장음표시 사용
51쪽
aut a faciendo abstineamus. . Quo posito principio, eoncludit:. Is qui eam nobis necessitatem assert, pro auctore facinoris habebitur, nobis nutem imputari non poterit 13. v Perperam h le a Pussendoreo metus eum violentia confunditur. Violentia cum sit a principio extrinseco, corporis membris inferri potest, nihil conserente , qui vim patiatur. Sed aetus volendi et nolendi , quum ad intrinsecam voluntalis activitatem pertineant, nec vi nee timore, nisi consentiente voluntate, extorqueri P Sunt. Recte Seneca: α Corpusculum hoc, custodia et vinculum animi , huc atque Illue laetatur: in hoc supplicia, in hoc lenocinia , in hoc morbi exercentur. Animus quidem ipse saceret Beternus est, et cui non possunt iniici manus 2 . . Ergo si timore in scelera rapiatur , ipse est animus qui legi praesertiniquitatem. Unde s. Bernardus de Petri lapsu : . Negare nolebat , sed magis nolebat mori: itaque invitus quidem , sed negavit tamen ne moreretur ... Haec plane voluntas reprehensione
digna fuit, quia corporis magis quam animae voluit Servare vitam 3 . . Stat igitur actio, cui tantum subtrahitur de moralitate, quantum deest de libertate. VII. Ex nitera canonis parte, voluntarius entitatis defectus, non aufert penitus moralitatem. Sic qui a Iectate ignorare vult ut male agat, etiam legem ignorans, totam incurrit aetus moralitatem ; minorem tamen, qui ignorat simpliciter, et quidem pro negligentiae quantitate. VIII. Canon secundus: Moralitatis elementa sunt obiectum, sinis et circumstantiae. IX. 1. Obicetum. Nam voluntas per liberam appetitionem atque electionem, obieeta bona vel mala quasi ad se attrahit, iisque adglutinatur. Unde Augustinus: a Talis est quisque , qualis eius dileetio est. Terram diligis Τ Τerra eris. Deum diligis Τ Quid dicam Deus eris Τ Non audeo dicere ex me. Scripturas nudiamus: Ego dixi, dii estis, et siti Altissimi omnes. 4J. . Insita igitur obiecto concupito bonitas aut pravitas, in concupientem animam illabitur. X. 2. Finis. Hie in humanis actibus latius dominatur, et quasi principatum habet. Quaecumque enim sint obieeu qualitates , extra nos sunt, quamvis dum illud amare incipimus , et similes emciamur. Finis vero ex poenitissima agentis anima proficiscitur, totamque exprimit eius malitiam vel bonitatem.
ihil mirum igitur, si in rebus quarum indisserens est obiectum,
52쪽
37 tota actus moralitas ex fine et circumstantiis coaleseat. Stedeambulatio, si valetudinis causa exerceatur , Mna erit; si ad struendas inimico insidias, mala. At quae ex oblecto mala sunt, quidquid politici essutiant, nullo honesto stne cohonestari possunt: quum finis non tanta sit vis, ut obieeta per se malaeulciat hona. Periurium erit, etsi in salutem innocentis dirigatur. Quae autem ex obiecto hona sunt, ex sine hono fiunt meliora , ex malo mala. Sic tributum pauperi subsidium ad illum a latrociniis et caedibus revocandum , utroque ex eapite opibmum; ad largitatis famam au eupandam, vel quod peius, ad pauperem in iniqua lacinora pelliciendum, turpe et iniquum. Imo actio quaevis ex malo fine, adhue mala erit, Ilcet sorte in bonum exitum evaserit. Quod Pheraeo Iasoni contigisse narrat Valerius Maximus : cum enim quidam Iasonis exitii cupidus , eum inter insidias gladio percussisset, α Omicam, quae a nullo medicorum sanari potuerat, ita rupit, ut hominem pestisero malo liberaret 13. . Quis , alioquin tam utile lacinus , in nequitatis vel humanitatis ollicia eonscriberet Τ
moraliter assiciens actum humanum In suo genere atque naturatam constitutum. Aggravantes vel eatenuantes, in ludietum adducantur : fiunt enim morales unius eiusdemque nctionis partes, plurimumque reseri, an quis scienter vel ignoranter, sponte vel macte, plena an praecipiti impetu intercepta advertentia, intense vel remisse secerit. Hoc autem versiculo comprehenduntur.
