장음표시 사용
51쪽
raro, ut ab Hippocrate loco miraculi fecitetur. Quos
uero fracti dentes , quamuis si naturalem statum retia neant,sere semper augeantur, pristinam tamen magnitudinem non recipiant, haud inopia al imenti, sed uitio partis accidit. etenim nutrimento pars, quae existit,a getur, & conseruatur ; si deficiat,non reparatur denuoὰ nec formatur. Scissura & erosip ob easdem ferme causas non coalescunt: nec de dentibus & unguibus fissis, qui exempli causa a nonnullis adducuntur, par iudiciu est:quoniam praeter quam, quod ungues molleS sunt ac, io tenues, altero etiam plano subiecitis partibus adhaereta fulscunt,indeque fit,ut materia undique attrahi ac diffundi possit.Haec demateria dextu exPrincipum Ancorum sententia abunde susticiunt : si quem tamen i uat ea,quae in dissectione apparent audire, is quaeso animo mihi non perturbato adsit , & quae enarro attente consideret.
Dentes, tum qui rimo oriuntur, tun 'cy'.
re sici creduntur uterosor mantur. Cap. XV.
DIuiniis Hippocrates, qui tametsi artem medicam
morte praeuentus perficere non potuit: tamen ut
peritus architectus, do diligens agricola firmissima eius fundamenta posivit,atque optima semina iecit: primos dentes a uictu in utero nasci ante omnes alios scripsit. cuias fgo authoritate compulsius, hac de re certior si
ri cupiens, plures abortivos foetus secui,&diligentae, Hme demum obseruaui, eisque dentesin utero nasci u rum esse deprehedi. in pueris autem recens natis,alios dentes
52쪽
dentes:lactentibus a laete, postremosque ubi hi excidet rint , a cibo & potu gigni maxime falsum, siquidem me.
tu simul atque editus est , dissecto , aperta utraque Ina- Aiss occurrunt inciseres, canini, ac tres molareS,nim rum secundus, tertius, & quartus ; partim mucosi, par-ὶ
tim osset non obscurae magnitudinis, suisque praesepiolis undique uallati: incisoribus autem & caninis doeta manu detra stis, tenuiismum interstitium uix osseum faetum conspicitur; quo pari diligentia amoto, obuiam Iob ueniunt totidem incisbres & canini pene mucosi & lo
ge minores, qui post alios priores in proprijs caveis latentes , singuli singulis e regione oppositi collocati essent,nisi utriusque maxillae caninus magna eX parte proximo inciseri incumberet, eumque propterea fere Ο cultaret . primorum molarium & genuinorum, qui ci ca septennium ac longe etiam postea oriuntur, fateor me nullum uestigium uidisse. uerisimile tamen est,r tionique consentaneu eos perinde ac secundost incisbres& caninos rude quoddam, sed minus perspicuum inisao: tium ortus in utero sumere , sensimque postea similiter
Ormari & sitaui. Et enim si ex similibus similia,& dissimilibus dissimilia inducere licet, nihil est quam ob re
eos potius, quam illos, qui eodem tempore atque etiapostea xenasci dicuntur,ex diuersa materia fingi affirmemus . Praeterea si circa septenniummolares caninis proximi, extrema etiam senectute genuini producerentur, non modo fateri oporteret seminariam quandam facultatem,quq dentes Πngit in maxillarum ossibus ad extremum uitae tempus reseruari, id quod recentiores An tomici asserunt, & Aristoteles innuere uidetur, dum dentes regenerari iccirco posse scribit, quia in osse ashuc nascente oriuntur; uerum etiam neruosmasia,uincula, inter-
53쪽
