장음표시 사용
51쪽
Io. LODO VI cI VIVI spictor siue penici ro pingat, Cr coloribus, nec ego sine
penna Cr atramento scribam: in quo enim non eit uis ersu Itas aliquid agendi,nec instrumentis adhibitis leud aget. An uero aliqua sit animae assio,quam ista hisce arriruti crustis exequeretur, commodius discremus in seriquentibus.Praecipuum autem additur.nam si quis calorarent,uel humore,uel piritus aliquid dicat agere in corripore, iat ista omnia non per se agere, sed ab anima id D. ere,ut agant ueluti quod atramentum hasce literuenitigati' penna exare a me est,non ab ipsis. Est ergo animai a artifex, est agens,non aliunde in eo ut' ecorpore uim a mutuans. Habitare dicitur in corporare nam Deus in isto est corpore, non tamen habitat. Crdaemon se in inuare potest in cortim animantis e tharibitat anima,qubd istu eius est masio, liquam in aedibus, cum tota fuasupellectile Cr domestico instrumeto. Caeriterum corpuου hoc aptum descriptumque esse conuenit, quemadmodum istius speciei effectioni consentaneus. neqMe enim promiscue in quacus forma Cr figura coroporis,quaevis anima posset haerere,ad uitae operationes edendas,hoc certe naturae ordine, Cr his legibus, quas Autor uniuersitatis a condito orbe sanrit.Sed contemαperatio liquorum Cr qualitatu,quia in corpore CT i fonaturae opificio penitior est, idcirco appositius est ansemae organum, maior artificis nexus cum illo ut siue
Ust recedit anima siue recedat anima, cotinua illud de cere sit necesse. mbra aute post animae abrecchum munent.cofirmatio enim membrorum Cr interrinorum Cn externorum remotior est,Cy separatior . conrmixtio uero humorum in illis, intima.Quid quod qualiαtates irae membrorum Wdministrae sunt, Et ceu instrum
52쪽
. rmentoru instrumenta per bu eniim anima utitur in tabris. quae si absint,nulla esὶ membrorum utilitas ut inuae
xidis,aut tumefactis,seu quo alio affectis morbo. est e tanta membrum ad exteriorem exercitationem idoneum: contemperatio autem humorum,ad organum illud tu ea aptitudine continiaum. Qua de causa humores illi semis per furit in motu,non item membrusemper enim debent tinere membrum actioni, siusius poscat, aratum. Oviarti ices unicum Cy 1mplex exercent opus,js unum ino: mentoru.
frumentum sufficit uelut ad aquam defonte haurienda, urna uel urceus ad scindendum gladius, ad ferrandum ferra.qui uero multu, aut unum uarium,ijs opus est plataribtu, cui ijs qui caelant Cr pingunt,aut qui aedificant. Eodem modo de anima HI sentiendum, im membra sunt foris attributa ad externis molitiones, Cr liquores ad uitae munera. confert fanguis ad fututarem irrigatationem corporis,unde exhalent 1piritus, uelut auruluex fluuijs fontibus falubres atra bilis,ad 1sistendos uagantes piritus,cohibendUs,ne subtilitate sua nimium
disrarati,contra quam corpori expedi euanescant lova bilis,ad cococtionem redundantium humorti, Criureitutionem corporis,ne obtorpescat. Pituita alimentum est rapacitatis igneae, quasi raenu,ne cuncta ilico corripiat.Nec aliter quam opifex uarijs ferramentis uaria exequitur opera,rio idem omnibus,nec tamen uariu femper uaria sic in corpore animantis uni quaedam actioinnes,quae anima certis quibusdam partibus exercet, fune quae diuerili unt quae indiffereter omnibus. nec in uarijs tamen uiuetibus eodemodo,ut sentire,CT at CT cresceare fusium est per uniuersum corpus oculo autem cernitamus, aure audimus.Iam in arboriblis alij rami amputari
53쪽
ti, i terrae infigantur,revirescunt, Cr radices incrustaldimoriuntur, cui in animalibus urit quorum partes exisFτρμα- cisi uiuant per se,ut in infectis,quae ρυμα dicuntur cuiusnodi sunt uermes, apes, formicae. in alijs uero qui quid est e corpore aut sum, continua amittit uitam. Et sicuti instrumentumagnum momentum est ad opim reae die perficiendi ,autfectu sic in humoribus, Cr membris corporis, toparum positsi es , ut uitae Cysensilium σcoaegnitionis Cr intelligentiae actiones probe exequamur. quemadmodu ad densatione,uel disraratione aeris pu
rior subtiliars, aut contra densior maligniόrs fit lux, qua militudine in hoc negocio Gregorius Ndissenus utitur.Sed Cr omnia organa animae sunt parata uelut arti--
fccm is a sola eis utitur,ut plane appareat aptationis huius corporis animatis,inquo tum fedida Ct solers uer' fatur natur perfectione Cr absolutione esse ipsam unitaniam meritὀs Aristoteles,CT acute,utsole animinoae v vo nuncupauit nomine se τε in i , quasi perfectionem fecum adferente.Prius qVam ad aliuε profladas quae stiones transeamus,disputidum Aidetur, quot sint in uia uentium genere uitarum seu gradusseu rationes ac for Vox sint mae. Sed plurimu interest,qua uia adefectionum inuerie iduo stigatione in stamus iam ipse per se adiri no posunt.
