장음표시 사용
131쪽
molitaene: M--M SN-πι concinnavitrismus Thresigiae Practicae, & alia vitigavit ordini Theologica, habuitqire litterariam concertariinnem eum Annuis atiis , Doctore Sorboni eo ut videre in eo in libis Gallice edito , titulus est 2 Deis Mes prUossae Mintino Sim
oveis, in Universitate Lovaniensi mriusque I xis Doctor , opera a se edita Bruxellis anno MDCC. tribus Tomis in selio comprehensa publieavit, quorum duo priores eomplectuntur opus inseriptum, IMi Meles sticum Universum ; tertius varo Tomus continet multa ac per a Dousei,
Ia, in quibus elarissimus ille Seriptor in Saeris Litteris & in doctrina Sanctorum Patrum , in
Sacrorum Canonum , & totius Antiquitatis ac
Disciplinae Ecclesiasticae notitia, atque in lecti
me erum cum antiquorum, tum modernorum
Auctorem, quorum testimoniis passim si in operax pergit, vertiri mimum se probat. Plura tamen huitu Auctoris opera siderunt Romae pisscripta.
et hos illustre Theologos , habuit etiam Belgium Saeculo XVII. peritos Philologos scri
aii Seri rerum. Bibliatheca Meu Meaeum Auctariis, o Sehesiis: Origines Equestrium ordinum, & alia id nus opera Historiae Ecclesiasticae illustrandae utia simia. Gerarias Ioannes Vossus scripsit do His . aritas Gratas : do Historicis Latinis: &do Poetis Gram .is ac Latinis: de Historia Pelagiana dce. Huius Seruptoris frater Germanus Isaaetis V sus edidit Dis retinionem de LXX. Interpretibus, & alia cum Grammatica, tum Critica opera. Ianus Grin rus protulit in lucem Lampadem, sive Thesaurum Criticum, hoc est, Scriptores Criticos Tomis sex distine os : Chrenis Chronicisum: Inscriptionum VHerum Oxias Romani ingens vastumque Vol lanen. & alia opera Philologica, varia Poemata, Notas Criticas in nηeeae Philo:bphi opera omnia, in Seneeae Tragoedias, in Marii Papinii Poemata, in Mintiatis Epigrammxta. an Salim fiam , in Livium, in Taritum, in Velieitim Parrem - . in Florum, in Plinii Epistolas, in PanetumViar Veteres, in Historiae Augustave Script aes, 3n Plausum, de in quoidam alios Scriptores prophanos. Denique, Danies missius, Linguarum Graecae & Latinae peritus, varii argumenti condidit Poemata, in quibus nihil humile, aut i iunum, omnia tersa, solicta, di sonora. Edidit aliam multa opera Philologica, quae limam sapiunt politiorem, & quorum Catalogum texuit An eas Valeritis in Bibliotheca Bel pica, quam
ii de Belgii Scriptoribus plura scire desideres , consilere poteris, sicut & Bibliotεecam manuscriptam
veto nune spectat Scriptores Philologos, qui it Batavia Lucubrationes vulgarunt, quae aliquae t Rei missaeae Litterariae utilitateni asterre postunt i quinque duntaxat hic reseram, videlicet Iaebbum
qiatarum, qui tredecina Tomos in silio complectitur. Scripsit etiam idem Auctor Dissertationem d. origine RomHi, & alia varia erudita opuscula. Alter, leu Ioinanes Gooetius G si itis, publica
luce donavit Theyaurum Antiquitarum Romanarum,
in duodecim Tomos in Blio tributum e Thesam
ι Hueubrarunt, ct plura alia illustrandae His riae istophanae utilis lima opera. Tertius, seu Hu-xo Gratius, egregium librum scripsit de Veritate RHσι-is Cissia r Annales θ orgii de Rebus
Ameraca arum': Commentarium in omnes Veteris, θμυi Testammti libros, de alia opera, quae simuleollem prodierunt Aini elodami in sex Tomos in solio distributa. Quartus Scriptor Batavus, seu
Hotriverus, condidit Thesaurum Phι Iogaeum: refloriam orientalem: Daserrationis
Mi --as: Bibliothecam ori nisem : Historiam Eeesesiasti m. εο alia opera. Quintus Scriptot natavus Sam- Pit fetis trublicavit nuperrime seu
an. I iurum Antiquitatum Romanarum dumbus Tomis inaniensae molis in silio comprehensum, in quo ritus, & antiquitates, cum Graecis
communo, tum ROinanis peculiares, sacras, pro
phanas, Publicas, de privatas, civiles, & militares indine alphabetico exponit. Praetermitto ne
longior sim alios Scriptores Philologos Pauluinis B vitari, qui edidit Laetantii librum ae minrisus Preferorum eum Omnium Nini Ioannem insitim, qui Notax scripsit in Opera Sulpi Γ Πυρri ,1 an que u Irorum Gerananiae, Belgii, Ac Bataviae, Lit teratorum Classem claudent tres Scriptores C-- sophoras videlicet Emmerus , qui collegit, lupi L. ndavit IIIustrium Germaniae. Cora ama. sisius, qui Renuni Gremuniearum S ἡ-piores publi m lucem produxit, & Ioanno Carbolicotuin in Batavia Episcopias Horientis, qui tine tres Tramtus edidit,
donaν Deo, ct Beasa Mariae Vmini. q. optandum sine esset, ut Germaniae ae BD
inviae gens, quae olim, ante exortos modernorum Haereticorim e res . eruditione , bonarumquα
omnium disciplinarum studiis inclyta apud o
nanct Ptholicos bene audiebat . antique Fidei
Cathol: veritati ae doctrinae nova Haereticorum Dogmata. seu pomis deliria, non pratali GHaberet profecto Christianus mPilus quos colligeret, suspiceretque in gente ista tam et quom omnigonae doctrinae flores, ne ulla Catholica Melotes constringerentiar nec ia
132쪽
sitate vellendi spinas, quibus periculnin est ne inter legendum istius gentis opera pungantur. Certe id periculi non est quoel timeamus in legendis libris, quos ediderunt Hispanae gentis apprime Catholici Scriptores , de quibus , iuxta praescriptum ordinem, in sequenti Classe , quae quaria est illustrium Virorum Saeculi decimi septinii , paululum disserere debemus. M. Hispania Saeculo Ecclesiae decimo septimo Theologorum Scholasticorum seracissima filii, sed cum insignes illi Theologi Scholastici vel statui Monastico, vel Regulari addicti fiterint, eos opportunius reseremas in sequentibus Monastici , vel Regularis Status Clarissimorum Scriptorum classibus. Hic autem eos dumtaxat pmseram Scriptores Hispanos , qui Saeculo XVII. nec Monassicam, nec Regularem Vitam presessi itini. Et primo quidem incipiam a Garetia de Gadis, &a Ferdinando Mendoeta , qui licet sub finem Saeculi XVI. in Hispania floruerint, eos tamen ut-Pote a nobis memoriae lapsit hactenus praetermi Libs, in ista Illustrium Hispaniae Saeculi XVII.
Scraptorum Classe reponere debemus, ne illos debita laude fraudare voluisse videamur. Garetia de
Ga a, Regius Philippi III. Magister . & post
ea Archiepiscopus Toletanus, compilavit antiqua totius Hispaniae Concilia, quotquot invenire potuit , celebrata usque ad initium Saeculi Octavi ,
di nonnulla eluidem temporis monumenta , --que Notis & emendationibus illustravit. Addidit etiam huic Collectioni Conciliorum Hispaniae Chmnologiam Toletanorum P litium , & Con.
ciliorum , atque monimenta quaedam spectantia Primatum Ecclesiae Toletanae & Dignitates, seu
Cilicia Regni , & Domus Regiae Gothorum .
