장음표시 사용
31쪽
obiecta, sed rationis auetoritatem, ipsiusque existentiam pessum dat su). Imo idem Kantius, in Elementis metaphysicae iurisprudentiae, perturbatricem suam methodum explieite ad legum originem convertens, universam labefactasset iurisprudentiam , nisi sensus moralis ei quBndoque De nn iniecisset. Carlesium excipere
vellemus: sed suo illo dubio universali, etsi hypotheum, post Lutherum primus idealismi et rationalismi semina posuit. II. Ut elare ac tuto incedamus , notiones ab ideis seceml-mus. Ideae sunt i mugines rerum particulares, quae actu ab homine conspiciuntur. Notiones vero sunt universalia, lurium putavel ossiciorum, principia seu elementa, quae animae, instar habitus, inhaerent, sed actu non persentiuntur, nisi rationis lumen assulserit, eoque in casibus particularibus exerendi atque applicandi occasio sese obtulerit. Sic pietas in parentes officium est ingenitum a natura, sed illa notio nec Sese exerit, neque ideam constituit, nisi vel parentum conspectus, Vel Saltem relatio filii ad patrem mentem incesserit. Hae posita distinctione, innatas ideas neget qui velit, dummodo ingenitas notiones, atque iura lateatur: ius enim, in Sua amplisSima significatione, intnotio intelleetualis iustum ab iniusto secernens. III. Be enim vera, divinum quiddam in hominum mentihus a natura constitutum, univerSum senSit genus humanum. Universalis autem rudium et Sapientissimorum consenSio, vox erat naturae Semetipsam per Sentientis, imo Vox Dei in natura ipsa personans, gentes quaSeumque edo DA, V. gr. , Deum eme colendum, sdem in partis servandam , nemini nocendum, alteri benefaciendum : quae uno ore omnes gentes protulerunt. Cur vero, nisi quia notiones illas, quae iura sunt simul et officia, Deus in universam hominum naturam, quasi aeternae veritatis
ac iustitiae particulas, insudit 7 Sed modus , quo divina haec communientio mentibus sit, di mellius et periculosius inquiritur.
IV. Plato hominum mentes, earumque ideas tanta ndmiratione est prosecutus, ut eas veluti divinae mentis em uvia describens, emanatismi parens habitus sit. Ultra progressi pantheistae,
ain Cognitionum liumanartim erilica transcendentaIis, id At Ronsus corporeos transcendens, steri aliquando potest, MIvο rationis principio; criti ravero eiusdem rationis sieri nulli inodo potest, quin de ratione ipsa dubitetur. Quomodo enim ratiocinaris, Si nec rationem, nec rationis Principia re lineas p Crilica rationis est Pirritonisinus et scepticismus. illi Κantii error, salsaque eius methodus.
32쪽
17parumlares intellectus, veras esse et substantiales universalis et divini intellectus sectiones ne partitiones commenti sunt: eiusdem igitur naturae, neternitatis atque nuctoritatis. Contra, humana divinaque omnis philosophia, rationem, qua homines sumus , ponit ereatam, distinctam a Deo, eique subiectam; indelebilibus tamen veritatis et iustitiae elementis inscriptam atque obsignatam, ab ipsius ereationis initio: a Et creavit Deus hominem ad imaginem suam: ad Imaginem Dei ereavit illum i l. v I Gen. I, M. V. Εmanatismum et pantheismum presse resutabimus in li-hri huius titulo IX. Nam mens humana est limitibus eireuinscripta : ergo neque naturam, neque partem habet infiniti, quum repugnet infinitum evolvi, frangi, vel limitibus circumduci.
