장음표시 사용
121쪽
restituerunt, versaque fortuna, Macedones laborantes opem 8 regis per nuntios implorabant. Rex, ut qui nihil minus illodio propter offusam caliginem quam proelium exspectasset, magna parte hominum omnis generis pabulatum missa,
aliquamdiu inops consilii trepidavit; deinde, postquam nuntii sinstabant, et iam iuga montium detexerat nebula, et in conspectu erant Maeedones in tumulum maximo editum inter alios compulsi, loco se magis quam armis tutantes, eommit- 10 tendam rerum summam in discrimen utcunquo ratus, ne partis
indefensae iactura fieret, Athenagoram, ducem mercede mili- 1ltantium, cum Omnibus praeter Thraeas auxiliis et equitatu Macedonum ac Thessalorum mittit. Eorum adventu depulsi 12 ab iugo Romani non ante restiterunt, quam in planiorem Vialem perventum est. Ne effusa detruderentur suga, plurimum 13 in AEtolis equitibus praesidii fuit. Is longo tum optimus eques in Graeeia erat; pedito inter finitimos vincebantur. Laetior res quam pro Successu pugnae nuntiata, quum alii 8Super alios recurrentes ex proelio clamarent, fugere pavidos manos, invitum et cunctabundum et dicentem, temore fieri, a non locum sibi placere, non tempus, perpulit, ut educeret omnes copias in aciem. Idem et Romanus, magis nocessitato 3 quam occasione pugnae inductus, fecit. Dextrum cornu, elephantis ante signa instructis, in subsidiis reliquit; laevo cum omni levi armatura in hostem vadit, simul admonens, 4 cum iisdem Macedonibus pugnaturos, quos ad Epiri saucos montibus fluminibusque saeptos, victa naturali stisficultato locorum, expulissent acieque expugnassent, cum iis, quos bP. Sulpicii prius ductu obsidentes in Eordaeam aditum
vicissent; fama stetisso, non viribus Macedoniae regnum; eam quoque famam tandem evanuisso. Iam perventum ad suos in 6 ima vallo stantes erat, qui adventu exercitus imperatorisque pugnam renovant impetuque facto rursus avertunt hostem. Philippus cum caetratis et eornu dextro peditum, robore TΜacedontei exercitus, quam phalangem vocabant, prope curau'd hostem vadit; Nicanori ex purpuratis uni, ut cum reliquis S
122쪽
et, iacentibus ibi paucis armis corporibusque hostium, proelium eo loco suisse pulsosque inde Romanos et pugnari prope 10 castra hostium vidit, ingenti gaudio est elatus; mox refugientibus suis et terrore verso, paulisper incertus, an in e traii reciperet copias, trepidavit; deinde ut appropinquabat hostis
et, praeterquam quod caedebantur aversi nec, nisi defenderentur, servari poterant, ne ipsi quidem in tuto iam receptus erat, 12 coactus, nondum assecuta parte Suorum, perieulum summais rerum facere, equites levemque armaturam, qui in proelio 13 fuerant, dextero in cornu locat, caetratos et Macedonum phialangem hastis positis, quarum longitudo impedimento erat, 14 gladiis rem gerere iubet. Simul, ne facile perrumperetur acies, dimidium do fronto demptum introrsus porrectis ordinibus duplicat, ut Ionga potius quam lata acies esset; simul Et
densari ordines iussit, ut vir viro, arma armis iungerentur.