Ferdinandus de Mendina , e nobilissima Hispaniae familia oriundus , praeter illas celebres Dii putationes, quas instituit in loca di inciliora Tituli de Pactis comprehensas iusto Volumine anno I 84. Compluti edito; tres insuper libros GCones io Illibrritano ad Clementem VIII. Pontificem Maximum direxit, quos Phuippus Labaeus in Collectione nox:ssima Conciliorum reclidendos curavit , eosque inteyros Cardinalis Iosephus de riuirre inseruit Tomo I. Colliniauis Maximae
Concitiυrum omnium Hispaniae s Nisi Orbis Ro. mae edito anno I 692. Hoc Feramandi de Mem
O de Concilio Illiberitano Opus impense laudat mox citatus Cardinalis de stiirre, atque illud esse tersum, plenum, pulchrum, Varium, numeris omnibus absolutum, et iisque beneficio dissipari procul, veluti solaribus radiis, tot nebulas extricari tot nodos, eludi tot lcopulos & fiuctus difficultatum , quibus eo usque impetebatur amctoritas huius Concilii non ab haereticis modo , sed a Catholicis doctis Viris , etiam Hispanis . Celebres etiam Saeculo XVII. in Hispania quin-ve extiterunt Scriptores , nimirum Hiero mus
netales, Joannes P., o, Em scopiis Angelor litanus , Iosephus Stephanω , Episcopus Oriolensis, Franciscus Pegna , & Ni latis Antonius, aquabus nos breviter expediemus. Hieronymus Gonetales icripsit Glossema , seu Commentarium ad Rosulam VIII. Cuncellari.e de rerematione meu-
sum , ct altemativa Discoporum , in quo eximiae tuae in Iure Canonico & Civili eruditionisi cimina praebuit . Confundi haud debet iste
Hieron us Gonetales cum altero eiusdem cogno.
minis Emmanuele Gonetales Trius, Collegii Majoris in Academia Salmanticensi Alumno , &sollea in eadem Academia Sacrorum Canonumnterprete doctissimo , qui scripsit Commentaria perpetua rn singulos tenus quinquae librarum Decretatium Gregorii Noni. Cui Operi accurate elaborando , singulisque Decretalibus per Notas ab Hilioria & Chrenographia petitas , perque u res Comnientarios Illustrandis , viginti annos se impendisse testatur . Exierunt in lueem ejus Commentaria Lugduni anno I 67γ. m quatiaordomos divita . Pata Ox, Episcopus A gelopolitanus , in Nova Hilpania Americae, doctrina & pietate praeditus, omniumque Christia
narum virtutum genere cumulatissime instructus , immortale nomen apud Vims doctos ac pros lure optimo adeptus est . Ejus in perendis Episcopalibus muniis singularem industriam , zelum indefessum , charitatem ardentissimam , perseetainque ad muneris Episcopalis praescriptum vivendi nor in omnes horninum Ordi. nes constantissime celebrarunt , praesertim pate n1m atque vere Evangelicam miram , quam in wrmandas germanam pietatem instituendis illius Regionis incolis jugiter impendit. At, proh dolori pius ille Episcopus, ob defensas in- stacto pectore ordinis & Oificii sui rationes, ingraves incidit disticultates, & ut periclitanti Uitae suae contuleret, saepius latebris se committere opus habuit : sicut testatur Nicolatis Anicuius in Bibliotheca Hispana. Tandem Episcopatu deiectus, variitque tempellaribus actus & exul obiit pridie Kalendas Octobris anni 16sq. Scripsit pius ille Episcopus Hispanico idiomate Epistolas,& Alcetica quaedam opus illa, quae in Bibliotheca Hispalia recentet mox a me laudatus Nicotaus Antonius , sed praecipite Epistolam ad In- noeentium X. quam , ut candide latear, inter i
gendum a lxcrymis temp. rate haud potui . Jof phus Stephanus , vulgo Epime , Episcopus Ori lensis , antiquis ill .strandis Ecclesiae Patribus serio intendit amnium , quaedamque monumenta
in vulgus edidit, qi Iae nulli non probantur, alia, si mors non Intercessisset , aeqtie docta & utilia depmmpturus . Praecipua, quae conscripsit , ope. ra haec sunt : Lexieon Geloiarum Moeum , ac Phrasium ad Risum Veteris Ecclesie Cathsteae . e Graecis, Laninuque Patribus e De Bello Sarro R ligionis cauga Iujcepto : De Dignitate emia
rum Elenchum videsis aquil Cardinalem de riui re Tomo IV. Collectionis Conciliorem Hi paniae pag. 7 9. Franciycus Pegna, Aragonius , in Academia Valentina Sactae Theologiae ac Iutis utriusque Doctor , Iudex Causariim Pontificiarum , seu Rotae Romanae Auditor a Philippo II. Rege
Catholico institutus , summa integritatis ac Pi latis fama pro ccrura Aragoniae eo munere fum
133쪽
ctus est. Maxi ara apud summos Pontifices in mnitem VIII.& Pautam V. gratia & existimatione valuit, a Wibus in gravissimis negotiis, ad S.Imiuisitionis aribunal ipectantibus , consulebatur . xtat eius ad huius r Consultationes Responsonun volumen integrum manuscriptum . Reliquit eruditionis suae mmimenta libros a se Oitos de rebus Theologicis Canonicis, Historicis .& Asceticis, quorum Catalogum videsis in Bibliotheca Hispanica Metilis Aminis , & infatione is eius mei nes Rotates , quas Di ou Amonisu Frances publicavit. In Congregationibus de Divinis Auxiliis partes habuit plurimas , e rumque Diarium adornavit, euius authographiam suprema voluntate moriens dedit nostro Thomade L mos, illudque iam vetustate exesum Romae
in Arellivio Mxsistri Generalis Ordinis Praedica.
torum extremum cum tineis agonem agit . Uaria tamen ex illo transumpta ante annos quinquaginta Notariorum Chyro raphis communita,
in varias Urbis, & Galliae Bibliothecas transmissalunt. Denique, Ni laus Antonisu, Hispalilae anno I 6I7. natus , apud Dominicanos Hispalenses
studiis litterarum humaniorum , & Philosophiae Operam dedit. Deinde Romae Regis Catholici Philippi IV. Agens, ut aiunt, filii, & demum in. triti Consiliarius Resius . Bibliothecam Hispanam, in qua gentis suae illustrium Scriptorum elogia texit , duobus justis Voluminibus comprehensam Romae publieavit Vir illa subacti iudicii, & exactissimae Criseos nomine ubique celebris. Consul. to praetermisi Josephum do riaino docti minum Cardinalem Hismnum , quippe cui Vitam M'nasticam in Ordine Socti Benialeti professus, in
Classe illustrium Scriptorum Monachorum, quos insta reseremus, locum potiori iure sibi vindica. re debet. D. Scriptorum Angliae, quos in quinta illustrium Saeculi XVII. Uimrum Classe collocasti. Opera
seire non moror. Cum enim eiusmodi Scriptores
diuturno Schismate a Catholica Romana Ecelesia sint separati, variisque haeresibus insecti, nullus diabito, quin opera ab ipsis edita innumeris r serta sint erroribus, calumniis & imposturis contra Ecclesiam Romanam, a quibus proinde reserendis in integrum abstinere debemus. M. Absit, ut Angliae Scriptorum, qui saeculo XVII. Haeretico amati spiritu inconcussa Ecclesiae Romanae Dogmata impetere ausi sunt, velim in
praesentia recensere opera, quae potius una cum
suis Alictoribus diris devoveri, natalitiisque ten bris damnari debere existimo ; eos tantum in
hae Classe reseram Angliae Scriptores , qui vel Catholici fuerunt , vel quorum opera Catholicae Fidei Doctrinae Veritati nullatenus othciunt , sed Chronologiae & Historiae cum Sacrae tum Ecclesiasti eae illustrandae haud parum inservire ρος sunt. Inter haec Anglorum Scriptorum opera , Catholici Doctores plurimum commendant Biblia
PO grina, sive Anglieana, vel Gaiatinensis nuncupa a , quae eompleefutatiir Textus Originales , He amicum, cum Pentateucho Samaritano, Chaldaicum, Grae am , Versionesque antiquas , Samaritanam , Graecam LXX. Interpretum , Chal
daicam , Syriacam , Arabicam , inhiopieam ,
Persitam & vulgatam Latinam . eum Tex- tuum & Versionum Orientalium Translationibus Latinis, cum Apparatu, & sexdecim Prolep menis, Appendicibus , Tabulis , Variis Lecti nibus , Annotationibus. &c. Hoc immensum opus, in sex Tomos in Folio tributum , O
dini anno 1637. typis mandari curavit Bria rI timuis . Hanc Bibliorum polyglottorum Londinensium Editionem accuratiorem esse Editione Bibliorum Polyglottorum Parisiensium obse vat Iacobus is Dore , Congregationis Oratorii Presbyter, in sua Bibliotheea, sex Duabo omnium ferme Sacrae Sersetura Editionum ae Versi in se. Idem etiam antea observaverat alter docti iasimus Congregationis oratorii Sacerdos Richam disi Simonius in Disquisirionibus Criticis , cap. I. Pag. 2I9. ubi ismen ait , se in hac Poly-glottorum Bibliorum Londinensium Editione d siderare meliores Versiones Orientales , in primis Arabicas , ibidemque varios errores ex Bibliorum Polyglottorum Parisiensium Editione in
eam Londinenti iam translatos nec castigatos, nomtat . Ad illustrandam Chronologiam , leu doctrianam Temporum, & ad dilucidandas dithcultates.
