장음표시 사용
51쪽
30nem in Christo inculcat Paulus plantat Apollo rigat, Deus dat incrementum Christus fundamentum Ecclesiae sapientia. mundi. IV. Pastores sunt dispensatores mysteriorum Dei, spectaculum mundi. V. Iubet eum, qui incestum commiserat de coetu proscribi commercia impiorum vitanda. VI. Contentiones forenses fornicationes insecta
VII De statu conjugii coelibatus disserit. VIII De conviviis idolothytorum is de vitando scandalo. IX. Ostendit Apostolus se ultro abstinuisse , ne quem in rebus mediis offenderet. Vel verum Pastorale. X. Deus ut Judaeis non parcit ita nec aliis. Abi dololatria gravissime dehortatur ac vitam Christian rum gloriae Dei accommodatam esse vult. XI. Qualis sit habitus virorum mulierum in ecclosia, quaesit natura Eucharistiae. XII. Varietas donorum Dei, cipirum usus. XIII. Charitatis speculum excellentia prae aliis doni S.
XIV. Donum linguarum commendat verum interpretandi scripturas usum docet, abusum tollit. XV. Resurrectionis veritas&ordo. XU Liberalitas eleemosynae amicae exhortationes ac salutationeS.
II AD CORINTHIOS.I. NOMEN. II AUCTOR.IIL AUCTORITAS.
52쪽
iv OCCASIONEM scribendi dederiit Corinthiorudiversa de Paulo judiciaci Nam Titus sua sponte Corinthum verat a. Cor. s. v. 17. ut exploraret,''is illic
esset status ecclesiae, quo , post primam epistolam aliquanto asperiorem essent affectu in Paulum qui
reversus varia secum de Paulo,quae ibi audierat, assert judicia. Quidam enim exprobrarant Paulo suas persecutione : Quidam dixerant assectare illum tyrannidem in Corinthios , quidam nimis praecociter illum egisse in excommunicando incestuoso Quidam longe inferiorem G iis , qui ipsum Christum in carne vidissent : Quidam Paulum esse q'idem mitem inconversatione, durum in epistolis Quidam Paulum aliter docere praesentem , aliter absentem : Ll haliter ut fit inter homines, in quae diversajudicia populum trali bant Pseudo-Apostoli Hilae crgo tam calumniis,
quam pravis vulgi judiciis occurrit Apostolus in hac epistola, monstrat se omnia fecise ex sincero salutis
promovendae assectu, nihil vero ex levitate, ambitione aut dominandi studio, ut multi calumniabantur.
V. TEMPUS. Titus Corintho redit ad Paulum
in Macedoniam, quem mirifice suo adventu recreat. 2 Cor. 7. v. 13. renuncians Apostolo Corinthiorum studium erga ipsum. v. 6. . atque tunc temporis videtur Paulus scripsisse hanc epistolam suam secundam ad Corinthios, eamq; per itum iucam Evangelistam Legatos misisse Corinthum , ut epistolae pialogus testatur. LOCUS Scripta est Philippis in Maccdon ut docet subscriptio in Graecisi Syris co- dicibus . Aeeta in Scholiis, Philippis aut ex alia Macedoniae urbe scriptam fuisse hanc epistolam testatur.
53쪽
Sed huic sentetiae obstare videtur cap. I.V. I, hujus epistolae , ubi fit mentio Timotheicum haec epistola data sit Philippis in Metropoli Macedoniae. c. I 3. I .Timotheus autem relictus sit Ephesi, lim Paulus discederet in Macedoniam. I. Tim. I. v. 3. Resp. Certum est
Paulum reliquisse Timotheum Ephesi , sed quando
hoc sit ad tim dubitatur. Ex historia apparet Paulum ter in Maccdoniam venis . Prima profectio in Macedoniam filii, cum Timotheum Lystro primum cognitum comitem assempsit. Act. io de altera fit mentio Act. 9. v. 24.ubi Timotheus similiter adfuit , tunc temporis scriptam fuisse hanc posteriorem ad Corinthios in Macedonia liquet ex a Pite'. . . . . v. s. Paulum tunc in Macedonia Timotheum habu- iste comitem patet ex inscriptione 2. Cor. I. V.I. Ter tia Commemoratur Act.2O. v. 3.& facta est non ex Asia, sed ex Graecia, tibi plerosque comites hinc inde in Asiam emisit nominatim etiam Timotheum v. q. b. de hac sermo est. I. Tma Oth. I. V. 3 ut ait Ger hardus in notis in I. ad Timoth. I. V. 3. P. II. Vide hic Begam in anno t. p. C. Baroniti S.I Om. I. Annal. putat Nicopoli scriptam est e. Anno Ch. 8. Plura idemnum. V. de epist. Pauli in genere.