Quis, quid , ubi , quilius auxiliis , cur, quomodo , quando.
XII. Actio, quam hactenus contemplati sumus, ex Suo esse naturali et morali coalescens, res est agentis, eum ligatum habet, eique imputatur. Est igitur imputatio iudicium, quo actio humana, ad meritum vel demeritum, ad laudem vel vituperium, ad praemium vel ad poenam, auctori suo adscribitur. XIII. Prima imputatio sit ab agentis e scientia. Antecedenseonscientia ludicium fert de actione suscipienda, et desinitur actus intellectus, dictans quid hic et nune a laetendum sit vel fugiendum. consequens, iucunda est vel acerba lactorum recogitatio , domesticum tribunal, vitae balsamum aut venenum, mentis angelus aut laria, in recte factis solamen, vel miserrimum inter fortunata scelera supplicium. Mens enim quae legem tenens , statuit se in illam agere velle aut luxta illam , Diuiligod by Cooste
53쪽
stat im et suae actionis sit conseia, et Pam totam sentit si hi eum sua bonitate vel iniquitate esse adscribendam. In hunc sinem , 4ntimum ndeo tribunal institutum est a natura: neque menSculpabiliter ignorans, vel errans, vel Blio se eonvertens , hoe inhabitantis Divinitatis tribunal et iudicium effugiet vel evertet. XIV. Duo lite proponuntur: l. Quid, ne aetio deputeturnd culpam; 2. quid, ut in laudem vel in praemium vertatur. Ad i. Ne netio deputetur ad culpam , necesse est l. ut eon seientia illam innocentem iudicet, certis vel prudentibus saltem argumentis innixa; 2. ut rationi vel legi repugnare nullo modo velit; 3. ut error sit invincibilis , si sorte errare contingat. Nam certum, vel saltem prudens dictamen de actionis honestate, rationalem decet creaturam e quae, nisi praeclarissimas rectengendi et prudenter iudicandi lacultates , in re omnium maxima, Miliret in moribus, adhibeat, seipsam et Creatorem contemnet. Si autem legis , etsi putatiliae, violationem decernat, iniquum
vere animum in legislatorem ostendet. Unde: i Dicendum, quod simpliciter omnis voluntas discordans a ratione sive recta sive errante, Semper est mala l . u Ergo qui rationem contemnit vetantem vel praecipientem , etsi errantem , mente Pontemnit praeceptum Dei; eiusque sit criminis reus , quod nnimo gesserat. Sed ex adverso , non omnis mala actio imputationem
effugiet, quae ut bona habita sit; verum illa tantum quae invincibiliter ut talis habita fuerit. Sie, ut blasphemum, et persecutorem, et contumeliosum, se Paulus latetur, imo illum omnium manibus Stephanum lapidasse dicitur ab Augustino , etsi lynorans non invinei hi liter) in incredulitate fecerit IJ;
et illi deleidii crimen in seipsos intulerunt, qui, si cognovissent, nunquam Dominum gloriae cruci issent a j. XV. Ad 2. Ut aetio bona sit, neceSSe et x. ut vere talis sit undequaque, ex obiecto Milicet, sine et circumstantiis. 2. Ut pro tali ab agente dignoscatur atque appetatur. Duplex Siquidem in una eademque actione, bonitatis elementum: bonitas rei, et nitas agentis.