quae passim in ea occurrunt , multum laboris &Operae posueriant tres Scriptores Angli, Ioannes Solinus , Iacobus morius , & Henricus Nodis L . Vindicias Epistolarum Sancti Ianalia Martyris scripsit Ioannes Harsanin . opera S.Ioannis CH βstomi Graece edidit Henrieus S illas. Britannica Concilia collegit Henrisus Delman s. Syn dicon , sive Panisectas Caηanum Apostolorum, es Concilio rum Ecclesiae Graecae publicavit Giueiamus Beveretias, & Codicem Canonum Teia fae primitisa vindicavit & illastravit . Scripto. rum Ecclesiasticorum Historiam Litterariam concinnavit Giurimus Cais , Haereticus Anglus . Denique , GMilielmus Caindenus scripsit Hist riam Britannicam , & Hi toriam de rebus Eli A thae Reginae Angliae . Alios longe plures Saeculi XVII. Scriptores Anglos percensent Mesaus Angelus C rerius a Sancta mesoria in buthemαe V rustaris , quod Romae anno 1667. publica luce donavit, & Thomas Popo Buunt in Censura C lebrium Auctorum, quae prodiit Coloniae Allobrogum anno IOD. Sed ipse consultius esse arbitror, ejusmodi Scriptorum, quorum opera ab Ecclesia Romana sunt proscripta. & Catholico Lectori pemiciosa eme possunt, nullam prorsus memtionem furere . His itaque omnino flentio praeteriniis sis , unum dumtaxat laudabo Saeculi decimi septimi Scriptorem Anglum Catholicum , Henrisum Holden , Sacrae Facultatis Parisiensis Doctorem Theologum, qui librum edidit de Ana-0si Fid i duas in partes distributi im, in qtrarum prima disserit de Principiis Fidei , in altera discernit ea quae Fide divina credenda sunt , ab his quae ad Fidem non spectant. Hine libis amnexuit Tradlatum do Sehismate, in quo evincit , Lutheranos, Calvini stas, aliosque modernos haeretic' se a vera Ecclesia, seu Romana, exitiali Schismate separasse . Scripsit etiam idem Henricus Hesrin tres Epistolar, unam do Usura. & duas
134쪽
directas ad semium Anialdum, Doctorem Sodi boni eum, in quibus profitetur, se mordicus adhaerere doctrime Scholae Thomistarum de Gratia se ipsa emcaei & de Praedestinatione gratuita. Postremo, eontexuit marginales Notas breves , &Litterales ad facilius percipiendum genuinum N vi Testamenti sensum.
D. Bene est : iam sat superque notos habeo Iraecipuos Scriptores, qui Saeculo XVII. Vita neelonasticae nec Regulari addicti in Gallia, Italia, Germania, Hispania, & Anglia Ecclesiam,
aut saltem Rempublicam Litteraraam suis lucubrationibus illustrarunt. Si perest nunc ut celebriores in medium proferas Scriptores, qui e dem Saeculo Vitam vel Monasticam , vel Regularem prosessi sunt. 6e exordium ducas a Monachis Benedictinis, Cisteretensibus, ει Carthusia. nis, quibus in sexta illustrium Saxuli XVII. Scti Ptorum Classe locum dedisti M. Scriptores Meuli XVII. Ordinis S. Benedicti, potissimum doctissiniae ac religiosissimae Comgregationis S. Mauri in Galliis, amplissimum sudipeditant dicendi argumentum, quod, si pro eoae meretur, prosequi animus esset, longius quam Dar esset . nostrum protraheretur Colloquium .
Necesse igitur est, ut in tanta Scriptorum segmte precipitos seligam, ac breviter indicem Oe ra, quibus universis Ecclesiae, dc Reipublicae Litterariae novum splendorem addiderunt, praesertimeastigatissimis, ει calculis Omnium Uirorum eruis ditorum prodixtis Editionibus, quas suinma dilirentia, incredibili studio, criterio 3c labore ado narunt operum Ss. Patrum , Irenei, B Pii .
ximi, C odori, Gregorii Turenensis, S. Bernardi,& aliorum Scriptorum, cum Graecorum, tum L tinorum , quorum opera assiduis euris, de doctio
simis praesitionibus, Notis, fle observationibus illustrarunt , dc quidem eo successu, quem non m do eri,diti quique , de Ecclesiae Principes faene pratulati iunt, sed etiam Clemens XI. Pontifex
Maximus. Doeetarum suorurn uxemplo, approbare voluit Brevi Apostolico ad Praefectum Gen ratem Congregation s S. Mauri die I p. niensis Aprilis anni 1τω. directo. ubi haae habet: Dimrius praeterire silentio non possumus, quanto ere n his aeceptum , ymbagumqMe sis studium, quod Congregatio tua Sanctorum Eeclesia Parrum operitas recensendis, iis ue, nitidiori quam antea hu , publicam luem proferendis impendit. Quod quidem 'cidium ο ρ fessione vinus γε υ6ba maxime dignum durimus, ncur vosis duntaxat gloriosum , inrum etiam rei Christianae ae Orthodoxae in primis Religioni sal errimum fore eoufidimus. Q m ob rem te Monach qua tuos in Domino hortamur, ut in egregio Me instituto strenue, dilienterque pergaris: pro certo halentes , quisitita in onorem commodumque vestinum a Pontificia benignitate poteris proficisci , id nutu υobis unquam rempore defuturum m. Agmen scriptorum Saeculi XVII. R Benedicti Congregationis S. Mauri d cet L.eas Diacherius, doctrina dc pietate conspicuus, qui omnia Lanseo ei inera doehilunis N iis Ze obsera attonibus illustrata , additisque raris de utilissimis monumentis locupletara Parisiis anno I 648. publicavit; opera etiam Guibe ri Abbat. do μυθεnto, cum eruditis Notis &Observationibus , necnon Historiis plurium A, batiarum, Vitis Sanctoriam, aliisque id penus antehac in editis moninaeiatis, publici Iuris secit. Sed cum Duas meherius in manuscriptis Codicibus esset versatissimus, singulare dc utilissimum lucubravit opus , omnium Litteratorum plausa exceptum, cui titulum fecit virilegitim, in quo ma aedam Scriptorum opera, Epistolas, Acta &canonm Conciliorum, Historias , seu Chroni. ca, Vitas Sanctorum, opera Poetica, antiqua Tabularia, documenta 3c instrumenta, quae in variis Galliarum Bibliothecis latebant , 5c necis dum publicam lucem adspexerant, inseruit, accurate digessit , pulcherramis Notis de Praefi-ti'nibus explanavit . Extant illius meheria. ni Dieitigii Tomi tredecim, in quarto, iustae magnitudinis . I eae meherio laboranti, Sesen o iam consecto Socius datus est Ioannu Ma-bilunius, qui nihil antiquius habuit , quam ut tam Venerabili Viro, magistro simul ερ amico,
gratum ac memorem sese exhiberet. Mortuo Lu-
ea Dueferto Parisiis anno 1683. Joannes Mabili nitis singulare suae erga Magistrum meherium Observantiae specimen praebuit, quippe qui in Pinfitione primi Tomi Actoram ordinis s. Benia
Hi palam testatur, hoc opus non sibi, sed Magistro suo Daeboris, qui in colligendis ae digerendis Actis Sanctorum ordinis s. Bon dicti diu
naultumque insudaverat, acceptum referri debere :Acta , inquit, Sanctisum ordinis L B nedicti
unum in vias redigenda, tandem Deo duce aggrediar : non quidem auctis, sed adiuror operis Inon primarius Architectus , sed mini ter fueradanetis. Summa Ioaamis Ambivonii eruditio eum eximia pietate nrorumque probitate coniuncta immensum dicendi mihi aperiret campum, in quo exultare, ac libere vagari posset oratio; sed maad istas verborum angustias revocat Colloquiorum nostrorum brevitas, ut praeclaras illius omni laude superioris de extra omnem ingenii aleam p siti Monachi Benedicti ni dotes, ac bene multas lucubrationes cedro εt lamina aurea dignas, lata
calamo, ut optarem describere ac referre minime pomm. Certe Mabillonitim nominia. . lan.
dasse est, de qui eum ignorat, in Republica Litteraria non est, aut in ea peregrinus plane δι hospes est. Tria tamen circa Joannis Mabi Iunii opera velim obiter observes. Primo, omnes Uiori eruditi in libris. quos Ioannis MabiIunias edi dit de re Diplomaiiea, suspexerunt Auctoris acumen, ingenii sagacitatem, profundam erud ri nem, immensam Veterum 3e recentiorum Scriptorum lectionem , atque miram industriam, qua ad artem ac praetepta tam scite . seliciterque redegit, nullis ad eam diem regulis, ac legibus subiectum argumentum. Unus soliis S riptor in Galliis Germonius, Vererum Codicum haud aequus aestimator, in Mabillonium calamum Meuit, sed eum Mabillonius in Supplemento, addito ad libros de re Diplomatica, egregie cons 1 4 tavit.
