Adversaria in Aeschyli Prometheum vinctum et Aristophanis Aves philologica atque archaeologica [microform]

91쪽

sutaretn - nam ho fieri non potest ex mea sententia, at removeretur tamen. O posterius locum habebit, si verba:

ου γαρ ἐστι Σποργίλος ei tributa suerint, qui priorem partem versus 300 habet, ergo Pisthetaero ex sententia Suevernii et Dindoini. Sed vel sic non sequeretur, horum decretum Verum esse. Resutatur id si omnino salsum esse arguitur iis, quae leguntur H 297. Hoc enim loco, quum, quisquis is est, qui loquitur, dicat ἐκεινοο δὲ νὴ Λι ατταγαι . supra Vero Vs. 249. upa nominatim advocaverit attagenem, in propatulo est situm, illud νὴ in esse alicujus, qui mirabundus se clamet, attagenem ab pupa advocatis revera adesse quoessicitur, ut is, qui loquitur, pupa ipsa esse non possit. Apparet igitur, Pisthetaerum, qui etiam alias peritissimum se

praebet et gnarissimum omnium rerum, revera aves Atticas optime nosse. De Euelpide, ut hac in caussa, sic etiam alibi alia res es - Ergo scena hujus fabulae est in Pallono Thracia, Me Vero, ex quibus chorus constat, Comicus Atticas haberi voluit, id agens, ut eo aptius populum Atticum re praesentare posse viderentur, quod hujus poetae consilium fuisse, verissime intellexit Suevemius, ut constat. Non adversari alteri utri sententiae ea, quae chorus profert de pupa

quo Ioe nescio an praestet scribere μοτροφα Verbo monuisse satis haboo. equo enim negatur eo, quod contenditur, i pupam propriam suam sedem habere in Thracia, et RVes, ex quibus chorus constat, in Attica, has et illam consuetudine uti solitas suisse, cujus et in versu 200 inest significatio et id ipsum, quod aves advoeatae pupam conveniunt

luculentissimum exhibet exemplum neque illud suo in genere primum, ut eos. 20 sq. apparet. Quae quum ita sint, non videtur dubitandum esse secundum ea, quRe neque antea ignota erant et firmata sunt atque accuratius exposita ab Odo- Dodo uelleromus Rhenan. a. I 837 d. susc. 3. p. 35 SP ., quin chorus per eum aditum ingressus sit in orcheStram, qui spectatoribus ad dextram erat nisi sorte quis statuendum it, aves jam ante ipsam advocationem in vicinia congregatas QPgitandas esse; quod mihi quidem ea, quae supram P. I

92쪽

typis exeus exstant, legenti atque relegenti non videtur

probabile. di i ia uri i l. 3Agitur de numero et sexu horeutarum. Disputatur ae modo, quo horus prodierit, deque stationibus, quas post ipsum ingressum eperit ostenditur, quaenam vis oryphaeum egerit. In transeum emendaentu vel tentantuae Ioel qui sunt Aetiaenens. Va 3 8 et hujus ipsius fabulae a.

50 1 592, 597 603 quaeritu de distributione vexavum tisne vula Upupae adserἔptorum, qui Ieguntur inde ub G ,.553 usque . - φυρ'

Aves, quae ad chorum pertinent, quattuor o viginti esse numero, ut mos postulabat, jam in schol ad Vs. 297 adnotatum est. Quod Schneiderus existimat . e. p. II S, chora gum quintam et vicesimam suisse comici chori personam, ea

sententia et per se certo caret fundamento et eo, quod in hac fabula usu venisso certissimum est, i prorsus redarguitur.