9 Quinctius iis, qui in proelio fuerant, inter signa et ordines
2 acceptis, tuba dat signum. Raro alias tantus clamor dicitur in principio pugnae exortus; nam sorte utraque acies simul eonclamavere, nee Bolum qui pugnabant, sed subsidia etiam 3 quique tum maxime in proelium veniebant. Dextero cornu rex loci plurimum auxilio, ex iugis altioribus pugnans, vincebat; sinistro, tum quum maxime appropinquante phalangis parte, quae novissimi agminis fuerat, sine ullo ordine trepidabatur; 4 media acies, quae propior dextrum cornu erat, Stabat spectaculo 5 velut nihil ad so pertinentis pugnae intenta. Phalanx, quae venerat agmen magis quam acies aptiorque itineri quam si pugnae, vixdum in iugum evaserat. In hos incompositos Quinctius, quanquam pedem referentes in dextro cornu Suos cernebat, elephantis prius in hostem actis, impetum facit, ratus 7 partem profligatam cetera tracturam. Non dubia res fuit; extemplo terga Vertere Μacedones, terrore primo bestiarum 8 aversi. Et ceteri quidem hos pulsos Sequebantur; unua e tribunis militum, ex tempore capto congilio, cum viginti signorum militibus, relicta ea parte suorum, quae haud dubie vincebat, Diqili so by Corale
123쪽
brevi circuitu dextrum eornu hostium aversum invadit. Nullam saciem ab tergo adortus non turbas8et; ceterum ad communem omnium in tali re trepidationem accessit, quod phalanx Macedonum, 10 gravis atque immobilis, nec eircumagere Se poterat, nec hoc, qui a fronto, paulo anto pedem reserentes, tune ultro torritis instabant, patiebantur. Ad hoc loco etiam premebantur, quia iliugum, ex quo pugnaverant, dum per proclive pulsos inso-quuntur, tradiderant hosti ad terga sua circumducto. Paulisper in medio caesi, deinde omissis Plerique armis capessunt fugam. Philippus cum paucis peditum equitumque primo tumulum 10 altiorem inter ceteros cepit, ut specularetur, quae in laeva parte suorum fortuna esset; deinde, postquam fugam effusam anim- 2 advertit et omnia circa iuga signis atque armis fulgere, tuin et ipso acie excessit. Quinctius quum institisset ceden- 3tibus, repente, quia erigentes hastas Macedonas con8pexerat, quidnam pararent, incertus, paulisper novitate rei constituit signa; deinde, ut accepit hune morem esse Macedonum 4 tradentium sese, parcere victi S in animo habebat; ceterum 5 ab ignaris militibus, omissam ab hoste pugnam et quid imperator vellet, impetus in eos est factus, et, primis caesis, ceteri in iugam dissipati sunt. Rex offuso cursu Tempe petit. Ibi ad 6Gonnos diem unum substitit ad excipiendos, si qui proelio superessent. Romani victores in castra hostium spe praedae inrumpunt; ea magna iam eae parte direpta ab AEtolis inveniunt. Caesa eo die octo millia hostium, quinque capta; ex victoribus 7 septingenti sermo ceeiderunt. Si Valerio qui credat, omnium 8 rerum immodico numerum nugenti, quadraginta millia hostium Eo die sunt caesa; capta sibi modestius mendacium est)quinquo millia septingenti, signa militaria ducenta undequinquaginta. Claudius quoque duo et triginta millia hostium caesa sscribit, capta quattuor millia et trecentos. Nos non minimo 10 potissimum numero credidimus, sed Polybium secuti sumus,
non incertum auctorem quum Omnium Romanarum rerum, tum
praecipue in Graecia gestarum. Philippus, collectis ex fuga, qui variis easibus pugnae 11 Disiligod by Cooste
124쪽
dissipati vestigia eius secuti fuerant, missisquo Larisam ad commentarios regios comburendos, ne in hostium venirent 2 potestatem, in Macedoniam concessit. Quinctius, captivis praedaque venundatis, partim militi concessis, Larisam est prosectus, liauddum satis gnarus, quam regionem petisset rex 3 quidve pararet. Caduceator eo regius venit, specie, ut indutiae essent, donec tollerentur ad sepulturam, qui in acie cecidissent, re vera ad petendam veniam legatis mittendis. Utrumque ab 4 Romano impetratum. Adiecta etiam illa vox, bono animo esse regem ut iuberet; quae maxime AEtolos offendit, iam