135쪽
tavit. Hoe Masilunii supplementum paulo post
excepertini eruditae admodum Uindiciae, quas in
Italia Mabilionii amici in Diplomatiei operis de-
sensionem adornarunt, illustrissimus Abbas Fotit inus, Laedarin, . Antonius Gaius , & alii, qui omnes Germonii obiectiones sedulo excussi runt, Sc plenissime diluerunt. Secundo, observare debes, Acta Sanctorum ordinis S. Benedicti, quae quinque Tomis in Folio collegit. & in Benedictina Saecula digessit Joannes Mabulonius, non solum valere ad informandos Sanctorum exemplis mores, sed etiam ad illustrandam Historiam 8c Disciplinam cuin Ecclesiasticam , tum Monasticam, immo ad firmanda Catholicae Religionis dogmata . Sed lesendae sunt praesertim eruditissimae singulis Tomis praemissae Praefati nes, in quibus selecta eaque dissicillima cuiusque Saeculi Historiae Capita, ac praecipua quaeque , quae ad Disciplinam tiim Ecclesiasticam , tum Monasticam pertinent , ipsaque Fidei Dogmata
sic pertractantur , ut miretur quisqvis legerit summam auctoris eruditionem & facilitarem inenodandis difficultatibus , qtiae antea Viris ali qui petitissimis negotium facessebant . Denique,
ob ervate debes, enaram fuisse Litterariam Con- ceriarionem inter Ioannem Mabillonirum, dc Armandunt Ioannem Butiiserium Rane eum, Abbatem
Monasterii B. Auriae de Trappa, strictioris Observantiae Cillerciensis. occasione libri, quem de Monis licis stidiis edidit Ioannes Mobillonius . de qua Concertatione commodius in sequenti Colloquio disseremus, ubi de illo Abbate, severioris Disciplinae Monasicae cultore, sermonem habendi sele dabit occasio. Si plura de doctissimo Ma. billonio seire aveas, legesis S n sin eius Vitae , quam primo Gallite descripsit Theodoricus Ruinarius Congregationis S. Mauri alumnus, quamque postea latine reddidit, 3c multarum rerum notitia amplificavit alter ejus dein Congregationis S. Matiri Nonachus . Consulere etiam poteris
doctissimum P. Renatiam Mas et , Congretatimnis itidem S. Matiri Mon. achum, qui in fronte Tomi VI. Annalium ordinis S. Benedicti anno I rg. in lucem editi . praefixit Vitam Ioannis Mabilionii, eumque vindicavat a criminationi-hus . quas Alictor Bibliothecae Criticae huic eruditissimio Monacho impingere ausus est. Obiit Ioannes Mab Ilonitis die XXVII. mens s Decembris anni MDCCVI. A Joanne MabιIlonio seliin. i non debet Theoriricus Ruinarius, ejus indivi. tius comes, εc studiorum ac laborum socius, Congregationis S. Μ H Monachus Benedictinus,
qui librum edidit . in quo doctissimis Notis illustrat Acta sinerea er selecta Mart rum. qni prioribus quatuor Ecclesae Saeculis pro Christianae Fidei de sensione passi sunt, totique operi eruditam
Praefationem praemisit, in qua primum recenset modos, quibus sincera Martvrum Acta ad nos pervenerunt, tum invicte contra Pleuricum Dod melium, Scriptorem Anglum, probat, infinitos propeminium Martyres extitisse quatuor prioribus Ecclesiae Saeculis, quorum acta vel perie. runt, vel descripta non fuerunt, ac subinde Mar-hyrum numerum ex Actorum numero non esse
repetendum . Edidit etiam Theodoriciis Ru me ius Historiam Perseeutionis Irin lisae'. Lecutam Dareum Actorum ordinis S. Benedicti e Apol diam pro missione S. Mauri in Franciam : Aminoillonii Vitae onomia: er nimam Operum S. Gregoria Turonenses Editionem publicavit , obiitque die 27. mensis Septembris anni 1 is. Fidem Veterum Manuscriptorum Codicum egregie contra Bartho maeum Germanism vindicavit doctissimus Petrus Couseant, Confregationis S. Mauri Monachus Benedictinus, qui Parisiis anno IIob. insigne opus typis mandavit, cui titulus est :Vindicia Manubripto rum Codicum a R. P. Bartholomaeo Germon impugnatorum , cum Appendice,
in qua S. Hiiarii quidam Ioel ab Anovmo ob em rati re dem ari illuserantur oe explicantur . Eidem Petro C sant, Monacho Benedicti no , debet Respiiblica Litteraria novam & accuratissimam operum S. Hilarii Editionem , perdoctis
Dissertationibus ac Notis illustratam . Franciscus Lam ν, CongreSationis S. Mi i Monachus B nediei mus , scripsit quinque Tomos de notitia sui ipsius : Opilicula contra Atheos re increduIos zoaciatum de Veritato R I sibuli Cε Utianae Iisrtim de prioris elem utis Dientiarum : & plures Epistolas Morales ac Theologicas. Edmundus Martene , Congregationis s. Matiri Monachus,
eruditum concinnavit Commentarium in Reς
lam S. Ben dicti : plures Tomos edidit be Ritibus Monastieis : do Riribus Feclesiastitas : Tractatum ae antiqua Ecclesiae Diqeiplina in Oieio
elesiastica , mna lica oe Politica r Thesaurum n
viam an critorum, & alia erudita opera :Mathourii, Congregationis S. Mauri Benedictianus, octa tisros Sententiarum Roserti Pulli, Cat-dinalis. Saeculi XII. Theologi Scholastici An pli. perdoctis Notis & Observationibus illus ratos P
risiis anno I 631. publicavit, & plures eiiisdem Cardinalis opiniones, quae nunc in Scholis Themicyorum anta quatae, atque tantum non damnatae
videntur, vindrcat ab erroris nota & inosticio sa censura. Hugo Menardus, Congregationis LMatiri Benedicti nus, doctrina & pietate celebris,Mar rotis ιtim Sanctorum ordinis S. Benedicti dum hus eruditarum Observationum Tomis in Folio illustravit. Edidit etiam Dissertationem de Anico
Dion L : p tas in Haliuarum Cameracensem: Fotas ct observationes , omnigena erudit Ione Iesertas , in ibrum Sacramentarii S. Gregorii Magni , Pontificis Maximi . Epistolam S. Earnabae Apostoli cum Notis & observationibus in lucem
edere statiterat Hrao Menardus, sed, eo in P Inara n Orte sublato, Licas Daueritis, cuius an ira mentionem secimus, hanc S. Barnabae Epistolam, Notis & Observationibus Hugonis Mena di illustratam, publici auris secit. Joannes Mar tianaeus , Congresationis S. Matiri Bened: linus novam Omnium S. Hierimi operum Editionem adornavit, in quinque Tomos distributam. Primus Tomus compleelitur Bibliothecam Divinam S. Hieronymi quae Sacrorum Veteris TestanienIi libr.
