De Aristotelis Politicorum libris dissertatio [microform] : quam...

131쪽

De V et VI. Iibrorum ordine.

In milibus et codicibus et editionibus quum usquo adiaοStram aetatem liber, do erumpublicarum mutationibus legeretur ante sextum, qui est de constituenda δημοκρατέ 3 et λιγαρχίg: primus exstitit Barth. Hilarius, qui librorum ordinem communiandum esse diceret. Eius autem Sententiae No socios adscripserunt Wolimannius, Koppius, Leonti Speu- gelius, Stahrius ), alii. Contra disputaverunt orchliam-merus I. c. et scriptor dissertationis, quae S in , Iall. I.iti. Zeit. 839. ro. 198. sqq. Iam vero argumenta, quibus doctissimi viri illi suam muniverunt sententiam, μseramus, examinemu et augeamu rationibus quibus poterimus noviS.I. Primum igitur argumentum idemque gravissimum eat in ea rerum dispositione tractandarum, quam in IV. 2. Aristoteles descripsit ipse μιν δε πρῶτον μὲν διαιρε-

τας - πολιτεέας, εγο δε δημοκρατέας τε καθ' καστον εῖδος καὶ πάλιν λιγαρχέας Τελος δε, πάντων του ζωνοταν ποιησέυμεθα συντ ιως τὴν ἐνδεχομένην 3 ινεέαν, πειρα-τεον πελθεῖν τένες φθοραι καὶ τίνες σωτζρέα των που- τειων καὶ κοινῆ καὶ χωρὶς καστης καὶ δια τινας α&lας ταυτα μάλιστα γένεσθαι πεφυκεν'). Quam rem priore loco posuit,

est probabilium rerumpublicarum. Sed πολιτεία ideo status esse non potest optimae civitatis, quin in optima cive qui ad rempublicam accedunt omnes omnibus debent excellere virtutibus. Totus autem popuIus A. cives omnes ut sint omnibus virtutibus praeditit, nunquam usquam evenit cf. Pol. III. 17. at vero ut ad communem utilitatem referant omnia, sane quidem usu venit uuare oeyαῖς in civitatilius πολιτεία est recte no merito, quamvis rebo. τάτη civitate aberravit. I LI. citi. s. 43.2 mo δε παντων τουτων ταν sic distinguendum esse putavi a Bek-

132쪽

eam libro explicavit seito, quam fore materiorem promisit, eam exposuit libro quinto. Haec ad expediendum sano imcilia. Susceptum enim eonailium AriStotelem mutasse dicero nec licet nec decet. Quod si fecisset, aut libri quarti verba commutaturus suisset aut id se abiecisse consilium quod ante ceperat Significaturus. eque locum illum dicere eorruptum ausim. Quare est codicum Scriptura retinenda; mutanda librorum eonSecutio. II. Et prosecto illam quidem duorum librorum commutationem necessariam esse demonstrat earum, quae in ultima Politicorum parte Sunt, rerum omnium distributio. Primum enim Aristoteles in libro IV. dinumera δημο κρατέας et ολιγαρχιας mecies. Deinde αριστοκρατέας generibus ullatis, explicat quomodo et OnStituantur et componantur ἀριστοκρατία et πολιτεέα quibusque conveniant. Tum ad quaestionem de λιγαρχι δ et ζsιο κρατέ reversus,

quibus sint insulae earum Species accommodandae, Stendit. Scriptor igitur qui iustam distribuendi sanamque rationem aequitur, quid illis rebus eontinuabit. Pei sciettio

inceptam de ὀλιγαρχιρ et δηι ιο κρατέρ disputationem

Nonne qua ratione eae civitates constituantur docebia Disputationem de re diversa i. e. de omnibus civitatium formis

num suscipiet prius, quam de δημοκρατέ P et ὀλιγαρχίρ quaestionem ad finem ierduxerit III. Iam pergamus ad ultima libri IV capita uibus eius qua aequitur disputationis continetur principium αρχ J.

