Adversaria in Aeschyli Prometheum vinctum et Aristophanis Aves philologica atque archaeologica [microform]

111쪽

neris, sod Apollinis mentionem secisse, imperantem morialibus, ut si Apollini nescio . quid immolarent, aliud quid consecrarent accipitri Quodsi Vera hactenus monui, sponte sequitur. inter a et 'Aφροδίτη inserendum esse δ' quod abesse debebat, omisso versu antecedenti. simul nunc apparet, quo jure hoc versu a poeta non additum sit pronomen indesinitum τις cI. Vs. 568 αν is θυν βασιur κτλ. - De reliqua versus parte . emendanda omnia incerta munt: sortasse Voc θυν quae nunc abesse potest, . substituendum, est momen hostiae cujusdam rium non improbabile est, quod conjecit Brunckius, misus potissimum Is 622, im Hiero . utro

VerSu voci πυρους substituendum esse Ἀφιθάς. Ac haec in medio stlinquos. Haec sunt verba Theodorimansingit, quae, quamvis insint, de quibus equidem aliter statuam,' non potuitamen non integra transcribere. . Et illud quidem . quod primus monuit Hansingius de versu scholiastae lecto, quo Apollo

et accipiter suissent commemorati, certissimum habeo; namque vel per se parum credibile est, scholiastam horum mentionem secisse de suo, scilicet Versus 16 memorem, et accedit, quod vocabulum θυν Vitium traxisse statuamus necesse

est tam propterea, quod displicent verba θυη et omιν in

uno eodemque versu juxta posita, quam ea de caussa, quod

omnino desideratur, ruta nominetur id, quod Veneri sit sacrificandum, et serri nequit Brunckii sententia reponi jubentis:

ἐν Aφροδίτη θυν κριθας ορνιθι φαληρίδι νειν ita ut vocabulum κριθῶ ad utramque Versus partem speciet

ficet, vel latia . quaecunque similis; hoc autem . probato, nullo modo corrigi poterunt verba, nisi sumptum uerit, Pendere ea ex aliis, antegressis illis quidem sed incuria librariorum omissis Deinde illud vel per se probabile duco, quod Hansingius unum tantum versum intercidisse existimat Accedit, quod nullum in scholiis exstat vestigium, unde Veteri interpreti plures lectos suisse colligMe diceat, qui non trans misisset non adnotatos si etiam alios compositos repperisset deos it inves Quamquam huic rei non nimium aribuerim, quia per est dubium, num is, sui reliquos versus adnotaVii, idem sit atque is, cui verba supra exscripta debentur, certe dissicile est ad credendum, tunc ipsum ea Scripsisse,

112쪽

qua ad Vs. 565 adnotata reperiuntur, -- et proinde, num alter illo scholiastes integrum locum legerit. Iam quod ad med Iam versu 565 asserendam attinet, me quidem judice dubium esse nequit, quin pro δυχ reponendum sit θυη h. e. thura. Thus autem inter res Veneri oblatas primum tenere locum, notiSSimum est, is quae disputavit Engelius noster libri, quo de rebus Cypriorum exposuit, Vol. II. p. 151 sqq. Quum ero Vocabuli coe prior syllaba brevis sit, particulam δὲ in te

tia sede conocemus ante vocabulum δ υν oportet. Denique Vox υροL num genuina sit etiam ego dubito quamquam, non SSe certum dicere non audeo. Potest enim objici poetam ideo fulicae et anati unam eandemque rem VoluiSS Sacrificari, quod simillimae essent aves, quo de cis etiam Athenae lib. IX. p. 395, ecl. 52. Dissicilius est, quam ut facile commendetur, quod Brunckius confidenter, ut solet, assirmat, quum in alterutro versus, ait, vocem illam πυρους ab Sc tante librario pro sincera alia ex altero versu repetitam fuisse, statim quivis deprehendero potestu. Quid, si illud πυρους alterutro Versu ex voce quadam ad externam speciem simillima, sed minus nota ortum esse conjecerimus Quum enim μυρος, de quo dixit Athenaeus VII, p. 312 seci. I, piscis Sit - marem muraenae appellat Plinius at Hist. IX, 23, 3 - fulica vero et anas aves palustres, non solum facillimam erum etiam aptissimam dixeris mutationem, si quis Pr πυρους scripserit: μιυρους Dubium non Videtur, quin Voc. μυρος priorem syllabam longam habeat. Μonuit jam PRSSOViu L X. . . Sed, ut haec emendatio vera sit, dissicile est ad judicandum in utro versu sit facienda. Nos quidem habere nobis videmur, quibus verosimile sat priorem Versum mutandum esse potius quam alterum. - Ceterum do

fulica Veneri juncta praeter Iocum Athenaei, qui est VII, 325, et scholion ad h. I. consulenda sunt etiam Eustathii adnotatio ad B. II, 308, p. 184, qua non fugit Engelium de hac rodisputantem I. c. p. 185, et quae do fulicis in pelta Sileni conspicuis monuit Gerhardius libri, quo selectas quasdam VRS -rum picturas et publicavit et explicuit, Vol. I. p. 2I9. -

