De Aristotelis Politicorum libris dissertatio [microform] : quam...

91쪽

Optima, de bonis externis ae de civium edueation libris VII et III.

II. Primum argumentum ex re ipsa sumpsimus. Accedunt autem thicorum verba illa quidem firmissima: Θεωρηθέντων γαρ τουτων τάχ' αν μαλλον συνεδο φιεν καὶ ποια πολιτεέα αρέστἴ, καὶ πως καστλ ταχθεῖσα καὶ τισι νομοι καὶ ἐθεσι χρωμενζ. Ex ilibus iar supra g. 16.3effecimus, disputaturum Aristotelem do optima republica prius, quam do reliquis. De Optima autem civitate quum se dicturum pollicitus sit, Oeere debet ea res omnes, quas ab aliis qui de optima republica ScripSerunt tractata esSe Scimus, Veluti lege institutaquo optima, educationem, alim. Qua quidem in nos exposita esso videmus libris VII.

Sed dicat quispiam optimae reipublicae statum quidem

philosophum aut descripturum quam civitates reliquas, eius lege aut instituta non item. At id si verum est, quum domoribu consuetudinibusque omnis reipublicae εκαστος πολιτεέας praeter eum quam ante nominavit optimum diS-Serere velit, eundem locum in quaestione do optima civitate omnino praetermittet Quod tamen Secu So novimuru II. Eodem autom in consilio quod aperuit in Ethicis permaiiet etiam in Politicis Pertractatis eni in ocoonomicis, ita librum II exorditur, quasi disputationem de optima republica iam libro ait sequenti aggressurus. Ἐπεὶ δε προ- αερου ιεθα θεωρῆσαι περι τῆς κοινωνέας τῆς πο

So. περὶ τῆς κοινωνέας τῆς πολιτικῆς , κρατέστηκ τ. J Aristotelo igitur consilium illud quod ceperat aut

92쪽

mutavit, aut libro ipse alitor a pleriqtie viri critici ontinuavit. IV. Hue accedit, quod in libro I. scriptor Sine controversia magis id curat, ut quid in optimam rempublicam dat aut non cadat, essciat potius, quam quid iiii reliquas. Plerumque optimae civitatis, quae libris VII et Vlli.

scribitur, rationem habet, reliquarum non item. Quae laudantur aut reprehenduntur, eorum nonnulla tum demum accurate et omnino perspicies, quum pertractaveri librum VII. Qua omnia aliter facienda erant, si libro III adiungerentur libri IV. V. VI. Idom sero illis de tribus quaestionibus dicendum St, quae ol. III. 1-14. continentur. Nam Si prius de ceteriseivitatibus suisset disputaturu , ea omnes praecipue Vero primam cur non aliter instituisset , explicari nullo modo poteSt. V. Praeterea in libro I. vestigia quaedam exStant, Xquibus non sine magna probabilitate colligi potest, ab Aristotele libros VII et VIII. antepositos esso libri II V . In capite enim VI quaestionem do agris partiendis in alium locum disserens, his quidem utitur verbis simplicibus: Aiacie περὶ sιεν τουτων πως ἰομεθα βελτιον αν χειν λεκτέονυστερον. Qui quidem locus os in ea ite X. libri VILPaulo post quum in libri V. eam. m. sqq. de ποῖ ιτεέgquam vocant disputationem proferat, unum Verbum στερον non satis isse ratus, adiungit alia XJ s εν υν ου ἐκ δημοκρατίας καὶ μοναρχίας δεῖ συνισταναι τὴν To Πυτην πολι-

οταν επι βαλλη περι τῆς τοιαυτης πολιτείας ησκε φις. Uterque locu quid demonstret et quam neceSSario, facito intelliget, qui Aristoteli in hac re et onSuetudinem gnitam habet et accurationem. Nam Vocem στερον adhibes ad significandum alium eiusdem disputationi locum. At alius disputationis oeum si Significat, alia solet orba aut adhibero aut adiung- Ceterum ex verbis ipsis ταν

93쪽

- οι - ἐπιβαλλη περὶ τῆς τοιαυτης πολιτείας ζ κεχρι effiei aliquid posse putaverim. Sod quaeramus ostigia alia. Ultimo

in capite VIII haec sunt: αλλυἈν γαρ εστι και ρ ῶν, quibus indicare olet os locos, qui tractantur magno pati interposito. Illa verba autem pertinent ad Pol. V. 3. et P. quae si retinendus esset librorum ordo, in eadem essent Politicorum

parte. Idem cadit in ea, quae sunt in capite X τὴν 7Γρος τους αρρενας ποινὶ σας ιαλέαν, περὶ ζ εἰ φαυλως ξ μῆφαυλέως τερος σται του διασκέψασθαι καιρος quibus eiusdem libri V. significat capp. X et XI. Aristoteles igitur his sibi locis aut non constitit aut alium instituit librorum

ordinem.

