De Aristotelis Politicorum libris dissertatio [microform] : quam...

101쪽

ουν τον αυτον βίον ἀναγκαιον εἶναι τον αριστον καμεν τε et ii ἀνθρωπευν καὶ κοινῆ ταῖς πολεσι καὶ τοῖς ανθ ρωποις φανερον εστιν. Dein Sequuntur a Verba, quae Eupra adscripsi. suo reserendum est illud at των Si verba, qua osequuntur καὶ περὶ τὰς αλλας πολιτεέας spectaVeris, pronomen αυτῶν intelligendum esses iudicabis de πολιτεέαις; sic Ἐπεὶ δε πεφροιμέασται τἀ νυν ει ρζstis περὶ αυτῶν)των πολιτειων καὶ περὶ τὰς ἄλλας πολιτεέας γ73 ιν τε Θεωρηται, πρηερον. Et profecto Sententia nisi ita suppletur, stare nullo modo potest. Cui enim αἱ ἄλλαι πολιτεῖαι opponantur praeter αυτων nusquam quidquam aliud reperio. Nam optima respublica, cui soli αὶ ἄλλαι πολιτεῖαι sana sententia oppositae esse possunt, neque comm morata ante est neque plurali numero αυτῶν effertur. Sed illud quamvis ita est, de rebuspublicis πολιτεέαις tamen pronomen αυτων accipi non potest. eque enim do πολιτεέαις prooemiatus est sed de optabili vita Quare neque ad πολεις neque ad ἀνθρώπους, quae sunt verba Superioris enuntiati, αυτων referri ullo modo potest Iaec de oculis περ αυ- των. Sequuntur καὶ περὶ τὰς ἄλλας πολιτείας stis τεθεώ- ρ α προτερον. Qua Verba cur in hane sententiam inserta Sint tantum abest, ut idonea inveniatur ratio, ut sententiam omnino perturbent penitusque depraventi). Quare καὶ περὶ .... προτερον verba interposita esse cum Hilario et

Spengelio putaverim. Reliqua autem ita scribenda esse videntur: Ἐπεὶ δε πεφροιιιέασται τὼ νυν εἰρύμενα περὶ τουτων, ἀρχὴ των λοιπων' εἰΠεῖν . . λ. libris enim VII. et VIII de suo loco demotis, ut illud λοιπῶν explicaretur, ad marginem adiecta sunt haec περὶ τἀ ἄλλας πολιτείας

I CL Spengel. Ueber die Pol de Arist. p. g. 2 Verba των λοιπῶν item interposita esse dixit Spengelius I. c. ann.2S. mea quidem sententia, non recte of Pol. I. 13. 'nox επεὶ

102쪽

τεθεωρηται προτερον, quae poStea in Seriptoris verba recepta sunt D. Quoniam ante explicatum est, per quos optima reSpublica regenda sit, libris VII et VIII suo loco repositis, sequitur ut dicatur,

tam optima civitas quomodo et natura gignatur et constit uatur λγ.

g. 44. Qui optimam rempublicam gubernant, ad bene beateque vivendum omnia referre debent. Quod quum sacere nomo possit, nisi quae et qualis sit vita beata perspectum habeat: primum disserendum est de vita beata. Qua quidem non cognita, g ramus etiam optimam rempublicam eiusque gubernationem. I. 45.

Quaestio de optima uia qu-m privata insulorum hominum tum publica totius civitatis quum in Ethicis uberius instituta sit, hoc loco paucis absolvitur. Vita igitur privata et publica in honeste agendo κεια πραττειν eS posita. Honeste autem agere et iuSte, fortitor, prudenter, continenter agere idem St. Si enim Vivere secundum virtutem, qua sit bonis externis ita instructa , ut possint hο-nestae effici iactiones. ι ετ αρετῆς κεχορπωἐνζς π τοσουτον ἄμευ ετεχειν τῶν κατ αρετην πραξε ον Pol. II. i. Unius autem hominis vita optabilis et totius reipublicasI Eum quidem Iocum, qui est in Pol. VII. s. καθ απερ γαρ ειπομεν,

ενδεχεται και παντας κοινωνεῖν παντων, και μουν παντας πάντων ita

τινάς τινων, non dIV. 15. sed ad II. I. pertinere, contra Goetilin-gium iam commemoravimus 3 36.