113쪽

Demonstratur, eum alias tragoedias ante meridiem, omoedias tempore Pomeridiano agi aoIilaa esses Athenis, tum hane apsam sativiam postmeridiem aetam esse. Agitur tam more 4nte Iudo seenteos vino et heIIaelia deuendi.

In priore parabasi, Vs. 785 sqq. haec verba ponit ho

rus ad spectatores conversus:

0' ααν αν, unaησθεὶς εὐηιιάς αυδις αυ κατεπτατο. Haec Verba ostendunt comoedias post tragoedias, porro has ante meridiem, illas vero tempore , pomeridiano actas esse. Neque enim dubium isse potest, quin chorus, suum dicit: φ' ἡ/ιας, non de se solo cogitet, sed de choris comoediarum in universum, et constat, Vocabulum elogis pud

Atticos' hunc' tanquam proprium sibi poscere rusum, ut de coena meridio habita adhibeatur, AED. quae t monuit G. A. Becherus Chariclis Vol. I. p. 415. mirum est, illud non sensisse archaeologum Lipsiensem praestantissimum, quum nostro loco usus est Chariclis VoI. n. p. 272, qui etiam in eo videtur salsus esse, quod cum Ioco Aristophanio pugnare existi mat verba Philochori quae exstant inpud othenaeum, M. p. 464, etiam a Schneidero I. e. p. 256 sq. adn. 199 exhibita. Reperitur autem apud Athenaeum sic scriptum: 'Hμει ουν, ob καὶ παρ Aθηναίοις ἐγένετο, α/ια ἀκροώμιενοι τέων γελωτοποιῶν τουτων καὶ διέμων, Ἀτι δὲ των πιλλων τεχ ιτῶν, υ Ποπίνωμεν. Aπει δὲ περι τουτων ὐ Φιλοχηρος ουτ-ί. ἈθηναIo vola ιονυσιακοις ἀγωσι ὀ Ἀιὲν nρωτον ηριοτη- κοτε καὶ πεπωκοτες ἐβάλων ἐπὶ τὴν θεα καὶ ἐστεφανωιιένοι θεωρουν, παρα δὲ τὸν ἀγῶνα χάντα OIνος αυτοις ιννοχροεῖτο nor τραγη ιατα παρεφερεgo καὶ τοῖς χοροῖς εἰς- ιουσιν ἐνεχεον πίνειν, καὶ διηγωνισιιένοις τ' ἐξεπορευοντο ἐνέχεον πάλιν μαρτυρεω δὲ τουτοις καὶ Φερεκράτη τὸν - νικον, τι διέχυρι τῆς καθ' εαυτὸν ηλικἐας υκ ἀσίτους εἶναι του θεωρουντας Quid enim, si quis contenderit, non esse

114쪽

dubitanduin quin AEa quam secundum iunc aeserantum ab Athenaeo, id solas comoedias . spectent. Quippe etiam ea, quae a Philochoro de vino et bellariis spectantibus antiquitus oblatis ita tradita esse legimus quasi ea res Semper Su VeniSSet, de quo est, quod dubitem, non valere de tragoediis, certe non ita, ut semper usu venisse putandum sit, hic idem locus Aristophanius documento est Prosecto tam in Athenaei quam in Philochori verbis insunt, quae illam , sententiam ad

modum probabilem reddere videri possint. . Sed, ut ea per hunc locum stare possit, mirum est tamen, quod, Si Verum St,

quod arbitratur einekius de fragmento Pherecrate agens I. c. Vol. II. P. I. I. 295, b in cibariis, quae praebita sint, etiam illud fuisse, quod χρι ιν ια appellavisse Graecos doceatine Sychius, ριιιιιαν το ρωριάτιζον Πωμα ἐν γά ιοι γινο/ νον sort. ινοι ενον θεατρικεω ἀγωσινο, etiam in his verbis non simul intelligendae sunt tragoediae, quamvis rursus universe

appellentur ἀγῶνες. Quamquam illi loci, quod ego quidem Sciam,

soli sunt, quibus tragoedias saltem simul significari aliquis contendere possit; AEae quo solae , et ipso nomine rappellentur,