XVI. Sed, ut ut imputationis iudicium conscientia esserre cogatur in semetipsam , illud, si recte incedat, non sibi ipsa effingit, verum ex illa haurit curia, cui aeterna lex praeest, neternus iudex, et legislator. Quidquid enim precat homo vel in se vel in alios, in aeternam pereat legem, quae ubique ordinem conservari iubet, perturbari vetat. Inde vero quum omnis nuat Diuitiam by Cooste
54쪽
rum stet violatio, quae in illam divinam ae principem legem
XVII. Quod cum verissimum sit, illud quoque certissime constat, virtutes et vitia, suo quaeque modo ae disparatissimo, ad illam unicam et simplieem iustitiam referri. Dum enim lex una et simplicissima in humanam illabitur naturam, pro diversis rerum naturis, hominumque relationibus, diversa edicit iura atque ossicia; iisdemque virtutibus ne vitiis suas speetes et gradus constituit. Male igitur Stoici, quibus eum idem prope esset peccare et lineam transilire; id autem cum quis fecisset, quam longe progrederetur , ad augendam culpam nihil conferre putarent; omnes iniurias aequales esse docuerunt. Quare non minus eum delinquere qui gallum gallinaceum, cum opus non esset, quam qui patrem Susiscaret Min. Miserum adeo a Zenonis gehola ad haereticorum pagellas translatum errorem, Lutherus et Calvinus Protestantibus suaserunt, contendentes peceata omnia natura esse, quamvis non imputatione, aequalia. Sellieet quacumque legis transgressione eamdem inessis perversitatem ne turpitudinem , quae reprobis quidem adseribatur nequis. simo Dei ludicio, non imputetur praedestinalis liberalissima eius
misericordia. εXVIII. Ludunt Slalet. Nam linea a linea dissert: aliaque vetat ne verbum , aliaque ne gladium in hominem laeuleris. Vario quoque modo et gradu eamdem lineam transilles. Assem suratus , iam lineam transilisti; sed ultra, si allos atque alios su- raberis. M ratione, qua η tanto magis a veritate receditur, quanto maior est falsitas I . . Hinc . quid absurdius , quid insanius diei potest, quam ut ille qui aliquanto immoderatius riserit, et ille qui patriam truculentius incenderit, peccasse ludicentur aequaliter Aut si propterea sunt paria quia utraque delicta sunt, mures et elephanti pares erunt, quia utraque sunt animalia; muscae et aquilae, quia utraque volatilia 2 . . Prael-verat Horatius :
Nec vincet ratio li , tantundem ut peccet illemque, Qui teneros caules alieni fregerit horti, Et qui nocturnus Divum sacra legerit 33. a SM., I, 1.
αὶ Vide Tullium , Para a. III; de Finibus, IV, 27; polissimum
vero orat. pro Murena, qua stultissimum commentum salsimime ridet.
55쪽
Habes diversitatem ex oblecto. Sed alia est quoque pm diversitate agentis vel sublecit: α In omni iniustitia permultum Interest, utrum perturbatione aliqua D nimi. . . an consulto et cogitato fiat iniuria. Leviora enim sunt quae repentino aliquo motui u Cic., O ., necidunt, quam ea quae meditata et praeparata inseruntur ij. . Quam sapientiam, poenarum codices et magistratus perspectissimam habent. XIX. Stoicos et Protestantes uno ictu defiximus, licet Protestantes ipsi iam a parentum d trina recesserint i aj. Sed rerum causae et analogiae quaerendae sunt. Stoi eorum doetrina utebantur qui inter ipsos aderant politici, ut factionum tempore qui lineam transiliissent, uti Rubiconem Caesar, usque ad finem urgerentur. Atqui pari consilio, sed profundiori errore, Prot stantium magistri ducebantur. Ipsi quoque fatalismum invexerant, ut Re suosque morali freno exsolverent. Deus, aiebant, per originale peccatum fracta hominum libertate, ex deperdita omnium massa quosdam praedestinavit ad gloriam, reliquos ad poenam: illis omnia nequaliter imputantur in honum, istis omnia aequalitera ultra lib. in malum. Systematis perniciem alias persequemur 2ὶ; nune animadvertisse sufficiat, subversam esse a Protestantibus moralitatis et imputationis oeconomiam, atque in desperationem omniumque vitiorum genera actum, iactura irreparabili, genus humanum. etesia, in comitiis Tridentinis, anathemate perstringendo novatorum perversitatem, liberum hominis arbitrium, cui tota superstruitur civilium et moralium disciplinarum compages, provideatque invicte tuebatur ibi.
XX. Ergo virtutum, vitiorumque discrimina, speetes et gradus, natura ipsa constituit: ex qua actionum varietate, morali-
ain Prolotantes, quandoque reformali vel reformatores dieii sunt, seditotius dicendi erant reformandi. Revera, Lutherus reformatur a Calvino, Calvinus a ZMinglio et c., ita ut usque ad hanc diem Protestantismus non duos liaheat auctores vel ministim , quorum unu alterius il trinam veluti inlegram atque irreformabilem accipiat. Uti mulieros capillos aut vestes, ita Protestantes religiosa dogmata vel ritus reformare quotidie vel quavistiora in moribus habent. Quotidie ergo reformatores et quotidie reformandi. bὶ Tridoulina Synodus, eum docuisset, Sess. Vt de iustifc., e. 1, u liberum arbitrium in inline extinctum, viribus licet attonualum et inclinatum, . decrevit. can. V eiu quem sessionis: a Si quiq lit,erum hominis arbitrium, post Adae precatum, amiMum et ex linetum esso dixerit, aut rem esse de solo titulo, imo titulum sine re, figmentum denique a Salana induci iam in Ecclesiam quae a rmabant Protestantes); anathema sit . .
