장음표시 사용
81쪽
non hostes modo timentem, qui terra marique urgebant, sed a nune sociorum, nunc otium popularium animos, ne et illi ad spem amicitiae Romanorum deficerent et Macedonas ipsos cupido novandi res caperet. Itaque et in Achaiam legatos 4
misit, simul qui ius iurandum sita enim pepigerant, quotannis iuraturos in verba Philippi exigerent, simul qui redderent Achaeis Orchomenon et Heraean et Triphylian, Eleis Alipheran, scontendentibus nunquam eam urbem fuisse ex Triphylia, sodsibi debere restitui, quin una esset ex iis, quae ad condendam Megalen Potin ex concilio Arcadum contriblitae forent. Et 6 cum Aehaeis quidem per haec societatem firmabat; ad Maee- donum Rnimos quum Heracliden amicum maximo invidiae sibi so cerneret, multis eriminibus oneratum in vincla coniecit, Tingenti popularium gaudio. Bellum, si quando unquam ante 8 alias, tum magna cura apparavit, exercuitque in armis et Macedonas et mercenarios milites; principioquo veris cum 9 Athenagora omnia externa auxilia, quodque levis armaturae orat, in Chaoniam per Epirum ad occupandas, quae ad Antigoneam fauces sunt Stena vocant Graeci) misit. Ipse post paucis diebus graviore secutus agmine, quum situm Omnem regionis adspexisset, maxime idoneum ad muniendum locum credidit osse praeter amnem Aoum. Is inter montes, quorum 11 alterum Meropum, alterum Asnaum incolae vocant, angusta valle fluit, iter exiguum Super ripam praebens. Asnaum Athenagoram eum levi armatura tenere et communiro iubet; ipso in Meropo posuit castra. Qua abscisae rupes erant, statio pau- 12 corum armatorum tenebat; qua minus tuta erant, alia fossis, alia vallo, alia turribus muniebat. Magna tormentorum etiam 13 vis, ut missilibus procul arcerent hostem, idoneis locis disposita est. Tabernaculum regium pro Vallo, in conspecto minimcttumulo, ut terrorem hostibu8 suisquo spem ex fiducia faceret, positum. Consul per Charopum Epiroten certior iactus, quos saltus si cum exercitu insedisset rex, et ipse, quum Corcyrae hibernasset, vere primo in continentem transvectus ad hostem ducere
82쪽
2 pergit. Quinquo millia ferme ab regiis castris quum abesset, loco munito relictis legionibus, ipse eum expeditis progressus 3 ad speculanda loea, postero dis consilium habuit , utrum per
insessum ab hoste saltum, quanquam labor ingens periculumque proponeretur, transitum tentaret uti eodem itinere, quo priore anno Sulpicius Μacedoniam intraverat, circumduceret 4 copias. Hoc consilium per multos dies agitanti ei nuntius venit, T. Quinctium consulem factum sortitumque provinciam 5 Macedoniam maturato itinero iam Corcyram traiecisse. Valerius Antias intrasso saltum Villium tradit, quia recto itinere nequiverit, omnibus ab rege insessis, Secutum Vallem, per quBm 6 mediam sertur Aoua amnis; ponto raptim facto in ripam, in qua erant caSira regia, transgressum acie conflixisse; fusum 7 fugatumque regem, castris exutum; duodecim millia hostium eo prcelio caesa, capta duo millia et ducentos et signa militaria centum triginta duo, equos ducentos triginta; sedem etiam Iovi in eo proelio votam, Si res proSpere ge8tR esset. 