장음표시 사용
581쪽
daeus sto in loco similiter interpretatur. Confirmat praeterea nostram opinionem, quod in Topicis, in libris quidem
omnibus, quos adhuc viderim, sine coniunctione locus sic legitur, quemadmodum hunc nostrum legendum esse suspicamur e α Quoniam usus auctoritas fundi biennium est.. Item illud: . Et sunt ceterarum omnium, quarum annuus est usus s. Subauditur enim Verbum ante dens, auctoritas; ut ordo et sensus hic sit, quoniam usus hiennis fundi, est rata ipsius auctoritas: sic etiam aedium, at in lege aedes non appellantur; et sunt ceterarum rerum omnium, quarum annuus usus est rata auctoritas, id est, quarum annua POMSessio ratam auctoritatem, hoc est, jus dominii fixum et firmum afferre solet. Nam annuus et biennis comparare
atque opponere videtur : ut Plinius lib. II, cap. 8a : α UNPote, inquit, quum quidam annuo et bienni spatio duraverint .. Quae quamvis ita sese habeant, nihil tamen assim
mare volumus, sed assensionem nostram sustinebimus,
dum alii majoris auctoritatis viri conjecturam hanc nostram hona aliqua et probabili ratione aut confirmetit, aut repudient. Nos disputandi finem faciemus, si unum illud addiderimus, non videri absurdam oportere verborum impli-Cationem, qua usum eve Tullium Suspicamur, quum sic diceret, o Lex usum, auctoritatem sundi iubet esse, biennium .: quod videlicet legis verborum notissimum ordinem Sequeretur, in qua, ut diximus, scriptum hoc modo fuisse arbitramur: u Usus, auctoritas fundi, biennis esto. Ceterarum rerum, annuus esto v. Ac de hoc quidem verbo auci ritus, quae sit ipsius origo ac notatio, paullo supra in hanc ipsam orationem explicavimus : itemque in fragment. MIt b. ΗΘT. Lex usum et aractoritatem fundi. Lege, quae adnotavimus ad similem locum in Topicis. LAran. - Lex usum et auctoritatem fundi jMet esse hiannim. Usum et auintoritatam cum
copula dicit hic; in Topicis vidi sine copula dici, a Quo
582쪽
Boetium est, qui haec duo conjuncta bene interpretatur usucapio; quum utrumque nomen Separatim et usus et auctora as usucapionem significet. De usu vidimus in Topicis. De auctoritate in hac oratione notum exemplum est. Conjuncte vero haec duo nomina quod si ae dicantur, non magis conturbare debuit doctissimos homines, quam illud, α pactum conventum .. Quod item Cum copula et sine copula dici docui. Nec vero magis necessarium puto biennis, quomodo vult legi Hottomannus, reponere pro biennium, quod hic et in Topicis et in Commentario Boetii scriptum est, quam in Asinaria Plauti mutare decet, α Hic dies sum- mu'st apud me inopiae excusatio .. Possis etiam hic quaerere, cur in illa lege Cicero jumentum potius, quam vehissum dixerit, quum praesertim Paullus jurisconsultus in lege α3, de servitutibus praediorum rusticorum , dicat: α Via constitui vel latior octo pedibus, Vel angustior potest: ut tamen eam Iatitudinem habeat, qua vehiculum ire potest .. Gellius explicat in lib. XX, cap. I. In lege item XII tabb. α Iumenis tum quoque, inquit, non id solum significat, quod nunc dicitur, sed vectabulum etiam, quod adjunctis pecoribus trahebatur: veteres nostri jumentum a jungendo dixerunt ..
