장음표시 사용
231쪽
r94. DE INGENIORUM MODERATIONE
planta, in iurem revera egressum suisse, Genes XXV. 23. ita naris ratur, ut non nisi violenta interpretatio adhiberi possit Scripturae veris his: ejus rei Historia habenda est sine ulla dubitatione a Deo revelata, atque certissima. Similiter nullus esse potest dubitandi locus, quin sub Augusto Caesare facta fuerit descriptio illa, quam Lucas in Evangelio memorat II. 2. 3c quin Syriae aliquo modo praefuerit Cyrinus, sive Quirinus. Itidem certum nobis ac ratum est, Tobiadi canem suo Domino praecurrisse , 3c quasi nuntius ad ejus parentes adveniret, blandimento caudae suum expressisse gaudium, Tob. XI. 9. Atque alia id genus certissima sunto; nam si aliter explices, quam litera sonat, manifestam vim insere narrationi divinae. Propter eandem rationem, quum ex evidenti Scripturarum testimonio, & pem petua Ecclesiae Traditione constet, Deum omnipotentissimum posse ex nihilo aliquid sacere; sc posse alicujus rei substantiam in alteram convertere, ita ut prioris iustantiae accidentia, sive species, non d struantur, fiatque in hominum sensibus eadem sensatio, quam suta stantia sublata sive commutata prius producebat; & posse facere, ut humanum Corpus induta incorruptione glorificatum in Caelis, anguis stissimo spatio contineatur, Jc per corpora spississima liberum habeat aditum; quum, inquam, haec evidenter certissima sint nobis per R velationem: statim consequitur, a veritate abhorrere, quidquid ac ti, quidquid speciosi Physica excogitare δc afferre contra possit.
Rursus eas rationes, eamque evidentiam secum ducere interdum
Physica, Historia profana, atque aliae Artes possunt, ut prae illis non aeque evidentia, immo dubia sint Scripturae sacrae verba. Quod si contingat saepe autem contingit tum certe non licet solum,
sed oportet, sacras Literas non repugnantes interpretatione aliqua explicare, quod semper commode fiet, consultis prius non temer
riae Criticae regulis. Sive Metaphora quaepiam, sive Synecdoche, sive Metonymia, sive alius quispiam Tropus Sc Figura in divinis verbis apparebit, quo non obvius, sed alius verissimus sensus illic significetur cum profanis opinionibus concors, ut nihil dicam de Grientalium populorum Dialectis, in queis manifestum nimis est diis versos plane a nostris saepe exhiberi dicendi modo . Unde autem novimus, tot Scripturae sensus aliter quam litera sonat significarct, nisi quia rerum experientia, & humanae Artes ita accipiendos mois nent 8 Anima rationali carere bruta, anima quacumque carere limis plicia corpora. iam notum est nobis. Ergo ubicumque iis Animam, aut etiam Antinam rationalem, tribuere Scriptura videtur, illic Tro. pum
232쪽
IN RELIGION NEGOTIO. LIB. I. Is 3
1um & Figuram aliquam haberi statim intelligimus, aut Animae
vocabulum aliter apud Hebraeos accipiendum, quam apud Latinos. Eodem modo, hominem, cujus eor θ' ossa tanquam eremium ara
rinx, quique ut foenum percussus fuerit, vivere diutius non posse, tam certum est quam quod certissimum. Ergo Davidis verba haec narrantis in Psalmo Cl. 4. I. de se ipso, aut de paupere quopiam
adhuc vivente, non ad literam, sed figurate exponenda sunt. Idemisque de versiculo sequente dicendum, ubi sanctus Rex ait: A more