la,internasque membranas,quq spermati partes Atri& dentium constitutionem ipsbrum iudicio absoluunt,aeodem tempore contra naturae legem produci quidem absurdum haud facile euitari poti,st, nisi eoste ttiam dentes,qui aut nascendo,aut renascedo post alisset erumpunt , rudem quandam formam cum ali)s accipe re initio generationis asseverei us. Sed urgebit alNl quis , quam ob rem si omnium dentium materia eadem test , idem agens, idem locus, tempus deniquo quo fori mari incipiunt, non dissimile, alij cito absbluantur,l0culos egrediantur, alij dlulatitent, mero perficiamitur. Id sane uero admirari magis possumus, quamper spicua aliqua & firma ratione explicare probabile t lmen est,sapientissimum animantium opificem,oninium oportunitatum moderatorem permittere; utquemadmodum maiores magisque vegetae plantae minoriS proximae, uniuersum seroasi litum praeripiunt; ita tiam priores dentes omnempene humonem posterioribus subtrahant 2 quod inde potissimum euenne credeaduni est; quia uirtus , quae posteriores hcis dentes format, indies minuitur, hebetiorque euadita ipsique prsemis longe minores, ac molliores,angustissimo loco coacti, sero perfici & augeri possunt: & ad superiorem demum maxillarum sedem iam p occupatam,prio ribuslnon expulsis, & maxillis minime auctis nequeant a
54쪽
EX hac uera dentium: narratione facile est Hippo cratis S Aristotelis rationςs de generatione den- tium expende iam aliquot dentes in inter producis ipsit,samen*lvi ossibus absolutis ex Imrimento superest cranu , m xillarum id fieri ait xit, quia in ma3illa uenae sunt , quae ei Qti inter ossa alimentumimo CX uentre praebent k Verum haec ratioiadeo mihi uideturHippocrate indigna icuius ego male .stgycindi can0S nerq summ9pere ut eam
fui ab Aiqvo assisanoam.Si quidem non modo infir mahen, iasus Eliam prin ptu nititur, & nulam consiquenti ni hie Neque lenim dentes post alia os sa generari bene probat, quoniam illi, quos e lacte & cis produsi credidit , aut maior certe ill0rum pars, non ς' eulpore Unerari incipiunt, quo erumpunt , sed cuati l gessius y Mque etiar, uera simit, quia umnae uen0n s ymmi lae jnlax Halimentum praebent eritu Galepus inquit, ad singula osse , quae plura trecentis
suptilingula receptacula uenae nuncupata, alimenti de serendi gratia pertingunt. & eodem Hippocrate authore inter utranque cranulam nam uasa perreptant. lum rum item uertebras multipliciter foratae multa eX eiS nutrimeti causa recipiunt. desique humerus ac femur, certis praescriptisque locis, paruis foraminibus: perilia stantv
riones Hin'cratis et An Iotelis ei de l
55쪽
sunt , atque interiore concauitate uenas admittunt. Quod autem eius ratio consequentiam non habeat,uel inde suaderi potest : quia si inferior maxilla uenas habet , quae ex imo ei uentre alimentum praebent, non est propterea necesse,ut post eam dentes generentur: quado superiori malae,quae licet hac uenarum distributione careat, dentes nihilominus similiter producit, haec ratio accommodari nequit. immo absurdum uidetur totidem dentes in illa uel citius , quam in inferiore BL ui, & extra gingiuas progredi. Aristoteles in eadem' est sententia, qui hoc tantum ab Hippocrate distrepat, quod nec generationis iussus eodem modo definit; nec medicorum illationem probat, ut si dentes ek alimento ossium nascuntur , diuersam ab illis naturam propterea habeat. sed potius ex ea assumptione ambo ista eiusde naturae esse ostendit , quoniam sanguinem communem esse generationis & nutrimenti materiam ρrbitratur. quod si ossium dentiumque naturam plurinium di se
re alibi scribit id ea ratione-rmat, quia caetera ossa nitio generationis cucta oriuntur, neque ullum postea onascitur, quemadmodum dentes. qui iccirco etiam renascuntur, quum decidunt, quoniam initio non oriuntur, kd ex alimento ossium producuntur . Ego uero
nullum os posterius generari Aristotelic6cedo,sed puto idem hoc de dentibus aeque probabiliter assirmari
pqsse . necessario enim non infertur, iccirco dentes rinnasci,qtuim decidunt,quia initio generationis no cre tur. nam & sidentes sero abibluuntur,perstetisque iam ossibus septimo mense, reptimoque anno extrae gingi UIS erumpunt, tamen eo tempore minime nasti aut re- 3.