56쪽
itatis atque imputationis varietas proficiscebatur. Imputatio autem
Sequentia complectitur. XXI. 1. Imputatur aetio ipsa, cum sua LPECIFICA. vel Nuisugai A moralitatis quantitate, qualia st ea OB iECTO, PINE et C IncuusTANTIis. Moralitas speci ea eadem est si in eadem specie , sed variis gradibus, contineatur: moralitas vero numerica
tanta est, quot distincta iura violantur. Sic , si alterius vitam cum tuae vitae periculo defendisti; vel inimicum non modo lateremisti sed discerpsisti, atque insuper ut Homerieus Achilles ante patris oculos raptasti; charitatem in primo casu, in altero scelus in eadem specie cumulasti. Contra, sl unica salsi criminis narratione, samiliam vel congregationem proscidisti; quot personae sunt, tot distincta iura violasti, totidemque numerice te icriminibus devinxisti. XXII. 2. Imputantur malae aetionis vel omissionis eo clua, qui, utpote in pluribus secuturi, praevideri potuerint aeremoveri debuerint. Homo enim, quod rationis est particeps,
per quam consequentia cernit, causas rerum videt, earumque progressus et quast antecessiones non ignorat, vitae cursum Perpendere ac parare tenetur. Hinc lieentioso scriptori illa Imputantur morum venena, quae in legentes illabuntur; legentibus vero, quae ex lectione hausta sit animi Infirmitas vel tempestas. Hlne quoque dum adolescenti praesens iam imputatur studiorum ei tantia vel negligentia, illi quoque ea damna imputabuntur, quae ex sua culpabili ignorantia clientes manebunt. Est enim naturalis coniunctio inter causas et essectus. Contra si agens, hane eventus cum actu necessitudinem perspicere non potuerit, vel actus Ipse et eventus, raro vel in paucioribus coniuncti sint, non recte et, qui causam posuerit, essectum pariter adscribemus. XXIII. Iura quandoque luribus, leges legibus oecurrunt. Tune si omnia simul servari nequeant, i. legem maiorem Praeseres minori, naturalem, puta, simpliciter positivae. 2. Ius tuum aequale, caeteris paribus, alieno turl antepones. a. Ius tuum, cum aequali vel sere aequali alterius damno, nunquam servabis: quare, suri non eris auctor ut alienum agrum diripiat, ut tuum indemnem habeas; imo nec ut laretur ditiori in conspectu pauperioris, excepto casu, quo ditior damnum illud, sibi respective leve, pati teneatur. 4. Parato ad malus damnum, non minus consules, absolute loquendo: nam et maius et minus In eadem sunt speete. Poteris tamen obfirmatum et pervicacem, ut malum Diuiligod by Corale
57쪽
imminuat, exorare: ut rapiat aliqua, non omnia incendat; verberibus agat, non occidat. Miseri enim causam utiliter agis. 5. Quae naturaliter iniusta sunt, nulla iuris speeio tueberis vel perficies. Sic, iniustae causae non patrocinaberis, etsi de victoria certus fueris. Quem seinA inn entem, quique iuxta falso allegata et probata, publice reus appareat, iudex , nunquam de re gravi damnabis. Nam ius innocentis quod tibi constat, apud te praevalet externo Ordini iuris. Quid ergo ages 3 Rem deseres ad superiorem. Si non adsit vel non audiat Τ Nihil intentatum relinques, salsos vel deeeptos testes testibus oppones, actores vel aincusatores assidue terrebis et satigabis, inductas pones; demum si nihil prosit, et de capite vel Blla re maxima agatur, te magistratu abdicabis. Nam, eertare pro lustitia, gloriosum est; lllam vel invite proculcare, Semper iniquum. Ius enim a Deo, sanctum, inviolabile, neternum: quaeque ille non imputaverit,ntque imputari repugnent, quomodo ab homine, qui eius 'lees gerit, imputabuntur XXIV. Erit igitur, sicut humanarum legum divina lex, ita humanae quoque imputationis divina imputatio forma et exemplar: hoc uno exrepto, quod alia pro tempore, alia sit pro aeternitate, quum illi e sit immortalis lex, immortalis iudex, immortalis ant- mn, quae, expleto viae cursu, ab indicto semel iudicio ne excidat in aeternum, ipsa efficit aeternitatis conditio, nullam in
sempiternum aevum mutationem receptura.