8 Ceteri Graeci Latiniquo auctores, quorum quidem ego legi --nales, nihil memorabito a Villio actum, integrumque bellum insequentein consulem 'I'. Quinctium accepisse tradunt. Dum haec in Μacedonia geruntur, consul alter L. Lentulus, qui Romae substiterat, comitia censoribus creandis ha-2 buit. Multis claris petentibus viris, creati censores P. Cor-3 nelius Scipio Africanus et P. AElius Paetus. Ii magna inter se concordia et senatum sine ullius nota legerunt, et sportoriaJvenalicium Capuae Puteolisque, item castrum portorium, quo in loco nunc oppidum est, fruendum locarunt, colonosque eo trecentos sis enim numerus finitus ab senatu erat) adscripse-4 runt, et sub Tisatis Capuae agrum vendiderunt. Sub idem tempus L. Μanlius Acidinus ex Hispania decedens, prohibitus a P. Porcio Laeca tribuno plebis, ne ovans rediret, quum ab senatu impetrasset, privatus urbem ingrediens mille ducenta pondo argenti, triginta pondo ferme auri in aerarium tulit. 5 Eodem anno Cn. Baebius Tamphilus, qui ab C. Aurelio consule anni prioris, provinciam Galliam acceperat, temere in- Diqiligeo by Corale
83쪽
gressus Gallorum Insubrum fines prope eum toto exercitu est circumventus; supra sex millia et septingentos milites amisit; stanta ex eo bello, quod iam timeri desierat, clades accepta est. Ea res L. Lentulum consulem ab urbo excivit. qui ut Tin provinciam venit plenam tumultus, trepido exercitu accepto praetorem multis probris increpitum provincia decedere atquo abire Romam iussit. Neque ipse consul memorabile quie- 8 quam gessit, comitiorum causa Romam revocatus; quae ipsapor Μ. Fulvium at M'. Curium tribunos plebis impediebantur, quod T. Quinctium Flamininum consulatum ex quaestura spetere non patiebantur; iam sedilitatem praeturamque fastidiri, lonec per honorum grRdus, documentum aut dantes, nobiles homines tendere ad congulatum, sed, transcendendo media, Rumma imis continuare. Res ex campestri certamine in senatum per- livenit. Patres censuerunt, qui honorem, quem sibi capere per leges liceret, peteret, in eo populo creandi, quem velit, potestatem fieri aequum esse. In auetoritate patrum fuere tribuni. 12
Creati consules Sex. AElius Paetus et T. Quinctius Flamininus. Inde Praetorum comitia habita. Creati L. Cornatius 13Μerula, M. Claudius Marcellus, M. Porcius Cato, C. Helvius, qui aediles plebis fuerant. Ab iis ludi plebeii instaurati; otepnium Iovis fuit ludorum causa. Et ab aedilibus curulibus 14 C. Valerio Flaceo flamine Diali, et C. Cornelio Cethego Iudi Romani magno apparatu facti. Ser. et C. Sulpieii Galbae 15 pontificos eo anno mortui sunt; in eorum locum Μ. AEmilius Lepidus et Cn. Comolius Scipio pontifices suffecti sunt. Sex. AEliun Paetus, T. Quinctius Flamininus, magistratu Sinito, senatum in Capitolio quum habuissent, decreverunt patres, ' ββ
ut provincias Macedoniam atque Italiam consules compararent inter so sortirenturve; utri eorum Macedonia evenisset, in 2 supplementum legionum tria millia militum Romanorum scriberet et trecentos equites, item sociorum Latini nominis quinque millia peditum, quingentos equites. Alteri consuli novus 3 omnis exercitus decretus. L. Lentulo, prioris anni consuli, prorogatum imperium, Vetitusque aut ipse provincia decedera
84쪽
Liber XXXII. A. v. e. 556. prius Rut veterem deducaro exercitum, quam cum legionibus
4 novis consul venisset. Sortiti consules provincias; Elici 5 Italia, Quinctio Macedonia evenit. Praetores L. Cornatius Merula urbanam, M. Claudius Siciliam, M. Porcius Sardiniam, 6 C. Helvius Galliam est sortitus. Dilectus inde haberi est
coeptus; nam praeter con8ulares exercitus praetoribus quoquBT iussi scribero milites erant, Marcello in Siciliam quattuor millia poditum socium et Latini nominis et trecentos equites, Catoni in Sardiniam ex eodem genero militum duo millia 8 peditum, ducentos equites, ita ut ii praetores Rinbo, quum in provincias veni88ent, veteres dimitterent pedites equitesque. 9 Attali deinde regis legatos in senatum consules introduxerunt. Ii regem classe sua copiisque omnibus terra marique rem Romanam iuvare, quaeque imperarent Romani co