103쪽

quum eadem sit, beatitudinem etiam totius vitati et singuli hominis eandem esse neceSSB St. His quidem expositis, philosophus tamen ad propositum accedere nondum potest. Magna enim persolvenda quaestio est utrum vita praestantior et optabilior sit publica an privata Ir0τερος αἱρετωτερος δέος υια του συι ι-π0LTευεσθαι καὶ κοινωνεῖν πολεως ν φιαλλον ὀ ξενικος καὶ τῆς πολιτικῆς κοινωνέας ἀπολελυμμος). st autem de hacro copiosa disputatio, qua quidem nihil apud ullum scriptorem subtilius, nihil praeciarius Pol. VII. . . . .

Οytigna respubtie quomodo natura signatur

g. 46. Sine rebus necessariis χορζWqe virtutem olere nec singuli homules casunt nec tota civitas. Optima autem respublica gerenda et gubernanda est secundum virtutem. Quaro prius do rebus necessariis s. do conditionibus si ποθέσεσι dicendum est, quas natura suppeditari oportet optimae civitati, quam ei quid legislator impertire debeat, quaeri possit. Omnes igitur res naturales describit, ac si optio data sit ita tamen, ut nihil sit δυνατον Continentur autem eae quattuor potissimum locis et quasi sedibus: I. et II hominum coetus quantus ad optirliam rempublicam constituendam necessarius sit et qualis; III et I qualis et quanta necessaria Sit terra, quae ab optimae reipublicae civibus incolatur. Primum igitur civium numerus talibus finibus ireum- scribitur, ut optimae civitati quinam sit iustus definiatur, quinam nimius, quinam iusto minor. Deinde de terrae ac

regionis disserit magnitudine, natura, opportunitate post capite VI de optimi oppidi situ ad mare, de portubus, eo-

104쪽

piis navallinis Delii lue ad quaesiti meri de hominibus ro- versus, quales optentur et requirantur ad umbrat. Ad optimam Dur rempublicam ess vel maxime idolieam Grae-- eorum gentem, quae et iracunda sit et mente praedita. Europae enim incolas irae quidem esse plenos , mentis autem expertes. Qui in Asia habitent, eos esse mentis participes, irae non item Pol. VII. -τJ. Eis rebus expositis, quarum effectrix ortuna et natura est, deinceps dicendum est, quid praestare legislator debeat, ut respublica evadat optima.

Optima re ubrica quomodo Geuislatore constituatur u πολιτεία ἡ αριστο γίνα πεφυκε γίνεσθαι Ἀροπον καὶ καθίστασθαι πως Pol. III. S. .

De civitatis descrIptione.

0naestionem do constituenda optima civitate ita pax-titne, ut civium vel civitatis descriptionem prius proponat, deinde urbis Civitatem igitur qui describere et constitueν vult, et quaenam eius sint partes primum sciendum est. eque enim omnes, quibus civilis ommunita carere quidem non potest, ideo eius socii κοινωνοι hilbendi sunt.

duisquis igitur optimae civitatis snem vitam beatam secundum virtutem consequi potest, civitatis A partieeps est: qui non potest, quamVis ut eum ad finem alii perveniant necessarius sit tanquam instrumentum iso τουτου ,εκεν , tamen reipublica pars non est. Iam ut perspiciatur, ex hominum generibus quaenam in civitatis partibus reponenda sint, in universum quaeritur, quae genera et quot reipublieae sint omnino necessaria. Quod quidem cognoscitur ex variis operibus. Sunt igitur agricolae, artifices, milites, divites, sacerdotes, iuris disceptatorem κριταὶ των ἀναγκαίων' senatores κριταὶ των συμφεροντων, βουλευτικοι . in quibus omnibus quinam in civium numerum recipiendi sunt ot