58쪽
43LEL NATURALIS, IN HOMINUM SOCIETATE, FONS EST AEQUITATIS , FUNDAMENTUM LIBERTATIS.
l. Ius sons est aequitatis in singulis, atque in universis. II. Aequitas legum est earum aequalitas eum lege aeterna. Ill. Una aequilas, a qua humanae legos aequi talem accipiant. IV. Legum humanarum conditiones. V. Fong aequitatis et auctoritatis, solus Deus. VI. Veluq et nova iurisconsultorum schola regi hus et populis blandita est. VII. Turbato aequitatis sonte, ipsae leges ot regna turbata sunt. VIII. Regenda, non cogenda na tura. IX. Libertas personalis, civilis, potitiea. X. Prima in servando iure et de re personali sita est. M. Secunda, in iure civium ad cives. XII. Tertia, in iure civium ad imperantem, et vicissim. XIII. Qui paret legi, sive rationis ordinationi, liher est. XIV. Voluntas ex se, arbitrium non lex. XV. Duplex legis elementum. XVI. Humana ratio, vel voluntas, legem non enicient. XVII. Lex et libertas amice consociantur. XVIII. Imperantium et populorum mentes, ad legem aeternam fiunt convertendae.
I. Quod in ordino singulorum, idem in publico universo
rum ordine est ius, sive lex naturae: Ius Fores EST AEQUITATIS,
II. Aequitas est aequatio rei cum mensura ad quam resertur. Igitur nequitas legum humanarum est illarum aequatio eum lege naturae rationalis, quatenus ipsa haustus est vel simill ludo aeternae legis Del. Atqui lex aeterna est sons aequitatis in Deo: ergo lex naturalis est fons proximus, a quo sibi, Suisque legibus vel actionibus aequitatem hauriant homines, eorumque legumlatores. III. Iline, absolute loquendo, quemadmodum unus est iu-Stus, unus Sanctus, unus imperator omnium Deus; ita aequitas una, unum lus, una lex : a Est enim unum lus, quo devincta est hominum societas, et quod lex constituit una: quae lex est recta ratio imperandi atque prohibendi i l . . Consequenter a illud Stultissimum, existimare omnia iusta esse, quae scripta sint in P pulorum institutis aut legibus 2 . . Et a multa quidem pernteisse, multa pestifere sciscuntur in populis, quae non magis legis nomen attingunt, quam si latrones aliqua conSensu suo sanxerint.
Nam neque medicorum praecepta diei vere possent, si quae inscii, imperitique pro salutaribus mortifera conseripserint. Est ergo lex iustorum, iniustorumque distinctio, ad illam antiquissimam et rerum omnium principem naturam, fies quam leges hominum
59쪽
et D. diriguntur ij. . Praedixerat autem ipse Tullius, leges populorum,
quum una sit summa lex, favore magis, quam re, hoe nominedletas fuisse: adeo ut nihil auctoritatis, nihilque iuris habeant in seipsis, nisi ab illa principe lege ncceperint. IV. Sequitur ex praeiacto principio, ad legum humanarum vim et aequitatem, haec requiri essentialia: I. ut serantur a superiore, in quem a Deo, totius auctoritatis sonte, regendi et ligandi saeuitas conseratur. Nam, si unum est ius, una Buctoritas, una regendi et ligandi vis in Deo existens, quis erit rector, quis legislator, nisi Deus secerit 7 vi 2. Ut naturali et divinae aequitati apprime congruant, ex cuius similitudine quaeque honesta sunt, et diiudicantur. 3. Ut in commune meietatis bonum convertantur. Ideo enim legislatores dati sunt, ut Providentiae ancillentur amice et sideliter, ad universorum ordinem et felicitatem. Si lineam transgrediantur, lus quoque et auctoritatem. Unde
udi MI . Augustinus: Mibi lex esse non videtur, quae iusta non fuerit 23. .