exstat nullus. Berctius quidem postquam Commentationum de reliq comoed Att. ant. p. 302, nixus ipsis verbis Pherecratis itidem ab Athenaeo servatis, quae nunc, ut correcta Sunt ab acutissimo professor Harhurgensi, exhibita exstant Fragm. com Graec inmeinelii coli et dispos VOLII. P. I. p. 294, et loco Athenaei supra exscripto, monuit, umorem Videri an liquitus Athenis finisse, ut inter ipsos ludos scenicos, quoniam hi cum Bacchicis solemnitatibus conjunctissimi suissent, spectantibus vinum praebereturn, sic pergit: ad tundem morem reserendum luto, quod de Ione tragico poeta narrat Athenaeus I. p. 4 es 'O δὲ μ Aio τραγωδίαν νικησας 'Aθηνησιν Ἀκάστω 'ων 'Aθηναιων Ἀδωκε aiον κεράιιιον et

και νικήsαντὶ ἐκάοτω 'ων 'Aθηναίων λυναὶ πιον κερά- ιιον vel ut est in cod. Veneto: ἰυνoiας χαριν προIκα νον οἶνον έ ιεναι 'Aθ ηναἐοις , unde apparet etiam privatos homines, ubi in his cludis scenicis vicissent, populo ejusmodi munera largitos esse; misi forte Ion dum , ipsius tragoediae in cena agerentur, spectatoribus, ut eorum gratiam sibi con-

115쪽

elisaret, vinum praebendurae curaviis. Verum enim vero facile elucet, haec conjectura quam infirmo stet talo, neque verba illa ita aecepta, ut priore loco, et jure quidem fecit Ber

kius, ad eundem ilIum morem esse reserenda. - Est vero in hac caussa probe cavendum, ne confundantur quae natura sua diversa sunt. Illis enim locis omnibus non est sermonis do largitionum usu, qui ait Meinekius, postea videtur obsolevisse, nec facile bellaria comedebant spectantes, nisi qui ipsi domo apportassent et cum sutiles histriones in scena agerenis, in quam rem sitavit verba Aristotelis, quae suntem Nicom. X, 5, jam a Schneidero ullegata haecce: Ioν καὶ ἐν τοι θεάτροις οἱ τραγημιαπίζοντες ταν γωλοι οἱαγωνιζοιμνοι ωσι, τότε μάλιστα αυτ δρωσιν. uno vero alterum usum omnibus temporibus obtinuisse et tam si comoediae agerentur neque tamen illae largitiones fierent, quam si tragoediae, vel per se pro certo sumere licet eundem lamen non in anui invaluisse, ut quivis unus spectantium tantum bellariorum, ne dicam cibi, domo apportaret, quanto opus haberet ad famem vel ad tempus compescendam, et illa Aristophanis verba et ipsa haec Aristotelia accuratius e pensa fidem faciunt. - Quod vero supra Trmarimus, p- parere ex loco Aristophanio, comoedias post meridiem actas esse, hujus ipsius fasbulae exemplo comprobare licet, ut quidem videri potest. Etenim Vs. I 498 sq. Prometheo Ita inter

Quamquam probe scio, minime necessarium esse, ut sabulam aliquam, praesertim tragoediam, eo ips diei tempore actam Brbitremur, quo rem, qua de agitur, evenisse fingitur, tamen in hac caussa post ea, quae Supra monuimus, secus Statuen dum esse aliquis existimare possit, idque eo magis, quod nulla ratio apparet, cur ipsum illud tempus elegerit isthetaerus potius quam aliud quod Praeterea, si nostra sententia fuerit probata, tum Verbum αριοτίζειν, quod legaturos. 659, tum nomen αριστον, quod est Vs 1602, proprium suum signi sicatum tuebitur; nam in eo, quod haec o tu κρον τε μετα ρεε

οηιεβρίαν agi singitur, praesertim si cogitaverit esse de tali-

116쪽

bus sermonem, qui peregro advenerint itinere facio, nemo jure offendat. - Sed ecce alia oritur difficultas. Namque M. H. E. eierus Ephemerid. liter Halens a. 183 mense Iulio edit. p. 32 et C. O. uellerus Histor liter Graec Vol. II. P. 32 sq. ex lege, quae est apud Demosthenem orat in Ddiam S. 10 p. 5 I sq. apparere contendunt, in ludis scenicis