gemitus mei adhaesit os meum carni meae. Quodnam enim est angustiae L miseriae signum, ossa habere carni tuae adhaerentia λ Nonne& hoz in recte se habentibus conspicitur λ Et nihilominus haec David memorat, infelicem alicuius statum descripturus. Ergo dicem dum, carnem heic pro cute hominis accipiendam esse; cutis enim est pars quasi homogenea carnis . Ossa autem cuti adhaesisse dicuntur, ut macies hominis extrema significetur, qua dicendi sermula& ipsum vulgus nunc utitur, & Comicus olim dixit: Ossa atque euris sum miter. Accedit etiam locus Iobi XIX. ao. Pelli meae, rem
finitis carnibus, adhaesit os meum. Seu, ut habent Hebraici Codices: Pelii meae, Θ earui meae, adhaesit os meum. Tandem loca Scripturarum quam plurima Occurrunt de rebus ad
salutem non necessulis, quae dubium sensum, dubiam significatio nem praeseserunt, variasque facile admittunt, easque verisimiles, interpretationes. In his, non immoderata quidem, sed magna tamen Ingeniis licentia conceditur interpretandi, & disputandi, modo omnis Ingeniorum linea illo tendat, ut inter ceteras, quae verisimillima sententia videtur, Scripturis sacris tribuatur. Experimenta rerum, Linguarum peritia, Hilioria profana, omnesque Artes, & humanae Scientiae hele in consilium adhibentur; & quo graviores rationes &probabiliora argumenta unam potius quam alteram sententiam comis mendant, eo tutius & laudabilius in eam Ingenia concedunt. Hinc tot in sacris Scripturis exponendis quaestiones. Hinc tot unius loci interpretationes, totque novi Eruditorum conatus, ut dilucidius, verisimilius, & aptius quam antea explicentur Scripturarum loca. Nerue huiusmodi interpretationes, quia novae, unquam improbari posunt, sed quia insulsae, ineptae, & a ratione absonae, & ab aliis Scripturae locis fortasse discordes. Nam in iis quidem , quae ad praecepta vitae, & ad Fidei Dogmata pertinent, jure interdicta est
illa opinionum novitas, quae sanctorum Patrum consensui repugnet. At in istis indifferentibus rebus opinari, & nova proferre, nequa-
233쪽
tuam prohibemur; sive enim hete uno potius quam altero mota entias, nihil hoc Fidei, nihil hoc Dogmatibus, & scientiae morum
ossicit, ubi a singulis interpretibus in tanta interpretationum varietate satis consulatur dignitati & veritati sacrorum Codicum. Sic taruditis hucusque licuit disputare, num Quirinus, memoratus, ut ubdimus, in Evangelio Lucae, ordinarius Syriae Praeses fuerit, an e tra ordinem, census caussa illuc mitas; aut an descriptio universi orbis Romani, ante indicta & completa suerit, quam idem Quir, nus Syriae praeesset. Id ex innumeris aliis exemplis liquere potest.
Neque Vero urgere quemquam possumus disputantem de his rebus scitu non necessariis, ut opinionem suam mutet, multoque minus ipsum tanquam Haeresis, & perversae doctrinae reum insectari, dum tamen hic rite & commode interpretari, suaeque opinioni minia me contraria Scripturarum loca, si qua opponuntur, ostendere V leat. Ille tantum Haereticus est, qui pertinaci animo Dogma alti quod ab Ecclesia receptum, a Scripturis sacris, aut a Traditione commendatum, contemnit, rejicit. negat; aut Scripturae loca ad fudet & morum doctrinam spectantia contra mentem Ecclesiae, Zeconsensum Patrum pervicaciter interpretatur. In reliquis ipsos Patres quidem venerari, aut religiose & κατά ποδα sequi non cogimur: alioqui tot hiberemus Haereticos, aut saltem temerarios, quot hiniamus Saripturarum I terPretes.