Aules, impigre atque obedienter ad eam diem fecisse quum 10 exposuiSSent, vereri dixerunt, ne id praestare ei per Antiochum regem ultra non liceret; vacuum namque praelidiis navalibus ii terrestribusque regnum Atiali Antiochum invasisse. Itaque
Attalum orare patre8 conscriptos, Si Sua cla8Si Suaqua opera
uti ad Macedonicum bellum vellent, mitterent ipsi praesidium ad regnum eius tutandum; si id nollent, ipsum ad sua defen-l2 denda cum aetasso ac reliquis copiis redire puterentur. Sennius legalia ita responderi iussit: Quod rex Attalus classe copiisque aliis duces Romanos iuvisset, id gratum aenatui esse; 13 auxilia nee ipsos missuros Attalo adversus Antiochum, socium et amicum populi Romani, nec Attali auxilia retenturos ultra, i 4 quam regi commodum esset; semper populum Romanum alienis rebus arbitrio alieno usum; et principium et finem in potestatelli ipsorum, qui ope sua velint adiutos Romanos, esse. Legatos ad Antiochum missuros, qui nuntient, Attali navium qua eius et militum opera adversus Philippum communem hostem uti 16 populum Romanum; gratum eum lacturum Senatui, Si regno Attali abstineat belloque absistat; aequum esse, socios et amicos populi Romani reges inter se quoque ipsos pacem
85쪽
Liber XXXII. A. Ch. I98. 53 Consulem T. Quinctium, ita habito dilectu, ut eos sero slegeret, qui in Hispania aut Africa meruissent, spectatae Virtutis milites, properantem in provinciam prodigia nuntiata atque eorum procuratio Romae tenuerunt. De caelo tacta erant 2 via publica Veiis, sorum et sedes Iovis Lanuvii, Herculis sedes Ardeae, Capuae murus et turres et sedes, quae alba dicitur; caelum ardere visum erat Arretii; terra Velitris trium 3 iugerum spatio caverna ingenti desederat; Suessae Auruncae nuntiabant agnum enm duobus capitibus natum, Et Sinuessae porcum cum humano capite. Eorum prodigiorum causa Rup - 4plicatio unum diem habita, ot consules rebus divinis operam
dederunt, placatisque diis in provincias prosecti sunt, AElius 5 cum Helvio praetore in Galliam; exercitumque ab L. Lentulo acchptum, quem dimittere debebat, praetori tradidit, ipse novis legionibus, quas secum adduxerat, bellum gesturus; neque memorabilis rei quicquam gessit. EtJ T. Quinctius alter consul maturius, quam priores si soliti erant consules, a Brundisio quum transmisisset, Corcyram tenuit cum octo millibus peditum, Equitibus octingentis. Ab 7 Corcyra in proxima Epiri quinqueremi traiecit et in castra Romana magnis itineribus contendit. Inde Villio dimisso, 8
paucos moratus dies, dum se Copiae Bb Corcyra aSSequerentur, consilium habuit, utrum recto itinere per castrR hostium vim laeere conaretur an, ne tentata quidem ro tanti laboris ac spericuli, per Dassaretios potius Lyncumque tuto circuitu Μacedoniam intraret; vicissetque ea sententia. ni timuisset, ne, loquum a mari longius recessisset omisso a manibus hoste, si, quod antea fecerat, solitudinibus silvisque se tutari rex voluisset, sine ullo effectu aestas extraheretur. Utcunque esset igitur, 11
illo ipso tam iniquo loco aggredi hostem placuit. Sed magis seri id placebat, quam, quomodo fieret, Eatis expediebant; diesque quadraginta sine ullo conatu sedentes in eonspectu 10 hostium absumpserant. Inde spes data Philippo est per Epirotarum gentem tentandae pacis; habitoque consilio doloeti ad 2
eam rem agendam Pausanias praetor et Alexander magister
86쪽
