장음표시 사용
131쪽
tensium auxiliares Thracumque. Rhodii Achaeos milites, 10 lectam peditum manum, habuere medios; mixta ex plu-11ribus gentibus auxilia, equites levisque armaturae quod erat, cornibus circumiectum. Eo die steterunt tantum 12 acies utraque super ripam, qui J tenui tum aqua interfluebat torrens,ὶ paucisque telis omissis in eastra receperunt Aese. Postero die eodem ordine instructi maius ali- 13 quanto proelium quam pro numero edidere pugnantium; neque enim plus terna millia peditum fuere et centeni sermo equites; ceteriam non numero tantum nec armorum genere, Sed animis 14 quoque paribus et aequa spe pugnarunt. Achaei primi, tor- 15rente 8uperato, in Agrianas impetum secerunt; deinde tota propocursu transgreSSa Rmnem acies est. Diu anceps pugna stetit. 16 Numero Achaei, mille ipsi, quadringentos loco pepulere; inclinato deinde laevo cornu, in daxtrum omnes connisi. Mace- 17 dones, usque duin ordines et veluti stipata phalanx constabat, moveri nequiverunt; postquam, laevo latere nudato, circumagero 18hastas in venientem ex transverso hostem conati sunt, turbati extemplo tumultum primo inter se secerunt, terga deinde voriunt, postremo abiectis armis in praecipitem fugam effunduntur, Bargylias petentes flageruntJ. Eodem et Dinocrates perfugit. 19 Rhodii, quantum diei supersuit, secuti, ree Perunt Sme in eastra. Satis constat. si consestim Victores Stratoniceam petissent, reeipi eam urbem sine certamine potuisse. Praetermissa eius 20 rei occasio est, dum in castellis vicisque recipiendis Pomae tempus teritur. Interim animi eorum, qui Stratoniceam prae- 2 isidio obtinebant, confirmati sunt; mox et Dinocrates cum iis, quae proelio superfuerant, copiis intravit muros. Noquiequam 22 inde Obsessa oppugnataquΘ urbs est, nec recipi nisi aliquanto
post per Antiochum potuit. Hoste in Thessalia, haec in Achaia, haec in Asia per eosdem dies ferme gesta. Philippus quum audisset Dardanos transgressos fines ab is
contemptu concussi tum regni Superiora Macedoniae evastare, quanquam toto Prope orbe terrarum, undique se suosque 2 exigente Artuna, urgebatur, tamen morte tristius ratus Mace- 3 Diqisti Corale
132쪽
doniae etiam possessione pelli, dilectu raptim per urbes Macedonum habito, cum sex millibus peditum et quingentis equi-4 tibus circa Stobos Paeoniae improviso hostes oppressit. Magna multitudo hominum in proelio, maior cupidine praedandi palata per agros caesa est. Quibus suga in expedito suit, no tentato 5 quidem casu pugnae in fines suos redierunt. Ea una EX- peditione non pro reliquo statu fortunae facta resectis suorum animis, Thessalonicam sese recepit. 6 Non tam in tempore Punicum bellum terminatum erat,na simul et cum Philippo foret bellandum, quam opportuno iam Antiocho ex Syria movente bellum Philippus est supera-7 ius; nam praeterquam quod facilius cum singulis, quam si in unum ambo simul contulissent vires, bellatum est, Hispania quoquo sub idem tempus magno tumultu ad bellum consur-8 rexit. Antiochus quum priore aestate, omnibus, quae in Coelo Syria sunt, civitatibus ex Ptolemaei dicione in suam potestatem rodactis, in hiberna Antiocheam concessisset, nihilo quie-9 tiora ea ipsis aestivis habuit. Omnibus enim regni viribus connixus quum ingentes copias terrestres maritimasque comparasset, principio Veris, praemissis terra cum exercitu filiis duobus, Ardye ac Mithridate, iussisque Sardibus se opperiri,10 ipse cum classe centum tectarum navium, ad hoc levioribus il navigiis cercurisquo ac lembis ducentis, proficiscitur, simul per omnom oram Ciliciae Lyciaequo et Cariae tentaturus urbes,
quae in diciona Ptolemaei essent, simul Philippum necdum