Unde itaque illi notiones veri et boni insinlli 7 A divina imagine, divinoque lumine, ipsi ex divino ne plenissimo intellectu
assulgente. Quod paucis evolvendum est. VI. Ante omnia, existentia ponenda est intellectus aeterni. Etenim mentes humanae participant de veritate, aliae plus, aliae minus: sed nulla totam complectitur veritatem. Iam vero, α omne quod convenit alicui per participationem, prius est in aliquo substantialiter. . Haec propositio mathematicam refert evidentiam: quomodo enim esset participatum sine eo a quo parile patio sit 7 Quum ergo anima humana sit intellectiva perparticipationem, α necesse est supra ipsam aliquem esse intellectum semper in actu existentem, et totaliter perlaetum intelligentia veritatis 2 . . N S. Thom. VII. Est igitur mens Del aeterna, omnem Veritatem et adi rit. Cremuris. quitatem originaliter et Substantialiter continens: quae, ut creatas mentes suae Veritatis ne iustitiae participes emceret, eas ad
sui similitudinem condidit, suoque lumine illustravit. Hoc est, rationes rerum moralium et intelligibilium mentibus inseripsit, et lumen vultus sui quo intelligerentur superaddidit. Illae a tem rationes vel notiones, quum in Deo sint originaliter, in homine vero participative; Deus solus veritas indesciens, eiu que nrehetypus, homo vero lilius imago constituitur. Est itaque in humana natura participatio non naturae increatae, Sed increatae iustitiae et veritatis fa).
a Ingenitis notionibus opponit De Bonald : α Quomodo delerentur si ingenitae Quomodo ad polythrismum delaberetur, qui inditam referret notionem unitatis Dei 3 - Leo istation primit., Diue. prsitim. Respondet De Maiiare, distinguendo notionem ab eius recognitione,
33쪽
vIlI. Sed quomodo a tantilla creatura, rationes quae in Beterna mente continentur, participari queunt 7 Respondeo, hoc seri posse duplici modo: per impressionem, et per illuminationem. Primo per impressionem illius primae, neternaeque veritatis in animas rationales, serme eo modo, quo ex primo typo aliae atque aliae imagines evulgantur; deinde per divini luminis immissionem, sicuti ex una hominis facie plures in speculis resectuntur imagines, illius similitudinem reserentes I). IX. Ut divini luminis effusionem propius comprehendamuSanimadvertendum, quod, sicut in mundo physi eo duo visionis instrumenta occurrunt, oculus et lumen; ita duo pariter in visione intellectuali, oculus mentis et lumen divinum: a Deus enim facit intelligibilia per modum solis illuminantis 2 . . Nimirum, notiones quae in anima deseriptae sunt, haurit intellectus dum creatae rationis oeulus in increatae nationis lumen defigitur, in qua lura illa et omela primario continentur, eodemque lumine sive in creata sive in increata ratione clar Scunt. Unde, etsi suprema ac universalia officiorum lineamenta, vel facultates intellectuales, quibus illa percipio, delinire vel domonstrare nescirem; tamen et rationalem intellectum me habere , et illa existere, firmiter scio, quia utraque video ne sentio. Nam, dum corporis oculum nperio et lucem aspicio, certus sum et oeulum me habere, et lucem aspicere, et ea quae luce collustrantur existere. Eadem igitur certitudine afficior, dum oeulum
Frmatione et applicatione. Illa semper recta in se atque indelebilis: istae
ancipites aliquando et erroribus subiectae. Sie certa est notio Dei, erronea eris citas applicatio ad creaturas. Nec mirum Librum recte scriptum, numquid semper et omnes recte legimus P Allamen illum prae manibus et ante oculos habemus. Numquid arithmeticae rationes rite semper computamus, inimuR, tolligimus, subducimus P Numeros tamen probe novimus. Vide: Sotriae s. Pelers b., t. I, P. 147.
Huic sententiae lavere visus est vir egregius De Bonald, firmius vero adhaesit immodicus semper et nimius Lamenuais, necnon qui vulgo appellantur traditionalistae, ui rationi necessariam ostenderent extrinsecam Dei loeentis auctoritatem. Nos et primaevam humani generis institutionem di- initus traditam lenemus, et intrinseca rationis iura vindicamus. Nam, nisi in ratione naturaliter laterent semina veritatum, quae externa institutione evolvenda sunt, illa institutio non possibilior esset in homine quam in bru-lis: siquidem, nec posset veritas percipi ab homine, nee ut suae naturae eonsentanea intolligi et approbari. Ipsa revelata mysteria quae rationis aciem excedunt, non essent credibilia, nisi rationi naturale esset hoe principium: Deo loquonti fides ad hilienda est.