VI. SUMMA Consolatur Corinthios, incesto sagitio pollutum absolvit. Inde agit de poenitentia, dignitate ministeri in Novo Testamento , fugienda sodalitate improborum , patientiae studio occurrit Pseudo. Apostolis, falsis doctoribus is calumniatoribus , qui ipsius dictavi facta in sinistram interpretabantur partem Maxima igitur ex parte est Apologetica in genereJudiciali interim alicubi immiscentur
54쪽
exhortationes, reprehensiones Differt haee epistola a priori sicut oleum a Vin , ex Tyangelium a Lege. Hic enim mitius agit cum Corinthiis, consolatur eos,& se benignum exhibet,&jubet, ut excommunicatum recipiant in gratiam.
VII PARTITIO. Habet duas partes : Una est
δογμάικη, ubi commendat ministerium Evangelicum, patientiam, bona opera cap. I. ad Io. exclusive Altera est suολογψικὴ contra invectivas hostium is auctoritatem suam as erit enumeratione laborum, visionum M periculorum , quae propter evangeli praedicatisonem sustinuerat. cap. Io seqq. IIX USU Mostendunt Pauli verba cap. I. v. 13. cap IO. V. II.&cap. I 3. V. a CX quibus colligitur, nos non minus nunc,nec alio modo habere Paulum docentum in nostris ecclesiis, quam cum praesens viva voce istas ecclesias instrueret.
I. Deus est verus & stabilis in promissis. II. Moechum resipilaentem in ecclesiam recipit, ne
IlI. Paulus dicit se ministrum non literae, sed spiritus: Discrimen legis & Evangelii.
IV. Calamitates omnes spe in Deum & futurae vitae fiducia tolerandae sunt. V. Quantum bonum sit vitae alterius , quantum munus sit fungi legatione pro Christo. VI. Infidelium commercia cavenda sunt. VII. Dicit se moerore eos assecisse , ut ad poenitenti non poenitendamadduceret,
55쪽
Hortatur ad liberalitatem Eleemosynarum. X. Armatura Christianorum. XI. Paulus propter calumniatores laudes suas prindicat. XII. Revelationes sibi factas citra ostentationem tamen recenset.
XIII. Arguit abusus ecclesiae, suadet correctionem
OMEN. Nomen trabet a Galatii, quibus inscripta. spmodo autem Apostolus ec- clesia Galatice primum plantarit, de eo vi de Act. 6. v. 6., cap. Ι 8.V. 23.&c Est autem Galatia regio minoris Asiae quam Galli olim ex Europa venientes habitarunt ab ortu Mysiam Phrygiam fab austro Pisidiam . a septentrione Paphlagoniam attingens in ea celebriores urbes olim fuerunt, Ancyra , quae synodo ibi celebrata nobilis. Gordium, in quo nodus Gordius fuit, quem Alexander Magnus gladio dis luit Pesinum a Mithridate conditum Hieronymus suo etiam tempore Iingvam Trevirorum illic usitatami fuisse testatur. Urbs
hic Sinope, regia sedes Mithridatis istius, qui Romanos bello infelici vexavit , nec non patria Diogenis Philosophi Ejusdem populi nomina sunt Celtae, Galatae, per Syncopen Galli. Hinc regio etiam dicta est Gallo GLeciaci primum autem Galatae dicti sunt a a Ga-
56쪽
Galata Reges, filio Herculis Lybii, a quo descenderunt, teste Beroso lib. . hic ante Trojanam expeditionem in Galliam venit, in Burgundia AleXiamurbem condidit, teste Dionysio Halycarnasseo. Diodorus Siculus lib. 6. addit. Hos Galatas alunctis Cimbris, qui Germanorum pars sunt partem Graeciae Ἀ-saeoccupasse , Galatas in Asia condidisse, circa ea tempora, ut ex Manethone apparet quibus Gedeon in Israel Judex fuit. Fides penes auctorem Postea circa Cyri tempora, Gallivi Germani, Boij, Senones Italiae regionem circa Padum possederunt, quae ab ipsis Gallia Cisalpina deinceps nominata est. Hi Galatae Germani ante Monarchiam Alexandri M. Romam
Occuparunt cremaverunt, sed tamen a Camillo