vero τέλος δε πάντων τουτων, ταν dissentiens. Pronomina παν- των τουτων ad vocem μνείαν retulerim, quae genitivo Vacua esse non potest. Si quis Statuerit a verbo τέλος pendere παντων τουτων,

is dicat oportet, alterum qui ad μνειαν pertinent deesse genitivum. Contra Ho genitivum non requirit, quia quasi quaedam est coniunctio. Verborum autem collocati ea quidem neque apud Graecos est inusitata neque apud Latinos postrem horum omnium si fecerimus menti Irem

133쪽

αυτῶν Diuuerit autem Aristoteles do coiicilio, magistratibus, iudiciis. Quibus diserepantibus, discrepant etiam remimpublicarum sorinae. Ita vero de eis disserit , ut eorum genus suum cuique rerumpublicarum generi quasi attribuat. Duas res quid ad librum V. de civitatium ommutatione, interitu, conservationo At vero libro VI. do constitu dis

δημοκρατέως et λιγαρχίας negari non potest id ipsum osse principium maxime idoneum sceρχν προσηκουσαν ' Quae quum ita Sint principium ab ea re, cuius est principium, disiunctum esse dicimuS. IV. Sed quod tria illa capita demonstrant, Iocus quidam qui eis inest tam manifeste declarat, ut qui at-inuto animo legat eum id sugere ullo modo possit. Est autem hic Pol. IV. 15. οἱ 3 εν υν τροποι τῶν περὶ τὰς αρχὰς ogotho τον αριθμον εἰσι καὶ διηργκται κατὰ τὰς πολιτει- ουτως' τίνα δε τίσι συμφέρει καὶ πως δεῖ

γένεσθαι τὰς καταστασεις, αρια ταις δυνάμεσε

των αρχάδν καὶ τένες εἰσιν, σται φανερον. uao verba quasi quandam dispositionem praeposuit sequenti disputationi. Intelligi enim eam voluit, quae est in libro VI. --τ et 8 do constituendi ολιγαρχέαις et δημιοκαρτίαις deque magiStratuum numero. uam primum autem huic se promiSso satiStacturum qcibus εσται φανερον indicaviti Id enim observasso mihi videor, disputationem quam statim

sit ingressurus eum significare verbis εσται φανερον, remotiorem autem verbis στερον ερουμεν vulgarem Iibrorum ordinem secutus, quaestionem quam XSpeetaScuiusque iam habea partitionem non prius offendes, quam perlevi libro quinto. V. Iam vero praecisa tria de quibus agitur capita osse videatur. Νeque enim Aristotele more conclusa disputatio Est. Unde Suspicio erat, caput XVI. Ss mutilum es. g. 63. Et profecto omnino non est integrum. AEtenim huius

134쪽

τακται πολιτείαν ειρζται προτερον. Quae quidem verba quum sexto eum libro non sint coniuncta eiu eXOrdium nullo modo esse possunt. Nam Aristoteles ut ad exordiendam novam disputationem res de quibus dixit complevi tur, προτασιν incipere Solet coniunctione ἐπεί Reveraeum idem hoc loco secisse video : Ἐπεὶ δὲ τετυπηκεν ιδ πλεέω δημοκρατέας οντα . . . Antequam ad librum V. transgredimur, commemoranda esse videntur Verba , quaBleguntur in Pol. U. l. γ ν δ αιτιαν στερον ἐν τοῖς περὶ τας μεταβολα των πολιτειων ἐρουμεν. Hi enim tam ac, curatis, tamque distinctis verbis Aristotele usus non suisset, Si quattuor capitibus interpositis, IV libro adiuncturus fuisset, de civitatum conversionibus. VI. Iam accedamus ad librum . Cuius confirmat ipsum exordium, librum VI ei esse anteponendum Περιμ ἐν Ουν των αλλων ων προειλos ιε' σχεδo' 'Aρηται περὶ πάντων ε τένων δε ιιεταβαλλουσιν .... σκεπτεον φεξῆς τοι εἰρχνάενοις Dictum esse ait de aliis rebus omnibus, quae sunt propositae in Pol. IV. 2.); quibus autem de ausis civitatos vertantur Se iam consideraturum.