34쪽
Ismentis convertens in meipsum, et assurgens in Deum, illi e religionis, pietatis ae iustitiae quasi primas Maturigines intueor. Quae doctrina maximi philosophi auctoritate solidatur: α Omnis, ait ille, cognitio veritatis est quaedam irradiatio et participauo
legis aeternae , quae est veritas incommutabilis, ut Augustinus diuiti . . X. Porro, incommutabilis Veritas, in Deo Patre subsistens personaliter, et Deus ipse , est Xerbum : illa nempe a lux vera quae illuminat omnem hominem venientem in hune mundum 2 . . Illuminat vero dupliciter. Naturaliter, per rectam rationem, quae est interna ne naturalis revelatio, qua omnes homines ditati sunt. Quo SenSu Praeclara omnia, quae a philosophis et legumlatoribus dicta vel laeta sunt, a Verbo dilapsa esse tradiderunt
clesiae patres, qui per Plamni eam philosophiam iidem ipsi ad
christianam fidem perducebantur a . Quorum sententias complexus s. Bonaventura ζ α Has scientias, inquit, dederunt philosophi et illustrati sunt: Deus enim illis revelavit 4 . . Naturali scilicet revelatione. Sed revelavit quoque rupematuraliter: primo quidem homini per seipsum, deinde per MoySem et prophetas, demum humanam ipse naturam assumens , et divinam non deserens. Ut nempe naturalia omela, caliginibus obducta, iterum renovaret , adderet nova, et lumen rationis sirmiori atque ampliori supernaturalis revelationis lumine extolleret M .
Origenes contra Celsum , VI. 1.
M Ex eo quod omnium mentes eodem divino lumine tollustrentur, a sequitur nos Deum videre, vel inde legis naturalis parem notitiam omnes Percipere. Nam , obnubilato melo, solis lumine truimur, et solem non intuemur: ita in spirituali visione contingit, mentis acie, crassitudine cor. poris obnubilata et distenta. Quemadmodum vero, in eadem luce variae suut visiones, vel pro inaequali conspicientium diligentia, vel pro diversa oculorum ae instrumentorum persectione; ita in assequenda lege naturali. Unde R. Augustinufi: a Docet nos ineommutabilis Dei virtus atque aeternampi nita: quam quidem omnis rationalis anima eongulit. Sed tantum euique panditur, quantum capere propter propriam, sive malam sive bonam voluntatem, potest. Et si quando sallitur, non iit vitio consultae veritatis, ut neque huius quae foris est lucis vitium est, quod eorporei oculi saepe sal-Iuntur. - De smyist. , n. 28, Op. t. I, p. sis. Et g. Thomas: α Undo Ioannes, ut omnem desertum a manifestativa Verbi virtute excludat, quum dixtinet, quod Uila est tua hominum, subiungit quod in tenebris Iuret, et tenebrae eam non eo rehenderunt. Non enim tenebrae sunt ex hoe quod aliqui lucem Verbi non rapiunt; sicuti luce e porri fiolis per orbem dissum, tenebrae non sunt nisi ei, qui oculos clausos vel debiles hahet. πέ Contra Gent. , IV, 13.