Cio. Bel, iri. Quis vero ludex inter subditum et legislatorem 7 Privatum examen, universae societatis landamentum dissolvens, imperantis nempe auctoritatem, non invehimus; sed neque rationalem naturam solo auctoritatis pondere obruimus, ubi illa auctoritas manifeste iniqua praecipere audeat. Τune enim iusta et sanctissima flet illa vox : . Non possumus . . In dubio autem de legis aeqvitate, Sicut praesumptio stat pro possessore, ita etiam pro superiore : quum insuper, multae legum rationes pateant legislatori,
αὶ Terrenam veneramur maiestatem, eique ex Dei voluntate atque imperio libentissime subiicimur. Sed quis, sine Deo, rex vel imperator PHinc poeta: ne delia terra sei: Ma, innanti a Dio chi repAtque extemplo: Saul, rientra In tot non sei che coronata polve. A iEM, Saulle, ait. IV. M. 4.ὶ b) Privato examine, lex privatae cuiusquam rationi subiicitur, prout visum merit, accipienda vel reiicienda. Nullaque propterea cum privato examine societas componi potest, ne ipsa quidam democratia: qua, si leges pinpuli indigent approbatione. hac obtenta, nulla privata ratione vel voluntate infirmantur. Reiiciendum igitur exalven privatum, veluti legum et auctori latig excidium. Hoc probe constituto, sequentia decernimus, rationi consona et necessaria. l. Leges servandae, quae nihil iniusti habeant, risi ratio legis non appareat. 2. In dubio de legis iustitia, praesumptio stat pro legislatore,
60쪽
45V. Sl aequitatis et auetoritatis sons, unus est legis et naturae nuctor Deus, ergo non principes, non populi, non 8 letas hominum, non status vel imperium, pro summa legum vel lurium ratione et mensura habendi sunt. Quo errore, duplex hominum genus peccaverat. Primum ii, qui imperandi vim ex iure divino auspicabantur; deinde li, qui ex populorum sententia aevoluntate. Illi, ius divinum exaggerantes, homines ades Caesaris , quasi Dei, mancipabant voluntati, ut quidquid Caesari placuisset , lex esset: hi eadem plebeculis assentatione blandiebantur. Illi monarchiam populis odiosam essecerunt: hi populares dominationes verterunt in tyrannidem. VI. Taedet dicere: non rabularum, sed frequens iureconsultorum schola in utroque illo errore, Olim apud Romanos, P Stea Vero apud omnes sere gentes, versabatur. Romani iuris consulti, modo Rempublicam, modo Imperium, pro lurium et aequitatis mensura venerati sunt. Posteriores iuris magistri, qui ex illa veteri schola in dies prodibant, prinelpis voluntatem pro lure habere consueverunt: sive ille esset Henricus VIII Angliae, sive Caro- Ius V Hispaniarum, sive Ludovicus XIV Galliae rex. Tandem, Versa ulce, cum nova ferret opinio, imperia non principibus sed populis a Deo impertiri, philosophi et iurisconsulti, lunetis dexteris, divinum ius, imo iuris iundamentum, in populos transtulerunt. Non semper quidem et theoretice, sed saetis plerumque et sophisticis cavillationibus, quae iustitiae et aequitatis magistros nimium dedecebant. Inde antiquae illae et novae leges profluxerunt , quae religionem vexant, primum rationalis animae lus et o letum; familiam et proprietatem vellicant, socialistis et communistis viam parantes; aliaque, natura distincta, miscent vel
VII. Hinc multa malorum geges. i. Cum aequitatis sons ex Deo in principes translatus suerit, ex principibus in populos, ex populis vero in quosdam, qui Se populorum venditabant actores et reformatores, magis magisque a naturali societatis lure rece sum est; atque inde legumlatorum turba exsurrexit, qui imaginariam sibi hominum societatem e ingentes, eam arbitrariis
cuius ratio est amplior, et eum auctoritate eoniuneta. a. Si legislator huma. nufi ea iubeat, quae naturali vel divino iuri opponantur, in his nulla eius vis est vel auctoritas; illudque recurret, quod Petrus et apostoli Iudaeorum principibuη reposuerant: a Obedire oportet Deo magis quam hominibus. π