234쪽
An Seripturis sanctis repugno Apronomorum fenientia de Telluris motu diurno. Sacrae Litterae phrasibus vulgi ae figuris MDe, urverum quodpiam sunt arent. Exempla in eam rem. Quid i tus Orbis in Seripturis, extremi res Caelorum, Solem incalese re, aliaque ad Caelos, Stellas, ae Solem spectantia. Quando proprium litteristem sensum in Seripturis Deris retinere coga mur ; ο quando si locus aliis interpretationibus .XIGERE itaque iuvat, quum res poscit, ad hosce Caninnes inventa nonnulla, opinionesque varias Philosophorum, Physicorum, Historicorum, & quidquid in Mathemati. cis, Astronomicis, & Geographicis studiis aut novi aut antiqui traditur. Fac autem, exempli gratia, in Astr nomia nobis occurrat quorumdam systema de diurno circa Solem immobilem Telluris motu, cui complura loca e divinis Scripturis petita opponi videntur. Tum prudentis Theologi erit investigare, an ita perspicua sint atque evidentia sacrarum Litterarum loca, ut omnino peccetur contra melioris Criticae, ipsusque rationis leges, Rcontra germanae interpretationis regulas, si illa trahere velimus ad opinionem eorum Astronomorum. Multa autem ab ejus sententia tutoribus pro se adferri possunt. Quanquam enim neque in Physica, neque in Astronomia quidquam certi habeamus de Telluris motu attamen eam sententiam nondum Ecclesia, aut Apostolica Sedes damnavit, neque pro Haereticis reapse habet tot eruditos viros autelam, aut aperte eam amplexos, save olim, sive duobus proxime praeteritis saeculis. Copernicana quippe Hypotesis, ut obiter id dicam, non plane nova est, uti ex Aristotele, Cicerone, & Pluta Cho apparet, eamque Octoginta annis ante Copernicum asseruerat e
leberrimus vir Nicolaus Culanus Cardinalis in Libro de docta Ignorantia; sed illam Copernicus in multis perfecit, ejusque vestigia s quuti videntur Calendarii Iuliani in Correctione Gregoriana eme datores . Contra vero his Scripturae sanctae locis immobilitax Tel- Iuris, & Solis mobilitas suadentur. Gen. XIX. μι eeressus est super terram . Et cap. XXXIL Ortusque est ei Asim Sol . Eeclesiastici
235쪽
verba sunt Cap. I. Generatio praeterit, o generatio advenit; Terra
autem in aeternum flat. Oritur Sol, oe occidit, ad locum suum revertitur, ibique renascens gνων per Meridiem, oe flectitur ad AEquilouem. Ad imperium autem Iosue praecipientis, ne Sol ac Luna moverentur, steterunt Sol oe Luna , donee ulcisceretur se gens de inimicis suis. Stetit itaque Sol in medio Caeli, o non festinavit occumbere Datio unius diei. Ita Iosue X. I a. I 3. Alia loca praetermitto jam nota, jam usu doctorum hominum irita, quibus Terrae quies, & motus Solis aperte memorari videntur in sacris Codicibus. At quod est ad ea Scripturae verba, quae Tellurem immobilem significare videntur, fatendum est, parvo negotio conciliari
posse cum Astronomorum sententia; etenim ibi potius aflirmatur, Tellurem permanere, semperque esse, neque a suis cardinibus unquam dimoveri: quae sane consistentia, perduratio, ac firmitas i calem motum in ea excogitatum nequaquam excludit. Ita quoque Firmamentum, Caeli appellantur; Aethera etiam seu Caelos divina Sapientia firmavit sursum, ut habetur Prov. VIII. 28. Et tamen a Caelorum firmitate motus nequaquam abhorret, ut in Ptolemaei Systemate traditur. Longe clariora sunt pro Solis mobilitate sacrorum Librorum documenta. Verum animadverti debet, solere divinas Scripturas ad opinionem vulgi sese interdum accommodare, Sc retinere communem
loquendi consuetudinem, ut ad rudis p ipuli sensum & captum sese attemperent. Facilius enim ignarum vulgus ea concipit 3c percipit, quae usitatis dicendi formulis proponuntur, quam quae inusitatis, licet accuratioribus. Quod potissimum elucet in iis tradendis, quae ad salutarem Fidei & Morum veritatem non pertinent; nam, uti diximus, Deo per suas Scripturas loquenti non is scopus suit, ut
inanem erga res, scitu non necessarias, erga mundi elementa 3c co pora, hominum curiositatem pasceret, sed ut vere utilia ad aeteris nam beatitatem consequendam traderet. Neque in doctis humanae
sapientiae verbis ipse loquitur, sed sese demittit ad earum locutio.