Lenaeorum priore loco actas esse tragoedias, altero comoedias, sed Liberalibus tam ruralibus quam urbanis inverso r-dine antecessisse comoedias, secutas esse tragoedias. Neque

injuria, ut videtur. Atqui Aves Liberalibus urbanis actam esse constat. Ergone aut nos illud falso collegimus ex loco ri stophanio, aut hi viri celeberrimi hoc ex lege uegori Non

opinor, necessario ita statuendum esse. Quidni enim sumere

licuerit, Aristophanem ad solos Iudos Scenicos Lenaeorum spicere Qua sententia si vera suerit visa, per hunc Comici locum licebit etiam duos illos, qui sunt apud Athenaeum et Hesychium, ita intelligere, modo statuatur, Philochorum non dicere, tum Athenienses non Visse Spectatu nisi ἐριστηκoetae, tum vinum et bellaria antiquitus in ludis scenicis semper ob Iata esse. Denique hoc probato neque Opus erit, reprobare ea, quae nos paullo supra diximus de tempore diei, quo acta

Aves videretur. Tenendum est enim, neque Liberalibus urbanis a comoediis agendis initium captum esse, sed sunt, ut ipsis verbis utamur, quae lege illa continentur, et oi ἐν ἄoτε Λιο-

νυοίοις, nosmet και οἱ παiδες καὶ ο κῶμιος καὶ οἱ κω/ιωδοι καὶ οἱ τραγέηλί. - Ergo neque Iocus Aristophanius videtur

nisi ita accipiendus esse, ut in Iudis scenicis Lenaeorum tragoedias ante meridiem, comoedias tempore pomeridiano, vel saltem illas ante has agi solitas esse statuamus. Et haec quidem super hac re dixisse ad tempus satis habeo. Ceterum non possum sacere, quin moneam, Carolum ridericum Hermannum ex hoc loco eandem ipsam conjecturam cepisse, nisi quod do Iudis scenicis Lenaeorum non cogitaverat vir celeberrimus idemque collega conjunctiSSimuε.

117쪽

Verba Ayvναέαν πολιάδα do ea inerva intelligenda esse, cujus inde primit temporibus templum fuit in areo Athenarum et simulacrum sanctissimum in hoc ipso templo positum, cum ex ipsis illis verbis apparet tum ex iis, quae s. 827 sunt Ergo ex hoc Ioco sequitur. hoe simulacrum i nerva stantis fuisse et πανοπλια gerentis Id ipsum sed etiam accuratiora quaedam discimus ex loco AEuripidis, qui est Electrae s. 1255 sqq. Matth. , ubi Dioscuri de Furiis loquentes ita sermocinantur ad Orestem converSi: . 'πιθῶν δ' Ἀθηναe. Παλλάδος σεμνον ρετος

Neque enim dubium est, sui hoc quoque doco simulacrum ligneum Minervae Poliadis significetur Accuratiora autem illa, quae hoc loco docemur, haec sunt: simulacrum deae elypeum Gorgonis ire insignitum gestasse eumques in initum sustulisse de quibus vid etiam suae disputavimus Conjectan. in Aeschyli Eumenidos P. I. p. LXII sq. um ex ' hoc eodem Euripidis loco colligere licet, simulacrum illud non intentasse hastam neque - id quod cum hoc conjunctum esse solet alterum pedem projecisse, qui status eorum est, qui impetum sunt facturi Mat aliquis, suum alioqui non liqueat, cur non commemoraverit poeta hastam intentatam, neque illam

118쪽

noli idoneam ad Furias deterrendas. Sed quidem pro certo ponere non audeo. Secundum haec certissima et dilucidissima testimonia judicium serendum est de artis operibus ad hunc diem servatis. Apparet toto coelo aberrasso ab eo, quod Verum est, qui sibi persuaserunt, illud simulacrum inervae sedentis habitum rettulisSe. -

VIII.

Teaelatur Ioeus, qui Iegitur proxime inde Vs 848ν agitu de Chaerides tibicine.

119쪽

ipsa scena apparet, jam antea notitiani habuisse Pisthetaerum, per se clarum est. Et Potest hic sibi eam satis probabiliter videri eo tempore comparasse, per quod non est in cena; quin omnino credibile est, ipsum pompae ducendae auctorem

cogitandum esse. Quae num ex pluribus quam ex tribus personis constiterit, una est, quae sacerdotem egerit, altera ea, quae camillum, tertia ea, quae tibicinem, quam corvum fuisse X-

pressis verbis ipse tradidit poeta, dubitare licet. Certe eam admodum exilem suisse neque plures iis, quae Omnino necessariae essent, personas adsuisse, vel ex iis conjici potest, quae de exilitate victima posita sunt s. 90 sqq. et s. 899 Sqq.; porro, non opus esse ut propter s. 85 plures uno camillos praesto fuisse arbitremur Iuculente docebunt ea, quae obeckius adnotavit ad Soph. Ajac. H. 344. - Αves