VI. Iam ad ea argumenta transgrediendum St, quorum plurima iam ab aliis in medium prolata sunt intima igitur respublica per quos restenda sit, investigat Aristoteles libri III parte ultima. Quid autem 'monne perget de optima republica disputare eiusque exponere leges, instituta, disciplinam ' Quid tam a san Ordine, quid tam a recta disputandi ratione abhorret, quam primum de Utimo mu-bliea dicere, deinde ea dis 3utation temere praecisa, de reliquis inualibus i. e. alia de re diversa, tum his interpositis,

reverti ad ops iam rempublicam, eamque quaestionem ad finem perducere. Hoc in Aristotelem certe cadere non potest.

VII. Iam ad caput XVIII pervenimus. Cui compluria insunt argumenta, quae primus indagavit partim Conringius, partim Hilarius, partim Spengelius. Sed ad rem ipsam accedamus. Illo igitur capite Aristoteles probabilium rerumpublicarum eam optimam eSSe dicit Cui praeSint optimi, sive status sit regalis sive optimatium, in quo alii possint obtemperare, imperare alii omnia referentes ad vitam optimam προς τήν αἱρετωτατην ζωννν). Optimae autem reipublicae civibus quoniam προς τὴν αἱρετωτατνὶν ζωὴν omnia referenda sunt, inprimis ea quae sit Sciendum St. Ergo primum instituenda disputatio est

de αἱρετωτατρ ζωῆ. eco autem tribus libris interpositis, in libri II exordio ita legimus Περὶ πολυτεέας ὀνυώλλον τα

94쪽

ποιήσασθαι τον προσήκουσαν ζητησιν αναγκη διορίσασθαι πρωτον, τις αιρετωτατος βέος. Deinde sequitur de vita optabili disputatio ipsa, quam proximam post librum III foro demonstravimus. Illis autem in Verbis id quoque memoratu dignum iudico, quod Aristoteles, quum Supra ScripSiS-Set ιρετωτατ 7 ζωή, ne eadem offenderent, hoc loco posuitaιρετωτατος βέος ).

VIII. In eodem autem eapit haec sunt: duum viri boni virtus eadem sit cum eius Virtute, qui in optima republica civis Sit, eandem esse rationem, qua qui vir bonus evadat et optima componatur civitas, quum optima civitas constet ex bonis civibus. Quare et educationem et con-Suetudinem eandem esse, qua quis vir bonus reddatur et ei vis Optima reipublicae. Hi igitur verbi et quam Secuturus sit in disputatione de optima civitate viam et rationem demonstrat, ostenditque Se civitatem quasi a prima

aetate educaturum. Haec in libro III. libris ver VII. et VIII. ingreditur eandem quam monstravit disputandi

viam.

IX. Tum dicit haec Λαυριηιενων δε τουτων περι τῆς πουτεέας ἐδη πειρατεον λεγειν τῆς αρέστης τένα πεφυκε γένεσθαι τροπον καὶ καθίστασθαι πως Aristoteli igitur propositum fuit, ut doceret, optima reSpublica et quomodo

natura riretur et qua ratione constitueretur. Etenim verbo γένεσθαι Significantur ea, quae ex natura requiruntur terrae et hominum, optimae reipublicae civibus ad bene beateque vivendum