Usus est jus possessionis quaesitum, quod exprimit auctoritas. Apud Festum .Elius Gallus desinit possessionem usum agri, aut aedificii. Horat. α Quaedam, consultis si credis, mancipat usus s. Plaut. α Pugnis usu secisti tuum . An usus et auctoritas est tu διὰ δυοῖ, pro usus genitivo casu
In omnibus libris tam editis quam scriptis, quot et ipse et alii viderunt, legitur α usum et auctoritatem fundis. Peria peram sane, ut iam viderunt docti viri. Recte in aliis Cicoronis locis, quae laudat Hottomannus, scribitur sine copula, idque ratio evincit. Nam hic est ordo verborum hujus legis: is usus sundi biennium auctoritas eStu, hoe est, usus, Disiligoo by Corale
583쪽
seu usura fundi per biennium parit jus possessionis legitimae. Usus non est usucapio, ut alibi nonnumquam, sed ipsa utendi facultas et potestas; Ciceroni aliter usura dieitur, ut in Tuscul. I: α Natura dedit usuram vitae, tamquam pecuniae, nulla. praestituta die .. Usus biennium est utentes per biennium , si quis utitur sui do ducis annos, ut in VII ad Div. α Annos multos nihil aliud commentarisu; per annos multos. Et ad Attic. VIII, I 4 : 'Neque Romae quidquam auditur novi, nec in his locis, qtiae a Brundusio absunt propius, quam tu, biduum, aut triduum.. An non Omnium est in ore, vannos tres; hiennium abfuit Z . Vides igitur Concidere emendationem IIOttomanni, explicationem
Fabri et Passeratii, qui retinent connectendi particulam. Auctoritas est evictio, sive potius id quod actionem parit pro evictione, ut erudite docuit Sumasius de Usuris; et dein ipsa actio evictionis; denique quod acquiritur actione illa ius possessionis, id quod male negat Salmasius in loco laudato. Haec pluribus confirmarem, nisi esset res liquida. Clarissime quoque patet, biennium pertinere ad τὸ usum, non ad auctoritatem ex iis, quae apud Ciceroncm in Topicis
haeC Verba, u quoniam usi auctoritas fundi biennium estis, sequuntur, v et fiunt Ceterarum omnium , quarum annuus est usus M, hoc est, mobilium, quibus annum tantum sumus usi, auctoritas est. GRAEV.- Sine copula edidit Lallem. Diuili od by Cooste
584쪽
EXCURSUS XAD ORATIONEM PRO CECINA, CAP. I9.
Si tam ωere homines verba consectarentur, quam rem, etc.
Quid est is vere consectari Verba P. Licet mens interpreteris juste, juste tamen verba consectari quid sit, nemo dixerit. Fortasse scripsit Cicero, usi tam severe homines verbaeonsectarentur . Nihil sani clicies ex hac periodo, si advertes animum. Quid enim hic sibi vult, α quam rem non considerarent 8 . Nisi Ersuriensis nobis succurrisset, etiamnunc in tenebris et mendis hic locus jaceret. In illo vero
scribitur pulchre: uut rem, Cujus Causa Verba sunt, non considerarent.. Vides nunc omnia liquida esse. Gnaeu. Si tam sepere... - rem. Ita ex Cod. Erfurtensi Graevius: vulgati: α si tam Vere... quam rem η, nullo Sensu. LALL.
At qui Moera conjecit, non in eo HS invenit, neque recepit Graevius. Cautius egit Olivetus, qui codicem illum eum Graevio in verbis edendis plane Sequutus est. Est tamen Graevio antiquior illa conjectura ; notavit enim Lambinus in marg. alios legere, utam severe M. Sed hoc nullibi editum eo tempore inveni. Mihi, quandoquidem codices nihil juvant, placeret etiam , usi tantopere homines verba cons clarentur, ut rem, etc. u De Ossi c. I, II: α In quo tantopere apud nostros iustitia Culta est, ut ii, etc.. GA T. Quam rem, cujus caussa verba sunt, non considerarent. Insolens locutio : cuius similem non memini me legisse r
a Quam non Considerarentu, Pro, nut non Considerarent..HOTT. - Leg. ut Pro quam ἰ Vide not. PraeCed. GRAEV.
Manutius pervertit sententiam, dum tollere negationem juhet, ut fiat apertior. Duae illae Particulae, utam, quam is, conjungunt duo diversa membra eodem Plane modo, quo Diuitigod by Coos e
585쪽
ipsa conjunctio et, ut simul aut affirmationem importent, aut negationem. In a cap. uo: α Iam restitues, si tuus me libertus deiecerit. . . quam si procurator. .. Tam restitues, si unus servulus, quam si familia, etc.. Et cap. 3I similiter, et ita passim. Iam vero Appius Caecus quempiam praesentem convenire non potuisset. Quam ob causam p quia illum, contra quem agebat, conspicere non poterat. Quando absurdum hoc necessario contingere oportebat λ Si homines
rem ac sensum verborum non Consideretu erit, consectarentur autem ipsa tantummodo verba, h. e. si putarent non satis esse, ut praesens adversarius sit, licet non conspici tur, ac vellent reipsa conspici illum debere. Hinc optime Cicero: α Si tam vere homines verba consectarentur, quam rem, Cuius Causa Verba sunt, non considerarent: si revera homines et Verba... et rem, etc. . ut enim illud absurdum Consequatur, utrumque debet contingere, ut homines et verba Consectentur, et rem non Considerent. FERR.