etiam sacerdotem atque camillum suisse vel inde sequi videtur, quod tibicinem avem suisse certo scimus. Sed quaeritur, utrum propriae aves cogitandae sint, B aves eaedem homines. Si quis sit, cui illud mirum videatur ea de caussa, quod aves ipsas deos esse apud hunc poetam legerit, is velim meminerit, Graecis etiam Mercurium deum fuisse eundemqae a cerdoμm et camillum. Hoc alterum probabilius videbitur, si etiam tibicinem fuisse corvum eundem atque hominem demonstratum fuerit, atque comparatis Verbis, quae sunt s. 1058 sqq. et s. 903. Cur Henricus ossius et Droysenius canistrum portantem Vi ginem potius quam Puerum habuerint, non exputo. Accedit quod, ut virginem fuisse credore possemus, opus esset ad verba το κανουν ἔχων, quae Sunt s. 863, mente supplere:

ορνις, id quod rhi quidem paullo durius videtur. - Qua

rumnam avium Personam induerint sacerdos et camillus, dissicile est dictu. Quum constet Mercurio ex avibus sacros suisse

imprimis gallum gallinaceum et Iarum, existat forsan aliquis, qui de his avibus cogitandum esse probabile ducat. Sed in

hac caussa incerta sunt omnia. Contra quum certum quidem sit, corvum tibicinem suisse, tamen neque a poeta significatum est expreSSi Verbis, neque ero ultro apparet, qui factum

sit, ut huic potissimum avi negotium tibiis canendi sit tributum. Num igitur hoc in caussa erat quod corvus ob ocem, quam edit, aptus videretur ad μυσαν βαρυβροιιο αυλων

Nub. s. 313 exhibendam Notum est autem Imprimis tibia

120쪽

I06 irum graviore bombo sonantium usum suissem rebus, seriis atque sacris cis Boettigeri script min. Vol. II p. 282. adn. lj, quae res, ut paullo insta apparebit, bene congruit cum eo, quod Acharn. s. 866 appellantur μιριδῆς βοιιβαυλιοι, atque

eo ducit, ut corvum talibus tibiis, quales erant, quae Vocantur dextra pares, nasse existimemus, de quo vide Salmasti adn. ad scriptores H. A. p. 825 sqq. Sed haec ratio, ut veri quid insit, tamen sola per se vix ac ne vix quidem sussicit. Itaque otiam aliae circumspiciendae sunt. Atqui s. 857 sqq. qui accuratius inspexerit, reperiet, Poetam corvum tibiis canentem non tam comparare cum Chaeride, quam ipsum Chaeridem

appellare. Quippe Verba Πυθιὰς βοὰ do tibia cantu sunt posita vocabulum 'o do tibiis frequenter usurpari adnotavit

Leutschius i. c. p. 103 IJ; sequentia vero verba ad illa accuratius explicanda addita sunt, ita ut etiam Iocutio συναδέτιν ωαν nihil nisi tibia cantum significet, quae res eo est utior, quod tibiae cantum eundem esse cantum corvi fingitur. Ergo vel per se probabile est, hinc proficiscendum esse in quaestione solvenda. De Chaeride schol ad hunc locum haec scripsit: ἐν δὲ δ α ρις υτος κιθαρωδος ψυχρος καὶ γέγονεν αυλη-της. νηιιονευε δὲ υ του καὶ Φερεκράτης ἐν ' ριοις, fragm. IV apud Meinevium M. c. Vol. II. P. I. p. 257 Φερ ιδιο, κιθαρωδὰς τίς κάκιοτος ἐγένετο;

B. Eas ἀτρού. θαα' Ἀαιριο Eστι καὶ ἔτερος ου μνη/ιονευε Κρατινος ἐν Νεμέσει. Qui bus verbis usus est Suida s. v. αῖρις. me illo homine saepius etiam apud Aristophanem sermo est Primum acharn. Tῆτε δ ἀπέθανον - διεστράφην δων, ὀτε η αρέκυφε μιρις ἐπι τον ρθιον ia quem locum haec adnotavit scholiastes ὁ δὲ α/ρις ι - τος κιθαρωδος και - λωας φαυλος , quibus Verbis ut in transcura moneam, redarguitur sententia Meinevit, in priore scholio scribendum esse censentis: ἡν δὲ4 αψις υτο κιθαρωδος. αἱ γέγονεν αυλητης, quae sententia Vel eam obeauSSam nequit vera esse, quod a vetere interprete Chaeriadem vium s. 850 commemoratum citharoedum habitum esse

non est credibile. Deinde ejusdem ipsius sabulae G. 866