136쪽
librorum latinam exhibet Versionem a Sancto
illo Doctore lucubratam . Alter Tomus continet libros S. Hiero mi etymolonicos , geographicos, Qtuestiones Hebraicas, Epistolas Criticas, de Commentarios in Sacra Volumina a libro Genesis ul-que ad Prophetas. Tomus tertius conlpleelitur Commentarios L H- rmi in XVI. Prophetas. Tomus quartus binas in p. aries divisus complectitur Commentarios omnes S. Him mi in no--m Testamentum, atque eiusdem S. Doctoris Epistolas Criticas eiusdem argumenti , ordine librorum Sacrae Scr: pturae positas, deinde cunctas alias illius Epistolas Ordine Chronologico nune primum editas , & in varias Classes dispositas cum opusculis Apologeticis & Polemicis. Tomus qu:ntus continet Vitam s. Hieronymi a diambus Anonymis scriptam, Catalogum Gemradii , Opii scula supposititia , & Appendicem Thesium& Disputationum in Scripturam iactam. Edidit
etiam Ioannes Mintiam us tum Latine, tum Gallice alia opuscula in Scripturam saccam , sed praesertim inam S. Hieravnii Gallico idioinate
dam opuscula Polemica, quae scripsit contra haereticos Calvinistas in Guliis, concinnavit etiam Vitas Cassi odori, de S. Gregorii Papae, omniumqtie illius Summi Pontificis onerum elegantiis-mam Editionem eum eruditis Praefationibus, notis ae Dissertationibus adornavit . Vivit Hliue Parisiis in Monasterio Sancti Germani 1 Pratis doctissimus ille Congregationis S. Miuri Benedictitans, qui nunc Galliae Christianae, Quam pluribus in locis emendavit, multis accemonibus icmonumentis auxit ac illustravit, novam & accia. ratiorem Editionem parat , jχmque primus T. mus prodiit Parisiis anno iris. quam alii Tmmi qui sub praelo sudant, excipient, pr liem in lucem p ituri. Nicuistis te muri, Conyrenationis Saufii Matini Benedii linus, edidit Ap. pararum ad Bibliotheram Maximam Patrum, Opusiane immensiim, cujus duo Tomi in Folio iam Publicam lucem adspexerunt, in quibus doctissimus Auctor varias & eruditas initituit D: sfert, tiones ad secernenda genuina sanctorum Patrum
Opera a spuriis , & ad disti ciliora, quae in ris
currunt loca explananda. In quo argumen onemo, mea quidem sententia, majori cura, minliori fide, acriori judicio, nitidiori stylo hae enus versatus suerat. Utinam Clarissimum illum Scriptorem Deus Optimus Modimus diu sospitem& incolumem servet, quo vastum illud & pi, ne stilpendum Opus ad umbilicum perducere possit. Agmen illustrium scriptorum Benedictitam rum Cor regationis S. Matiri claudet Nemardus de Ammfaticon, qui linguae Graecae peritissimus. in MSS. Codicibus vertatissimus, Criticus nulli secundus. Historicus, & Antiquitaris cum sacrae, tum Ecclesiasticae & prophanae studiosissimus, omnium Virorum erudatorum hullis saeculi facile Princeps habetur. Evulgavit primo Anaiecta, seu plura Op euia Graeca. hactenus inediata. Deinde, ut illissimum opus lucubravit de Pilographia Graeca , seu de origine & progressu characterum, quibus usi sunt Graci, & de vario
apud illos in diversis Saeculis scribendi modo, ita
ut ex eo Bernardi G Mbni fauem egregio opere Sindem utilitatem Viri eruditi ad has endam notitiam temporis, quo Diplomata, Instrumenta, Iabularia, & Opera Graecorum scripta sunt, re cipere possint, quam hactenus Vari eruditi ad consequentain notitiam temporis, quo Diplomata, Instrumenta, Tabularia, &Opera MSῖ. Lχ-
Iinorum exarata sunt, ex libro Joannii Malium nra re Diptimatio abunde perceperunt. Publicavit quoque Bernuiatis de Monis con Commentarium in Psalmos lucubratum ab Eusebio Episcopo Caesariensi, quem Arianum sitisse invicte demonstrat: H eapta Origenis: novam, Omnibusque numeris absolutam omnium S. Albanam Operum Editionem Graeco. Laetinam, cui docti sesimam praemisit Praefationem, in qua late dii rjt de his, quae artinent ad Vitam S. Athan sit, ejus opera, doctrinam, D: sciplinam illius temporis, & haereticos, a quibus impetita fuit S. Ashanasii doctrina. Novam etiam aggressi is est omnium S. Joannis Chrysistomi operum Editionem, innumeris Notis, doctis ae curiosis Observatioitibus illustratam . Denique Bernar sde M urfaueon edidit Diarium Italicum: Historiam Itidithae in tres narres divis alii, & egregiis circa Assyrorum , & Medorum Reges historicis Dorumentis locupletatam : necnon vastissimum opus de Antiquitatibus sacris , de prophanis Graecis& Latinis, cum Figuris, quod nuperrime in plures Tomos distributum exiit in lucem . Praeter mitto alios pene innumerabiles Congregationis S. Misuri in Galliis Benedicti nos Scriptores fil)eticos . Historicos, Polemicos, Theologos, de in omni Disciplinarum genere exercitatos , qui nunc in oculis. & in ore omnium sunt, quoiaqtie sit gulos, honoris causa, nominatim hic recensere nihil esset mihi optati iis, nisi ivise pertimescerent, ne, si minus de aliquo dicerem , ingrata, si sat: s de omnibus, infinita esset eorum a me suscepta commend. itio ; maxime cum
mihi adhuc dicendum supersit de quibusdam aliis Italiae, Hispaniae, & Belgii Scriptoris nς Benedi.
linis, nec non de Cisterciensibus & Carthulianis, qui Saeculo XVII. floruerunt, a quibus tamen paucis me expediam. Duos Italiae proferam Scriptores Benedicti nos , Constavrinum Caietavum . Abbatem , & Benedictum Bae 4ni, Monachum Cassinensem. Prior, sea Cou stiantinus Caiu.inus, Openim S. Preri Damiani editionem adornavit.& Notas scripsit in Vita S. Anselmi. Amalarii Fortunati, δι Gelasii II. Pontificis Maximi. S. Gregorium Magnum Papam Vitam Monasticam, iuxta S. Benedicti Regulam , professum si iste , multis Scriptis contra Cardinalem Baranium, &Gallonium editis, pro aris ac secis propugnavit,ti quod si nautari sane observatione diqnum est,& a nobis in superiori Tomo improbatum, s. Ignaritim de DGL, Societatis Iesu Fundatorem, Monachum itidem stenedicti num si isse probandum sust iit publico Scripto , cui hunc indidit titiis luna. Religi a S. Ignatii, siυe Saucti Enne
137쪽
mm eiustim as Deseritorio Vonorabilis nisi mi Garriae Coorii. Abbatis Mantis Serrari, marua re parte dosummo; Constantini Abbatis Caietam Vim diris Bo dictini libri Mo. Alter Scriptor Italus Monachus Benedictinus Cassinensis, seu Benedictus Baehini, latine scripsit Tractatum do Origi. ne Hierarchiae Mese meae. Ex illustribus HisD-nis Monachis Benediam is unum duntaxat laudabo do 'Miris, qui antequam ad Cardinalitiam dignitatem eveheretur, Benedictinae Compregationis Hispaniarum Praesinus Generalis fuit. Oneriam, quae edidit doctissimus ille Cardinalis , anni Tituli sunt: Ludi iam mirenses seu Theologias lema : S. Anselmi Theologia Commentariis σD sputationibus istastrata, tribus Tomis in Folici comprehensa e do Pininibus re Visiis Diisurationes Bhiel: Philosophia Moralis Aristotelis Commentariis ii 'arae Lacinia rentra Sorinianos : Noti. tia compendiaria Coaritiorum Hispaniae e Sumo rinneiliorem Hispaniae: 9 Couis io maxima Cυnciliorum omnium Hispaniae er Novi Orbis , cum
doctissimis Notis δε Dissertationibus, quibus S cri Canones, Historia ae Disciplina Ecclesiastica,& Chronologia accurate illustrantur. Duo in Bel- uici eximiae doctrinae laude claruerunt Scriptores Benedictini, videlicet Matthaeus Peri Didire, re Augustinus Caimet, quorum primus aliquot vulpavit Criticarum Observationum Tomos in Bibliothecam Scriptorum Eeelesiasticorum . quam contexuit Ludovisus Etlios Dupinus . Edidit etiam Marthetis Petit.Didire Latinas dissertari os His ineas, Critieus, o Chrenologicas in omnes Libros
Veteris Testimenti. Alter Scriptor Belga Monachus Benmirenus , seu AMQVnus Crimet 1 auctor eli amplissimi Commentarii Lituralis in libros Seriptiarae Sareae tum Vereris tum μυi Test menti, in otio quidquid sacrae & prophanae πω ditionis in s hcrae Scripturae antiquis & modernis
Inter'etibus nancisci potuit, collegit, digessit , atque doctissimis dissertationi,n explanavit in vim nti quatuor Voluminibus in quarto, quae iam publicam in lucem prodierunt, Gallico idiomate conscripta. Praetermittere non debeo Doctissimum Religiosum Benedielinum, qui mihi pene excidinrat, Bossuriam, Gallice Le Boru, mugine Parisinum , Doctorem Sorbonicum , & o. mnibns Pontificibus , sub quibus Romae degit , carum, sed praesertim Clementi VIII. & Patiis V. qui munus Consultoris ei imposierunt in Congregationibus de Auxiliis, in quibus Dominic notum de Gratia sententiana strenue propugnavit, una cum Lud ire de Creu, quem Academia Parisiensis ad Sedem Apostolicain pro iisdem Compregationibus delegaverat . Scripsit Iambus BUmitas Confregationum de Auxiliis Clarium . &extant etiamnum eiusdem Iacobi Boseurii Animadversiones in viginti quinque propositiones LM. . iei Molinae, quas ille a Domno Sancto a S. Catharina FHiensi, quo familiariter utediatur, rogatus elaboraverat, eique dono dedit moriens . Obiit Romae Jaedibus Bessutius VII. Idus Iunii anni 1626. ut videre est . in eius Epitaphio , quod Romae in Ecclesia ordinis Minin orum Gallorum, & Montem Princium, extra cancellos Arae
Prineipis, initur. Habes illustriores ordinis S.