Dauci compertum est, sed cumprimis dentibus , sicut illi cum maxillis ex eadem materia fieri credi iure potest
56쪽
quod quidem nihil absurdi habet; quia si dentibus, ut
Aristoteles scribit,ideo a natura conceditur,ut renouetur, quoniam in osse adhuc nascente oriuntur: uerisimile quoque est eadem ratione illam quippe , quae iustissima est, permittere, ut primi dentes ex commani materiasmul cum maxillis producantur. Parum etiam firma alia est illatio, si dentes ex alimento ossium gignuntur, tunc eos oriri oportere, quum ossium numerus esteXpletus. etenim consequentia uera est di necessaria, si fieri nequk, ut aliqua pars alimentum capiat, nisi iam existatatque absoluta sit. Sedprimiam, aut absolute falsiim est, aut efficaciori probatione eget, Ergo propterea quia detes omnes , aut saltem maior eorum pars ante foetum absolutum in utero generantur , & secum do tempore uere iterum non creantur, quamuis senses no n aeque de singulis iudicare possit, & natura interduuetusqnstitutum non retineat , puto ego probabiliter inferri posse, eos initio generationis cum ossibus cre ri , communemque materiam utrisque sebiici. Hanc tame assertionem meam fiammis illis uiris & praecepto 2o ribus aegre obij cio. alijs autem, ut re bene considerata obsturas eorum sententias perstrutentur, & explicent, libentissime propono . quamuis enirn propter primos molares & genuinos, ac quosdam etiam alios dentes, qui intempestiue renastuntur, omnes dissicultates seperare nequeam; ueruntamen quia maioribus ipsi inuoluuntur, & ahatome planum facit, potissimum eorum de regeneratione dentium fundamentum haud esse itauerunt, assirmare audeo cunctos dentes initio creari, imperfectosque aliquandiu in maxillis latere,deinceps io uem alios citius', alios serius ab lutos e proprijs c
57쪽
DE tempore ortus, & conuenienti dentium Smateria , a sapientissimo animantium opifice instituta, abunde disputatum est. nunc quoniam asseruimuS OIM nes dentes, siue ex semine , siue ex ossium alimento fiant , rudi quodam principio in utero sumpto sensim 16p0stea formari atque absblui. xeliquunal est, utquo mo e ido hoc fiat, exponamus quod sicuti inibi non semel ui dere contigit in partu, tum abortivo , tum absolut0,&in bimestri etiam puero, & haedis breuiter recensebo l. Excavatum maxillae os incisbres, caninos, & ixes molares adhuc molles & imperfectos, quasi in caveis lati tantes enuissimo osseo interstitio disiunctos continet:
singulisque folliculus quidam albus & subobscurus, potius mucosus ac tenax, quam membraneus obducitur,
sicuti Iobus frugibus, nulla alia re diuersus , nisi quod in
alteram extremam partem aliquantulum perforatam .
habet. unde mucronem dentis quasi pullulantem emittit. sane hic solliculus, quo recenti0x molliorque dens est , e0 mucosior apparet , & a natura membranae longius recedit . quumque denti sebiecto nusquam coal Wat,leui opera detrahitur.tuncq; cotinuo ille partim osseus,partim mucosius cospicitur: quandoquide ea paris 'uq extra gingiuas postea erupit,prius altera;quae latet, in candidam squamam, instar faui mellis tenuem & e cauatam formatur. quam quidem melius concretam 3
magisque conspicuam inci res obtinent: etenim ipsi eo tempore melius formati, sunt, secundum illos canini, minus
58쪽
ia inus omnibus tres molares; atque ex eis adhuc minus illi , qui a caninis longius distant. Alia uero dentis pars, quae maxillis infigitur,perinde ac folliculus ipse superiori illius extremo coniunctus , mucosa tenacique substantia constat: durior tamen eo est, coloreque albo simul& rubeo siubobscuro praedita, perlucens ac splendoris haud omnino expers. sane haec substantia, licet nescio quas fibras & stamina habere uideatur,concretionis tamen speciem magis quam uerae membranae Io teXturae praes eri . nam superficiem teris lubricaeque
cuticulae humani praesertim umbilici similem obtinet': quae sicut stabstantiae, quam continet, ita agglutinata &continuo ductu iuncta est, ut ab ea nequaquam separ ri , aut certe cum magna difficultate possit, ita squamose dentis concauitati nusquamnisi in media fortasse basi quasi in puncto haerens magna facilitate trahitur &educitur. Haec est uera nascentis dentis enarratio ab