Quod ad sexum harum uvium attinet, digna sunt, quaBexscribantur, verba ad Equit Vs. 589 a vetere interpreto adnotata haecce: Συνειστηκε ὁ χορος 'sia κωλιικος εξανδρων ψει καὶ γυναικῶν AEstoc δὲ Ἀαλ ἐκ παίδων κν , ωρκαι Ῥυτος ἀπηρέθ/ιησεν ἐν Ορνισιν ἄρρενας ιιιν Oρνις ιις, θηλε ac δὲ τοσαυταρ. - I g δὲ τε καὶ et διιχορια ισταντο comicos poetas dicit ητοι ἐξ ανδρων καὶ γυναικων ἐν δὲ τοὶς τοιουτοις χοροις εἰ si ἐν ἐξ ἀνδρῶν ιη καὶ γυναικων χορος , ἐπλεονέκτει τὰ των ἀνδρῶν /ιέρος καὶ ησαν ri, αἱ δὲ γυναικε ιά εἰ δὲ ἐκ παίδων εἴη καὶ γυναικων, αἱ stὲν

γυναικες ε ἐσαν, οἱ δὲ αἶδες ιά ia δὲ πρεσβυτῶν καὶ

νέων, τους Πρεσβυτα πλεονεκτεὶ MI φασιν. De quo loco dispntavit oecisius libri do Graecae tragoediae principibus p. 70 sqq. Credit vir summus, falli scholiastam in eo, quod

aves totidem masculas et seminas dicat: n Quum enim , ait,ssub finem fabulae hemichori constituti sint, necessarium videtur, ut alter sit mascularum, alter feminarum, atque ut seminarum coetus ducatur a masculas. Et masculae quidem ipsi Videntur esse: πέρδιξ, ατταγας, πηνέλοψ, ἀλκυών, κηρυλος, κορυδος, λεας κεβληπυρις, νερτος, ἱεραξ, κοκκυξ, ἐρυθροπους, δρυο II seminae Vero: χαυξ, κέττα, τρυγων, UΠοθονις, Περιστερα, φαττα, Πορφυρίς, κερνη ς κολυμβίς,

ἀμιπελίς, φηνη. Mox tamen κεβληκυριν potius seminam habendam esse dicit et ad postremum quids, inquit, Si SSent XII feminae Nonne alii in avibus, inlia in hominibus res

93쪽

est apud quos seminae profecto viris imbecilliores sunt, quum in volucribus nonnullis adeo habeantur sortiores s. Sed ut cedinem feminam esse, jam Suevernius monuit . . P. 102. adn. I. κεβλήπυρις, non dubitamus, qui a scholiasta masculus et sit habitus et jure haberi potuerit. Hoc nomen, quod iam veteribus interpretibus molestias creavit, ex verbis κεβλὴ h. e. κεφαλὴ et Πυ compositum esse, Rppstret. Diu est, ex quo societatis philologicae sodalibus significavi, secundum illud verba Comici, quae sunt Acharn. 318, ita esse

quam ipsam emendationem, insigniter laetatus sum, quum etiam ab Ahrensio nostro actam esse ex eo use Rhenani lasciculo, qui nuperrime in publicum est editus, cognovi, D. p. 465 sq. Addo equidem, hanc suspicionem eo esse Verisimiliorem, quod κεβληπυριν Atticam esse avem supra demonstravimus. Atqui mihi quidem, cur chorum ex avibus masculis et feminis constantem fecerit poeta, nullus alius sinis videtur excogitari posse, nisi hic, ut hymenaeum canentes, id quod versus finem fabulae locum habere constat,

tam masculas habere quam seminas Voluerit. Haec vero caussa num ipsi donea visa fuerit, admodum dubitamus. Neque est, quantum ego quidem video, ullum indicium, unde praeter alcedinem femina simul cum masculis aves fuisse certo colligas immo ut credamus, non fuisse ita, ordo, quo

se excipiunt inter ingrediendum, suadere videtur Monebat Τhoodorus Hansingius, arburgensis, societatis philologicas

sodalis, una excepta ulcedine omnes aves ad chorum periinentes, licet nonnullae quoad grammaticam generis seminini essent, mares SSe potuiSSe Recte, si quid video, quamquam . . probe scio, accuratius loquentibus marem Ἀριστερον

dictum esse Fieri igitur potest, ut ex reliquis avibus, quae vulgo feminae habentur, vel una vel plures masculae fuerint; quin omnes masculas habero licebit, si probabiliter fuerit demonstratum singularem caussam fuisse, cur alcedo R Poeta

iudueeretur. Et sui prosecto Quippe κηρυλος alcedini consuetudine vel momentum temporis carere non posse credebatur. Notus est et vel sabulis celebratus intimus harum avium erga se rumor et consociatissima voluntas Eas tantum non