35쪽
iurium et omelorum elementa, vetus tenuit philosophia. Plato quaecumque ab hominibus conspiciuntur vera et lusta, illo sus, quod nos Verbum dicimus, contineri fatebatur. Nemo vero luculentius ne prope divinius quam Cicero, eae ratem rationis originem, eiusque eum Deo cognationem tradere vlSus mi. Quid est autem , inquit, non dieam in homine, sed in omni melo atque terra, ratione divinius 7 Quae cum adolevit, atque Persecta est, nominatur rite sapientia. Est igitur quoniam nihil est ratione melius, eaque est in homine et in Deo in prima homini eum Deo sceletas. Inter quos autem ratio, inter eosdem reeta ratio eommunis est. Quae cum sit Iex, lege quoque comoriati mines eum Diis putandi sumus. Inter quos porro est eommunio legis, inter eos communio iuris est ' Quibus autem hare sunt interem mmmunia, et civitatis eiusdem habendi sunt. Si vero iisdem imperiis et potestatibus parent, multo etiam magis parent hule caelesti doscriptioni, memtique divinae et praepotenti Deo: ut iam universus hie mundus, una eivitas communia morum atque hominum existimanda. Et quod in civitatibus, agnationibus sa- miliarum distinguuntur status, id in rerum natura tanto est magnificentius, tantoque praeclarius ut homines morum agnatione et gente teneantur. . . Est igitur homini cum Deo similitudo. Quod eum ita sit, quae tandem potest esse propior, certioris m. MN , I, cognatio 7 1 . . XII. Nonne haec perlegens , sibi gratulatur et exultat humana mens 2 Eadem ratio in homine atque In Deo, recta, communis; ipsa cum Deo consociati sumus; ipsa est lex atque ius; per ipsam in una quasi civitate homines eum Deo constituuntur. Et si imperils, quanto magis parendum caelesti illi descriptioni , mentique divinae 7 Et si gloriosae agnationes in civitatibus, quid gloriosius quam omnes homines teneri agnatione, gente, atque ipsa penitus similitudine Deorum 7 Sed auser ingenitas notiones, et uno ictu communis illa ratio, lex, ius, divina agnatio ac similitudo simul evanescent. Illud autem in magni-Beentissima adeo non tam oratione quam pictura primum v, detur , quod dum creata omnia divina lege reguntur, homo solus, per rationem, ipsius divinae legis ac mentis partiee
XIII. Si res tanta ac tam sublimis est ratio ipsa humana, ob hausta a ratione aeterna veritatum lumina; quid illis Diqitigod by Cooste
36쪽
21 notionibus eontineatur, videndum est. Duo autem rerum generaeontinentur. Primo, principia rerum omnium intelligibilium: u Natura enim, ait Tullius, obscuras et necessarias intelligentias enudavit, quasi fundamenta scientiae 1 . . Unde a Stoicis principia illa scientiarum, gentibus communia, prolep3es, hoc est fundamentales assumptiones appellantur; vel data evidenda, quibus demonstrationes, scientiarumque progressus innitantur. A mathematicis vero amomata meta sunt, quae nulla indigent demonstratione , quum Ipsa suo lumine fulgeant, allisque demonstrandis , quasi admoto lumine , inserviant. Secundo, eontinentur principia rerum omnium moralium, sive astibilium: dicta propterea a Iulio Maligero aeternitatis semina, vel aopyra, quasi nempe vivissimae scintillae In anima iacentes, et pro opportunitate veluti e silice erumpentes lavillae. De quibus Cicero : . Sunt enIm lmgentis nostris semina innata virtutum, quae si adolescere Iioeret, ipsa nos ad beatam vitam natura perduceret I . . Dilucide s. Τ mas , utraque complexus: a Oportet naturaliter nobis esse indita sicut principia speeulabilium, ita et principia operabilium . . . Unde et