humano statu descripta : cuius si tu facultatem habere nequeaS, poteris ea, quae scripsi haedo disiecto facile in M, tueri. Iam uero exteriorem folliculum, qui quasi uagina aut lobus osseam detis partem circundat & tegit, diligentiores Anatomici, quantum iudicare possiam, eius praesepiolum esse putant : de eo enim, ut arbitror, sentiunt. quia si aliud intelligerent, esset hic ab illis prettermissus . illorum ego quidem studium laudibus usq; effero , & diligentiam admiror sententiam autem de hoc solliculo neque reprobo,neqile approbare possum: illud tantum habeo dicere, quia magis intimae & si aporiori informatae radicis parti coniungitur, mucosum es 3os se dentis uinculum, eoque postea firmiore effecto piri sepiolis ac gingiuis ueluti glutino eundem dentem ad haerescere. Caetertim quia ab altero huius folliculi
59쪽
extremo ea dentis pars pendet,quq extra gingiuas mditur, quasi lapis a funda, quae media perforata sit,aut cornea a coniuncta, seu ab adnata uocata Oculi tunica, iccirco dentem aliqui appendicem habere putant: simulque hunc solliculum ab interiore eiusdem dentis, concauitate per lineam, quam inter hanc fietitiam ap-.pendicem esse ac reliquam dentis partem fabulantur,linstar uinculi uel periosiij foras erumpere. Sed pr liscito, qui haec asserunt, tam oscitant er dentium se ana
tomem exercuisse ostendunt, ut hoc uno errore summa eorum ignorantiam, siammae temeritati iunctam pate-i faciant. na ut taceam eamlinea quae dentiS partem extra gingiuam prominemem ambit, ab humiliori uin- iculi & gingiuae ora eiusque adhaesisne fingi, & in superificie tantum leuiter exculpi; eaque abrasa nullum diuia sionis uestigium relinqui ; unusqui'ue etiam in puerulis, aut certein haedis aperte intueri potest, dentem on, seumiam effectum, nulla ibi linea in disiunctum; immo ab hoc folliculo adhuc mu δε ipsum libere con prehendi, Qtuteque cingi . quamobrem, qui falsis in-
spectionibus , ineptoque mularum & canum exemplo, dentium appendices tam negligenter atque inconude. rate introducunt,rectius sibi consuluissent, si hominum, primum sectione, quam exercere praeseserunt ,tametsi sepius omittant ;deinde belluarum sedulo tractata considerassent, num, ut Celsus putat, cuius sententiae Alexander de Benedici is stubscribit, eg eadem radice nouas dens subeat: & pars , quae prius,quam aliae ossis formam suscipit, quaeque extra gingiuas nuda pendet, aut saltem, quae eo extracto ad postremam radicem pertinet, lineam, harmoniam, diuisionemve aliquam praeseferat ; an uero , ut ego arbitror, ossea dentis pars ad extremam
60쪽
tremam radicem usque continuo s. per ductu generetur & augeatur. Et quis obsecro est ingenio tam hebeti, qui discernere nequeat, inter commentitiam hanc appendicem , & dentem, qui renascitur, nullam posse
familiaritatem intercedere ξ nam si ut scribunt ipsi, Bladetis epiphysis in pueris caderet, Blaque tam extrema
parS, quae remanet, nouus dens esset, nunquam haec ,
ut siepissime facit, prius erumperet, quam illa ocidis. set. Praeterea, quum haec appendix sit, qua malis infi-ro gitur, foramine in niperuia,&similiter atque care riabsbluti dentes, quando aut eruuntur, aut decidunt uasa neruos & uincula inserta habeat , qui fieri potest , ut sit eius finis cum futuri emergentisve dentis princia pio coniunctus , quum huius principium , non modo si
gura & magnitudine ita ab eius fine discrepet, ut nutilum prorsus ficti coalitus uestigium praeseserat, uerum etiam in extremo sblidum sit non perforatum,ut ille est. adeo ut sicuti nec uasa nec neruos in huius appendicis concauitatem immittere potest, ita nequeat ipsa cum zo trunco, a quo proficiscuntur, continuo ductu iungi
Sed quid tanta philosbphia opus est Θ omnem conta uersiam sectioipsa dirimit. Siquidem patefacit dentes ,
qui circa septennium renascuntur , cum ijs,qui eo tempore decidunt, non modo coniunctos non esse , sed ne tangere quidem eos posse: quum inter utrosque me
dium sit interstitium osseum , quo perforat , Prandis fert usus, nouus is dens erumpit Materia