actiones uero nisi propria germansisque sumpserimus, aegre ad id peruenietur quod inquirimus Hac de causa
genera siunt a nonnustis Cr multa constitata, Cr uaria. 1idni ut motum earum Dectarunt: ita fecerunt nataliae, ingredienti serpenti uolantia.ali1 statu corporis unis .defrent bipeda,quadrupeda,apoda,erecta,proiecta,rericta, curua quidam habitationem Cr sedem bino terreae
stria, aerea, aqssatilia, ambiguit, quae Graeco Sed
54쪽
Sed haec omnia exteriora sunt,quae ingenium dilectionis leuiter er obscure ostendunt. Intima uero σ propria, . quae abscedere non possunt ine detrimento non tamentis illius,quam 1peciei ea demum cuiusmodi effectios arguunt.Nos ergo congruenter, ad id quod eruto αpta, se uitae actionibus suprw di ferulint s. Estq; a nobis demonstratum,ese qua dum uniones uitae vegetantis, alias uitae sentientis,alas cognitionis, alias rationis ac mentis.FIaec unt opera peniti)fima animaru, quae adeo sunt cum ipsis connexa,diuelli ab earu substantia ut nous o filat impediri quidem possunt obice aliquo, tolli non
pollunt,quo minus obice adempto redeant ut non uideaere,uo aredire homine in mania,uut apoplex aut ebrieri. tale,aut iracundis,uel pavore,ratione e mente no uti.
Quapropter quot sunt alliones ita, tot sunt animarum genera nempe uegetatri sentiens,cognoscensi ue cogitans,rationabilis ovorum generum aliae quoque sunt portiones,ac formae.uegetatrix enim stirpiu esὶ omnist, O quodammodo ad metalla quoque se porrigit, quae is terrae uisceribus nutriuntur, adolascunt. Vita haec Oomnium inferiorum effectionum uires eotine ad sensium non pertingit.sensium uero,non item cognitione habent ea quae Graecis sunt s/-ντ, mediae cuiusdam inter animalia Cr plantas naturae: planta times,Cp plantanimata Ita uerti posse, non absiurde dixit quidam. Hoc ingenere sunt ostrea pongi conchae multarum formarum, qμα gustu et laictu fiunt praedita, cogitationis expertes, crcognitionis internae. etsi propius ad animalis naturam accedit concha,quam1pongia. Interiorem cognitionem habent animalia,in qua etiam nota no desunt discrimiana:quippe quaedam non omnibus sunt selisibus praedita,
55쪽
-8 IO. LODOVICI VIVI sinteriorem cogitationem leui)fimam fiunt fortita,ut bulla uideatur esse,sicuti infecta. tametsi in quibusdinataturalem prouidenti solertianis admiramur ut in ape, formica,CT araneo,ta bomisce. Itas quod difficilis horum esset discretio,inaneit sane in genere animaliu, Inςhυς haedistiniatione, quod inchoata nominentur. Perfecta autem sunt animalia, in quibus sensus fiunt quinq; rex quia bis corigi est facile,cognitionem aliquam interius inaesidere,ulus enim ad contemplatione est datus eTaudiatus,ut antea dicebam,disciplinae est sensius.Supremulo icum obtinet anima,quae ratione utitur nempe humana,
quae inferiores omnes ut sua continet,de qua nobis rei quus est deinceps futurus sermo Sed prius duae sunt notabis attingedae qui stiones.Prior est, quum in homine e rvegetationem,e sensium,Cr cognitionem illam brutais leni inesse cernamus in animali uero sensium, U' cogniationem,Cr nut ition&utrusit una in animali anima,una Σ' se homine an potius totide, quot fulictiones praesertim quod eas π locis animaduertimus discretas, G teporribus ut in oculo est usus, in cerebro cogitatio Cr mens. tum infans,du corporatur in utero,nihil fere distat ab stirpe natus aute, a bruto. Cr quemadmodsi Paulus inriqui uiuit prius quod est animal ,hinc quod est ratione praeditum. Sed unica o in singulis animalibus anima,
ni in qVos corpore naturae una effectio corporis,per ea uiuentis uiribus tamen Cr functionihus di,inguitur.ut multi magistrativi,aut artes in homine eodem, quas illem uarijs locis Cr uarque temporibis, Cr diuerisitate inis strumentorum ac ministeriorum exhibet. min CT dies uerilius organorum,atque actionum interfer lignanistiGarguit unu esse opifice,Cr ab eo promanare omnia,
56쪽
DE ANIMA LIB. I. η squi arre ua regat σmoderetui singula,ut conueniat uita uenti Quod si actionis, opera, instrumenta diuerae