principia operabilium, nobis naturaliter indita, non pertinent ad specialem potentiam, sed ad specialem habitum naturalem, quem dicimus synderesim a . . XIV. Verum , utriusque generis principia , maxime post obseuratum naturae casu intellectum, studio , labore, elue tione evolvenda sunt. Nam, docente Lelbnitio, notiones illae non perleguntur in anima veluti in aperto libello, vel quemadmodum praetoris edictum legitur in albo ; sed mentibus inseruntur quasi Herculis statua, quam natura variis coloribus, summisque lineamentis in marmore expresserit laὶ. Iacet illa quidem naturaliter e leta atque innata, liret manus artificis ae labor ad
expoliendas marmoris venas requirantur. Igitur notiones ingenitae, non arte vel educatione creantur, sed a natura traditae
αὶ Lethnitius inditas notiones appellat mentis QPeliones sive modi. seationes, iisdem obiectis respondentes, quae in Deo existunt. Ait autem: α Rerum vero a nobis actu non cogitatarum ideae sunt in mente nostra, ut figura Herculis in rudi marmore. . top. t. II, p. 18.ὶ Althi eamdem repetit similitudinem Nouueauae Essala sur rentem . hum ., Avant- Propo1ὶ Scilicet, dum omnes ideae aetu sunt in Deo, plures habitu inveniuntur in thomine: quae ideo existunt quia a ectiones et modiscationes sunt mentis nostrae; et nondum apparent, quia, antequam mentis labor acces gerit, in animo delitescunt, veluti statua in marmore delineata, non creanda ab artiuee, sed expolienda. 3ὶ De Leg. , I, p. xὶ riseul. . III. I, q. n. a. IL
37쪽
lnveniuntur, clarescunt reflexione, dIsciplina et arte expoliuntur, augentur, ordinantur. Hine, licet eadem in Omnibus natura, alii tamen aliis in naturalibus diseiplinis et virtutibus praestant. Nam ii si tales nos natura genuisset lyenuit quidem ab initio), ut eam ipsam intueri et perspicere, eademque optima duce, cursum vitae conseere possemus; haud erat sane quod quisquam rationem ne doctrinam requireret, eum natura sussceret. Nunevem l post naturae casum l parvulos dedit igniculos , quos celeriter malis moribus , opinionibusque depravatis ste restringimu , iil Cic. . .e., ut nusquam sere natura humana appareat i . . Attamen satis primaevae luela et iustitiae permansit, ut non inveniatur u quisquam gentis ullius qui, dueem nactus, Bd virtutem pervenire non possit 23. . Quis mellus naturae vim, et usque in deterius conversionem persensit Sed de hoc postea. XV. Quum nutem ea quae naturalia sunt, ii omnes habeant, qui eamdem naturam habent, hinc adeo naturaliter in dita omelorum lineamenta legumlatores consuluerunt, expre
serunt gentes, philosophi persecuti sunt, ut in iura gentium
Nam, e veterum legibus non pauca, hodiernis adhue moribus laudantur, quae earum auctores ex naturae sonte depromwrant. Sed iam sere tota antiquorum laus in romano iure concluditur. Illi itaque romani iureconsulti, qui Institutionum initiolus naturae haud recte descripserant quod natura omnia animalia enit sin bruta animantia, rationis et libertatis desectu, nee luseadit nee iniuria ὶ; illud tamen alibi desiniunt: quod ratio naturalis inter omnes homines eonstituit; - quod divina proindentia inter omnes homines constitutum est; -quod eum humans ymere Originem coepit 3J. Naturalis et romani iuris amnitatem , liret,im. ''-y quandoque usque ad superstitionem, uterque Cocceius, Blitque plurimi, declaraverunt. Nee alia sane ratione, legibus latius quam armis, Romani dominati sunt, nisi quia nulla alia gens, privata vel publiea iura pressius ad naturam expresserat ia).