At quum do constituendis otiγαρχίαις et δημοκρατέαις dicere sibi proposuerit, de rebus autem dictum sit omnibus ea etiam de re disputatum est. Quare liber VI in quo haec inest disputatio positus ab Aristotelo est ante thrum V. VII. In V. . leguntur haec I πλως δε σα ἐν τοῖς

ταυτα ci)ζει τας πολιτεέας. Nosuo nullo modo quidquam aliud hoc loco significare possunt, quam lege quibus civitates π0ιτεῖαι constituuntur. Quum autem dicat noti-τεως; non modo popularia genera sed etiam id quod vel ex vor-

135쪽

est. At vero liber sextus nisi collocatur ante V. de sola καλουμεννὶ πολ τε ές ante instituta disputatio est. VIII. Sequuntur autem in eodem capite: et πολ- λακις εἰρημένον μεγιστον στοιχεῖον, O ζρεῖν πονς κρεῖττον ἐσται To βουλοι ενον ην πολιτεέαν πλῆθος του μὴ βουλομενου tam saepius igitur dicit summum hoc praeceptum eSSO commemoratum. Quod si autem Politicorum libros qui praecedunt et capita perscrutari volueriS, eiuSmentionem non 8se videbis nisi uno loco, in ol. IV. 12. In Sexto autem libro non solum, ubi de constituenda δο-μοκρατic Sermo est, praeceptum illud prosertur sed etiam in capite V I. TH τε κτωρ εν TO Tis ζμα ι ετεχειν ξεῖναιτνς πολιτείας, τοσολον εἰσαγos ενου του δήμου πλῆθος διατου τιμη/ιατος ιιεθ' ου κρεέTTωες εσονται Tων μὴ μετεχοντων. Quos quidem loco Aristoteles memoria cnuit , quum scriberet πολλaκις. Praeterea ex reliqui verbis, quae

sunt in eodem illo capite, facile intelligi licet eum notia

de rebus dicere magnamque partem antea tractatis.

Ac de libri V I. argumentis quae dicimus positivis disputavimus. Sed hoc quanquam probandi vim maguam non habet, amo non miserim, quod ad librum I. ulla

omnino res in quinto reSerVatur. IX. Iam vero ad librum eXtum transeamus, cuius doenuntiato primo supra Sati ut arbitror disseruimus. Secundum et tertium autem nunc in disceptationem vocanda sunt.

1 De hae voce pote aliquid dicturus um.

136쪽

ἐπισκεπτέον παντων τῶν τροπω ταυτα γαρ συνδυαζομενα ποιεῖ τας πολιτεως παλλαττειν, στε αριστοκρατέας εολιγαρχικας εἶναι καὶ πολιτεέας δημοκρατικωτερας. εγο δε του συνδυα ιους, ους δεῖ με ἐπισκοπεῖν, ου ἐσκεμμενοιδ'εἰσὶ νυν duas orba quicunque libero animo et attento consideraverit, is ea proxinie OA disputationem de τροποις sequi sentiet atque intelliget. Itaque non est, cur hac dore longus Sim.

Praeterea Aristoteles, si in mediam disputationem dodr μοκρατιο et ὀλιγαρχιτ librum de rerumpublicarum depravationibus medicinisque inseruisset, orte libris VI et V. aliud praeposuisset exordium. Illud cur ita saceret, procul dubio aperuisset J. X. Accedunt libri I loci tres, qui eam in qua Ver-

πασιν ενταυθ α γαρ ἀφαιρουνται καὶ αὐτῆς πις αρχῆς την δυναμιν εἰς ino γαρ ἀναγει - κρέσεις πασας O-δῆμος ευπορῶν ιισθου, κώθοπερ ειρηται προτερον ἐν τῆ ιιεθοδqν τῆ προ ταυτης Anteceden autem qua hoc loco commemoratur disputatio non liber quintuAest sed quartus. Eius enim in capit XV. rem tractari eandem recte demonstravit Spongelius. XI. Est locus alter in capite IV. Λημοκρατιω δ'οουσῶν τετταρων βελτέ-ν με ζ πρααζ ταξει, καθά π ερ ἐν τοῖς προ τουτων λεχθ λογοις . . . Qui reserendus est ad U. . Quartum autem librum quoniam Seriptor Myeriorem λογους προ τουτων nominat in Sexto, inter eos quintus locum habere non potest ).