Quum sibi hoc proposuerint, us me restituas ς sise tu deis-eeris, etc. Praeclare a me hic locus restitutus est, ope veteris codicis, quum in libris Vulgatis restituas desideraretur :pronomen nis esset loco Suo motum, et in alieno positum, in quo sic legitur: - quum sibi hoc proposuerint, ut me restituas, sive tu deieceris, etc.. LAMB. Quum sibi hoc Proposuerint, uti. Locum corruptum liberius, ut milii videtur, corrigit vir doctus. Particula ut inculcata videtur post proposuerint; ex illius verbi duabus
586쪽
Iiteris ultimis ob similitudinem, ut saepe sit: quia ut, quod
huic verbo redditur, positum in serius est ante nomen sereos; aut certe dictum fuerit eadem forma, quam notavi in Lucullo in his verbis, .ut Calliphontem sequaru , et quae sequuntur. Cetera hi Q constant. Et paullo post , - non quo. recte dicitur, ut a Terentio in Eunucho: α Non , pol, quoquemquam plus amem, etc.. Et sic saepe alibi, ubi corrigi quidquam est nefas. Neque magis corrigendum Pa illo post, o an tuus colonus. : recte enim respondet illi utrum, quod praecedit α utrum me tuus procurator .. Neque praeterea quidquam in hac tota pagina mutandum esse video.
Quum hoc sibi proposuerint, vi siue metu, etc. Quae Lam-hinus hic infersit, non inveni in Pall. et puto nuspiam
gentium scripta. GRUT. Ut non est delendum, ut censet Faber, sed inter lumgeminatur, quamvis sententia non desideret: ut superius: - Quum maiores vostri tanta diligentia prudentiaque fit rint, ut omnia omnium non modo tantarum rerum, sed etiam tenuissimarum jura statuerint, persequutique sint, ut hoc genus unum, Vel maxime praetermitterent. GRAEV.
Est plane alia ejus loci ratio cap. 12, ut ibi vidimus. Νegari tamen non potest, ut aliquando Verum longe plus vidit Lambinus, cui Faber et Gruterus iniqui sunt, quasi optimam lectionem ipse confinxerit, et quod in Palatinis non est, in alio esse codice non potuerit. Quid enim agimus p Id ne fuit in interdicto conscribendo propositum, ut servi numero non distinguerentur Θ etc. Quin tu mectim lege ex IIS Lambini: a Quum sibi hoc proposuerint, ut me restituas, sive tumet sita enim egregie Ven. I 483, non, me tu) deieceris., etc. HOC etenim omnino ost, quod postulat . ratio juris, interdictique vis, etc. - Reliqua plana, et liquida fient omnia. Non ego unico MS iacito servici, sed persaepe Graevius; ex quo saltem hoc didici, locos ess
587쪽
Donnullos, ut hic est, quibus non deceat errare cum pluribus. GARAT.
AD ORATIONEM PRO CAECINA, CAP. al.
Sed pertari Malebis, quasi ornatissimi uerint. In hanc sententiam Ulpianus in l. 3 sic scribit.' u Armis dejectum, quomodo accipimus Θ Arma sunt Omnia tela : hoc est, et fustes et lapides, non solum gladii, hasue, et Dameae, id est, romphaea; plane et si unus, vel alter fustes, vel gladium tenuit , armis possessor dejectus videtur. Plus dicitur. Etsi inermes venerunt, si in ipsa contrectatione, qui inermes Venerant, eo processerunt, ut fustes, aut lapides sumerent, vis erit armata. Qui armati Venerunt, etsi non armis usi sunt ad dejiciendum; si dejecerint, armata vis facta esse videtur: sufficit enim terror armorum, ut videantur armis deiecisse .. IIOTT. Sed perinde. Hoc perinde mutat hic, ut alibi, immerito, vir doctus. α II. e. Lambinus legens, proinde. . Ostendi in Lucullo, et glossae veteros Satis docere potuerunt, et Donatus apud Terentium, atque adeo Terentius ipse. Nihil etiam mutandum in verbis, a Quod inermes armati judica- ntur .. Repetit Superius argumentum de iis, qui glebis, aut saxis, aut fustibus instructi sic inermes dicerentur; ut
de unc, armato reddidit, quum subjicit, . Commissa res e set ab uno .. Rectum item, v auCtoritate retinetur .. Reenim saepe abundare in verbis compositis, docuere etiam grammatici veteres. P. FABER.Εrsi1rt. uarmatissimis, pro uornatissimis, me non pro-
588쪽
Sic tamen non ille solum codex optimus, verum etiam ed. 148o Nauger. Hervag. Man. Lamb. atque ipse Hottomantius in collectione Coloniensi, qua utor, anni 152 I, et ita edendum censeo. Nescio enim, unde Gruterus hauserit ornatissimi, neque de vetustissima editione monuit quidquam Graevius. Quod si hoc idoneis testibus Diteretur, haud tamen hercle praeserrem. Nunc Vero eodem loco habeo, quo similem vocem, paratissimi, quam in edit. I 483 hic inveni. Cur enim vulgatam ante Gruterum, quem omnes postea pedibus sequiiti sunt, non restituam, qua diserte respicitur illud interdicti verbum, ARMATisvE, de quo isthae omnis est disputatio 8 Praecessit uarina militis v, et u probet armatum s. Varietas eadem in Tacito est, Hist. III, 63. Consule ibi omnino doctissimum Ernestium, eumdemque
ad Sueton. Exc. XVIII, qui pertinet ad Titi Vitam , cap. 9, ubi Cl. Oudendorpius, dum Gruteriana utitur hujus loci
lectione, paene jubet armis ad tegendum ornatissimos intelligere, telis exclusis, quae vel praecipue requiruntur. Sed,
quum ornare valeat instruere, hic eo sane Verbo ex sensu, ac per consequens arma omnia Comprehenderentur, quamvis arma et orna tus quum Simul ponuntur, ut apud Sallust. Iug. XCIV, D. I: α arma, ornatumque mutaVerant ., Sitnilia lite distingui cum viris doctis, et Ouden l. ea ration debeant. Tamen vel ex hoc ipso patet, quam praestet legere armatissimi, ne proprium Verbum , Cui prorsus insistendum est, deseramus, alio quaesito, quod sibi arma postulat subaudiri; eoque magis id postulat, quo latius ad res omnes opportunas ejus verbi Ornare significatio porrigitur. GLa.