5 tumentes querentesque mutatum Victoria imperatorem; ante pugnam omnia magna parvaque communicare cum sociis solitum; nunc omnium expertes consiliorum esse; suo ipsum
6 arbitrio cuncta agere; cum Philippo iam gratiae privatae locum quaerere, ut dura atque aspera belli AEtoli exhauserint, pacis 7 gratiam et fructum Romanus in se vertat. Et haud dubio decesserat iis aliquantum honoris; sed cur negligerentur, ignorabant. Donis regis imminere credebant invicti ab ea eupiditato 8 animi virum; sed et succensebat non immerito AEtolis ob insatiabilem aviditatem praedae et arrogantiam eorum, Victoriae gloriam 9 in se rapientium, quae vanitate Sua omnium aures Offendebsti, et
Philippo sublato, fractis opibus Macedonici regni, AEtolos
sedulo, ut viliores levioresque apud omnes essent et viderentur, faciebat.12 Indutiae quindecim dierum datvi hosti erant et cum ipso
rege constitutum colloquium; cuius priusquam tempus venire 2 in consilium advocavit socios. Retulit, quas leges pacis placeret diei. Amynander Athamanum rex paucis sententiam absolvit; ita componendam pacem esse, ut Graecia etiam absensibus Romanis satis potens tuendae simul pacis libertatisque 3 esset. AEtolorum asperior oratio fuit, qui pauca praelati, recte atque Ordine imperatorem Romanum facere, quod, quos belli socios habuisset, cum iis communicaret pacis consilia, falli 4 aiunt eum tota re, si aut Romanis pacem aut Graeciae libertatem Diuili od by Coos e
125쪽
satis firmam se credat relicturum, nisi Philippo aut occiso aut regno pulso; quae utraque proclivia esse, si fortuna uti vellet. Ad haec Quinetius negare AEtolos aut moris Romanorum me- Smorem aut sibi ipsis convenientem sententiam dixisse. Et 6 illos prioribus omnibus conciliis colloquiisque de condicionibus pacis semper, non ut ad internecionem bellaretur, disseruisse, et Romanos, praeter vetustissimum morem victis pareendi, Tpraecipuum clementiae documentum dedisso paeo Hannibali et Carthaginiensibus data. Omittere so Carthaginienses; eum 8 Philippo ipso quoties ventum in colloquium 8 nee unquam, ut cederet regno, actum esso. An quia victus proelio foret, inexpiabile bellum laetum p Cum armato hoste infestis animis sconcurri debere; adversus victos mitissimum quemqua animum maximum habere. Libertati Graeciae videri graves Μacedonum 10 reges; si regnum gensque tollatur, Thracas, Illyrios, Gallos deinde, gentes feras et indomitas, in Macedoniam se et in Graeciam effusuras. Ne proxima quaeque amoliendo maioribus il gravioribusque aditum ad so facerent. Intorsanti deindo Phae- 12neae, praetori AEtolorum, testificantique, si elapsus eo tempore Philippus foret, mox gravius eum rebellaturum, is Desistit tumultuari' inquit, siubi consultandum est. Non iis condicio- 13nibus illigabitur rex, ut movero bellum possit.μHoe dimisso concilio, postero die rex ad fauces, quae 13 ferunt in Tempo sis datus erat Iocus colloquio) venit; tertio 2 die datur ei Romanorum ac sociorum frequens concilium. Ibi 3 Philippus perquam prudenter, iis, sine quibus pax impetrari
non poterni, sua potius Voluntate omissis, quam altercando eΣtorquerentur, quae priore colloquio aut imperata a Romanis 4 aut postulata ab sociis ossent, omnia se concedere, do ceteris senatui permissurum dixit. Quanquam vel inimicissimis om- 5nibus praeclusisse vocem videbatur, Phaeneas tamen AEtolus,