105쪽

quae eorum opera unum in hominem conferri possunt Quum optimae reipublicae civibus consentaneum ait bene beatequo vivere Secundum Virtutem: omnes necesse Steivitate arceantur, quorum ait vita ignobilis virtutiquo contraria. Atqui ita comparata vita artificum est et agricolarum. eque ver fieri potest, ut qui iuVenes vitam agrestem degeruiit, aetate procedente cives OxiStant persecti. Perlaeta enim virtus requirit otium et exercitationem. Μilites vero, iuris disceptatores et senatores, qui inprimis sint reipublicae participes, eosdem esse Aristoteli placet, neque tamen omne aetate eosdem Νoque enim qui arma tenent semper parere Volunt est autem in eorum potestato civitas. Duare qui virili aetate militos suerunt armis depositis, iudices constituendi sunt et senatores. idemque agros OSSideant portet omnesque copias. am agricolae atque artifices, quum consilii sint, iudicii armorumque expertes necessarie aut servi sunt aut barbari aut περέοικοι. Sacerdotes denique ex eis deligendi sunt, qui munere reipublicae administranda . Se abdicarunt. Ergo artifices, agricolao, θῆτες necesSarii quidem reipublicae nec tamen eius

partes. In partibus igitur ei soli numerandi, qui rempublicam gerunt, iuris disceptatores, militeS, Senatores. Iam vero eius . quod in II. . dedit praecepti non immenior, testimoniis ex historia petitia illam quidem militum Severam ab agricoli Separationem non a se esse inventam comprobat. Postquam ei sine quibus civitas neque nasci nequeeSSe unquam poteSt, u quisque loco dispositi sunt, restat ut de agris distribuendis dicatur et de agricolis. Possessionem igitur agrosque osse et haberi vult privata. Sed usus ea reddat publica. Συσσέτια item publica esse vult,

ut ea quae ad deorum cultum Conseruntur. Quare agrum

totum partitur primum in publicum et privatum publicum dei in partes duas, ut ex altera parte Sumatur, quod ad συσσίτια, ex altera, quod ad cultum divinum necessarium

si Agrum autem privatum ita distribuit, ut civium cuique

106쪽

g. 48.

De descriptione urbis.

Postquam de civitatis situ maxime optabili pauca praeposuit, disserit de locis munitis, de domorum exaedificatione et continuatione, de moenibus. Deinde describit, quomodo instituendis συσσιτloic aedificia commodi SSime construantur, qui ordinanda sint rara, gymnasia, praetorium. Ceterum eiusmodi res quum ad disponendum non dimciles sint, latius explicandae non sunt.

His quidem ita explanatis, quod sibi proposuerat Aristoteles edocuit, quomodo natura ferat, ut optima respublica existat et a lesislatore quibus legibus consumatur καθίστασθαιJ. Iam transgreditur ad id, quod in III. 18. significavit cos. g. 53. VIII. IX.) rem'ublicam sytimam eadem componi συνίστασθαι) ratione, qua vis evadat bonum σπουδαῖος).

m. Optima respublica qua ratione ex singuΙis civibus bonis σπουδαίοις com Ponatur. sive singuli cives qua ratione boni σπουδαῖοί reddanιur.

g. 49. Ex quibus civibus et ex qualibus optima respublica componenda Sit dicturus, primum commemorat dua eSSeres, quarum Sit habenda ratio. Unam, ut finis proponatur Verus et iustus alteram, ut exploretur, quibus homines finem consequi possint actionibus Optima igitur reipublicae, in qua vitam cives degant beatam vel maxime, propositam esse ait beatitudinem. Haec ipsa autem cernitur in ἐνεργείgvirtutisque usu persecto Simpliciter D. Virtutis quidem χορζ-I Per mihi mirum visum est, quod . . et in cap. IX. Aristotelos ευδαιμονίαν eisdem verbis definivit, quibus usus est scriptormor.