94쪽

inseparabiles esse, significaturi etiam motis illis alcaianis

qua imitatus est hic poeta s. 25 sqq. Voluisse poetam hoc ipsum significare, elueet imprimis ex eo, quod illas ejusdem classis aves binas, reliquas omnes singulas induxit, et

quod iIIas, ut ex s. 29 et 299 apparet, juxta ingredientes

soci o procul dubio etiam juxta collocatas, postquam stationem ceperunt in orchestra. Quin, si verbR, quae sunt s.

250 sqq. quibus praesignificatur id, quo κηρυχος simul cum

alcedine advenit, cum pulvisculo fuerint excussa, seup Videri poterit solum κηρυλον advocare, non simul etiam Ricedinem unde aliquis non sine specie veri conjecturam capiat, singi omnino pupam advocare voluisse nulla nisi masculas aves. Nec profecto fieri potest, quin chorum ex masculis constare avibus statuant, qui sibi persuaserint, eum concionis populi Attici imaginem roserre. Hoc certissimum Videtur, ea, quae in hanc rem disputata sunt a scholiasta, ex ipsius osse sententia prolata, quum cetera, quibus de hemichoris sermo est, tradita acceperit. - Quod ad ingressum chori attinet, jam Suevernius recte monuitii. c. p. 101, κατ οτοίχους factum esse. Mirari subit, quod nemo in locum supra exscriptum accuratius inquisivit eo fine, ut videret, quid de ratione, qua prodissent choreutae, deque eorum statione intorchestra effici posset. Disputavit de his rebus imprimis Schneiderusi c. adn. 190 P. I90 sqq. copiose quidem, sed non omnino recto. ves ab eo latere ingressas esse orchestram, unde solerent ii, quos peregre advenire singeretur, probabile esse, supra ostendimus. Quaeritur primum, quae Vi coryphaeum egisse credenda sit. Non video equidem ullam, in quam hunc honorem delatum fuisse aequo jur autumare liceat a que in noctuam, principalem illam avem Atticam. Quodsi verum est, noctuam suisse choragum, ultro equitur, ut nεριστερα, κεβλ ήπυρις, θυο ν secundum praestantia et dignitate locum tenuerint. Itaque discimus ex loco Comici, horagum, si chorum peregre advenire fingeretur, suisse δεξιοστατην et Optimos choreulas δεξιοστατας atque ita suisse vel

95쪽

fuisse αριστεροogατην, ο αριστεροστατας, Scimus. Festino agmine Prodeuntes, de quo jam Sumernius monuit secundum locum, qui est Vs. 29 et 295, non uti tardo gra- vive incessu, sed currere vel salire, sequitur vel ex Vs. 307,