rursius repressi sunt. QER historia integre a Livio lib. s. narratur, it Polybius refert anno Io post captas a Lysandro Athenas accidit. Post Alexandri Magni mortem Galatae seu Galli Brenno duce per Germaniam primum in lilyricum, inde in Thraciam macedoniam profecti sunt, ubi frater Ptolomaei Philadelphi, Ptolomaeus Κεραυνος, qui Macedoniam tunc tenebat ab iis interfectus est. Cum ulterius autem in Graeciam progrederentur Galatae templum Dei. phicum direpturi essent, terrae motu .fulminibus repulsit dissipati sunt. Hanc historiam prolixe a rat Pausanias in Phocicis. Postea ex Thracia in Ariam trajecerunt Galatae invitati a Nicomede Bythmice
Rege, qui a Sibae quodam exabaturi tinuive peritia rei militaris fortitudine a robore i orporum praestarent a vicinis Regibus stipendia acceperunt, di magnam Asiae minoris partem vectigalen habu-
57쪽
ψ erunt. Tandem ab Attalo Pergami Rege victi ad Halyn fluvium consederunt , ac Paphlagoniam partem Phrygiae , Cappadociae& vicinarum regionum tenuerunt, quae ab iis Galatia dicta est. Annumerat Ptolomaeus Galatarum urbibus etiam Antiochiam Pisidiae, in qua prolixam illam concionem Ach. 3. descriptam Paulus habuit. Hanc regionem amplam populosam tenuerunt Galatae annis fere eo antequam Paulus apud eos concionatus est, lassidue interea viciorum Regum bellis interfuerunt. Habuit WAntiochus Galatarum auxilia cum Romanis bellum gerens. Quam ob causam victo Antiocho Galatae quoq; a Manlio Romano Consule domiti sunt, cujus victoriae mentio fit 1. Macchab. 8 2. Narrat Athenaeus. lib. . tantam illorum immanitatem fuisse, ut in bellisca os hostes Diis immolarent. Ex hac fera, crudeli impia gente , Deus sibi per ministerium Paulli Barnabae aeternam ecclesiam collegit. Vid. Chron. Philippi Friedlieb. Observ in hanc epistolam Cram. Isagog ad hunc locum Munsteri Cosmographiam
Buntingium&alios. Luther.TOm. .Jenen S. Lat. f. 7. ait Quidam putant nosGcrmanos Oriundos esseCXG latis, nec vana est forsan cadivinatio, non enim valde dissimili sumus Germani innento cogor in nostris reu virere aliquid gravitatis, constantiae.
II. DE AUCTORE. III. DE AUCTORITATE
in praecedentibus. Adde hic I. severationem qua doctorinam suam tantae divinitatis esse asseverat Apostoliis, ut& Angelum de coelo, aliud quid docentem
anathemate ferire magna cum πλε ce Ο ausi. c. I. V. 8.a.Juramentum. v. o. Scripsit alnem Apostolus inte-
58쪽
46gram hanc epistolam propria manui. 6. v. Ii ut indicaret singularem suum erga Galatas amorem cum ad alios non propria manu , sed per Amanuensem tantum scribere suumque nomen dc votum usitatum subscribere soleat manu propria, quemadmodum constat ex Rom. o. a I. CO .i8. Dissicultas quaedam est in Voce πηλίκοι quomodo explicari debeat , ad verbum sonat quantis, vulgata reddit qualibus Hieronymus exponit de ipso tradi u literarum , quae grandiusculae fuerint ut legi a senibus possent Theophylactus Chrysostomum sequutus sumit de literarum
qualitate, nimirum quod informes visa merito fuerint ob festinationem scribentis Ahiad sententiarum sublimitatem reserunt, ut Hilarius , Syrus interpres non legit istud verbum Commodissime omnium refertur ad prolixitatem literarum , quod sit longissima earum quas sua manu Paulus scripserit , ut statim addit Sunt quidem epistolae Romanis, Corinthiis
inscriptae longiores, sed aliena manu exaratae. Illa ad Romanos Tertii cujusdam manu, Rom. 6 vra. Epistolam vero I. ad Cor. Sosthenis, quem sibi adjungit, posteriorem vero Timothei manu scriptam uish Bezae probabile videtur. Confer Begam notis ad h. l. Flacius part a clavis p. 8i observat Paulum ad Romanos rerum Dominos graviter cum majestate quadam tractare universa. Ad Galatas ver tanquam ad leves de inconstantes alio sermonis habitu, nempe acri mordente,alicubi etiam humiliore uti.