enim debellatum erati exercitu navibusque adiuturus. Μulta egregie Rhodii pro fide erga populum Romanum proque universo nomine Graecorum terra marique ausi sunt, 2 nihil magnificentius, quam quod ea tempestate, non territi tanta moto imminentis belli, legatos ad regem miserunt, ne Chelidonias promuntorium Ciliciae est, inclitum foedere antiquo Atheniensium cum regibus Persarum j superaret; si eo fine 3 non contineret classem copiasque Suas, se obviam ituros, non ab odio ullo, sed ne coniungi eum Philippo paterentur et 4 impedimento esso Romanis liberantibus Graeciam. Coracesium Diuitia le
133쪽
eo tempore Antiochus operibus oppugnabat, Zephyrio et Solis et Aphrodisiade et Coryco et, Superato Anemurio promu torium id quoque Ciliciae est , Selinunte recepto. Omnibus 5
his aliisque eius orae castellis aut metu aut voluntate sine certamine in dicionem aeceptis, Coracesium Praeter spem clausis
portis tenebat oum. Ibi legati Rhodiorum auditi; et quan- 6
quam ea legatio orat, quae accendere regium animum posset, temperavit irae et legatos se Rhodum missurum responditiisque mandaturum, ut renovarent vetusta iura cum ea civitato TSua maiorumque suorum et Vetarent eos pertimescere adventum regis, nihil aut iis aut sociis eorum noxiae suturum fraudive;nRm Romanorum amicitiam se non violaturum, argumento et 88uam recentem ad eos legationem esse et senatus honorifica
in se decreta responsaque. Tum sorte legati redierant ab sRoma, comiter auditi dimissique, ut tempus postulabat, incerto adhuc advorsus Philippum eventu belli. Quum haec legati 10 regis in contione Rhodiorum agerent, nuntius venit, debellatum ad Cynoscephalas esse. Hoc nuntio accepto, Rhodii, dempto metu a Philippo, omiserunt consilium obviam eundi classe Antiocho; illam alteram curam non omiserunt tuendae liber- illatis civitatum sociarum Ptolemaei, quibus bellum ab Antiocho imminebat. Nam alias auxiliis iuverunt, alias providendo ae 12 praemonendo conatus hostis, causaque libertatis fuerunt Cauniis, Myndiis, Halicarnassensibus Samiisque. Non operae est Per- 13 sequi, ut quaeque acta in his locis Eint, quum ad ea, quae propria Romani belli sunt, vix sufficiam. Eodem tempore Attalus rex, aeger ab Thebis Pergamum 21
advectus, moritur altero et Septuagesimo anno, quum quattuor
Et quadraginta annos regnasset. Huic viro praeter divitias 2 nihil ad spem regni fortuna dederat. Iis simul prudenter, simul magnifico utendo effecit, primum ut sibi, deindo ut aliis non indignus videretur regno. Victis deinde proelio uno Gallis, 3 quae tum gens recenti adventu terribilior Asiae erat, regium adscivit nomen, cuius magnitudini semper animum aequavit. Summa iustitia suos rexit; unicam fidem sociis praestitit; comis 4 Diuili od by Coos e
134쪽
Liber XXXIII. A. v. e. 557. 5 uxori ac liberis, quos quattuor superstites habuit, mitis ac munificus amicis suit; regnum adeo stabile ae firmum reliquit, ut ad tertiam stirpem possessio eius descenderit. 6 Quum hic status rerum in Asia Graeciaque et Macedonia esset, vixdum terminato cum Philippo bello, pace certe nondum perpetrata, ingens in Hispania ulteriore coor-7 tum est bellum. Μ. Helvius eam provinciam obtinebat. Is litteris senatum certiorem fecit, Culcham ot Luxinium 8 regulos in armis esse; cum Culcha decem et Septem oppida, cum Luxinio validas urbes Carmonem et Baldonem, in maritima ora Malacinos Sexetanosque et Baeturiam omnem; et quae nondum animos nudaverant, ad finitimorum 9 motus consurrectura. His litteris a M. Sergio praetore, cuius iurisdictio inter cives et peregrinos erat, recitatis, decreVerunt
Patres, ut, comitiis praetorum persectis, cui praetori provincia Hispania obvenisset, is primo quoque temporo de bello Hispaniae ad senatum referret.
22 Sub idem tempus consules Romam venerunt. Quibus in sede Bellonae senatum habentibus postulantibusque triumphum 2 ob res prospere bello gestas, C. Atinius Labeo et C. Afranius tribuni plebis, ut separatim do triumpho agerent conSulm,
po8iularunt; communem se relationom de ea ro fieri non
3 passuros, ne par honos in dispari merito esset. Quum Q.