95쪽

necessaria Verbo alitem καθίστασθοι ea declarantur, quae praestar debet legislator Aristotelis autem consuetudine cognit B praeit OscimuS, quanquam civium educationem prius commemoravit, eum tamen prius dicturum, quomodo optima respublica et natura fiat et constituatur. Hoc argumentum

quantam habeat probandi vim ex libro VII. perspicietur. X. Sed quod ex X argumenti ratione intelligitur, libro III. continuandos esse VII et VIII., id ut vel oculis cerni poSSit, fortuna factum est non adversa. In fine libri I I haec legitur enuntias pars αναγκη δη τον siέλλοντα περὶ

bum quod dicimus praedicatum. Septimi autem libri initio

haec Sunt περι πολιτεέας αρέστζ τον ζέελλονΤα ποιησασθ'αιτην προσηκουσαν ζήτησιν αναγκλ διορισασθαι πρίοτον τις αἱρετ υτατος βέος Subtiliter autem coniecit Spongelius Verba αναγκy δῆ .... σκε φιν scripta fuisse in paginae sine, in initio vero sequentis paginae haec διορισασθαι πρc0TOνοις

αἱρετωτατος βίος Quae interpositis libris V. U. I. a

priore enuntiati parte Seiuncta, hi verbi Suppleta sunt Περι πολιτεέας αριστζς ονυιελλοντα ποιησασθαι τήν προσήκουσαν ζήτησιν ἀνάγκV. Quae quum necessaria esse Viderentur, inter scriptoris verba recepta sunt. Huiu coniecturae probabilitati id quoque accedit, quod τύσις vox Aristoteli minus usitata est 3I. XI. Iam transgrediamur ad libro IV. V. VI. Primum autem quaeramus, qua ration libri II et V inter sonexi sint et apti, si inter eos deesse nihil statuamus. 1. brum igitur tertium mequitur in quarto prooemium. Quod

96쪽

quidem quum primuin emerem ne inter librum tertium et quartum quidquam desiderari suspicarer: alia omnino monintellexi, alia per mihi mira visa sunt Relegi: et idem milii accidit, nisi quod multa non mira ut ante, Sed inSolentia nedum absurda visa sunt Etenim Maniscatum est prooemium eo conSilio libro IV. praepositum OSSe, ut et declararetur, cur de civitatibus perniciosis adiungeretur quaestio, o quaenam re tractarentur et quomodo, et cur ita

disponerentur. Sed quid est, cur prooemio, quod proXimum legitur in fine libri Suporioris, novum addatur planeque di- ver um g Aristoteles quum in priore prooemio se dicturum pollicitus sit, civitas optima quomodo et natura oriatur et a legislatore constituatur: quid est quod in altero Visequentis disputationis locos enumeret, quibus ab Optima civitate nihil magis alienum cs. Ol. U. . . . . XII. Sed consideremus iugula. In Ol. IV. i. igitur

neque πολιτικῆς cum exercendi arte comparatio, neque disputatio de politici offici et opere iuste intelligi potest, nisi qua sit optima civitas, intellectum fuerit priuS. Νο-que habemus quo reseramus hanc Sententiam: ου γαρ ιι

νον η αριστ ζ δεῖ θεωρειν αλλα καὶ την δυνατήν, ομοιως δε καὶ τὴν ἡ ω καὶ κοινοτερα απασαις. Idem cadit in ea, qua de legibus in I. capitis no dicta sunt. Neque recte litterpretari poteris eiusmodi enuntiata Ol. IV. 1. 6 γαρ καλλιστα πεφυκοτι καὶ κεχορ γζμενεν σω/ιατι τλοῦν αριστζν ασκλησιν,ἀναγκαῖον αρμοττειν et ibidem νυνί οἱ μεν τὴν ακροταινὶ καὶ δεos ιενην πολλῆς χορζγια ζζτ0υσι μονον et Ol. IV. 2. βουλεται γαρ κατερα και αρετὴν συνεσταναι κεχο- ρζγζμ ενζν nisi legeris, quae Ol. VII. 13. etc. Sunt de eis robuS, quas optimae et Uitati natura et fortuna suppeditari

oportet.

XIII. Iam dicendum est de cap. I. verbis Ἐπεὶ δ' εντῆ πρωτ' μεθοδ ρ περὶ τεὼν πολιτει ν διειλόs εθα ρει μεντ- ργας πολιτείας, βασιλεέαν, αριστοκρατέαν, πουτεων, τρεῖς δ τας τουτων παρεκβάσεις, τυραοίδα με βασιλειας,

97쪽

οιγαρχίαν δε αριστοκρατιας, δηιιοκρατέαν δὲ πολιτεέας καὶ περι με αριστοκρατέας καὶ βασιλεέας ει ρηται το γαρ περὶ τῆς ρίστζς πολιτείας θεωρῆσαι