num usum, quae quanquam minus accuratae, & ad humanae sapientiae trutinam impropriae dignoscuntur, rudi tamen populo veritatem quampiam utilem ac salutarem commodius exponunt. Quod si Deo corpus, δc membra, di animi perturbationes, & operationes humanas tribuere non duhitarunt divinitus inspirati viri, quo significarent veros divinae operationis ei sectus: quanto aequius hujusmodi minuet accurato loquendi genere uti potuerunt, dum de Physicis & hum nis
236쪽
IN RELIGION NEGOTIO. LIB. I. I99nis rebus quidpiam enarrabant 8 Est hoc figurate loqui, est hoc in usu apud omnes populos, immo & apud ipsos doctos, & praecipue
Poetas, atque orientales, neque enim veritas inde laeditur, sed pereas etiam figuras eleganter traditur, quod vere tradere in animo fuit. Eruditorum autem hominum est in his non necessariis rebus, Ecclesiasticorum vero Iudicum in rebus ad Fidem & eruditionem
Christianam spectantibus, decernere, quid proprie, & quid figurate
sit accipiendum. Fuisse divinis Scriptoribus eum morem, ut secundum vulgi sententiam interdum loquerentur, luculentissimis exemplis demonstrari potest. Quum dicimus Terrarum orbem, multoque magis quum Univers titulum addimus, nemo est qui nesciat, signiscari Populos
omnes, & universas Provincias ac terras, quae terraquei globi spatio quaquaversum continentur. Sed alia interdum fuit, & adhuc est vulgi opinio, dicendique consuetudo. Nimirum totius Orbis vocabulo significantur Provinciae & Populi antea cogniti , 3c magna Terrae pars, aut vastissimum quoddam Imperium, quale olim Assyriis, ScAlexandro Magno, & Romanae Reipublicae contigit. Inquit autem sanctus Lucas II. I. Exiit edictum a Caesare Augusto, ut describer
gari opinione dicendique forma utitur sanctus Evangelista. Magnifice de suo Imperio sentiebant Romani. Nihil minus, quam totum Terrarum Orbem sua ditione se tenere aut arbitrabamur, aut dictitabant. In hanc rem celeberrima praesertim sunt Petronii verba in
orbem iam totum victor Romanus babebat, Sua mare, qua xerrae, qua sos curris utrumque.