eunctis tacentibus, si Quid Z Nobis' inquit, MPhilippo, reddisne 6 tandem Pharsalum et Larisam Cremasten et Echinum et Thebas Phthias 3μ Quum Philippus nihil morari diceret, quo minus Treciperent, disceptatio inter imperatorem Romanum et AEtolos Diqiti do by Gorale
126쪽
8 orta est de Thebis; nstin eas populi Romani iuro belli saetas
esse Quinctius dicebat, quod integris rebus, exercitu ab se admoto, vocati in amicitiam, quum potestas libera desciscendi ab rege esset, regiam foetetatem Romanae praeposuissent; s Phaeneas et pro societato belli, quae ante bellum hRbuissent, i 0 restitui AEtolis aequum censebat, et ita in foedere primo cautum esse, ut belli praeda rerum, quae ferri agique possent, Romanos,li ager urbesque captae AEtolos sequerentur. -Vos inquit Mipsi Quinetius M societatis istius leges rupistis, quo tempore relictis i 2 nobis eum Philippo pacem fecistis. Quae si maneret, captarumtamen urbium illa lex foret; Thessaliae civitates sua voluntat 13 in dieionem nostram venerunt. μ Haec cum omnium Sociorum assensu dicta AEtolis non in praesentia modo gravia auditu, sed mox etiam belli causa magnarumque ex oo cladium ita 14 suorunt. Cum Philippo ita convenit, ut Demetrium filium et quosdam ex amicorum numero obsides et ducenta talenta daret, de ceteris Romam mitteret legatos; ad eam rem quat-15 tuor mensum indutiae essent; si pax non impetrata ab senatu foret, obsides peeuniam quo reddi Philippo receptum est. Causa Romano imperatori non alia maior fuisse dicitur maturandae pacis, quam quod Antiochum bellum transitumque in Europam moliri constabat. Eodem tempore atque, ut quidam tradidere, eodem die ad Corinthum Achaei dueem regium Androsilienem iusto proelio 2 suderunt. Eam nrbem pro arco habiturus Philippus adversus Graecisa civitates, et principes indo evocatos per speciem coli quendi, quantum equitum dare Corinthii ad bellum possent,3 retinuerat pro obsidibus, et praeter quingentos MacedonRs mixtosque ex omni genere auxiliorum octingentos, quot iam 4 ante ibi fuerant, millo Macedonum eo miserat et mille octingentos Illyrios, Thracasque et Cretenses, qui in utraque 5 parte militabant, oetingentos. His additi Boeoti Thessaliquo et Aearnanos mille, scutati omnes, et centum ea ipsorum Corinthiorum iuventute, impleta ut essent sex millia armatorum 6 fidueiam Androsthoni secerunt acto decernendi. Nicostratus, Diuili od by Coos e
127쪽
praetor Achaeorum, Sicyono erat cum duobus millibus peditum centum equitibus; sed imparem se et numero et genere militum cernens moenibus non excedebati Regiae copiae peditum equi- Ttumque vagae Pellenensem et Phliasium et Cleonaeum agrum depopuIRbantur; postremo. exprobrantes metum hosti, in fines 8Sicyoniorum transeendebant; navibus etiam circumvecti omnem
Oram Achaiae vastabant. Quum id effusius hostes et, ut fit 9 ab nimia fiducia, negligentius etiam sacerent. Nieostratus spem nactus necopinantes eos aggrediendi, eirea finitimas civitates 10 nuntium oecultum mittit, quo die et quot ex quaque eivitate armati ad Apelaurum Stymphaliae terrae is locus est) e-Venirent. Omnibus ad diem edictam paratis, prosectus inde ii extemplo per Phliasiorum fines nocte Cleonas. insciis omnibus, quid Pararet, pervenit; erant autem eum eo quinque millia 12 peditum, ex quibus armaturae levis et trecenti equites. Cum iis copiis, dimissis, qui specularenturi quam in partem hostes effunderent sese, opperiebatur. Androsthenes omnium ignarus 15 Corintho profectus ad Nemeam famnis est Corinthium et Sicyonium interfluens agrum 3 castra locat. Ibi partem dimi- 2diam exercitus, divisam trifariam, et omnes equites discurrero ad depopulandos simul Pellenensem Sicyoniumqua Rgros et Phliasium iubet. Haec tria diversa agmina discessero. Quod 3 ubi Cleonas ad Nicostratum perlatum est, extemplo validam