M Respectiva est laus Cossitis Romani. Primus ipse inter ethnicas gentes, et saeile primum romanae sapientiae documentum, cui nunc quoquaturis magistri diligentissime incumbant. Nullibi, sicut in Digestis praesertim, adeo rectae prinei piorum deduetiones, atque ad easus singulos et circumstantias legitimae applieationes. Non tamen, si de principiis agatur, tama, nec tanta, quanta utriusque coceri aliorumque est nostra veneratio. De praepolenti quandoque legum et formularum vi contra ius naturale,
38쪽
23XVI. Philosophi rationem pro lege habuerunt, illam modo naturam, modo Numinis imperium appellantes, Chrysippo prostente : a Principium aliud non posse inveniri, aut Originem iustitiae, quam ab Iove et communi naturae inde enim initium duci debere, ubi de honis, malisve disserendum est 1ὶ . . Philovit: a Beetam rationem esse legem mentiri nesciam, utpote quae ab immortali natura Insculpta sit immortali intellectui . . Idem esse parere rationi ne parere Deo, assirmat Hierocles in Carmine reo Pythagorae: α Etenim, natura quae rationis est particeps, eum splendorem suum , suamque lucem Sortita est, ea ipsa amplectitur quae divina lex statuit; nee discrepat a Dei sententia animus, qui secundum Deum se habet. v Tandem, quae perbrevis et gravissima est Senecae sententia: a Natura nos cognatos edidit ; illa aequum, lustumque eomposuit; ex illius constitutione miserius est nocere quam laedi 2 . . XVII. Sed antequam essent philosophi, vel leges conderentur, omnes gentes hoe naturali eodico usae sunt. De Seythis enim ait Iustinus : α Iustitia gentis ingeniis colitur, non legibus; prorsus ut admirabile videatur, hoe illis naturam dare, quod Graeci longa sapientium doctrina, praeceptisque philosophorum consequi nequeunt a). . De primis Romanis tradit Sallustius: α Ius, honumque apud ipsos non legibus magis quBm natura Valuit 4ὶ . . De antiquis Germanis resert Tacitus: a Plus apud eos honos mores Valuisse , quam alibi bonae leges S . . Idemque Taelius de priseis hominibus ait: a Vetustissimi mortalium, nulla adhue mala libidine, sine probro, Scelere, eoque Sine poena aut mercitionibus, agebant; neque praemiis opus erat, eum honesta suopto ingenio peterentur , et ubi nihil contra morem cuperent, nihil per metum vetabantur si . s Haec videant qui, ante eonditam societatem, homines belluino more vagantes, nee nisi per datas leges ad iustitiam pervenisse , insolentimi me em
diremus in libro secundo. Ferrea apud Romanos dominatio Reipublicae in eives, civium in familias: unde ius privatum ei publicum divexabantur. Quae sequiores iureton ulli non satis animadvertentes, nec fianam haetenus dederunt iurisprudentiam, nec ex evangelica aequitate, quantum potuissent,
a) Spinosa naturam sine ratione considerans, iustitiam abegit quae Tationi insidet. Brutorum natura delectetur, si velit: nos rationalem habemus, nec dimittimus. - Ηobbes: α Iustitia erga homines supponit leges lin-
39쪽
XVIII. Ideo autem illas notiones et omelorum initia a natura seiungere impossibile est, quia mente et eorde sunt infixa. Mente, ut ab illis inspiciantur qui rationem 'sequuntur; corde, ut saltem persentiantur ab iis qui rationem negligunt vel ave santur : adeo ut nemo ab illorum imperio sit evasurus. Quod recte monuit s. Paulus ad Romanos scribens: u Cum gentes, quae legem non habent, naturaliter ea quae legis sunt laciunt, ipsi sibi sunt lex : qui ostendunt opus legis scriptum in eordibus suis, testimonium reddente illis conscientia ipsorum, et inter se invicem cogitationibus accusantibus aut defendentibus 13. . Ipsi sibi, ait Paulus, sunt lex: Milicet per rationem docentem vel imperantem , et per conscientiam alliclentem Vel retrahentem, gratulantem vel torquentem. Maximi est momenti ham in mente et in corde saeta legis conscriptio, Delque laudat sapientiam , qui nos sensu quodam morali ad lustitiam addueit, cum hebescit ratio, Vel alio eon