equitum consulem Et regem, ubi in nrtissimas ripas Aous co-3 gitur amnis, in colloquium adduxerunt. Summa postulatorum consulis erat: praesidia ex civitatibus rex deduceret; iis, quorum agros urbeSque populatus estet, redderet reS, quae com- 4 parerent; ceterorum aequo arbitrio aestimatio fieret. Philippus aliam aliarum civitatium condicionem esse respondit; quas ipso cepisset, eas liberaturum; quae sibi traditae a maioribus
essent, earum hereditaria ac iusta posse ione non exceSaurum
5 si quas quererentur belli clades eae civitates, cum quibus bellatum foret, arbitro, quo vellent, populorum, cum quibus 6 Pax utrisque fuisset, se usurum. Consili nihil ad id quidem arbitro aut iudice opus esse dicere; cui enim non RPParere, ab eo, qui prior arma intialisset, iniuriam ortam 8 neo Philippum ab ullis bello Iacessitum, priorem vim omnibus fecisse. 7 Inde quum ageretur, quae civitates liberandae essent, Thessalos primoa omnium nominavit consul. Ad id vero adoo accensus indignatione est rex, ut exclamaret: -Quid victo gravius im-8 perares, T. Quincti Z atquo ita se ex colloquio proripuit; at temperatum aegre est, quin missilibus, quia dirempti medios amni fuerant, pugnam inter se consererent. Postero die per excursiones ab stationibus primo in planitie satis ad id pa- 10 tenti multa levia commissa proelia sunt; deinde recipientibus se regiis in arta et confragosa loca, aviditate Recensi certa-Ii minis eo quoque Romani penetravere. Pro his ordo et mili-tnris disciplina et genus armorum erat, aptum tegendis eorporibus; pro hosto loca et catapultae ballistaeque in omnibust 2 prope rupibus quasi in muro dispositae. Μultis hinc atque illinc vulneribus acceptis, quum otiam, ut in proelio iusto, aliquot cecidissent, nox pugnae finem fecit. Quum in hoc statu res esset, pastor quidam a Charopo 2 principe Epirotarum missus deducitur ad consulem. Is se in
eo saltu, qui regiis tum teneretur castris, armentum ORS ere solitum ait omnes montium eorum anfractus callesque nosse;
3 si secum aliquos consul mittere velit, se non iniquo nec per- 4 dinoili aditu super eaput hostium Oos educturum. Haec ubi Diuili od by Coos e
87쪽
eonsul audivit, percontatum ad Charopum mittit, satisne credandum super tanta re agresti censeret. Charopus renuntiari iubet, ita crederet, ut suae potius omnia quam illius potestatis essent. Quum magis vellet credere quam auderet mixtumque 5 gaudio et metu animum gereret, auctoritate motus Charopi experiri spem oblatam statuit; et ut averteroi rem ab suspi- 6eione, biduo insequenti lacessero hostem, dispositis ab omni vario copiis auccedentibusque integris in locum desessorum, non destitit. Quattuor millia inde lecta peditum et trecentos Toquitos tribuno militum tradit. Equites, quoad loca patiantur, ducere iubet; ubi ad invia equiti ventum sit, in planitie aliqua locari equitatum, pedites, qua dux monstraret viam, ire; ubi, ut polliceatur, super caput hostium perventum sit, fumo 8
dare signum, nec antea clamorem tollere, quam, ab se signo recepto, Pugnam coeptam arbitrari posset. Nocte itinara fieri siubet set pernox sorio luna erat); interdiu cibi quietisque
sumeret tempus. Ducem Promissis ingentibus oneratum, si
fidea exstet, vinetum tamen tribuno tradit. His copiis ita 10 dimissis, eo intentius Romanus undique instat apud stationes. Interim die tertio quum verticem, quem potierant, Romani 12