107쪽

-- - μα quae civitati ne fossarin est proficiscitus a sortima Mounda virtus Vero ipsa perflet non fortuna potest, sed sola scientia ac voluntate. Iam autem quum ea ei vitas virtute praedita sit, in qua singuli eam cives colant videndum est, quibus rebus Singuli reddatitur σπουδαῖοι. Fiunt autem homines boni, ut iam in thicis dictum est, natura, consuetudine, disciplina λογψ' . Quale cives natura esso oporteat, Supra sati explicatum est. Consuetudo autem et disciplina ad bonitatem Vel maxime valent, quum cives educentur et discant, tum assuescendo, tum audiendo Pol.VII. 13. .

s. 50.

uuemadmodum ives educandi sint, ut σπουδαῖοι vadant.

De consueseendis erudiendisque civibus rit disputari non poterit, nisi fuerit dis piatum prius, utrum qui imperent et qui pareant eodem modo educandi Sint, an alio. Qua quidem quaestione instituta, de educatione disputaturus primam quis si optima vita finis docet. Quum igitur ultimum sit et extremum id, ad quod alia reseruntur vita autem discedat in otium et negotium, in bellum et pacem; πρακτα vero partim sint necessaria et utilia, partim honesta finis sunt otium, pax, honesta ad ea enim alia referenda sunt omnia. uare vituperandae civitateS, quarum instituta, ego totusque status ad bellum spectant et addmuinatum iu alios populos. Inde etiam manifestum St, quibus potissimum virtutibus optimae reipublicae cives praedit eas debeant Νam quum vita otiosa militari praestet, iustitiae et temperauita studendum est, quae domi,

in otio omniumque rerum abundantia magis necessariaosunt, quam militiae. Nec tamen ogligenda est fortitudo.

mgn. I. 4, νέργεια καὶ χρῆσ* ρετῆς τελεία , quum eam in Eth. Nic. I. 6. hoc modo constituerit: νυχῆς ἐνεργεια κατ αρετον, εἰ δε πλείους αἱ ἀσταί, κανὼ τλ μ α νον καὶ τελειοτατ γ In vii Euo. VI hasc

es eius definitis: χρυχῆς παθος ἐνεργ-x.

108쪽

Quam nisi cives colunt, ii servitutem redigantur necesse est. In otio autem qui vivunt etiam in philosophia peram ponent. Sed qua ratione fiat, ut illis virtutibus cives omnes excellant, iam videndum est. Quum igitur necessaria sit natura, consuetodo, disciplina de natura autem Supra Satis sit expositum de consuetudine et disciplina reliquum est ut dicatur Primum autem quaerendum St, g. 1.

Utrunt disciplina prius, an consuetudine Iiberi educandi sint.

Corpus prius gignitur quam animuS, an inu par quae habet cupiditates rationisque est exper priuS, quam altera quae rationis est particeps. Quare perspicuum est, corpori priorem adhibendam esse curationem animi gratia, deinde αλογν animi parti mentis gratia Pol. VII. 15.). Quum autem a principio legislatori curandum sit, ut quam optima Sint corpora, capite XVI. philosophus explanat, et qua aetate in matrimonium eundum sit et qualibus, quum maribus, tum seminis. Denique praecepta dare nouomisit mulieribus praegnantibus do aptissima vivendi ratione. g. 52.

De educandis infantibus usque ad aetatis annum V et inde a V usque ad VII.

Insantes iam a prima aetate assuefaciendi sunt quasdam ad res iniucundas id enim ad sanitatem consert et ad sortitudinem. Cavendum est autem vel diligentissime, ne pueri, qui usque ad annum VII domi nutriuntur, ex Servis inhonestum quid et turpe audiant aut videant. A quinto autem aetati anno usque ad VII. iam aptis quibusdam doctrinis imbuendi sunt. Duibus ita expositis, Aristoteles viam munit ad librum VIII., qui est de educatione adulescentium ab anno VII. Sque ad pubertatem et inde a pubertate S-que ad annum XXI.