mercenariorum manum praemissam ad occupandum Faltum,
per quem transitus in Corinthium est agrum, ante signa equi- 4tibus, ut praegrederentur, locatis, ipse confestim agmine duplici equitur. Parte una mercenarii milites ibant eum levi arma- 5tura, altera clipeati; id in illarum gentium exercitibus robur orat. Iam haud procul castris aberant pedites equitesque et si Thracum quidam in vagos palatosque per agros hostes impetum secerant, quum repens terror castris insertur. Trepi- T dare dux, ut qui hostes nusquam nisi raros in eollibus ante Sicyonem, non audentes agmen demittere in campos, vidisset, ab Cleonis quidem aecessuros nunquam credidisset. Revocari 8 tuba iubet vagos a castris dilapsos; ipse, raptim capere arma Diuili oti by Cooste
128쪽
Liber XXXIII. A. v. e. bb7. iussis militibus, infrequenti agmine porta egressus super flumen
10 potuissent, primum hostium impetum non tulerunt; Μacedones et maximo omnium frequentes ad signa fuerant et diu an - 1l cipitem victoriae spem fecerunt; postremo fuga ceterorum nudati, quum duae iam acies hostium ex diverso, levis armatura ab latere, clipeati caetratique a fronte urgerent, et ipsii 2 ro inclinata primo retulere pedem , deinde impulsi terga ve tunt, et plerique abiectis armis, nulla Spe eastrorum tenen-13 dorum relicta, Corinthum petierunt. Nicostratus, mercenariis
militibus ad hos persequendos, equitibus Thracumquo auxiliis in populatores agri Sicyonii mi is, magnam utrobique caedem 14 edidit, maiorem prope quam in proelio ipSo. Ex iis quoquo, qui Pollonon Phliuntaque depopulati erant, incompositi partim
omniumque ignari ad castra revertentes in hostium stationest 5 tanquam in suas illati sunt, partim ex discursu id, quod erat. suspicati ita se in fugam passim sprerserunt, ut ab ipsis agro- 16 stibus errantes circumvenirentur. Ceciderunt eo die mille et quingenti, capti trecenti; Achaia omnis magno liberata metu
16 Priusquam dimicaretur ad Cynoscephalas, L. Quinctius
Corcyram excitis Arcananum principibus, quae sola Graeciso gentium in societato Macedonum manserat, initium quoddam 2 ibi motus secit. Duae autem maxime causae eos tenuerant in amicitia regis, una fides insita genti, altera metus odiumque 3 AEtolorum. Concilium Leueadem indictum est. Eo neque cuncti convenero Acarnanum populi nee iis, qui convenerant, idem placuit; sed duo principes et magistratus pervicerunt, ut 4 privatum decretum Romanae societatis fieret. Id omnes, qui afuerant, aegre passi; et in hoc fremitu gentis a Philippo missi duo principes Acarnanum, Androcles et Echedemus, non ad tollendum modo decretum Romanae societatis valuerunt, 5 sed etiam, ut Archelaus et Bianor, principes gentis ambo, quod auctores eius sententiae fuissent, proditionis in concilio damnarentur, et Zeuxidae praetori, quod de ea re rotulisset, imperium 6 abrogaretur. Rem temerariam, sed eventu prosperam damnati Diqiti do by Corale
129쪽
secerunt. Suadentibus namque amicis, cederent tempori et Corcyram ad Romanos abirent, statuerunt offerro se multitu- Tdini et aut eo ipso lenire iras aut pati, quod casus tulisset. Quum se frequenti concilio intulissent, primo murmur ac fro- 8mitus admirantium, silentium mox a verecundia simul pristinae dignitatis ac misericordia praesentis sortunae ortum est. Po- stestato quoque dicendi facta, principio suppliciter, procedente