cepisse ae tenero se fumo significarent, tum vero, trifariam divisis copiis, eonsul vallo media cum militum robore succedit, eornua dextra laevaque admovet castris; nec segnius hostes Obviam eunt. Et dum aviditato certaminis provecti extra 2 munitiones pugnant, haud paulo superior Est Romanus miles et virtuto et scientia et genere armorum; postquam, multis 3 vulneratis interfectisque, recepere so regii in loca aut munimento aut natura tuta, verterat periculum in Romano8, temere in Ioea iniqua nec faciles ad receptum angustias progreSSos; neque impunita temeritate inda recepissent aeso, ni clamor 4 primum ab tergo auditus, dein pugna etiam coepta amentes
repentino terrore regios secisset. Para in fugam effusi sunt; bPars, magis quia loeus fugae deerat, quam quod animi satis esset ad pugnam, quum substitissent, ab hoste et a fronte et ab tergo urgento circumventi sunt. Deleri totus exercitus si Disiligod by Cooste
88쪽
Liber XXXII. A. v. e. 556. 7 potuit, si fugientes persecuti victores essent; Sed equitem angustiae locorumque asperitas, peditem armorum gravitas impe-8 diit. Rex primo effuso ac sine respectu sugit; dein, quinquo millium spatium progressus, quum ex iniquitate locorum, id quod erat, suspicatus egset, Sequi non posse hostem, substitit in tumulo quodam, dimisitque suos per omnia iuga vallesquis, s qui palatos in unum colligerent. Non plus duobus millibus hominum amissis, cetera omnis multitudo, velut signum aliquod Secuta, in unum quum convenisAet, frequenti agmine
dentes spoliantesque caesos, castra rogia, etiam sine desen8oribus difficili aditu, diripiunt. Atque ea nocte in suis castris manserunt; postero die consul per ipsas angustias, quas inter vallo se flumen insinuat, hostem fiequitur.
2 Rex primo die ad Castra Pyrrhi pervenit; locus, quem ita vocant, est in Triphylia terrae Μolottidis; inde postero die ingens iter agmini, sed metus urgebat) in montes Lyncon 3 perrexit. Ipsi Epiri sunt, interiecti Macedoniae Thessaliaeque;
latus, quod vergit in Thessuliam, oriens spectat, septentrio a Macedonia obiicitur. Vestiti frequentibus silvis sunt; iuga 4 Summa eRmpos patentes aquasque Perennes habent. Ibi stativis rex per aliquot dies habitis fluctuatus animo est, utrum protinus in regnum se reciperet an praeverti in Thessaliam 5 posset. Inclinavit sententia, ut in Thessaliam agmen demitteret, Triccamque proximis limitibus petit. Inde obvias urbes 6 raptim peragravit. Homines, qui sequi possent, aedibus excibat; oppida incendebat. Rerum Suarum, quas pOMent, ferendarum secum dominis ius fiebat; cetera militis praeda erat; 7 nec, quod ab hoste crudelius pati possent, reliqui quicquam 8 fuit, quam quae ab sociiR patiebantur. Haec etiam facienti Philippo acerba erant, sed e terra mox futura hostium cors pora saltem eripere sociorum volebat. Ita ev tata oppida sunt Phacium, Iresiae, Euhydrium, Eretria, Palaepharsalus. Pheras quum peteret, exclusu8, quia res egebat mora, si expugnare Vellet, nee tempus erat, omisso incepto in Macedoniam
89쪽
nudito proelio, quod circa amnem Aoum factum erat, Proximis prius evastatis circa Sperchias et Macran, quam vocant, Comen, transgressi inde in Thessaliam Cymenes et Angeias primo impetu potiti sunt. A Metropoli, dum vastant agros, concursu lioppidanorum ad tuenda moenia facto repulsi sunt. Callithera inde aggressi similem impetum oppidanorum pertinaeius