XIX. Convincimur plenissime ex distis η esse quoddam , quod augurantur vel prostiuntur omnes gentes, natura commune
lustum aut iniustum, etiamsi NuLLA SOCIETAS INVICEM SIT,
NULLAQUE PACTIO 2 . . Alitus igitur iurisprudentiae civili et politicae Bssurgendum, et longius quam a Decemviralibus tabulis eius origo et nobilitas est repetenda: Milicet a divinis Tabulis, verum et perpetuum naturae Edietum, digito Dei in
hominum cordibus exaratum. Quod nisi emetamus, rabularum levitatem aut versutiam, nunquam vero iureconsultorum Sapientiam adipiscemus. Elementa rationalis naturae conspeximus: quid ea praestent
videamus. manas, quae in statu naturae nullae sunt. . t De cive, I, 102.ὶ Ideo aulem nullae, quia nulla luitio vel vis coercitiva, nisi per leges. Sed alia res est iustum Sua naturali sanctione, alia vero res sanctio legalis vel civilis; deinde alia adhuc res est ius, alia iuris tuitio . Tandem salso asseritur ille status naturae, in quo nulla scripta vel non seripta adesset lex vel societas: status homini naturalis, et consequenter status naturae est ipsa societafi, qualiscumque illa suerit. - Κant iustitiam saletur naturalem atque internam, sed per legem rationis definiendam, qnae insuper eonvertenda sit in legem externam. Κantio reponimus: si iustitia naturalis in legem civilem eonvertatur, bene sit; seeus, utpote res per se obiective subsistens, tota atque integra permanet in semel ipsa.
40쪽
. Hominis relatio triplex, ad Deum, ad seipsum, ad telaros: unde tria ossietorum genera. II. Iuris iundamentum , iustitia et benevolentia. III. Collectio omnium officiorum est ipsa lex naturalis. IV. Eius existentia. V. Prima eius nota, divinitas. VI. Falsa Grotii, rationalistarum, aliorum. que sententia. VII. Ergo omnibus praeest una lex. VIII. Altera legis coa.ditio , evidentia in principiis, vel in proximis conclusionibus. IX. Quomodo obseuritatibus octurrendum. X. Tertia legis nota est universalitas. XI. Quarta, eius immutabilitas. XII. Primus Iegis naturalis esseetust lex, non omnis. eonstituit ius. XIII. Serena est Rapientia, opinio ineo lana ac temulenta. XIV. Secundug legis essectus : bona sunt per se ex trada, mala rei ieienda. XV. Tertius: obligatio. XVI. Legis sanctio temporalis, atque aeterna. XVII. Lex naturalis est vera, atque absolutissima lex.
I. Divinam sere mentis vim, qua homo eo Orea trans mdens , arripit et serutatur aeterna, quas ct sensibus alienum ordinem constituunt , quis non sentit in seipso Ergo duplex rerum ordo: sensibilium et suprasensibilium. Sed rerum ordo est lex: ergo lex duplex, alia rerum materiallum sive sensi-hllium , alia rationalium sive suprasensibillum. Utraque autem eum ex rerum natura , earumque relationibus constituatur , lex naturae rationalis ex ingenitis illIs notionibus exurget, quibus
enuum rationalium connexiones sive relationes exprimuntur. Iamvero, enuum rationalium musa prima, omniumque Parens,
est Deus; homo autem essectus et imago Dei; nee aliquis tam tum , sed omnis homo Dei imaginem reserens , sibi datam personalitem , legem, o stela et iura persentiens. Ergo in rationali vel morial ordine , vertex omnium et renuum est Deus , qui eminentissima ratione originis et causae, praeest omnibus , omnia gubernat , subireta sibi ae devincta. Post Deum homo , qui , errationis o leto, illi sublicitur; ratione imaginis , ad illum convertitur. Hare prima hominis relatis: obsequium in Deum, religio. Sed homo, divina imago, divinae legis ac maiestatis sanctuarium, in seipsum conversus, quid sibi debeat intelligit. Hi ne altera relatio, hominis ad seipsum; quaedam sere religio in ereatam Dei imaginem: honestas nempe ad Semetipsum. Tandem, quae sibi debet homo, eadem et ceteris
minibus, aequalitate naturae, originis et sinis. Unde tertia