Be icti Scriptores Monachos , quorum Ope viris eruditis notiora sunt, quam ut vanis P coniorum ornamentis indigeant. His Scriptoribus Benedictinis tres celebres adiungam Scriptores Monachos Cisteretenses, videlicet Ioannem Bona Cardinalem, Ferdinandum inhelium, o Patitam Meton . Primus , seu Ioannes Bona , natione Italus, Monachorum Cisteretensum, qui Fulienses vulgo dicuntur, Abbas Generalis suit in It ita, me rina & pietate insignis, a Clemente nouo Pontince Maximo Cardinalis creatus, perdocta edidit opera, praesertim de rebus Liturgicis sri Divina GaImoaiae de discretione Dirasuum :scripsit etiam Homlogium Aseeticum, Epistolas ,& quaedam Opuscula, quae ad mores probe in se mandos . vitiaque corrigenda sunt utilissima . Fordinandus inhelitis , natione Italus , novem publicavit Tomos de Italia vera , sive dant eoaribus Italiae ct Insulartim adiacentium se. Primus Tomus complectitur Ecclesias Sanctae Romanae Sedi immediate subjectas . Tomus secundus c9mplectitur Ecclesias fi miliae . Flaminiae, Piceni, & Umbriae. Tomus tertius cominplectitur Ecclesias Etruriae . Tomus quartus e
hibet sese sitas Insubriae, Liguriae, & Pedemotatis. Tomus quintus continet Ecclesias Fori iu-lii de Venetorum Dominii. Tomus sextus comis
plectitur Ecclesias Campaniae, Aprutii, & Hi
Dinorum . Tomus septimus Ecclesias B.isilicatae , Apuliae re Pecitariae . Tomus octivus continet Ecclesias Samnii . Tomus nonus complech:tur Ecclesias Solantinorum 8t Calabriae . Patitas rise , natione Gallus, Sacrae Facilliatis Parisiensis Doctor , oc tum sacrae , tum nrophanae eruditionis laude clarissimus Abbas, Gallice scripsit li-Drum cui ritulus est : Antiquitas Temporum restituta re defeesa eontra Iudaeos, ct 'modernos Chr nographos Desensionem Antiquitasis Temporum 2 Commentarium Litteratim in Prophetas : Hs
ν- Evangelieam e Ac Librum de Antistiitate Nationιι θ Linguae Celtariam ere. Ex Religiosissimo ordine Monachorum Carthusianorum , qui hominum consortis fugiunt, avias solitudines persequuntur, locos inacestos incolunt , Ec Urbanis. negotiis procul, inter Saxorum asperitates ,& impendentium montium altitudines serme inhabitant, & soli Deo, rerumque caelestium m
ditationi ausi ter vacant , unum duntaxat cel
brem Scriptorem , videlicet Naratim ae Aegonne , Carthusianum , natione Gallum , hic competu in ledtione operum Sanctorum Patrum aDuduum, & in eorum doctrina adeo exercitatum , ut luculentissimum librum, omnibus Viris eruditis probatum , Gallice scripserit , in quo docet modum , seu Methodum legendi opera Samelorum Patrum ; Itidicat Diiciplinas , quarum notitia necessarro instrueli esse debent hi , qui Saninorain Patrum opera fructuose legere cis pium , omnesque adhortatur, ut relietis vanis
illis quaestionibus , quae in Scholis dissensiones
pariunt , sanam Theolociam , ex Sanctorum Patrum operibus , quae Ileologi nocturna diu naque manu v rsate debent , haurire saragant
138쪽
iisdemque argumentis Haereti eos omnesque Fidei Catholicae hostes confodiant , quibo usi sunt
Saniu Patres, quorum doctrinae , ceu sacras anchorae, firmiter ac indivulse adhaerere debemus . sed satis hactenus de Seriptoribus Monachis dictum sit. D. Dum illam pene incredibilem clarissimorum scriptorum, qui Saeculo XVII. e statu Monastico , praesertim e Benedictinorum Confregatione S. Mauri in Galliis , velut ex amplissima virtutum omnium ac Disciplinarum Schola. pr dierunt, multitudinem conspicio, videre milii videor Davidis illam Turrim, ex qua, ut aiunt sacrae Paginae, mille et ei pendent, omnis armatura scinium . Nunc vero ad septimam Virorum ill
sitium Saxuli XVII. Classem, in qua de Familiae Dominicanae Scriptoribus disserendi onus susem pisti, progrediamur; & ne in immensum dissum
damur , eos, si placet, percense duntaxat Script res, qui eo Saeculo in Ordine Fratrum Pnedica.
M. Quamvis laus propria proprio sordescat in ore & calamo, necesse tamen est, ut Familiae D minicanae, cui nomen dedisse eximiae selieitatis &summo semoer honoris loco ducam , nobiliores saxuli XVII. Scriptores in medium producam , sui Fidem Catholieam adversus Haereticos totis ingenii & eloquentiae suae viribus Propugnarunt , atque maximum Reipublieae Litterariae perdoctis suis lucubrationibus splendorem contulerunt. Scriptores itaque ordinis Praedicatorum laudans, d mestica quidem praedicabo, sed ut verbis utar S. Gregorii Naesameni in Oratione Funebri in laudem lororis sua Gorgoniae, non tamen quia d-estea, ideo falso, sed quia vera, ideo laudabiliter:
Vera amem , non modo quia 3usta , verum etiam quia nota . suocirca non Me vreeor, ne mitra ν
ruatis metam prosiliam, sed illud e tua, M in veritatem subsitam, ae procul a rei dignitare rem ιus Mudasione mea 3Mriam ipsorum imminuam ;quandoquidem difficile est tum res gestas , tum lucubrationes ab ipsis editas laudum ornamentis
ad uare. Incipiam porro a Cardinalibus & Dpiscopis; deinde laudabo eximios Scriptores. Antiquitatis cum Graecae, tum Latinae, & Historiae Ecclesiasticae peritissimos ; oostremo. reseram innumeros pene Theologos Scholasticos, quos Saeeulo XVII. peperit Pra dicatorum Ordo . Quinque Cardinxies ordinis Praeditatorum doctrina ει pie. late praestantissimi Saeculo XVII. in Ecclesia prpsi ii serunt , videlicet Vinrentias Maculanus . Rarmundus Crestiuus . Vincentius Maria insinus , Vinrentius Maria Ferrari, o Thomas Howardus ,
Dux Norselciae in Anglia. Primus , seia Vinem-tius Maculanus, Catilinalis fuit adeo doctus . totque pnaeclaris dotibus exornatus , ut post obitum Urbani VIII. a pluribus Cardinalibus ad
Pontificatum fiterit expetitus. Eo tamen renum.