Sustinuerunt, compulsisque intra moenia, qui eruperant. con- 12 tenti ea victoria, quia spes nulla admodum expugnnndierni, Rbscesserunt. Teuma indo et Celathara vicos expugnant diripiuntque; Acharras per deditionem receperunt. l3Xyniae simili metu a cultoribus desertae sunt. Hoc sedibus 14 suis extorre agmen in praesidium incidit quod ad Thaumacum, quo tutior frumentatio esset, ducebatur; inconditri inermisque multitudo, mixta imbelli turba, ab armatis caesa est; Xynue deseriae diripiuntur. Cyphaera inde I loli capiunt, opportune l5 Dolopiae imminens castellum. Haec raptim intra paucos dies ab AEtolis gesta; nee Amynander atque Athamanes post famam l6 Prosperse pugnae Romanorum quieverunt. Ceterum Amynander, 14 quia auo militi parum fidebat, petito a consulo modico praesidio, quum Gomphos peteret, oppidum protinus nomine PhaeeRm, situm inter Gomphos faucesque angustas, quae ab AthamRnin Thessaliam dirimunt, vi cepit. Indo Gomphos adortus e8t. 2Per aliquot dies summa vi tuentes urbem, quum iam SeRlas Rd moenia erexisset, eo demum metu perpulit ad deditionem. Haec traditio Gomphorum ingentem terrorem Thessalis intulit. 3Dedidero deinceps sese, qui Argenta quique Pherinium et Timarum et Ligynas et Strymonem et Lampsum habent aliaque castella iuxta ignobilia. Dum Athamanes δἰtoliquo, sunt moto Macedonum metu, 4 in aliena victoria suam praedam faciunt, Thessaliaque ab tribus simul exercitibus, incerta, quem hostem quemve AOcium crederet, vastatur, consul faucibus, quas suga hostium aperuerat, in bregionem Epiri transgressus, etsi probe scit, cui parti, Charopo principe excepto, Epirotae savissent, tamen, quia ab satisfaciendi 6 quoque cura imperata enixe facere videt, ex praegenti eos potiusquam ex praeterito aestimat habitu, et ea ipsa facilitato veniae Diuiti co by Corale
90쪽
Liber XXXII. A. v. e. fili ε. 7 animos eorum in posterum conciliat. Missis deindo nuntiis Corcyram, ut onerariae naves in sinum venirent Ambracium
ipso progressus modicis itineribus quarto die in monte Cereatio 8 posuit castra, eodem Amynandro eum suis auxiliis accito, non tam virium eius egens, quam ut duces in Thessaliam haberet. Ab eodem consilio et plerique Epirotarum voluntarii inter auxilia 15 accepti. Primam urbem Thessaliae Phaloriam est aggressus. Duo millia Macedonum in praesidio habebat, qui primo summa vi restiterunt, quantum armR, quantum moenia tueri poterant; 2 sed oppugnatio continua, non nocte, non die remi8SR, quum consul in eo verti croderet ceterorum Thessalorum animos, si primi vim Romanam non sustinuissent, vicit pertinaciam MacE-3 donum. Capta Phaloria, legati a Metropoli et a Pirea dedent urbes Venerunt; venia eisdem petentibus datur. Phalaria 4 incensa ac direpta est. Inde AEginium petit; quem locuniquum vel modico praesidio tutum ac prope inexpugnabilem vidisset, paucis in stationem proximam telis coniectis ad Gom-b phorum regionem agmen vertit. Degressusque in eampos Thessaliae, quum iam omnia exercitui deessent, quia Epiriliarum Pepereerat agris, explorato ante, utrum Leucadem an sinum 6 Ambracium onerariae tenuissent, frumentatum Ambraciam invicein cohortes misit; et Est iter a Gomphis Ambraciam sicut T impeditum ac di melle, ita spatio perbrevi. Intra paucos itaque dies transvectis a mari commeatibus repleta omni rerum copia 8 sunt castra. Indo Atracem est prosectus; decem fermo millia ab Larisa abest; ex Perrhaebia oriundi sunt; sita est urbs s Muper Peneum amnem. Nihil trepidavere Thessali ad primum adventum Romanorum; et Philippus sicut in Thessaliam ipse progredi non audebat, ita intra Tempe stativis positis, ut quisque locus ab hoste tentabatur, premidia per occasiones
16 Sub idem sero tempus, quo consul adversus Philippum 2 primum in Epiri faucibus posuit castra, et L. Quinctius frater
consulis, cui classis cura maritimaeque orae imperium mandatum ab senatu erat, eum duabus quinqueremibus Corcyram transvectus, Diuili od by Coos e