σταναι κεχορνῖγλγιιεν πιν σι δε et διαφερουσιν αλληλωναριστοκρατια καὶ βασιλεέα, καὶ ποτε δεῖ βασιλεἱαν otiiζειν, διωρισται προτερον, λοιπον περὶ πολιτεέας διελθεῖν ζ τψ

τεέων . T. λ. Verba iii medio posita ad VII et VIII libros retulerunt Onringius, Barth Hilarius, alii recte. Do optima enim republica et de aριστοκρατέα et regno disputare idem At dictum autem est de αριστοκρατέ et regno, ergo etiam de optima republica De Optima autem republica disserere constituit in suo ibri III et revera disseruit libro VII. et VIII. suum autem hoc loco significetur, ea de re quae libris VII et VIII tractatur iam dictum esse efficitur ante hunc locum libros VII et VIII ponendos esse. Quae argumentatio

κεχ0ρζγλὶ ιεν N, Virtutis enim χορζγέα qua Sit exposuit Iibro VII. Quod olimannius quae istis verbis Siguificantur omnia legi in tertio libro putavit, male eum Aristotelis verba intellexisse neque cognitam habuisse citandi consuetudinem, recto ait Spengelius. Ad libri tertii ultimum reserenda quidem sunt verba ετ δε τέ διαφερουσιν αλλζλων αριστοκρατέα

καὶ βασιλεέα, καὶ ποτε δεῖ βασιλεέαν νομέζειν διωρισται

προτερον. At Ver ea quae praecedunt: καὶ περὶ ιεν αριστοκρατίας. . .. κεχορ γη ιενζν ad tertium librum pertinere nullo modo οSAunt nec ad eius partem priorem, in qua de tribus quaestionibus dictum est, nec ad poSteriorem. Is autem Aristoteli mos est, ut qua de re Superiore loco locutu Sit, eam si commemoret, anteponat rebu alii prius quidem tractatis.

98쪽

ἐν τοῖς περι τῆν αριωτοκρατέαν τῆς ριστοκρατιας εκεῖγα διερλos εθα κ ποσων s ερων ἀναγκαιων set πασα πολις. Qui nusquam eserri potest nisi ad Ol. VII. S., ubi neceA- Sariae civitatis dinumerantur partes. Quodsi quispiam librum VII. περὶ τῆς αριστης πολιτείας, non περι τῆς ἀριστοκρατιας scriptum esse contra dixerit is Secum reputet, optimam librio II rempublicam non esse regnum Sed Ptimatium statum, eum tamen ex quo rogi iam OSSit existere.

Wolt malinius vero illis verbis significaν opinatus est libri III. eaput XII. Goetilingius capita VII et VIII. utroque autem loco nequo de necessarii civitatis partibus disseruit Aristotele neque περὶ τῆς ἀριστοκρατιας, Sed de altera et tertia quaestione fcs. g. 39. 40.3. Cum hoc loco copulandus est alius, qui solus quidem non magnam habet argumentandi vim , coiitulictus tamen cum hoc sane aliquid valet. Est autem hic: ol. IV. 7. υριστοκρατιαν 1 εν ουν καλῶς ἐχει καλεῖν Ἀρ ης διηλθοφιεν ἐν τοῖς πρωτοι λογοις i. e. in libro III et VII. , την γαρ ἐκ gων αριστων πλῶς κατ' ἀρετην πολιτεέαν καὶ μύπρος ποθεσέν τινα γαθων ανδρων μονον δίκαιον προσαγορευειν ἀριστροκρατια fef. Ροl. I L i. quae de optima republica dixit et de civitato ἐξ noctεσεως

XV. Locum tertium, qui ad librum V II reserendus St, recte adscripsit Barth Hilarius Pol IU. 4.): To αυτον δετροπον καὶ των εἰρημενων πολιτειῶν καὶ γαλα πολεις υκ ἐξ ενος αλλ' ἐκ πολλis συγκεικιαι μερων, σπερ ειρ ται πολλα κις Aristoteles deinde civitatis partes dinumerat eadem fere ratione, quam Accutus est ol. VII. . . oett- lingius et Wolimaunius hunc locum ad librum III reserendum esSe CenSuerunt. At vero reipublicae partes quarum Ol. IV. 3 et . mentio est et eae de quibus in libro III. quaestio est plane alia sunt et inter se diversae. Verbo πολλάκις autem philosophus utitur, quod de eadem re et