autem oratione, ubi ad crimina diluenda ventum est, cum tanta fiducia, quantam innocentia dabat, diSseruerunt; postremo ultro lualiquid etiam queri et castigare iniquitatem Simul in se crudelitatemque ausi ita affecerunt animos, ut omnia, quae in eos decreta erant, frequentes tollerent, neque eo minus redeundum in socio litatem Philippi abnuendamque Romanorum amicitiam censerent. Leucade haec sunt decreta. Id caput Acarnaniae erat, 1 ooque in concilium omnes populi conveniebant. Itaque quum 2 haec repentina mutatio Corcyram ad legatum Flamininum perlata esset, extemplo cum classe profectus Leucadem ad Heraeum, quod Vocant, naVes repplicuit. Inde cum omni genere 3 tormentorum machinarumque, quibus expugnantur urbes, ad muros accessit, ad Primum terrorem ratus inclinari animos posse. Postquam pacati nihil ostendebatur, tum vineas tur- 4resquo erigero et arietem admovere muris coepit. Acar- 5nania universa inter AEtoliam atque Epirum posita solem occidentem et mare Siculum spectat. Leucadia nune in- 6sula est, vadoso laeto, quod Perso8sum manu est, ab Acarnania divisa; tum paeninsula erat, occidentis regione artis saucibus cohaerens Acarnaniae; quingentos serme passus longae 7 eae fauces erant, latae haud amplius centum et viginti. In iis angustiis Leueas posita est, colli applicata verso in orientem et Acarnaniam; ima urbis plana sunt, taeentia ad mare, 8 quo Leucadia ab Acarnania dividitur. Indo terra marique expugnabilis est; nam et vada sunt stagno similiora quRm mari et campus. terrenus omnis operique facilis. Itaque smullis simul locis aut subruti aut ariete decussi ruebant muri; sed quam urbs ipsa opportuna oppugnantibus erat, tam in-
130쪽
Libεr XXXIII. A. v. e. 557. 10 expugnabiles hostium animi. Die ac nocte intenti reficere quaSSatn muri, obstruere, quae patefacta ruinis erant, proelia impigre inire et armis magis muros quam se ipsos moenibus il tutari; diutiusque spe Romanorum obsidionem eam extraxissent, ni exsules quidam Italici generis Leucade habitantes abi 2 arce milites accepissent. Eos tamen ex superiora loco magno cum tumultu decurrentes, acie in foro instructa, iusto proelio 13 aliquamdiu Leucadii sustinuerunt. Interim et scalis capta multis locis moenia et per Stragem lapidum ac ruinas tran- 14 scensum in urbem, iam quo ipse legatus magno agmine circumvenerat pugnantes. Tum para in medio caesi, pars armist 5 abiectis dediderunt sese victori. Et post dies paucos, audito proelio, quo ad Cynoscephalas pugnatum erat, omnes Aearnaniae populi in dicionem legati venerunt.18 Iisdem diebus, omnia simul inelinante fortuna, Rhodii quoquo ad vindicandam a Philippo continoniis regionem PQ-2 raeam vocant), possessam a maioribus Suis, Pausistratum praetorem cum octingentis Achaeis peditibus, mille et octingentissere armatis ex Vario genere auxiliorum collectis, miserunt;
3 Galli et Pisuetae et Nisuetae et Tamiani et Arei ex Africa 4 et Laodiceni ex Asia erant. Cum iis copiis Pausistratus Tendeba in Stratonicensi agro, locum peropportunum, ignaris 5 regiis, qui Therae erant, occupavit. In tempore et ad id ipsum
excitum auxilium, millo Achaei pedites cum centum equitibus 6 supervenerunt; Theoxenus iis praeerat. Dinocrates, regius praesectus, recuperandi castelli causa primo castra ad ipsa Tendeba movet, indo ad alterum castellum item Stratonicensis
T agri Astragon vocant); omnibusque sexJ praesidiis, quae multifariam disiecta erant, devocatis et ab ipsa Stratonicea Thessalorum auxiliaribus, ad Alabanda, ubi hostes erant, ducere 8 pergit. Nec Rhodii pugnam detrectaverunt. Ita castris in 9 propinquo locatis extemplo in aciem descensum est. Dinocrates quingentos Macedonas dextro cornu, laevo Agrianas locat; in medium accipit contractos ex castellorum Cares maximo erant) praesidiis; equites cornibus circumdat et Cre-Diuiti co by Corale