109쪽

Censuit Coti ringius quaeation m de educatione ab anno V. usque ad VII esse mutilam. Quod ei concedendum esse non puto. Omnia enim praecepta de privata educatione usque ad annum, reserenda etiam sunt ad educationem per istud biennium Pol VII. 17. αυτην γαρ τὴν

ηλικέαν καὶ μεχρι ων πτα των ἀναγκαιον ικοι Γν θονὶ νεχειν ). Id tantum inter utramque aetatem intereSt, quod liberi ex vel septem annos nati aliquid docendi sunt, natuminores nondum Id ipsum autem explicatum brevibus quidem est verbis, sed integris: Λιελθοπιων δ τεον ριεοεε Tot T δυο siέχρι rcs επτα δεῖ θεωρου ηδν γίγνεσθαι τευν ιαθήσεων α δεζσει ιανθανειν αυTOG. Iulus libri ordinem et dispositionem inter omne conata verum esse et rectum.

I. 54.

De educandis adulescentibus ab aetatis anno VII. usque ad pubertatem, et a pubertate usque ad nnnum XXI.

In libri VII sne Aristoteles tres proposuit quaestiones; primam, numquid in optima republica instituendum sit de insantium educatione alteram, praestetne publica educatio privatae tertiam, qualem educationem eSse portea Primum igitur dubium non est, quin legislator nihil antiquius habere debeat, quam ut pueri recte educentur. Educati enim necesse est conctentanea Sit cuique reipublicae formae. Praeterea ut qui artes factitare volunt ad eas informandi sunt, ita etiam ad actiones honestas exercendi pueri et inestituendi sunt. Iam vero quum unus idemque Sit civitatis finis, con-Aequens St, ut omnium una Sit communis educatio publica. Hae de duabus quaestionibus Pol. VIII. 1.3. Sequitur quaestio tertia de educandi ratione. Quae quidem res magnam habet dubitationem. Est enim in incorto, quae discenda sint opera et efficienda, utriani virtutis

110쪽

militaris in educatione, an vita optimae ratio habenda ait, magisne mentia, an eius animi partis in qua sunt virtutes morales. eque ex eo quod communia est educatio quid-

qitam certi enici potest. Primum igitur utilibus ex operibus disci ea vult, quas

Sint neceSSaria, nec tamen a mnia, nec perfecte, Sed ita ut ne corpora depraventur, neve animi ad virtutem fiant

inhabiles. equo enim liberum hominem illiberalibus ) quibusdam artibus imbui dedecet, sed imbui tantum. Multum vero his in peribus valet, cur quid fiat et qua de causa. Adulescentibus autem traduntur grammatice, graphice, gymnaStice, musica Plerique musica se dedunt voluptati causa eam autem qui principes instituerunt discendam curarunt, quod natura ipsa requiritur, ut cives habeant quo utantur in otio. ac igitur arte liberi instruuntur, non quod ait necessaria aut utilis, sed quia liberalis est et honesta. Iam ad Ordinem, quem in eruditione tenendum esse dixit, respiciens adulescentes primus' γυμναστῆ tradi iubet, ut exercitent corpora, et παιδοτριβρ, ut ad opera instituantur Pol. VIII. 2. 3.). Adhibenda sunt autem xercitatione leves, ne corpora hominesve immanes vadant. Aliis vero doctrinis inde a pubertate per re annos imbuti et graviorem cibum Sumere possunt laboresque suscipere maiores Ρol. VIII. 4.). Iam ad quaestionem g. 55.

Revertitur, ut eius quasi ἐνδοσιμον faciat. equo enim muSica quam habeat vim et efficaciam, lacile perpendi poteSt, neque quam ob causam ei sit opera tribuenda constat, utrum ludi animique relaxandi, an virtutum moralium, an optimae in otio vitae causa. Sed quamcunque

1 Sic enim egendum esse videtur in PoI. VIII. 2.): Eori δὲ και των