Ροl. Ull. 3. dixit et I U. 3. XVI. Ac de is libri IU. locis, qui do rebus quae in

99쪽

-- 'o libro VII. leguntur antea dictum esse declarant, abis ut arbitror exposuimus , Iam vero si animum adUertero volueris, in libris V. UI. nonnullis locis res iam ante in libro VII. tractatas commemorari Senties. Quodcunque offendo exemplum, apponam. Ol. IV. 11. philosophus Eoptimae reipublica educatione loquitur, quasi ex libris VII. et VIII. lectores qua et qualis Sit cognitum habeant. Νeque vero id nullius est momenti, quod trium librorum ne ullo quidem loco quidquam distulit in libros VII et VIII. Hoc quidem argumentum quamvis it quod vocant negativum, aliquam tamen habet probandi vim. Quod certe non negabit, qui quoties apud Aristotelem reperiantur huiusmodi verba: στερον ερουι εν, recordatu erit.

XVII. Sed pergamus ad libros VII et VIII. Iam de

eis locis, qui in III. IS. indicati tractantur libris VII et VIII., satis letum est. Quare totam rem pauci absolvamus. Primum igitur ab Aristotelis more dici vix potest quantum

I Barth. S. Bilarius et eum qu secuti sunt duobus libri IU. locis aliis AristoteIem ad libros VII et VIII respexisse arbitrati sunt. Unus est in Pol. IV. 1. uo quidem capite explanatur, quinam sit status plerisque conveniens civitatibus τις αρίστη πολιτεία ταις

λεπον δειν. uibus verbis quum disputatio concIudatur, quae

fuerit doletoτη πολ τεία ταῖς πλείσταις πολε σι o. voce αρίστο

πOLτεία et διωρισμέν' τῆς αρίστος intelligenda sunt non de optima republica simpliciter sed de ea quae plerisque est Optima. - AIter

στον εἰπεῖν. uuare locum utrumque non esse ad Ithros u. et VIII. referendum, contra ilarium recis defendit olimannius.

100쪽

omnino non sit coniunctus. Lectoribus enim ne quid praeter exspectisttionem veniat, Aristoteles quid scripturus sit indi-- ear solet. Hoc autem loco si perlegeris libro IV. V. I. . ita offendes septimum, ut ros e coelo lapsa tam inexSpectata venire non possit. At vero si libro III. continuantur

VII et VIII., quam apto, quam praeclare VIII et I U. interae eoniunguntur illo quidem prooemio, quod est in quarti initio. XVIII. Praeterea Aristoteles ubicunque in libro VII. de rebus disputat, qua easdem in Iibri IV. V. UI. proseri, ita disserere mihi videtur, quasi ea primum attingat. Mirum id quoquo est, quod in ol. V l. 8 lectorea delogare praetermisit ad IV. 3. et . et ad VI. . in Pol. VII. 14 ad . 1 aliis locis septimi ad alios quarti quiuii, Sexti. De uno loco VII. . postea dicturi Sumus. Libro igitur III. contiuuandos esse VII et VIII. indi- eaut thica, significat oliticorum liber II., edicit libri III. par et prior et posterior, clamat eiusdem libri finis ut suum in Ioeum restituantur libri II et VIII quam maxime postulant ipsi et quartus, quintus, Sextus. At vero quod tot tantisque munitum videmus argumentis, id paucis quidem verbis labefactari vel omnino everti opinati ei sunt, qui contra dixerunti Iactant uim quasi quoddam firmamentum, quod superare nulla omitargumentorum vis aut copia, verba haec Pol. VII. 4.):Ἐπε δε πεφροιμέασται τα νυν εἰρημενα περι αυτῶν καὶ περὶ ci αλλας πολιτείας , μῖν τεθεωρηται προτερον, αρχὴ των λοιπῶν εἰπεῖν πρῶτον ποέας τινας δεῖ τας υποθεσεις εἶναι περὶ τῆς μελλονσζς κατ ευχὴ G εσταναι πολεως. Difficultates quae inde oriuntur omnes removeri existimavit Conringius, si ad librum III. και περι α αλ-λας .... προτερον Verba referrentur. Sed id fieri nequit. Μaximae autem difficultates exstabunt, quocunque verba

illa quidem pertinero dixeris. Disseruit nim Aristotcles do optima vita, eamque disputationem finivit ita: τι μεν