κ. . . maior esset argumentandi vis, si in libri initio egeretur. 23 iram quandam esse inter finem libri sexti similitudinem et inter

137쪽

XII. POL VI. 4: ετ δε καὶ τα τυραννικα κοτο- σκευον ματα δη ιοτεκα δοκεῖ παντα, λέγω δYIον αναρχέα τε δουλsi ν ωυτη ci εἴη μέχρι του συμφερουσα καὶ γυναικων o παέδων, καὶ το ζῆν πως τις βουλεται παροραν. Si libor quintus , ubi de tyrannorum artificiis

uberrimo letum est, proximo praecessiAset, verba τυραροικα κατασκευάσ/ιατα accuratius definiri necesse non erat.

XIII. Commutat igitur librorum ordine, liber quintus in finem removetur. Quem quidem librum si perlegere volueris, eoncedes Aristotelem ad hane Politicorum partem concludendam nulla de re disputare aptius potuisse quam de conversioninus civitatium, orruptionibus, medicinis. Quid enim Postquam dζs ιοκρατίας Otiyαρχέας, ἀριστοκρατέας tyrannidis genera o quot sint didicisti et quomodo constituantur nonne audire aves eadem quibus rebus aut depraventur ut conserventnr , Haec sero Sunt argumenta omnia, quibus qui sit verus librorum ordo, lucul entisSime domonstratum esso puto. At repugnant loci quattuor, quibus Acriptor ita loquitur, quas libro Sexto quintus praecedat. Ei tamen omnes

pro suppositiciis et habendi ot habiti sunt. am nod ipsius anctoria dispositio domonstrat, quod in libro quarto disputandi ratio confirmat, quod sexti libri ρχλὶ IV. 14. 15. 16 com-

παντων' recte Observavit Stahrius i. c.). Sed ex hac similitudine argumentum petere equidem non ausim.

138쪽

probat, quod erebris Iocis declarant aeripisris verba Iani sima, quod liber quintus testatur et sextus certo dissolvere id quattuor non possunt loe partim interpositi, partim depravati.

Iam quum constet libros V et VII. una cum VIII de loco Se demotos, non possum, quin meam de hac re proponam coniecturani Quam habeat probabilitatem, aliorum sit iudicium. De Oeo igitur remoti sunt libri II et VIII., qui sequuntur . II. . ex reliquis autem libri sextus. Unde colligi Potest eri voluminum numero libro I. II. III. uias complexos itemque libro IV. V. VI. Librum autem quintum unum vel plura continuerunt volumina, itidem quartum et Sextum. Quare numeravi librorum versus. Sunt autem in editione Belikeriana Oxon. libris I. II. III versus 3008;

libro IV. 1024 V. 12364 VI. 507. Uuum igitur volumen

Si habebat circiter versus 504, tros illi libri volumina implebant ex liber quarius duo, Sextus unum, quintus qui est ultimus duo et unius voluminis partem dimidiam. Sin autem uno in volumine erant versus 252, libri illi tres erant in XII voluminibus, quintus sere in tribus etc. Quae a ita erant, acillime seri potuit, ut iugulorum inter se librorum volumina ommutarentur'. Reliquum At, ut naeramus quattuor illis de locis, qui prius osse de depravatione civitatium et conservatione disputatui indieant. Primus est in ol. VI. 1. IDσαι suis sim διαφοραὶ καὶ τένες του τε βουλευτικου καὶ κυρέου τῆς πολιτεέας καὶ τῆς αερὶ τας αρχας ταξεως, καὶ περὶ δικαστηριων, καὶ ποῖα προς ποίαν συντετακται πολιτεέαν ετ δε περὶ φθορας τε καὶ σωτηριας των πολιτειων εὐπεσέων τε γένεται καὶ dici τινας αἰτιας ειρηται προτερον. Quibus in verbis primum ab Aristotelis consuetudine alienum est,

I De Iibris VII et VIII. nihil certi dici potest, quum quot ex eis versus exciderint, ellae non possit.