Minucius utrique Italiam provinciam obtigisse diceret, communi 4 animo consilioque so et collegam res gessisse, et C. Cornelius adiiceret, Boios adversus se transgredientes Padum, ut Insubribus Cenomanisque auxilio essent, depopulanto vicos eorum 5 atque agros collega, ad sua tuenda aversos esse, tribuni res tantas bello gessisse C. Cornelium fateri, ut non magis dotriumpho eius quam do honoro diis immortalibus habendo
6 dubitari possit; non tamen nec illum nee quemquam alium civem tantum gratia atquo opibus valuisse, ut, quum Sibi meritum triumphum impetrasset, collegae eundem honorem
T immeritum impudenter potenti daret. Q. Minucium in Liguribus levia proelia, vix digna dictu, fecisso, in Gallia magnum nu-Diuiti oti by Cooste
135쪽
merum militum amisisse; nominabant etiam tribunos militum, 8 T. Iuventium, Cn. Ligurium legionis quartae; adversa pugnaeum multis aliis viris fortibus, civibus ac Aociis, cecidisse. oppidorum paucorum ac vicorum salsas et in tempus Aimulatas ssine ullo pignore deditiones faetas esse. Hae inter eonsules 10
tribunoaque altercationes biduum tenuerunt, victique perseverantia tribunorum consules separatim retulerunt. C. Cornelio 23 omnium consensu decretus triumphus; et Placentini Cremonensesque addiderunt favorem consuli, gratias agentes 2 commemorantesque, obsidione sese ab eo liberatos, plerique etiRm, quum apud hostes essent, servitute exemptos. Q. Mi- 3 nucius, tentata tantum relatione, quum adversUm omnem Senatum videret, in monte Albano se triumphaturum et iuro imperii Consularis et multorum clarorum virorum exemplo dixit. C. 4
Cornelius de Insubribus Cenomanisquo in magistratu triumphavit. Multa signa militaria tulit, multa Gallica spolia captivis carpentis transvexit: multi nobiles Galli ante currum 5 ducti, inter quos quidam Hamilcarem ducem Poenorum suisse
Ructores Sunt; ceterum magis in se convertit oculos Cremo- 6nensium Placentinorum quo colonorum turba, pileatorum currum sequentium. δῖris tulit in triumpho dueenta triginta 7 Septem millia quingentos, argenti bigati undeoctoginta millia: septuageni aeris militibus divisi, duplex equiti centurionique. Q. Minucius consul de Liguribus Boiisque Gallis in monto 8 Albano triumphavit. Is triumphus ut loco et fama rerum
gestarum, et quod sumptum non erogatum ex aerario omnes
sciebant, inhonoratior fuit, ita signis earpentisque et spoliis ferme sequabat. Pecuniae etiam prope par summa fuit; aeris 3 tralata ducenta quinquaginta quattuor millia, argenti bigati quinquaginta tria millia et ducenti; militibua centurionibusque et equitibus idem in singulos datum, quod dederat collega. Secundum triumphum consularia comitia habita. Croati 24 eonsules L. Furius Purpurio et M. Claudius Marcellus. Prae- 2tores postero die facti Q. Fabius Buteo, Ti. Sempronius Diqiligeo by Corale
136쪽
Liber XXXIII. A. v. e. 557-558.
Longus, Q. Minucius Thermus, M'. Acilius Glabrio, L. Apustius Fullo, C. Laelius. 3 Exitu sermo anni litterae a T. Quinctio venerunt, se signis collatis cum rege Philippo in Thessalia pugnasse, hostium
4 exercitum fusum fugatumque. Hae litterae prius in senatu a M. Sergio praetore, deinde ex auctoritate patrum in contione sunt recitatae, et ob res prospere gestas in dies quinque suppli-5 cationes decretae. Brevi post legati et ab T. Quinctio et ab rege Philippo venerunt. Macedones deducti extra urbem in villam publicam, ibique eis locus et lautia praebita; et ad 6 sedem Bellonae sonatus est datus. Ibi haud multa verba facta,
quum Macedones, quodcunque senatus censuisset, id regem T facturum esse dicerent. Decem legati more maiorum, quorum
ex consilio T. Quinctius imperator leges pacis Philippo daret,
decreti; adiectumque, ut in eo numero legatorum P. Sulpicius et P. Villius essent, qui consules provinciam Macedoniam
8 Cosanis ' eo dis postulantibus, ut sibi colonorum numeruS9 augeretur, mille adscribi iussi, dum ne quis in oo numero esset, qui post P. Cornelium et Ti. Sempronium consules 25 hostis fuisset. Ludi Romani eo anno in circo scenaque aedilibus curulibus P. Cornelio Scipione et Cn. Manlio Vulsono et magnificentius quam alias facti et laetitis propter res bello 2 bene gestas spectati, totique ter instaurati. Plebeii septies instaurati; Μ'. Acilius Glabrio et C. Laelius eos ludos fecerunt;