Et Hegesippus Lib. 2. Antiqv. Cap. 9. Orbis terrarum, qui Rommno Imperio clavditur ae definitur. Attamen nemo in Historia alb 'quantulum versatus est . qui nesciat, longe abfuisse Romanos ab imperio totius Orbis, cuius amplam quidem partem armis victricibus occuparam, sed revera opinione minorem, si cum tot aliis Provinciis adhue indomitis conserebatur. Quum igitur in quibusdam Scripturae locis mentio fit de Terra, de toto orbe, περὶ τρο οικουμένω, non continuo accipienda sunt ea vocabula de omnibus Telluris gentibus atque Provinciis. Interdum per illa significatur Iudaea tota cum Iudaeorum tribubus late diffusis, interdum Romanum Imperium, interdum etiam ea Terrae pars, quae antiquis iis temporibus cognita
237쪽
dico DE INGENIORUM MODERATIONE
oognita erat, hominumque Iudaeorum commercio patebat. Quam interpretationem admittet locus ille Pauli ad Rom. X. I 8. ubi ad Evangelii praedicationem accommodat Psalmi XVIII. versiculum quintum: Sed dico, numquid non audierunx P ει quidem in omnem Te ram exiυit sonus eorum, oe in sines Orbis Terrae verba eorum. Non enim verisimile est, tum temporis in extremas usque Scythiae seu Tartariae inhospitae provincias, & in vastissimas Americae regiones, atque in tot alias barbaras gentes sub utroque Polo sitas, Euangelium & Apostolos penetrasse; quum novissime tantum, hoc est tribus proxime praeteritis Saeculis, magna earum regionum pars inn tuerit, & amplissima adhuc Regna tum circa Arcticum, tum circa Antarcticum Polum, diligentiam & navigationem hucusque iugerint recentium Europaeorum, qui tamen sine comparatione anteferendi sunt veteribus nautis, & antiquis lustratoribus orbis. Et certum quidem videtur, ante saeculorum consummationem nullo termino constringendam esse Ecclesiae Catholicae fideique verae ditionem, omnesque prorsus gentes in hereditatem Christi cessuras. Verum Tertulliani, Hieronymi, Augustini, aliorumque Patrum aevo id nondum contigerat, quanquam ex ipsorum sententia Ecclesia Catholica mn- dum repleret, totum Terrarum Orbem incenderet; in toto orbe diυLderetur ' impleret uniυersam Terram ' toto orbe diffusa esset. Maxumam totius orbis portionem ea nomina sonabant, illamque praecipue, in quam aditus erat Iudaeis, Romanis, & Graecis. Haec vulgo erat terra nota, haec Patribus erat totus Terrarum orbis. Divinae vero Scripturae illam vulgi opinionem, & loquendi consuetudinem usurparunt, revera significaturae eam Terrae partem, quam vulgus noverat; non enim divinum consilium eo etiam pertinebat, ut fideles hinc discerent, alias easque amplissimas Terrae partes haberi ultra cognitum orbem. Id quoque animadvertas, ubi Daniel praedicit, Alexandrum universae Terrae imperaturum. Lege etiam
Cap. II. 3. AEL Apost. Eranx, inquit sanctus Lucas, in Hierusalem babitantes Iudaei, viri religios ex omni natione, quae sub eaelo est. Ita vulgo videntur cogitationes & velle ac nolle in Corde nasci; quum tamen certum sit, tum Mentis, tum Voluntatis sedem veram esse Cerebrum & Caput hominis. Innumera sunt loca diu, norum Scriptorum ad istam vulgi opinionem composita.
a) Ex secundis euris eomparatio illiusmodi addita, nam praecedentes editiones desinunt in haec verba: quae sub caelo est.
238쪽
IN RELIGION NEGOTIO. LIB. I. IorAd hunc eundem morem facit alius Actorum Iocus XXVII. 2 7. Circa medium noctis suspicabantur nautae apparere sibi aliquam regionem. Graeci Codices, non apparere, sed appropinquare habent,
quum utantur verbo προπαγων. Ubi videmus cum vulgo loqui sanisAum Lucam, ipsumque externam speciem oculorum sequutum' nam navigantibus litora moveri, & loca remotiora accedere aut recedere videntura Proυebimur portu, serraeque, urbesque recedunt,
Est versus perquam notus Virgilii 3. Aen. cui si miles bene multos facile attexas. Quum autem Apostolus in I. ad Cor. Cap. I. ar. ait: Placuit Deo per fluititiam praedicationis falvos facere credentes rcur eo vocabulo praedicationem Ueritatis & Evangelii designat, nisi quia sapientibus hujus mundi, & humanae rationi stultitia videbatur Christiana Fides atque Doctrina Idem Apostolus in a. ad Cor. Cap. IV. 4. Deum huius Saecxlι Diabolum appellat, non quia talis
ille sit, sed quia pro Deo ab Idololatris habetur, & colitur, & ipse
Deum sese venditat, uti innuitur Matth. IV. s. & Luc. IV. 6. 7. Ab aliis ejusmodi exemplis abstineo, iis lubentius usurus, quae ad propositum argumentum propius accedunt. Nusquam certe manifestius oculorum judicia, & vulgi opiniones consectatur divina Scriptura, quam quum de Caelis, corporibusque caelestibus loquitur. Isaias XIII. 4. I. Dominus exercituum, inquit, praecepit militiae belli, venientibus de terra procul, a summitate Camli. Hebraei Codices habent: Venientes de terra procul, ab extremo Caeli. Gentes de longinqua terra, & ab rerremisaribus Caelorum venturae, nihil aliud fgnificant, quam populos ab extremis terras partibus ae finibus in Babyloniorum imperium ruituros. Desumta autem ex opinione populari ea phrasis fuit. Vulgo enim videtur Caelum esse, non sphaericum, sed hemisphaericum, dc in extremis terrae deficere, atque illic terminari.MEadem phrasis occurrit Deuter. IV. 32. & XXX. 4. & lib. 2. Esdrae I. s. & Matth. XXIV. 31. Eo pertinet, quod in iisdem sacris Libris Montes appellantur fundamenta Caelorum. Ita a. Reg. XXII. 8. de Deo canit sanctus Rex David: Cammota es, oe contremuit terra P fundamenta montium concussa funν, ' conquassata. Pro fundamento montium legitur in Hebraeis Codusibus fundamenta eaelorum contremuerunt D citat J Qrram , Mosedoth basilamnim irgaxu. Nimirum, si .fidem oculorum& j dicium vulgi consulamus, Caelum e longinquo videtur in montes Tom. X. P. I. C c desi.
239쪽
ilesinere, eos contingere, ipsisque quasi fundamentis inniti. Columnae itidem Caeli appellantur Montes, Iob. XXVI. II. quia montes Iam quam columnae, ut oculo apparet, Caelum innixum sustinere ubdentur. Familiaris fuit omnium populorum Poetis haec eadem dicendi forma; & inde Atlas, Olympus, aliique montes Caelum s stinere dicti, quasi ipsis incumberet Caelum. Neque aliunde finis ris seu horixoniis nomen venit, nisi quia Caelum suo hemisphaerio contingere illam regionem videtur, quam terminat. Non minus apertam in eo figuratae dictionis genere phrasim invenio Exod. XUI. a I. Colligebant autem mane snguli s manna , quantum sincere poteris ad vescendum: quumque incaluisset Sol, ILquefiebar. Quid est, quod Sol incalescere dicatur Num identidem frigescit, num de suo ardore atque calore Sol interdum quidquam remittit, ut subinde recuperetὶ Nequaquam profecto. Cum vulgo loquuntur sacrae Litterae. Matutino tempore, quum adhuc nocturistium frigus aerem occupet, Solisque radii nondum suam vim repeistitis ictibus in oppositum atmosphaerae crassiorem aerem exercuerint, Solis calor remissus, debilisque omnino videtur. Ipsum itaque Pl netam sensim incalescere arbitrantur mortales, quo altius ab horizo, te procedit, quasi in ipso, & non potius in aere, seu in hominibus ad Solem expositis cresceret aut decresceret calor. incurrit eadem phrasis I. Reg. XI. p. ac utrobique in Hebraicis Libris adhibetur verbum mn ebamam, quod proprie significat eatere, inealescere, &passi ve accipitur. His adde Isaiam dicentem Cap. XIII. IO. Obten brarum fuisse Solem in ortu suo. En res tantummodo apparens in divinis Litteris delineata. Quum nubibus obducitur Caelum, aut i ter Solem ac Terram Luna interponitur, Sol ipse obtenebrari vide. tur: videtur, inquam, oculis mortalium; non enim ipsius globum revera tenebrae capiunt, neque ejus lumen deliquium patitur. Hine Ezechiel XXXII. q. sensum Isaiae aliter expressit, inquiens: Solem nube tegam. Quando vero in sacris Scripturis Stellae de Caelo aut insurae, aut decidisse dicuntur, tunc ad ea, quae apparent, aliud re videntur Prophetae: quippe non in Terram cadere plures Stellae possunt, quum earum singulae Terram sua magnitudine superent. Fortassis etiam in Epistola sancti Iudae Cap. I. I 3. quae ibi Stellae erraticae appellantur, revera Stellae non sunt sed meteora, & aeris inflammationes in longum ductae, cadentibus Stellis perii miles, quae vulgo Stellae creduntur.
240쪽
IN RELIGION. NEGOTI . LIB. I. Io Id quod in iisdem etiam Scripturarum locis, quae pro So.
Iis diurno motu contra opinionem Astronomorum proseruntur, sacri
Auctores popularibus locutionibus uti maluere, quam exquisitis, tiad verae Astronomiae Physicaeque a mulsim exastis. In Ps. XVIII.ε. de Dei gloria, quae in Sole, praesertim apparet, loquens Pr pheta: In Sole , inquit, posuit tabernaculum suum . Er ipse hoe est Sol stan quam fmnsus procedens de ibalamo suo, exultaυιν ur gi
gas ad eurrendam viam . A summo Caelo egresso eius. Et oceumue eius usque ad summum eius. Nee est, qui se ab eondat a calore eius.
Heie Sol exoriens comparatur Sponso procedenti de thalamo suo; quibus verbis ad populi opinionem alluditur, putantis, Solem qui
scere atque dormire, quandiu a nostro hemisphaerio abest, & cum aurora e cubiculo quasi post somnum egredi, atque interruptum eupsum resumere. Sequentia verba parum apte exponit celebris quidam
inter Astronomos, Almagesti novi Scriptor: ait enim, illic Asronomico more initium Anemque diei a summo, oe in summo caeli, ides
a mridiani culmine, ae summa altitudine Solis peti. Summum G
ti, quod heic memoratur, unde Sol egreditur, & aliud summum, ruo pervenit, nihil aliud sunt, quam extremae Caeli partes, quaeupra horizontem nostris oculis sese offerunt, scilicet Oriens & Ο eidens. Supra vidimus, in Isaiae Cap. XIII. a Vulgata memorari fidimmirarem Caeli. Itidem a summo Caelo usque ad summum eius, legitur Deuter. IV. 32. & XXX. 4. eiusdem Libri. Pro summo Caeli Vulgata legit heic Cardines Caeli. Haec autem omnia idem significant, videlicet extrema Caeli quae etiam vox occurrit a. Esdrae L s. apud vulgatum Interpretem ), & in Hebraicis ubique exprimuntur per vocabulum ΠΣν Rassis, significans Anem, extremum, eueremitatem alicuius rei. Itaque in supra laudatis verbis Psalmi XVIII. quae Hebraice ita sonant; Ab extremo caelorum egressio eius, ει ν volutio eius super extrema eorum, divina Scriptura loquitur secum dum opinionem vulgi. Rotunditatem Caeli minime aspiciens, ne. que concipiens vulgus, duas ipsius extremitates sibi fingit, oculis mtiam hanc opinionem confirmantibus: alteram nempe, unde Sol orbtur, alteram, quo se quasi sessum a cursu vespere adveniente reel-pit . In eadem quoque opinione vulgi fuisse traduntur nonnulli e Patribus, Caelum arbitrati hemisphaericum. Reliqua verba, ubi digitur, nihil sese abscondere a calore Solis, hoc est, ejus urvorem omnia contingere, & in Omnia penetrare: ad aliquam etiam vulgi
opinionem fortasse respiciunt, sed iis immorari nolumus. C e a Potius Diuitiam by Cooste