fas esse animas demonstrarent,nihil esset quod non mulatus haberet pecies quid enim est,quod non multiformiaedat opera nec ullus esset effemorire modus, magnis iuscrutatione naturae tequeretur confvisio. Verum quuaciscedit praestantius, cedit inferius: quod in omni cursu er . naturae erintelligentiae contingit. CT inperfectione norijstrae beatitudinis sempiternae cessabut inchoata haec ais imperfecta,quuerit charitas Dei consummata. Obba totum multiplicem artificis solertii peritiam,attributa sunt isti a Deo arma tam uari diuersaeformae,substanisti naturae quibus singulis enarridis,multos libros mutagna ingenia dicaverunt. Altera quaestio est, quaenam in corporesit sedes animae.Anima in uniuerso est corpore,
haud aliter quam unaquaeq; effectio in cuncta sua mola:
in cuiuου parte aliqua sino adeget anima,pars ea non uiriueret, ut in inebro prosum arefacto. caetersi per oculuuide per aure audit quemadmodu agricola aratromisdit terram,rastris surrit, lindro aequat,ligone aut putala repastinat.nec aliud uidetur mihi esse,quam1siquis roget,in quo poti ima illorum terramentorusit agricola.
Itas aptius sic putat se quida interrogare, quod sit auia
ae praecipua instrumetum: neq; hoc satis prudenter.ad sidendum enim oculus,ad audiendu auris:ut praecipuum agricolae instrumentu es ad aridum quide aratrum, ad sarriendum aute arculum. Intelligentiae quide excogitiistionis omnis, cerebra, Cr in eos iritus quida tenui fimi, ac pellucidi uitae aute fons est cor. Multa quidem in antis mante fiunt membra Cr intus e foris,ade) necessaria ut non postit animul uiuere gno illorum quolibet exempto:
57쪽
so Io. LODO VI cI VIVI seula modi sunt caput,cor, hepar, Cr alia nonnu2s .non tamen ideo fontes sunt uita illa omnis,sed coriquod prianium in corporatione animantis v iuit,t aqua fons primo scaturiens ultima emoritur,quasi uita cu illo Cr initium . capiat,CT terminu. reliqua inebra sauciari ex affici ρομή, . . I uti sine interiis animantis: cor non potest. I tus uidesite. mus illud in medio ilitum, tanqra in praecipua sede coraporis,lectum muniti q s tanto praesidio thoracis, interistinorum,praecordioru,ceu arcem praesidiu uitae corri fris. illinc etiam , uelut ex castello aquae riui ad omnes corporis partes salutares dimanant,per quos uiuunt Crvigent omnis, imo si uel minimu incomodum propius ad illud acceda etiamsi non attingat stico uniuersum an . mans languescit, atq; exanimatur, quantulibet antim
sum uis adeo nihil aliud efficit Gud animosium,nisi eorbene constipatu, quam armatu anguine Cr calore, ne quid incomodi facile illuc pervadat. niquae cor habent ab illis destitulum, meticulose sunt, Cr leuiter quocunsaliorum membrorum dolore linquutur animis,non prompter membra,sed propter imbecillitate cordis ut aperte fateantur,er clament silic esse uitam, irine ad se uenire. Itaque sensium illum natura indidit omnibus hominibus. De se i ut de feloquentes,autfeipsos innuentes,manu admoueant r:es Iarib pectus quod annotatum a chosippo Stoico,ne qui uere pecto quam a Guleno medico exagitatur:praesertim quod non pro euideli atq; inuincibili argumentosumendu hoc in , sed pro coniectura, non omnino respuenda. Nullum est membrum , quo non aliqua animalia careant. sunt quae pedes,quae caput,quae pulmones no habeant: quae cor non habeat, iussum est, aut aliquid saltem, quod uicem obtiis
58쪽
Omini, quod ad sempiternum trud bonum fit conditus,facultas est tributa boni experitendi,ut bono se cupiat applicare atque adisiungere quaefacultas, uoluntas nominatur. Non expetet autem,tis intelliga unde altera existit faricultas,quae intelligentia nominatur. Quoniam vero aniae Intelligenmus noster nonρmper eadem in cogitatione insisti sed ad astu alios ex alijs transit, receptaculo fuit illi opus, in quod priora cogitata, alijs ubeuntibus, condere ceu in thesaurum rerum absentium: quas res, quum Uus γα sca repetat,ac depromatur ic muneri,memoria est linis .men .Ita hominis anima,quae st hominis, ex tribus conis