IV. OCCASIO Intellexerat Apostolus seduci se
paulas Galatas per ψευδο- Apostolos tum temporis in Asia vagantes, quos Nazaraeos Hieronymus, Epi
59쪽
phanius vocat, hi puram Evangelii doctrinam, quam Galatae a Paulo acceperant de justitia fidei , cujustificatione hominis gratuita per solam fidem in Christum, corrumpebant admixtionejustitiae operum docentes hominem non justificari, seu justum censeri&pronunciaria Deo per solam fidem in Christum , sed ad justitiam coram Deo ac proinde vitam aeternam consequendam opus praeterea esse observatione seu praestatione legis, 'videm non solum moralis, sed etiam ceremonialis vcrstringebant Paulum, quasi is quidem de initio justificationis recte docuisset, in t rim autem omisistit solidum iustitiae complementum, necesθrio ex lege ad)icicndum. Pro se adducebant severissima Mosis mandata, exempla Apostolorum Petri,&Jacobi, qui initio consuetudinem gentium evitaverant, cum Judaeis judaizaverant, quorum auctoritati Evangelium Pauli postponebant. His itaque corruptelis totis viribus in hac epistola se opponit
V. TEMPUS&LOCUS. Data est Roma, ut subscriptio docet itemq; Athanasius, Theodoretus, cum Apostolus in conducto illic habitaret. Sed contrarium patet. I. quia nullam facit mentionem vinculorum. a. quia Timothei in exordio nulla fit mentio,
quod in aliis epistolis Roma scriptis sectum est.
quia c. i. v.6.Paulus de Galatis conqueritur,quod tam
cito a fide agnita abrepti fuerint,ideo verisimilius non Romae , sed alibi potius quidem ante discrimina Hierosolymitana ultima esis exaratam. lii volunt Ephesi compositam eta. Alii Antiochia scriptam, in qua sententia est Beza notis ad cap. a. V. I Lucas naris
60쪽
rat, inquit, quinque Pauli ad Hierosolymitanos profectiones post ipsius ad Christum conversionem unam, quum ex Arabia rediret, ubi triennium egerat. Ac s. v. 26. Alteram Ach. II. v. 3 o. quum missi, fuit Hierosolymam cum arnaba ad perferendas Antiochenorum eleemosynas Tertiam cum una cum Barnaba missus esset, ut ibi decideretur controversa de circumcisione, Act is Quartam ex voto susceptam A l. 18. V. 8. 22. Uins .im denique a Luca copiosissime
descriptam ACh. 9. deinceps. Ex his autem profectionibus ista , quae hic narratur neque ad quartam neq; ad quintam referri ull6 modo potest , nec etiam ad primam, imb profecto ne ad tertiam quidem Qui, nam enim illam nobilissimam Synodum Paulus praeteriiset, cujus ipse pars magna fuerat, cujus vel unius autoritas compescendis is is ιευδο- Apostolis su D
sciebat Et quis existimare possit Petrum, in eo quod subjicit Pauliis fui s. peccaturum , si post illius Synodi
decisionem Antiochiam venisset. Superest ecunda, ad
quam non incommode possent ista referri , nisi illud obstaret, quod Act. i. dicitur Paulus cum Barnaba missus ab ecclesia hic vero dicere potius videtur, se ultro peculiari astatu prosectionem hanc suscepisse. Itaque censuerim quidem cgo istam suismea Luca, ut alia non pauca , ac praesertim ipsius Pauli ad Gallatas adventum cujus infra sit mentio c. v. I praeteritam: Minter secundam illamvi tertiam incidisse, in id tempus videlicet, quod paucissimis narratur a Luca Act . 13. v. I. ante primam illam Pauli & Barnatae peregrinationem & prius quam haeresis illa esset exorta. Quo