sed etiam inde apparet, quod agmen jam ante s. 308 et

AU απειλουσιν γε νων; ιριοι, κεχρον ναοί γε τοι καὶ λέπαυσεν εἰς- κανιε ontem obverterit proscenio necesse est et certe, antequam dicero incipit Vs 310 firmam stationem ipsi propriam cepisse videri jure potest. Quaeritur, haec qualis fuerit. De his rebus nihil quidquam traditum reperitur. Num igitur jam per se probabile est, chorum comicum eandem speciem, quam inter ingrediendum praeberet, etiam stantem in orchestra retinuisse, ita ut is, qui in ovibus est, κατα-τοἰχου fuerit dispositus, an credere praestat, illum sic fuisse collocatum in orchestra, ut contrariam speciem praeberet Equidem hoc probabilius duxerim alter illo, jam eam ob caussam, quod solummodo sub hac conditione ii, qui inter ingrediendum vulgo αριστεροGταται SSent, Sed quum chorum peregre venire fingeretur, ut conjecimus, δεξιοσταται, soli ordinem spectatoribus proximum efficerent, id quod consentaneum est Io- cum habuisse. Haec si vera sunt, chorus arium ita prodiit, ut singuli τοVοι, unus post ulterum, in orcheStra apparerent, ut autem quisque apparuit ad latus proxime antecedentis se collocaret, quae jam Sueverni sententia fuit. Videtur autem secundum ea, quae Paullo ni jam dnotavimus, chorus recta via tetendisse ad eum orchestrae locum, ubi ineae orant illae, de quibus apud Hesychium sermo est his verbis: γραμμια ἐν τῶ ορχηστρα ησαν - τον 'ρον ἐν τοιP isταοθαι, neque cogitandum esse de Iuribus conversionibus

aut o decursibus Vulgaris illa chori statio quae uerit, aliquis opinetur, etiam ex s. 591 perspici posse recte emendato Esse enim in vitio, quae hoc loco tamquam a poeta

96쪽

clarissimum est. Quippe neque verba θεον serri possunt Sic sola per se posita, quum certi cujusdam dei mentions opus sit , neque ero Vocabula o βίον, quae ne per se quidem admodum placent, stare in hac sententia, quum deus aliquis nominatus sit porteat. Quae quum ita Sint app3ret, Iocum ita emendandum esse, ut vocabulum θεον B sequentia σὲ βιον trahatur eaque sic mutentur, ut de alicujus X-hibeant nomen. Non dubito equidem, quin seripserit Comicus 'Hν δ' ηγων ται - θεὸν Σάβιον, σὲ δὲ Γῆν ceti. Dicam primum de voce Σάβιον. Inter omne conSint, δε- βάζιον eundem dici αβον. At illa forma adhuc ignota. Verumtamen quidni ea aeque bene usurpari potuerit juxta formam Σαβος, atque v. c. Βάκχιος juxta Βάκχοὶ Sed

occe tibi etiam aliam analogiam eumque forsan ptiorem. Notum est epiphthegma mysticum et bacchicum Moi 2 ιβoI. Ex voce Mor fictum est cognomen e nomen Bacchi Κυιος ipso deus tanquam nomine proprio appellatur Meo θεος, D LO-beck. Aglaoph. . I. p. 646 sq. Τ. II. p. 1041 sqq. Quidni licuerit statuere, ex epiphtogmate usio formatum esse Σάβιος et deum, similiter atque Vocabatur Meo θεός, ppellatum esse θεον Σάβιον sive jam antea ab aliis sive ab Aristophane primo Quod vero attinet ad facilitatem mutationis, nussum aliud exstare dei nomen, quod iam prope accedat ad tractus iterarum, quales in libris scri reperiuntur, certa res es Denique, nisi mea me sallit opinio, nullius alius dei commemoratio melius quadrat in hunc locum: SabaEium enim solem habitum esse constat ex Macrobii Saturn I, 18; quod vero aliunde cognitum habemus, Sabagium ipsi Aristophani vilissimum et contemtissimum unum fuisse deum, adeo ut apud eum Sabagium et quosdam alios deos fregrinos judicatos e civitate ejici relatum sit a Cicerone libri de legibus II cap. 15 - Comicum non voluisse, ut is non esset inter deos ab avibus repraesentatos, apparet ex s. 875, ubi φρυγίλος Σαβάζιος ommemoratur. - Iam vero, ut redeR-mus, unde Sumus Orsi, inquirendum est, num os 59 directus sit ad pupam, ut Brunckius et qui eum secuti sunt