stat praecipuis,'esunnionibus,'efacultatibus siue uiribus,sive muneribus ac offrijssue ut alij appa ut potetis ac partibus.no quod partes habeat ii quod est inis vile, sid partes pro officio ac minere usurpamcis. I autem unt nens,ime intelligεtia, uolutas ac memoria: in quibus relucet imago dii nae trinitatis,ficuti a sanctis patribus demonstratum est. Onaesint harum facultatu assiones,quo quatis,qui earu ortus, progressus, increis mentaincremet occasti, erstrutari longe arduisimuae diffici imum,plensimumque intricata obsturitatis: propterea qμod si pra mentem hanc non habemus alium,
59쪽
st IO. LODO VI cI VIVI squae inferiorem posit 'ectare ac censere: qκemadmoes dum mens ipsa,defensibus er parte Megetabili facile tuis
dicat, nempe inferioribus. Deus quoque facultates has nobis magis concsit ad ullum nostrum,quam ad earum notitiam,quales fili ipse noui autor illarum:nos opifaeces eius fumus, per istas. Sed pulcherrimum tamen ei h quia de re pulcherrima ac praestantifima, adqike animum componendum inprimis conducibile quae sit mentatis nosti aequalitas,uis, unctiones,oper quatenus licue aevit,perscrutari ac eruere quicquid ea exercitatione fueririt excusium repertunis grande profecto er studij preis, clam fuerit, lpeculationis. nihilq proferetur, quamae libet tenue ac exiguum, quin pro magno habendum sit Porro facultates,quod uox declarat ipsa,adfaciendum sunt paratae quocirca exsuctione facultates distin umitatur nempe operatione, CT opere.quae quidem ab essentia rei deriventur,no ab inhaeretibus,aut ijs quae extrinsecus accidunt: cuius rei e st inseri sibus exemplum oculi enim faculsas est uidere, ion hunc colore aut illi ,hoc aut illo' modo sed simpliciteriae nude. Intelligenti acimus duae plicem. nam Cr in uniuersum est mens tota, functio
P Ner quaeduin illius particularis.Mentem autem nost am atris
notamus intelligere, quae foris ueniant, Cr intellecta uerilat in capsiulam quadam ad tempus reponere undequvnropus sὶ repetat.repetitio haec,GTquasistrutatio, consi cmis ς' appelletur: inde in recordatione uenitur.Vide niua dehinc illa, quae intellexerit, interse conferre, hinc ad alia disturrere quae ubi perfecerit, censet,statuit, iura
dicat quid uerum, quid Disium,quid bonum,quid malum. hinc uoluntas,quod estbonum, asciscit quod malum reis perit. Atque huc superiores facultates actionesque referuntur,
60쪽
DE ANIMA LIB. II. sferuntur, quae etiani ab hoc ultimo ad primum eisdem gradibia recurruntruolunt is enim nihil sequitur,aussurigit, quod iudicium non cen uerit prius bonum esse, aut malum. Nihil porro statuit iudicium,quod non sit cotia fectum ratione,nec conficitur iis collatum.conferri auαl tem non potest,nisi consideratum, repetitum a memoατia nec haerebit memoris,nis prims cognitum 4tque inm tellectum. Geruntur autem absentia cognitioni, quod non in solis rebus praesentibus sit appetitis voluntatis nostrae,aut auersiritum discurritur, propterea quod exi celsa Cr procul disita expetit,ad quae est pergradu is O longa inuestigatione ueniendum. Ponremd quae nouit,l quae elicuit, quae expetit, aut declinat, quieta interdum contemplatur, quae est uelut quies quaedam animi. Ergo
sunt haec in anima rationali munera, voluntas , memoraria, mense ub mente simplex intelligentia,consideraritio,recordatio,collatio, discursius,censurastu iudicium,
contemplatio, de quibus Agistatim est disputandum SIMPLEX IN TELEligenti . st prima Cr inplex apprehensio eorum quae mei
I 2ti proponuntur: nec aliter se habet inmcnte, qgam culus in corpore,imaginatio in animo. Neq; uero simispex nominatur quodsimplicia tantum cognoscat,
hoc est singula )-,ut sensussed quod nihil aliud quam
comprehendi ac uelut intuetur,pq ae offeruntur.ea uero quantumlibet uaria, composita, connexu ut ratiocinotiones, femones longos ex multiplices, ut a cosumis . Quum quid auimo ofertur simplex, sine compositioα ne iid praesens est,imaginatio recipit eamniiram,qi