te , Summus Pontifex electus est Ioannes Baptista Pamphitius, dictus Innocentius X. At mortuo Innocentis X. in novis comitiis iterum a bene multis Cardinalibus in Pontificem propositus est. Sed, eo pontificatum pertinaei mouestia recusante electus est Pontifex Maximus Fabius Chisius, dictus
Alexandre VII. sicut iam in Colloquio secvndo
observavimus . Plura de Viarentio Maraiano , Cardinali Tituli Sancti Cl mentis, leaesis in ejus Vita , quae extat Tomo IV. de Uitis Romanorum Pontificum, in Pontificatu in ni VIII. qui eum ereavit Cardinalem. Ramundus Carissuccus, a tea Sacri Palatii Apostolici Magister, postea ad Purpuram assumptus, Uirii ait omni laude dignus, in adversis aeuue ac secundis sibi semper constans. Scripsit Quae tiones Maratis er Dumaticas cum Dissertatione G Haeretieis Praedestinasianis, Tomo in solio eomprehensas. Publicavit qucque alterum Tomum in solio Selectis Comr resis Theologi- eis . De illius Cardinalis natalium splendore nihil in praesentia dicam. Nemo quippe nescit, nisi eui nostri , & superiorum temporum ignota est Historia, Familiam Carissuerarum Romae Dorum iustam , & Heroum esse feracissimam , Infulis ,
Atinis, & Litteris illustrium, qui domi serisque rem Christianam tutati sunt ; Ecclesiae Romanae Cardinales, Sedis Apostolicae Legati , Senatores Romani, Exercituum Praefecti , qui Fidem C t,olieam adversus Haereticos in Gallia , & Iul.gio, adversus Turcas in Hungaria propugnarunt. Sed necesse non est Cardinali Capi succo , partis proprio labore bonis opulento, & laudibus ornato, aliena a Majoribus decora asciscere, quae illi suppetunt copiosissima. Vincentiva Maria insinus, Cardinalis & Archiepiscopus Beneventanus , ex
illustrissima & antiquissima Ducum Familia oriundus, & eximia pietate , atque singulari doctrina insignis, publiea ince donavit Conciones de Vita Beatissimae Mario Virginis , quas ipse in Ecclesia Beneventana diebus Sabbat ni ad populum habuit . Edidit etiam idem cardinalis Lectiones in Exodiam, plures Epistolas Pastorales , Decreta, Sintuta, & triginta quatuor Synodos , quas hactenus celebravit, Oe lingulis annis indicere solet, ut Disciplinam Ecelesiasticam , cujus studiosissimus est, sanam tectam in sua amplissima Dioecesi conservare possit . Vivit adhue ille doctus juxta ac pius Cardinalis, qui praeclaris
suis virtutibus, praesertim modestia, profusa erga pauperes charitate, gelo Apostolico , iugi poenitentia , rerum mundanarum contemptu , , &diuturna rerum gravissimarnm tractatione collecta, & exemira midentia, omnium in se oculos& ora convertit, totius ite Praedicatorum ordinis praesidium est , decus & ornamentum . Ceteri duo, quos nominavi Cardinales , nimirum Via. rentius Maria Ferrari natione Iratus, & Nomas misardus, gente Angliis, ex illustr: ssima pros pia ortus, quamvis nihil litteris mandarint, cum laude tamen memorandi veniunt ob egregia in Ecclesiam promerita, quae etiamnum Romae M. ne multi, eorum pietatis ae eruditionis testes I
cupletissimi, summis laudibus extollunt . Prodi runt ex ordine Fratrum Praedicatorum Saecillo xv i I. innumeri pene Episcopi, qui sublimitate doctrint, sanctitare more', in Perendis negotiis solertia, in obeundis saeti Ministerii olliciis vigilantia , in animis Regum, & Procerum conciliandis gratia & rerum gestarum magnitudine , populi , quos rexerunt , venerationi & amori fuerunt . In
139쪽
In Galliis unima instar plurium laudabo Niralatim Coeffetaeum, Episconunt Massilientem , quo Lin.
sua Uernacula , ieii G1lliea. ει Latin x nemo Calvinianani Haeresim impugnavit validius seli. ciusque, addo etiam majori elegantia aut modestia. Non dicam, illum anter primos accenseri , qui Linguam Gallicam , antea litu & antiquatis verbis horridam, excoluit, Sc sermonis elegantia eruditioni adjuncta scripsit disertis sini e Gallico i- diomate restoriam Romanam : E figiem humanarum passonum : Quaesiones etiam Theologicas Gallico itidem et uio eleganter exposuit, ex Prima Parte Sumiliae Tripartitae L. Aquinatis excerptas. Sed praeter haec & alia Astetica Othira, Meuatis Coufetaeur, egregius Haeresum debellator, non minus erudito & eleganti opere Latino Mar. eum Antonium de Dominis, Religionis Catholici Apostatam, aggressus est, sed immatura mors eum annos natum undequinquaginta praeripuit, Opniaque . seu Apologiam Sacram pro Ecclesiastiea Monarchia, quam contra hunc Apostatam pseud A chre piscopum Spalatensem adornabat, intercepit. Quo certe opere nullum in hoc genere praeliantius extaret, si licuisset ablolvere. Edidit quoque Nicolaus Coctetaeus Responsionem ad exitiosum librum , cui titulus erat .' Misterium inistiiratis
contra Phili pum Mornaeum, Haeretictim Calvini. sam: Se rasilia Meharistiae; ubi invicte asserit ac demonstrat realem Corporis & Sanguinis Christi in Eucharistia praesentiam contra perrumn Iinaeum , Haereticum Calvinianum . Deniqua non minus modestiae & prudentiae , quam eruditionis & eloquentiae gloriam sibi comparavit ea Responsione ad Regis Atipliae Iacobi I. ad omnes
Reges Commonitoriam Epistolam contra Summum l ontificem , in qua vi argumentorum Fidei &Ecesesiae causam tutatur, salva Regiae Maiestatis reverentia, ut longe recesserit ab eo vitio, in quod plurimi ante iritim impegerant, qui ejuldem Regis Scripto res ivnderant . At Coest.eur ita stylum temperavir, ut ipsi met Regi Angliae, quem arguebat, illaesa causa & dignitate inter humanassii prema, summe placuerit . Nicolao Geffetaeo ali uin et iisdem Ordinis Praedicatorum adiungam Archa episcopuni Narbonensem Lud icum de δε
ris obtervantiae tenacissimunt, qui per plures annos Ecclesiam Narbonensem cum maximo mutum libi creditarum fruetu sanctissime rexit, Concilium Provinciale , sicut in superiori Coll.
quiO Oblervavi nitis , anno 16υ. celebravit , in
quo saluberrima Statuta ad sanciendam Eeclesiae Disciplinam promulgavit. Praeter illos duos inlignes Ordinis Praedicatorum Eliscopos natione Gallos, alii quinque fit erunt ejusdem ordinis Viri ilἰustres, qui, licet natione Itali, quodque sin--gulari observatioue dignum est, ejusdem Conventus. Romini scilicet S. Maria super Miseream, suerint Alumni, ad Episcopales tamen Insulas in Galliis proversi sunt, ibiqite magnum apud Viros eruditos sibi nomen pepererunt. Primus, est Michael Mararinus, patria Romanus, JuIii μυ-rini, Cardinalis, & primi Galliarum Regis Ministri , germanus frater , qui ex Magistro Sacri
bano I III. Pontifice Maximo institutuet, dein .
Cardirextis ab Innocentio X. creatiis, tandem a L ι.