589쪽
AD ORATIONEM PRO CECINA, CAP. 23.
Iurisconsultorum auctoritati obtemperari non ornere. De jurisconsultorum auctoritate Iustinianus sic loquitur in lib. Instit. iuris 1 : - Responsa prudentum sunt sententiae et opianiones eorum, quibus permimum erat jura condere : nam antiquitus Constitutum erat, ut essent qui iura publice interpretarentur : quibus a Caesare jus respondendi datum est. qui jurisconsulti appellabantur; quorum omnium sententiae et Opiniones eam auctoritatem tenebant, ut judici recederea responso eorum non liceret: ut est constitutum . : haec
ille. Neque hoc mirum cuiquam videri debet, u quum praesertim homines plerumque ut Quintilianus scribit indocti , saepe etiam rustici, judices darentur . : et, ut alibi testatur, v rure etiam Plerumque arcesserentur .: cujusmodi tresisti ortasse recuperatores luerunt : quos Cicero,' nunquam
sane valde honorifice appellavit. Judices ergo istius generis, imperiti homines, sere ad jurisconsultos confugiebant, qui sua eis responsa scripta dabant. Pomponius sub tit. de origine iuris : . Ante tempora Augusti publice rcspondendi jus non a principibus dabatur : sed qui fiduciam studiorum suorum habebant, consulentibus respondebant : neque responsa utique signata dabant, sed plerumque judicibus ipsis
scribebant aut tesiabantur, qui illos consuluerant. Primus D. Augustus, ut major juris auctoritas haberetur, constituit, ut ex auctoritate ejus reSponderent M. Porro autem ut totam jurisconsultorum rationem breviter explicemus, illud intelli ri Oportet, . quum jus ut idem Quintilianus scribit) aliud
certum Esset, nimirum quod Scripto aut moribus Constaret : aliud dubium, quod aequitatis regula examinandum Disiligoo by Corale
590쪽
esset,; jurisconsultos in hoc uno genere responsa dedisse, jusque constituisse. α Iuris autem omnis quaestio . , ut idem alibi ostendit, α aut verborum proprietate, aut aequi disputatione, aut voluntatis coniectura continebatur .: veluti quum in hac causa quaereretur, an dejecti verbo etiam is, qui prohibitus esset accedere, contineatur, consulti jurisperiti sunt. Sed ad rem. Ex hac disputatione facile est existimare, jurisperitos a Caecina consultos ejus causam probasse; quod etiam in peroratione ostendit his verbis, Μ Auctoritatem sapientissimorum hominum sacere nobiscum . : opinor, quod Caecinam possessorem fuisse,quum deiiceretur, existimarent.
Scribit enim Paullus in l. Fulcinius, D. eod. α Vi possideri, et ob eam causam interdictum competere, etiamsi non d minus quum tamen possideret) vi dejectus esset .. Verum igitur Pisonem AEbutii patronum, ne illorum auctoritas iudicibus errorem obiiceret, hanc disputationem instituisse, ut diceret, non semper jurisConsultorum responsa sequi oportere. Quod contra Cicero callide et astute defendens, ius civile universum collaudat, et ejus auctoritatem confirmat, quum contra unam illius partem, eamque infirmam a Mversarius diceret : sed hoc scilicet habuit rationis, quod omnia jura civilia per jurisperitos describerentur : ut in universo jure civili iurisperitorum nomen valere posse videa
Auctoritati obtemperatri non oportere est IC. responsis non esse parendum. Sup. α musilium prudentum et auctoritas..
ide Iustinian. lib. I Institui. de responsis prudentum otauctoritate, quod jura condebant permissu Caesaris. PAss. Diuitiam by Corale