeditos, eoulem stirculos, qui bifariam .trifariamve ac etiam quadrifariam scindi debent , capsiorum modo tenues habere, obscurissimoque itinere incedere. ad Caeterum dimi molarem incisbremque e proprio abveolo sensim extrahis , gracillimas fibras inspicies , quas e maxillae eoncauitate ad uim herui facta emen. gere,& dentium radicibus coitagi antea monui simuυque raras osset interstitij partes obseruabis , substantia quadam mucosa refertas,nempe illi, ex qua dentes eorumque folliculi generantur, non dissimili. Dentibus deinde penitus euulsis, in extrema radicum partQmateria partim fibrosa, partim mucosa apparebici sa,ut conijcio,cum alia, quaedentis sinu continetur, 3φinipi ortu iuncta eius est uinculum ; sbinsa nerui at
70쪽
porius confusam, ut oculis discerni dissiculter possit. It , Medio sti dente, de bovino & arietino loquor occurrit interna eius stubstantia mucosia uasis peripieutae scripta, & nonnullis alijs fibris intexta, quas tamen neruos in demptis caninis Sincisbribus suspicor magis, quam certo sciam . Haec sane cuncta profiteor me, lectione in diuersis antimantibus eodem tempore traditata,modo clarius modo obscurius uidisse:tadimen quia hos surculos sigillatim, aut a propria originς Iad insertione usque diuidere, aut ab intertione rursina ad originem tentanti res luere sexcentae dissicultates occurrunt , &ominis me industria manuum deficit, ita, ut dmodum pauca possim ex his,quae cupio intueri,i circo ita perplexus & anceps compellor,dum sectione
administro ad rationes etiam confugere. Ostendo autem internam dentium partem dolorem cum pulsa experiri, quia in illam arteriacum neruo penetrat. Varesa & si aperte in homine non cernutur, uerisimile tameesse in eorundem dentium sinum ingredi, atque ita ipso Q puto , tum quia sinus ipse sanguine aspersus inuenitur , tum quia in bobus id accidere manifeste conspicitur . neq; enim,si quid no cernitur id nulluesse cotinuo sequitur quado adnatam,qua uocant Oculi tunicam uenis carere,quia Ousque animans ualet,& in sita natura cosistit,nusquam apparent, inflamsaatio subsecuta falsiurn esse oste dit . . Equidem ipsequoque mihi nunquam persitasissem, sine arteria a perforato dente tantum imcidi sanguinis emanare posse. ut eiusmodi morbo oppressus uitam una cum eo pene effunderet, & tamen id, 3o ita iuuet me Deus, expertus sium,& oculis uidi. At
quoniam fieri facile potest, ut diligens aliquis anatomicus reperiatur, qui me impulsore has dissicultates superasse,