97쪽

Ra editore aiquo interprete videntur statuisse. Etenim ante Brunckium altera pars versuum 59 et 595 et s. 606 cum priore parte versus 607 pupae tribuebatur, nunc vero in iis, quae leguntur inde a s. 55 usque ad s. 611, pupae soli adscribi solent omnia, quae non sunt isthetaeri aut Euelpidis Quo num juro fiat dubitare lice inrum est, quod, si haec distribuendi ratio probatur, Pisthetaerus inde a Vs 593 ita loquitur, quasi chorum vel aves in universum secernat ab pupa, antea vero constanter ita sermocinatur, ut hanc in numero avium comprehendat, et quod Mupa inde an. 697 si loquitur, ut de avibus in universum dicens tertia utatur Persona, uniea sero semper Se ipsam adnumeret prima ulens. Quod modo diximus de Us. 597, Verum non est, si Vulgata seriptura probatur. Hic enim locus ex side librorum mscr. sic scriptus editur, ut is a dicat: i ri, b, Πλουτεῖν δὲ ποθεν δώο οριεν αὐτοὶς Καὶ γὰρ του -

At haec scribendi ratio jam ob eam caussam jure potest suspecta videri, quod is a paullo infra Vs. 603 simili utens orationis consormatione haec ponit: me ae γιειαν δωσου αυτοις, ουσαν Παρὰ voto θεοισις Hanc in dicendo discrepantiam video sublatum iri, si hoc Posteriore loco pro αυτοῖς scriptum uerit: αυτ ore, ut de ipsis hominibus sermo sit. Et profecto verba in hunc O- dum reficia optime quadrabunt ad ea, quae respondet isthe

ουδεις οιδεν τον θηοαυρὰν ὀνώ3tον πλὴν εἴ τις αρ ρνις. Sed vel sic s. 69 justo stare talo videri non potest. Qui enim pupae illa locutae sic respondere potuisset Pi-

98쪽

τάς chιποριας εας κερδαλεας προ τον μαντιν κατερουσιν,

Aut ego fallor, aut scripserat hic poeta mi , Πλουτειν δὲ ποθεν δωσιν αν αυτοM; i. - Iam, quod ad versuum distributionem attinet, non est dubium, quin indo a s 59 non chorus dicat, sed pupa. In priorescevae parte fieri potest haec eadem ut ea verba fecerit, quae sunt s. 553 item veri est simile, Upupae esse aribuendam alteram partem versus 592, de quo statim post paullo accuratius dicam. . Cetera igituros. 57 sq. vel, si Ver est Sententia Beroii. do qua nuperrime exposuit Mus Rhenanisasc. I. a. 1842 edi p. 92, s. 577 et una pars Versus 578, qui dem choro esse adscribenda censeo. i. Upupam enim ma in Scena, quum de avibus in universum se do choro loquitur, Prima uti persona, jam secundum ea, quae disputavimus de Us. 597 etiam minus credibile est Porro ne quis nobis

Euelpidem solas dicere videri aves, ex quibus chorus constat, ut pupam his non immisceat, aeque atque Pisthetaerum facere monuimus. Denique quovis pignore contenderim Vs 591, etiamsi is non sit ad quattuor diVersas personas prae sentes directus, pupam non posse esse appellatam atqui mire esset illo versus subito ad chorum directus, si isthetaerus et ante et post sermonem habuisset cum pupa. Quamquam non nego post ipsum illum locum posse sermonem ab Upupa Susceptum esse, modo statuatur, antea chorum Se mocinatum esse quin censeo, ut jam significavi, alteram s. 592

partem probabilius tributum iri Upupae quam choro. Quum enim certum sit, pupam dicere inde a s. 597, non potest benesieri, ut ea non jam eo loco dicere inceperit, quo primum agitur de ea re, ad quam interrogationes pupae spectant,