λυieo XIV. Galliarum Rege, apud Sedem Ap stolicam orator Regius ordinarius delectu; obiit Romae anno MDCXLVIII. aetat s suae XLIII.&in Ecclesia Fratrum Praedicatorum s. Marte super Minervam sepiriturae mandatus est. Alfer D mini caluis Conventus S. Mariae super Minervam Alumnus . est marinthus Sermotus, qui Albiensis
in Gallus primus Archiepiscopus fuit, & gravi nsnnis Regni negotiis a Christiauissimo Rege LM- domi XIV. admotus . Tres alii Dominicani . Conventus pariter S. Mariae super Minervam Alumni, sibi in Archiepiscopatu Aventonensi sucis cesserunt, videlicet Stephanus mitius, Dominicus de Marinis . qui edidit in siimmam S. Thomae Commentarium in quatuor Tomos distributum , & inarinthus Libelis , antea Sacri Palatii Apostolici Magister, & m penetrand:s ac dilucidanis dis difficiliori biis Theologiae quaestionibus maximo ingenii acumine praeditus. Episcopos Ortinis Predicatorum doetrina & pietate conspicuus, qui Sς- eulo XVII. varias Italiae Ecclesias rexerunt, reserunt Ferdinanias in sellus in Italia sacra . &post ipsum noster Vincentius Maria Fontana in suo Theatro Dominitanos ipse vero . ut brevitatis iideam, ducis tantu in proferam, scilicet Iosephuminantem . & Raphaelem Mariam Philamianaum . Primus, seu Josephus inantes, patria Romanus , Linguae Hebraicae peritissimus, per quatuordecim annos fuit Romae Jiidaeonim Contiona or eximius, postea ab Urbano vii I. Pontifice Maximo, Marsicensis Episcopus renunciatiis . Scr: plit Italica
lures Epiliolas & opuscula , & in sermonem
ebraicum vertit Opas S. Thomae Aquinatis contra Gentes. Raphael Maria Phiumtindus, Casanatelisis Bibliot necarius , ob eximiam pietatem cum singulati doctrina conitimnam , a Gemenis XI. Pont. Max. ad Episcopatu ni Sinuessanum in Renno Neapolitano promotus , praeter qilae dam opuscula Italice scripta , edidit Latinum opus, Concionatoribus utilissimit in , cui titulus
est: Theo. Rethorica Idea . De Episcopis Italiae Ordinis Praedicatorum nihil amplius addam, sed si de his plura delideres, praeter inhelium, & Fυπ-
AEnam . quos iam laudavi, consulere poteris Diarium Dominieanti na, quod vulgavit Dominicus Maria A rebesius, Scriptor Italus ordinis Praedicatorum, qui ab XI. Pontifice Maximo institii tus est Episcopus Puteolanus. Scripsit& idem noster Minchesius Theologiam Bipartitam, & alia opera. Denique, ut breviter me expediam a Viris illustribiis Ord. Praedicatorum , qui Saec illo XVII. in Hispania ad Episcopatum suere assumpti, duorum duntaxat hic mentionem faciam, nimirum Petri de Heraria, er Petri de Godsi , ouorum primus, Episcopus Canariensis suit, ili The logiam Scholasticam egregiis Commentariis, quae Romae in Ordinis Archivo asservantur, illiistriavit. Scripsit etiam in universam Seripturam Sacr in Eu sitiones Litterules re Morales, quς teste Vincentis Maria Fontana , in Theatro Dominica-
140쪽
mlaopus Oxo mensis, Disputationum , quas insti--it in Summun Sancti T. - sit,ilitate o. mnes sui Meuli Theologin Scholaisticos facile sinperavit, ae longo post se intervallo reliquit.. D. Cedo nunc , si placet , Scriptores ordinis Praedicatorum, 'in Saeculo XVII. nulla Ecclesia. s ica dignitate insigniti, libros Historicos, vel P unucos ediderunt , aut in operibus Scriptorum
cum Graecorum , tum Latinorum illustrandas
M. Re ensebo in primis Ahalamum Betommm, natione Polonum . qui anno MDXCIX. vita iunctus, stacundissimi ingenii sui perplitra reliquit monumenta, sed Draecipue Eccletiae Annalium ab
anno Christi MC CVIII. ubi desiit Cardi inlisumnius, continuationem usque ad sua tempora.
Alterum opus scripsit Bomiω , cui hunc tit Ium dedit: P-ιmox Romamo , in quo fastigium Apostolicae Sadis per ejus titillorum accuratχm seriem ad summum potestatis, honoris & digni-xatis apicem evexit . aliaque doctissima lucubra it opera. Theop6MM Munautas asserit, Histo riae Ecclesiaesticae Tomos , quos edidit noller Abra/M- Beum ius. esse potius Annales Doniini- canorum quam Ecclesiinicos , quia Betolus tint est in rebus domesticis esterendis ac dilatan dis . Sed si rare νω λιγn. Lo legisset Annx. les Ecclesiasticos ab Odorica Ramatio editos, inmni procul dubio' non damnasset Betoium , quasi in rebus domesticis efferendis nimium ', rim extranei Auctores , & Historici tot ac tanta de Praedicatorum ordiae, eiusque Uiris illustribus scribunt , ut ipse multa ab iis mutuari coactus Lerim, quae ab illius ordinis Annalistis, in suis
rebus conscribendis certe non dii spentissimis , invenire minime potui . Quaecumque autem de ordine Praedicatorum , eiulqtie Scriptoribus Od victis R. alias, aut Abrahamus Boretas scripserunt, sunt comeminima , nae debuit Bori huracere ordinis sui decora , quae ratio Historiae , ac temporis necessario serebat , & quae in oculis totius Orbis gesta sum . Plura videsis apud nostrum Meuaum Iasenium, qui Abrahami Bd ii vindicias suscepit. Alpiansu Gaeonius . natione Hispanus, Antiquitatis Ecclesiasticae studiosissimus
suit, & Gesa duodecim Gregoriorum Romaninum Pontifici- a se eonina publicavit. scripsit elim Triaratus de Iiberariane Anima Traiani a L Gr sorio Mas ο : de S. Hieron i Cardi lilia digni-rato e de sis is x Cruris: Huas ἐν Gesia Roman xum Pontificum. Hoc ultimum opus, morte in
terceptus, absolvere haud potuit noster AI onsus Ciaeonias, sed illud prosecuti sunt Francisciis C. Brera, sui historicani Romanorum Pontincum seriem usque ad Pontificatum Clementis Ix protraxit . Deinde Hieronymus Alexandre , Andreas VAHoratius. Vadineus Minotita, Caesar Beritias , Congregationis oratorii Presbyter, Fendinanias intellus, Ausonus Oldoinus, Societatis Iesu, &alii Viri praestantissiini huie utilissimo A pMUCiarenti Operi ultimam manum magna cum laude sui nominis admoverunt. Teilatur doctissimus
Id Asinius in suo Diverario Dalico, se in B;blio-
ras, ex quibus iiquet, eum duo alia seripsi sis opera, quae hVenus inodata sunt, videlicet Tractatum de Antistiitaribur Romanis eum riguris , Ec Biblisia eam αmnium Seripιorum . Langum peritia clarus Thomas Maisenda, natione Hispanus, novam Veteris Testamenti Versionem Lintinam ex Textu Hebraeo adornavit, ac Notis iulustrasit . Dao insuper curiosa & erudita essidit. Opera, unum da Paradiso Temseri r alterum do
Aniiebri , in XI. libros distri sutum ἡ ubi de signis, quae adventum Antichristi antevenere d bent 4 de eius ortu, patria, vita , vitiis, doctriana, miraculis, & interitu late disserit. Condidit etiam Annales Familiae Dominicanae uuasi I nitebius . linguarum orientalium milentissimus , ex A gypto & Cypro multa Volumina , auspice Viro darissinio Ioanne Battista Ciaberis ,
iiiiiro . emit Remis impensis , mue Lutetiarn transmisit, ut in Bibliothecae Regiae. ixm orientalibus Codicibus inferiissimae, Censuin inserrentur. Scripsit Galli ea Hi lotiam Eeti sie Alexandriana οῦ Brevem Relationem de rebellionibur, re cruentis Bellis in AEιhiopia extatainis: edidit etiam I bi Didiapbi Lexieon, & de rebus aethiopicis o. pascula. Nostri Mishaesis Initebit honorificaminentionem iacit risebius Renauritias in Praesitione ad suam issisiam Patriarebarum Alexandrinorum . Novam in Historia cum sacra tum
Ecclesiastica illustranda methodum sectatus est Natalis Auxandri , -rae Faeuiratis Pari sensis
Doctor. natione Gallus, eo in vitque.tastoriam
inuo usque ad Q. MDC. er in Aea eiusdemissi via Dissenationes Historicas , Chro uin .cas , Craticas ct Dumarieas . Edidit qimne Tho iam Dogmaticam ct mradem , iuxta o nematechismi Romani. duobus Tomis in Folio comprehensam: item Instituιion m Concionatorum: Expositionem Litteralem ει Moeralem in quatuor Evangeli 'ar: Commentarium in Epistolas S. Pausi,& quaedam opuscula tum Latino , tum Gallico idiomare conseripta . Iacobus inarinthus Sero , natione Gallus, Sacrae Facultatis Parisiensis m.
ctor, & in Serenissimae Reipuesicae Venetae Α- cademia Patavina Theologus primarius, insignem Historiae Ecclesiasticae partem dilucidavit , & in
apertam lucem produxit, eIegam immo edito G pere . cui titulus est: Hyblaria Congregationum de
Auxiliis Divina Gratiae sis sum-s Pomi usu Gemente VIII. ct Patisi U. in quinque libros di tributa in nova Editione Antuerptae , quae prodiit an. MDCCIx. Seripsi mim in deseruionem doctrinae Sanctorum, retistis, ε Nomae luculemtissimas Apologias, qu rum hi tituli sunt: Auxu- sirus Vinalearies: seMa S. Thome Vindisata. Novissime veto, seu Am MDCCxlx. eubliei Iuris
secit Dissertationes sexaginta. sex cultiori stylo . laboratas, de Christi e γε Virgino Matis. In tu lustrandis Scriptorum Graecorum operibus esria