139쪽

quod res eodem numerantur quo explicatae sunt ordine Aristoteles enim comprehensionis partes suisset ita coniun-eturus: περὶ μἐν in φθορας τε καὶ προρέας ετ δε ποσαι διαφοραὶ καὶ τινες ειρζται, omisso Verbo προτερον Deilique negari non potest, qui verba ista interposuit imitatum esse libri IV locum illum quidem notissimum V. 2. Tέλω δε, παντων τουτων ἐόταν ποιησωμεθα συντροιέος τῆν ενδεχομένην μνεέαν , πειρατεον ἐπελθεῖν τένες φθοραὶ καὶ τένες ὐπηριαι τῶν πολιτειῶν καὶ κοινῆ καὶ χωρὶς εκαστης, καὶ δια τένας α&έας ταλα ι αλιστα γένεσθαι

περ εν τοῖς περὶ τας φθορας καὶ τα σωτν ριας των πολιτειων ειρηται προτερον Qua de re hoc loco Sermo est, eam in quinto libro nusquam esse affirmavit Hilarius. Reet Wolimannius contra dixit. Est enim in cap. IX. Verba autem καθαπερ προτερον, Sententia integra, possunt induci.

Tertius inest in capito IV. - δε τελευταlαν, δια τὰ

140쪽

διαμένειν φιν τοῖς νομοι καὶ τοῖς Θεσε ε συγκειμέννῖγ' αδε φθειρε ιν συμβαινε καὶ ταυτη καὶ τα αλλας πολιτειας ερζται προτερον τα πλεῖ set σχεδον Προς δε το καθιστανα ταυτην την ζμοκρατέαν καὶ Toν δῆμον ποιεῖν ἰσχυρον εἰωθασιν οἱ προεστῶτες το προσλαμβανειν, τ λ. Verba quibus liber V citatur Supervacanea esse facile sentiet, qui Senientiarum coniunctionem perpenderit. Postremus hio: ol. VI. . in δεῖ, περ ῶν τε - θεωρηται προτερον, τίνες σευτηρίαι καὶ φθοραὶ των πολιτείων ε τουτων πειρασθαι κατασκευάζειν τὴν ἀσφαλειαν, ευλαβουμενους με τἀ φθεέροντα τιθεμένους δε τοι τους νηιους καὶ τους γραφους τ λ. Verba περὶ ων τεθεωρηTαι προτερον non SSe inducenda, sed immutanda in περὶ οὐ Θε Ἀρησομεν στερον recte annotavit Spengelius. vuattuor autem loco istos id quoque in suspicionem vocat, quod ne uno quidem τάi 3 ιεταβολων mentio est.

Νamque Aristoteles ipse in IV. l. librum V ita citat: Tην δ' αἰτέαν στερον ἐν τοῖς περὶ τὰς ιεταβολάς

τῶν πολιτειῶν ρουμεν - equo ver apud Aristotelem si superior citatur disputatio, ea qua de re sit instituta, do-

finiri solet. uattuor igitur illi loci quin sint suppositi,

dubitari non potest. Itaque libro V. repoSito, pergamus ad VI. g. 65.

Aristoteles postquam huius disputationis exordium quod est in tribus libri IV capitibus conscripsit, eam ipsam quomodo instituere Velit, cap. I. parte priore aperit; et his quidem verbis: Ἐπεὶ δε τετυχηκεν ειδο πλεέι δομοκρ-ίας οντα καὶ των αλλων os olως πολιτει ν asia 3 τε περὶ κεένων ει τι λοιRoν, ου χειρον επισκεψασθαι καὶ τον οἰκεῖον καὶ τον συμφεροντα τροπον ἀποδουναι προς κάστην . 'Eτι δε καὶ τὼς συνα-i Pro ram substituenduin esse videtur Ἀλυ.

라틴어 텍스트