99쪽

85 dico bona omnia, quae Pisthetaerus hominibus promittit s. 592. Nempe G. 575 vel 578 ad postremum dixerat chorus; deinceps per breve tempus Pisthetaerum sermocinantem interpellat non chorus, sed Euelpidos deinde, postquam chorum dedita opera appellavit isthetaerus, pupa suscipit sermonem, non tam ne ipsa nimiopere lacero videatur, sed ut etiam ab ipsa examinentur dicta et promissa Pisthotueri. APpRret, quam egregie etiam ab hac parte commendetur nostra distribuendi ratio. Iam quaeri potest, praestetne R. 592 seribere:

quanquam concedimus, non esse omnino necesSarium. - Ergo

Vs 591 chorum alloquitur Pisthetaerus. Dicat jam aliquis, non liquere, is cur potissimum quattuor appellet aves, nisi stationem chori eam fuisse sumatur, ut quattuor choreutae reliquis propiores essent isthetaero in proscenio collocato; unde sequeretur, chorum κατὰ ζυγὰ fuisse dispositum, id

quod supra p. 81 alio ratiocinandi modo probare studuimus, et, si etiam id verum est, quod diximus, chorum, nisi quod

conVersus esset, eundem ipsum ordinem servasse in orchestrct,

quo ingressus esset, quattuor illi choreutae essent ἐρδιξ, κίττα νέρτος, πορφυρte. Sed, quamquam haec sane egregie congruunt, non possum, quin, ut aiunt, ips me Vineta caedam. Etenim quum s 875 videamus φρυγέλον dici Σαβάζιον, pein γέλον frustra quaesiveris inter aves, quae chorum emciunti Ergo si sumero licet, in his rebus sibi constitisse hunc poetam, sequitur s. 591 non appellari singulas choreutas Eodem pertinet quod Vs. 566 videmus anatem haberi ρνιθα,

ο ἄν osvoci κατὰ Ποσειδῶνα. Sed infra ostendetur, fieri posse, ut Vs. 564 de simili accipitris ad Apollinem relatione

Sermo fuerit, quo de cis etiam s. 516 jam vero Vs 570 cognoScimus κυκνον Πυθιον καὶ Λήλιον. in aliquis probabilo ducat, poetam unum eundemque deum a pluribus avibus repraesentatum fecisse. Sed postulabis, ut ostendatur, quibus de caussis fecerit, quatenus quadrent aves ad deos, quibuscum componuntur. An hoc in hac caussa non pus Videbitur Dissicilis est conjectura veritatis. Equidem rem uspensBm teneo. Hoc tamen non nego, posse illum Versum bene ad universum chorum directum statui. - Ea, de qua adhuc disseruimus, chori statio Vs. 400 a choro significatur his verbis:

100쪽

Agitu de ratione, qua se gesserint isthetaerus et Euelpidea per eamaeenam, quae incipit a s. 310. IIIustrantu dissieiliolles quidam hujus seenae Ioei. In transcursu disputantur quaedam de ollis Attieis, quae χυτέγαι, Ppellabuntur exputatur, in qua Proscenti parte eo locati fuerint isthetaerua atque Euelpides Tentantur a. 386 et 463.

Post ipsum chori adventum fuga se subtrahunt vel saltem se occulunt isthetaerus atque Euelpides, quippe anxii et sibi metuentes. Anxietatem animi produnt imprimis verba Euelpidis Vs. 308 sq. de avibus posita ha ce: ἀπειλουσίν ο νένι μιιοι, κεχηνασίν γέ τοι

Homines illos aut omnino non aut non facile adspectabiles fuisse in prima hujus cenae parte, apparet e eo, quod, Postquam

et imprimis . ex eo , quod hic paullo insta, Vs. 326, denuo

Sed post haec ipsa verba Pisthetaerus atque Euelpides aut redeunt in scenam aut, si hanc non reliquerant, quod proba bilius videtur, in oculos cadunt choro. Sequitur hoc certo ex iis, quae respondentur ab pupa: