Titi Livii Historiarum romanarum libri qui supersunt ex recensione Io. Nic. Madvigi Libros a tricesimo primo ad tricesimum quintum continens

발행: 1867년

분량: 256페이지

출처: archive.org

분류: 문학

101쪽

Liber XXXII. A. Ch. 198.

missis Achaeis roditum ad naves est. Attalus Piraeum, Romani Corcyram petierunt. Dum haec ab navali exercitu geruntur, consul in Phocide 24 ad Elateam castris positis primo colloquiis rem per principes Elatensium tentavit; postquam, nihil esse in manu sua et plures 2 validioresque esse regios quam oppidanos, respondebatur, tum simul ab omni parto operibus armisque urbem eSt Bggressus. Ariete admoto quum, quantum inter duas turres muri erat, 3 Prorutum cum ingenti fragono no strepitu nudasset urbem, simul et cohors Romana per apertum recenti strage itor invasit. et ex omnibus oppidi partibus, relictis suis quisque stationi- 4bus, in eum, qui premebatur impetu hostium, locum concurrerunt. Eodem tempore Romani et ruinas muri suporvadebant 5 et scalas ad stantia moenia inferebant; et dum in unam partem oculos animosque hostium certamen RVerterat , pluribus locis scalis capitur murus armatique in urbem transcenderunt. Quo iii multu audito territi hostes, relicto, quem conserti tue-6bantur, loco, in arcem omnes, inermi quoque sequento turba confugerunt. Ita urbe potitur consul; qua direpta. missis in 7 nrcem, qui vitam regiis, si inormes abire vellent. libertatem Elatensibus pollicerentur, fideque in haec data, post dies pau-eOS Rrcem recipit.

Ceterum adventu in Achaiam Philoclis. regii praesecti, non EbCorinthus tantum liberata obsidione, sed Argivorum quoque eivitas per quosdam principes Philocli prodita est. lentatis prius animis plebis. Mos erat comitiorum die primo velut 2

ominis causa praetores pronuntiare Iovem Apollinemque et Herculem; additum lego orat, ut his Philippus rex adiiceretur. Cuius nomen post pactam cum Romanis societatem quia prae- 3co non adlegit, fremitus primo multitudinis ortus, deindo cla- 4mor subiicientium Philippi nomen iubentiumque legitimum honorem u8urpare, donee cum ingenti assensu nomen recitatumost. Huius fiducia favoris 'Philocles arcossitus nocte occupat Seollem imminentem urbi Larisam eam arcem vocantὶ, Positoque ibi praesidio, quum lucis principio signis infestis ad Disiti Cooste

102쪽

Liber XXXII. A. v. e. 5b6. εubiectum arci forum vaderet, instructa acies ex advergo OC-.6 currit. Praesidium erat Achaeorum, nuper impositum, quin genti fere iuvenes delecti omnium civitatium; AEnesidemus 7 Dymaeus praeerat. Ad hos orator a praefecto regio missus, qui cedere urbe iuberet; neque enim pares eos oppidanis Folis, qui idem, quod Macedones sentirent, nedum adiunctis N Rcedonibus esse, quos no Romani quidem ad Corinthum 8 Sustinuissent, primo nihil nec ducem nec ipsos movit; post

pnulo, ut Argivos quoquo armatos ex parte altera venientes magno agmine viderunt, certam perniciem cernentes, Omnem

tumen casum, si pertinacior dux suisset, videbantur subituri. 9 AEnesidemus, no flos Achaeorum iuventutis simul cum urbe amitteretur, pactus a Philoclo. ut abire illis liceret, ipse, quo

loco steterat armatus cum paucis clientibus, non eXeeSSit.

lis Missus a Philoelo, qui quaereret, quid sibi vellet. Nihil statum io, quum proiecto prae so clipeo staret, in praesidio creditae urbis moriturum se armatum respondit. Tum iussu praesectiit a Thraeibus eonioeta tela interfectique omnes; et poSt PRe- tam inter Achaeos ac Romanos societatem duae nobilissimae urbes, Argi et Corinthus, in potestate regis erant. l2 Haec ea aestate ab Romanis in Graecia terra marique

26 gesta. In Gallia nihil sane memorabito ab Sex. AElio con-2 sule gestum. Quum duos exercitus in provincia habuisset, unum retentum, quem dimitti oportebat, cui L. Cornelius proconsul praelaorat ipse ei C. Helvium praetorem praefecit), al-3 terum, quem in provinciam adduxit, totum prope annum Cremonensibus Placentinisquo cogendis redire in colonias, unde bolli casibus dissipati erant, consumpsit. 4 Quemadmodum Gallia praeter spent quieta eo anno fuit, 5 ita circa urbem servilis prope tumultus est excitatus. Obsidos Carthaginiensium Sotiae custodiebantur; cum iis, ut prin-6 eipum liberis, magna vis servorum erat. Augebant eorum numerum, ut ab recenti Africo bello, et ab ipsis Setinis cap-7 tiva aliquot nationis eius empta ex praeda mancipia. Ea quum coniurationem fecissent, missis ex eo numero, primum qui in Diuitia le

103쪽

Liber XXXII. A. Ch. I98.

Setino agro, deinde circa Norbam et Circeios servitia sollicitarent, satis iam omnibus praeparatis, ludis, qui Setiae propediem

suturi erant, spectaculo intentum populum aggredi Statuerant; Setia per caedem et repentinum tumultum capta, Norbam et 8 Circeios occuparo servilia. Huius rei tam laedae indicium Romam ad L. Cornelium Lentulum praetorem urbanum delatum est. Servi duo ante lucem ad eum venerunt atque ordine omnia, quae 9 acta suturaque ermi, exposuerunt. Quibus domi custodiri iussis, 10 praetor, senatu vocato edoctoque, quae indieeS asserrent, proficisci ad Oam coniurationem quaerendam atque opprimendam iussus, cum quinque legatis prosectus obvios in agris sacra- 1lmento rogatos Rrma capere et Sequi cogebat. Hoc tumul- 12iuario dilectu duobus millibus ferme hominum armalis, Setiam omnibus, quo pergeret, ignaris venit. Ibi raptim principibus 13

coniurationis comprehensis, fuga Servorum ex oppido laeta est.

Dimissis deinde per agros, qui vestigarent '. Egregia du- 14orum opera servorum indicum et unius liberi fuit. Ei contum millia gravis aeris dari patres iusserunt, servis vicena quina millia seris et libertatem; pretium eorum ex aerario solutum ost dominis. Haud ita multo post eX eiusdem coniura- l Stionis reliquiis nuntiatum est servitia Praeneste occupatura. Eo L. Cornelius praetor prosectus de quingentis fero homini- 16bus, qui in ea noxa erant, Supplicium sumpsit. In timore civitas fuit, obsides captivosque Poenorum ea moliri. Itaque t Tot Romae vigiliae per vicos servatae . iussique circumire eas minores magistratus, et triumviri carceris lautumiarum intentiorem custodiam habere iussi, et circa nomen Latinum a l8 praetore litterae missae, ut et obsides in privato Servarentur

nequo in publicum prodeundi facultas daretur, et captivi ne minus decem pondo compedibus vincti in nulla alia quam in carceris publici custodia essent. Eodem anno legati ab rege Attalo coronam auream du- 27 contum quadraginta sex pondo in Capitolio posuerunt gratiasque senatui egero, quod Antiochus legatorum Romanorum auctoritate motus finibus Attali exercitum deduxisset. Diuitiaco by Corale

104쪽

2 Eadom aestato equites ducanti et elephanti decem et tritici modium ducenta millia ab rege Μasini,sa ad exercitum, qui in Graecia erat, pervenerunt. Item ex Sicilia Sardiniaque 3 magni commeatus et vestimenta Exercitui missa. Siciliam M. Μarcollus, Sardiniam M. Porcius Cato obtinebat, sanctu 4 et innocens, asperior tamen in sonoro coercendo habitus; fugatiquo ex insula seneratores et sumptus, quos in cultum praetorum socii facere soliti erant, circumcisi aut sublati. 5 Sex. AElius consul ox Gallia comitiorum causa Romam quum redisset, creavit con8ules C. Cornelium Cethegum ot6 Q. Minucium Rufum. Biduo post praetorum comitia habita; sex praetores illo anno primum creati, crescentibus iam pro-7 vinetis et latius patescento imperio; creati autem hi: L. Manlius Vulso, C. Sempronius Tuditanus, M. Sergius Silus, Μ. Helvius, M. Minucius Rufus, L. Atilius; Sempronius et Hel-

Thermus et Ti. Sempronius Longus. Ludi Romano oo anno quator instaurati.

28 C. Cornelio ot Q. Minucio consulibus omnium primum

, iudi ProV neδis eonsulum Praetorumque Retum. Prius de praetoribus transacta res. quae transigi sorte Poterat. Urbana Sergio, peregrina iurisdictio Minucio obtigit; Sardiniam Atilius Siciliam Manlius, Hispanias Sompronius citeriorem, Helvius 3 ultoriorona ost sortitus. Consulibus Italiam Macedoniamque sortiri parantibus L. Oppius et Q. Fulvius tribuni plebis impedimento erant, quod longinqua Provincia Macedonia esset 4 nequo ulla alia res maius bello impedimentum ad eam diomsuisset, quam quod, Vixdum inchoatis rebus. in ipso conatu 5 gorandi belli prior consul revocaretur. Quartum iam annum esse ab decreto Macedonico bello. Quaerendo regem et exorcitum eius Sulpicium maiorem partem anni absumpsisse. 6 Villium congredientem cum hoste insecta re revocatum. Quinctium rebus divinis Romae maiorem partem anni retentum ita gessisse tamen res, ut. At aut maturius in provinciam venisset

7 aut hiems magis sera fuisset. potuerit debellare; nunc quoque Diuili od by Coos e

105쪽

in hiberna prosectum ita compararo dici bellum, ut, nisi Sue--88or impediat , perfecturus aestate proxima videatur. His Sorationibus pervicerunt, ut consules in senatus auctoritate fore dicerent se si idem tribuni plebis facerent. Permittentibus utrisquo liberam consultationem, patres consulibus ambobus Italiam provinciam decreverunt, T. Quinctio prorogarunt im- 9

Perium, donee Suee Sor ex senatus consulto Venisset. Consulibus binae legiones decretost, et ut bellum cum Gallis Cisalpinis, qui defecissent a populo Romano, gererent. Quinctio l0

in Macedoniam supplementum decretum, sex millia peditum, trecenti equites, sociorum navalium millia tria. Praeesse eidem. ileui praeerat, classi L. Quinctius Flamininus iussus. Praetoribus in Hispanias octona millia peditum socium ac dominis Latini data et quadringeni equites, ut dimitterent Veterem ex Hispaniis militem; et terminare iussi, qua ulterior citeriorve Provineta Eervaretur. Macedoniae legatos P. Sulpicium et P. t 2 Villium, qui consules in ea provincia fuerant, adiecerunt. Priusquam consules praetoresque in provincias proficisce- 29rentur, prodigia procurari placuit . quod sedes Vulcani Summuniquo Romae. et quod Fregenis murus et porta de caelo tacta erant, et Frusinone inter noctem lux orta, et Esulae 2 agnus biceps cum quinque pedibus natus, et Formiis duo Iupi oppidum ingressi obvios aliquot laniaverant, Romae non in urbem solum, sed in Capitolium penetraverat lupus. C. Atinius tribunus plebis tulit, ut quinque coloniae in 3 oram maritimam deducerentur. duae nd ostia fluminum Vulturni Liternique, una Puteolos, una ad Castrum Salerni; his 4Buxentum adiectum; trecenae familiae in singulas colonias

iubebantur mitti. Triumviri deducendis iis, qui per triennium magistratum haberent, creati M. Servilius Geminus, Q. Minucius Thermus. Ti. Sempronius Longus. Dilectu rebusque aliis divinis humanisque, quae per ipsos b genda erant . perfectis. consules ambo in Galliam profecti, Cornelius recta ad Insubres via, qui tum in armis erant 6 Cenomanis assumptis; Q. Minucius in laeva Italiae ad inferum Diqiij eo by Corale

106쪽

Liber XXXII. A. v. e. 557.

mare flexit itor, Genuamque exercitu ducto ab Liguribus 7 orsus bellum ost. Oppida Clastidium et Litubium, utraque Ligurum, et duae gentis eiusdem civitates, Coleiatos Cordietatesque, sese dediderunt; et iam omnia cis Padum praetor 8 Gallorum Boios, Ilvates Ligurum sub dicione erant: quindecim oppida, hominum viginti millia esse dicebantur, quae se dedi-30 derant. Inde in agrum Boiorum legiones duxit. Boiorum

exercitus haud ita multo anto traiecerni Padum, iunxeratque 2 se Insubribus et Cenomanis, quod ita acceperant, coniunctis legionibus consules rem gesturos, ut et ipsi collatas in unum3 vires firmarent. Postquam fama accidit, alterum consulem Boiorum urere agros, Seditio EXtemplo orta est; postulare Boii, ut laborantibus opem universi ferrent; Insubres negare 4 se sua deserturos. Ita divisse copiae, Boiisquo in agrum suum tutandum Profectis, Insubres cum Cenomanis super amnis 5 Mincii ripam consederunt. Infra eum locum duo millia et 6 consul Cornelius eidem flumini castra applicuit. Indo mittendo in vicos Cenomanorum Brixiamque, quod caput gentis erat, ut satis comperit. non ex auctoritato geniorum iuventutem in armis esse, nee publico consilio Insubrum desectioni Ceno-7 manos Seso adiunxisse, excitis ad se principibus id agere ac moliri coepit, ut desciscerent ab Insubribus Cenomani et sublatis signis aut domos redirent aut ad Romanos transirent.

8 Et id quidem impetrari nequiit; in id fidos data consuli est,

ut in acie aut quiescerent aut, si qua etiam occasio suisset,9 adiuvarent Romanos. Haec ita convenisso Insubres ignorabant; suberat tamen quaedam suspicio animis, labare fidem sociorum. Itaque quum in aciem eduxi Asent, neutrum iis cornu committere RuSi, ne, si dolo cessissent, rem totam in-

10 clinarent, post signa in subsidiis eos IocAverunt. Consul principio pugnae vovit sedem Sospitae Iunoni si eo dio hostes fusi fugatique suissent; a militibus elamor sublatus, compotem voti II consulem se facturos, et impetus in hostes est factus. Non tulerunt Insubres primum concureum. Quidam et a Cenomanis, terga repente in ipso dertamine aggressis, tumultum anci- Diqiligeo by Corale

107쪽

Liber XXXII. sA. Ch. 197.

pitem iniectu in auctores sunt, caesaque in medio quinque et triginta millia hostium, quinque millia et ducentos vivos captos, in iis Hamilcarem, Poenorum imperatorem, qui belli causa l2 fuisset; signa militaria centum triginta et carpenta supra ducenta. Oppida Gallorum, quae Insubrum defectionem secuta 13 erant, dediderunt se Romanis. Μinucius consul primo effusis populationibus peragraverat 3lsines Boiorum; deinde, ut, relictis Insubribus, ad Sua tuenda receperRnt Sese, Castris se tenuit, acie dimicandum cum hoste ratus; nec Boii detrectassent pugnam, ni fama, Insubres victos, 2 allata animos hegisset. Itaque relicto duce castrisque, dissipati per Vicos, sua quisque ut defenderent, rationem gerendi belli hosti mutarunt. Omissa enim spo per unam dimica- 3tionem rei decernendae, rursus populari agros et urere tecta Vicosque expugnaro coepit. Por eosdem dies Clastidium in- 4 censum. Inde in Ligustinos Ilvalsis, qui soli non Parebant, legiones duciae. Ea quoque gens, ut Insubres acie victos, bBoios ita, ut tentare spem certaminis non auderent. territos audivit, in dicionem venit. Litterae consulum amborum de Grebus in Gallia gestis propo sub idem tempus Romam allatae. M. Sergius praetor urbanus in senatu eas, deinde ex Ructoritate patrum ad populum recitavit; supplicatio inquatriduum decreta. Hiems iarn eo tempore erat, et quum 32 T. Quinctius capta Elatea in Phocido ac Locrido hiberna

disposita haberet, Opunte seditio orta est. Factio una 2AEtolos, qui propiores erant, altera. Romanos Reeersebat. 2Etoli priores venerunt; sed opulentior factio, exclusis AEtoli A 3 missoque ad imperatorem Romanum nuntio, usque in udventum eius tenuit urbem. Arcem regium tenebat praesidium, neque, ut decederent inde, aut opuntiorum minis aut auctoritate imperatoris Romani perpelli potuerunt. ΜOra, cur non beXtemplo oppugnarentur, ea fuit, quod caduceator ab rege venerat locum ac tempus petens colloquio. Id gravate regi booneeSSum est, non quin cuperet Quinctius per se partim armis, partim condicionibus consectum videri bellum; necdum 7 Disiligod by Cooste

108쪽

Liber XXXII. A. u. c. 557. enim sciebat, utrum successor sibi alter ex novis consulibus mitteretur, Rn, quod sumIna vi ut tenderent, Rmicis et propin-8 quis mandaverat, imperium prorogaretur; splum autem fore colloquium credebat, ut sibi liberum es8et vel ad bellum ma-9 nenti vel ad pacem decedenti rom inclinare. In sinu Maliaco prope Nicaeam litus elegere. ΕΟ rex ab Demetriade cum 10 quinque lembis et una nave rostratu venit. Erant cum eo principes Macedonum et Achaeorum exsul, vir insignis, Cycli-Il adas. Cum imperatore Romano rex Amynander erat et Dionysodorus, Attali legatus, et Agesimbrotus, praefectus Rhodiae classis, et Phaeneas, princeps AEtolorum, et Achaei duo, Ari- 12 staenus ot Xenophon. Inter hos Romanus ad extremum litus

progreSSus, quum rex in proram navis in nneoris stantis pro-i3 cessisset, MCommodius inquit, ἡSi in terram egrediaris, ex

propinquo dicamus in vicem audiamusque.' Quum reX fae-turum se id negaret, ἡ Quem tandem' inquit Quinctius kiimosy i4 Ad hoc ille superbo ot regio animo: ἡ Nominem equidem timeo praeter deos immortales; non omnium autem credo fidei, quos 15 circa te video, atque omnium minime AEtolis. -Istuc quidem Rit Romanus , par Omnibus periculum est, qui cum hoste adis colloquium congrediuntur, si nulla fides sit. Non tamen

inquit, ἡ T. Quincti, par perfidiae praemium est, si fraude agatur, Philippus et Phaeneas; nequo enim aeque diis culter

AEtoli praetorem alium ac Macedonea regem in meum locum substituant. Secundum haec silentium fuit, quum Romanus eum aequum censeret priorem dicere, qui petisset colloquium rex eius esse priorem Orationem, qui daret pacis leges, non 2 qui acciperet; tum Romanus: simplicem suam orationem eSSQ; ea onim se dicturum, quae ni fiant, nulla sit pacis condicio.

3 Deducenda ex omnibus Graeciae civitatibus regi praesidia esse; captivos et transfugas sociis populi Romani reddendos; restituanda Romanis ea Illyrici loca, quae post pacem in Epiro 4 factam occupasset; Ptolomaeo AEgypti regi reddendas urbes quas post Philopatoris Ptole ei mortem occupavisset. Suas populique Romani condiciones has esse; ceterum et socium Diuili od by Coos e

109쪽

Liber XXXII. A. Ch. 197.

audiri postulata veram esse. Attali regis legatus naves cap- 5tivosque, quae ad Chium navali proelio capta essent, et Nicephorium Venerisque templum, quae spoliasset evastaSSetque, pro incorruptis restitui; Rhodii Porsram regio est continentis si adversus insulam, vetustae eorum dicionis) repetebant, postulabantque praesidia deduci ab Iaso et a Bargyliis et Euromon- si uin urbo et in Hellesponto Sesto atque Abydo, et Perinthum 7Bygantiis in antiqui formulam iuris restitui, et liberari omnia Asiae emporia portusque. Achaei Corinthum et Argos repe- 8tebant. Praetor AEtolorum Phaeneas quum eadem sero, quae Romani, ut Graecia decederetur, postulasset, redderenturque AEtolis urbes, quae quondam iuris ne dicionis eorum fuissent, excepit orationem eius princeps AEtolorum Aloxander, vir ut 9 inter AEtolos facundus. Iam dudum SQ rQticero ait, non quo l0 quicquam agi putet eo colloquio, sed ne quem sociorum dicentem interpellet. Nec de pace cum fide Philippum agere nec bella vera virtute unquam gessisse. In colloquiis insi- Ildiari et captaro; in bello non congredi aequo campo neque signis collatis dimicare, sed refugientem incendere ac diripero

urbes et Vincentium praemia victum corrumpere. At non an- l2tiquos Macedonum reges, sed acie bellare solitos, urbibus parcere, quantum possent, quo opulentius haberent imperium. Nam, de quorum possessiono dimicetur, tollentom nihil sibi iapraetor bellum relinquero, quod consilium osso 8 Plures priore i lanno sociorum urbes in Thessalia ovastasso Philippum quam omnes, qui unquam hostes Thessaliae fuerint. Ipsis quoque l5R iolis eum plura socium quam hostem ademisse. Lysimachiam pulso praetore et praesidio AEtolorurn occupasse eum; Cium, item suae dicionis urbem, funditus evertisse ae delesse; l6-dom Baudo habere eum Thebas Phthias, Echinum, Larisam,

Pharsalum.

Motus oratione Alexandri Philippus navem, ut exaudi- 34retur, propius terram applicuit. Orsum eum dicere, in AEto- 2los maximo, violenter Phaeneas intersatus, non in verbis rem vorti ait; aut bello vincendum aut melioribus parendum esse. Di iii od by Cooste

110쪽

Liber XXXII. A. u. c. 557.

3 - Apparet id quidem inquit Philippus seetiam caeco iocatus

in valetudinem oculorum Phaeneae; et orat dicacior natura, quam regem decet, et ne inter seria quidem risu satis tompo-4 rans. Indignari inde coepit, AEtotas tanquam Romunos decedi Graecia iubero, qui, quibus finibus Graecia sit, dicere non possint; ipsius enim AEtoliae Agraeos Apodotosque et

Amphilochos, quae permagna eorum pars sit, Graeciam non b esse. -An, quod R sociis eorum non abstinuerim, iustam quorolam habent, quum ipsi pro lege hunc antiquitus morem servent, ut adverSua socios ipsi suos, publica lantum auctoritato dempta, iuventutem suam militarct sinant et contrariae per8sepa acies in utraque parte AElolica auxilia haboant 86 Neque ego Cium expugnavi, sed Prusiam socium et amicum oppugnantem adiuvi, et Lysimachiam ab Thraeibus vindicavi, sed quia me necessitas ad hoe bellum a custodia eius avertit,

T Thraces habent. Et AEtolis haec; Attalo autem Rhodiisque nihil iuro debeo; non enim a me, sed ab illis principium belli

8 ortum est; Romanorum autem honoris causa Peraean Rhodiis et naves Attalo cum captivis, qui comparebunt, restituam.

9 Nam quod ad Nicophorium Venerisque templi restitutionem l0 attinet, quid restitui ea postulantibus respondeam, nisi, quo

uno modo silvae lucique caesi restitui possunt, curam impensamque sationis me praestaturum, quoniam haec inter Se reges 11 postularo et respondere placet. Extrema eius oratio adversus Achaeos fuit, in qua orsus ab Antigoni primum, suis

deinde erga gentem eam meritis, recitari decreta Eorum iussit 12 omnes divinos humanosquo honores complexa, atque eis obiecit recens decretum, quo ab se descivissent, invectusque gra- 13 viter in perfidiam eorum. Argos tamen se iis redditurum dixit, de Corintho cum imperatore Romano deliberaturum osse, quaesiturumque Rb eo simul, utrum iisne urbibus deeodere Se sequum censent, qnas ab se ipso captas iuro belli habeat, an iis etiam, quas a maioribus suis aecepisset. 35 Parantibus Achaeis 2Etolisque ad ea re8pondere, quum prope occasum Sol esset, dilato in posterum diem colloquio Diqiligeo by Corale

SEARCH

MENU NAVIGATION