3 et de argento multaticio tria signa aenea, Cererem Liberumque ot Liberam, poSuerunt. 4 L. Furius et M. Claudius Μarcellus, consulatu inito, quum A. u. c. bb8. de provinciis ageretur et Italiam utrique provinciam senatusA Lb k' β' dsi .sirnerat, ut Macedoniam cum Italia sortirentur, tendebant. 5 ΜRrcellus, prOVinciae cupidior, pacem simulatam ac fallacem dicendo et rebellaturum, si exercitua inde deportatus esset, 6 regem, dubios sententiae patres secerat; et forsitan obtinuisseteonsul, ni Q. Alarcius Ralla et C. Atinius Labeo tribuni plebis se intercassuros dixissent, ni prius ipsi ad plebem tulissent, Di iii rod by Corale
137쪽
vellent iuberentne cum rega Philippo pacem esse. Εa rogatio 7 in Capitolio ad plebem lata est; omnes quinque et triginta tribus Muti roga8 iusserunt. Et quo magis pacem ratRm 8 esse in Macedonia vulgo laetarentur, tristis ex Hispania allatus nuntius effecit vulgataeque litterae, C. Sempronium Tuditanum sproconsulem in citeriore Hispania proelio victum, exercitum eius susum sugatumque, multos illustres viros in acie cecidisse, Tuditanum cum gravi vulnere relatum ex proelio haud ita multo post exspirasse. Consulibus ambobus Italia provinei. 10
cum iis legionibus, quas superiores consules habuissent, decreta, Et ut quattuor legiones novas scriberent, duas urbanas, duas, quae, quo Sennius censuisset, mitterentur; et T. Quinctius il
Flamininus Deum duabus legionibus4 provinciam eodem Exercitu obtinere iussus; imperium ei prorogatum satis iam ante videri esse. Praetores deinde provincias sortiti, L. Apustius 26 Fullo urbanam iurisdictionem, M'. Acilius Glabrio inter cives et ' peregrinos, Q. Fabius Buteo Hispaniam ulteriorem, 2 Q. Minucius Thermus citeriorem, C. Laelius Siciliam, Ti. Sempronius Longus Sardiniam. Q. Fabio Buteoni et Q. Minucio, 3
quibus Hispaniae provinciae evenerant, consules legiones singulas ex quattuor ab se Scriptis, quas videretur, ut darent, decretum est, et socium ac Latini nominis quaterna millia peditum, qtrecenos equites; lique primo quoque tempore in provincias ire iussi. Bellum in Hispania quinto post anno motum est, bquam simul cum Punico bello fuerat finitum. Priusquam aut hi praetores ad bellum prope novum, quia 6
tum primum suo nomine sine ullo Punico exercitu aut duce ad arma ierant, proficiscerentur, aut ipsi consules ab urbe mo- Verent, procurare, ut assolet, prodigia, quae nuntiabantur, iussi.
P. Villius eques Romanus in Sabinos proficiscens fulmine ipsa Tequusque exanimati suerant; sedes Feroniae in Capenati do Scaelo tacta erat; ad Monetae duarum hastarum Spicula urgerunt;
lupus Esquilina porta ingressus, frequentis8ima parte urbis, squum in forum decurrisset, Tusco vico atque inde Cermalo Diuili oti by Cooste
138쪽
Liber XXXIII. A. u. c. 558. per portam Capenam prope intactus evaserat. Haec prodigia maioribus hostiis Aunt procvrctta.
27 Iisdem diebus Cn. Cornelius Blasio, qui ante C. Sempronium
Tuditanum citeriorem Hispreniam Obtinuerat, ovans ex senatus
2 consulto urbem est ingressus. Tulit prae se auri mille atquingenta quindecim pondo, argenti viginti millia, signati 3 denarium triginta quattuor millia et quingentos. L. Stertinius ex ulteriore Hispania, ne tentata quidem triumphi spe 4 quinquaginta millia pondo argenti in aerarium intulit, et domanubiis duos fornices in foro boario ante Fortunae aedem et matris Matutae, unum in maximo circo fecit, et his fornicibus signa aurata imposuit. Haec per hiemem ferme acta.
5 Hibornabat eo tempore Elateae T. Quinctius, a quo quum multa socii peterent, Boeoti petierunt impetraveruntque, ut, qui suae gentis militassent apud Philippum, Sibi restituerentur. 6 Id a Quinctio facile impetratum, non quia satis dignos eos credebat, sed quia, Antiocho rege iam Suspecto, favor I conciliandus nomini Romano apud civitates erat. Restitutis iis, confestim apparuit, quam nulla inita apud Boeotos gratia esset; nam ad Philippum legatos gratias agentes ei pro redditis hominibus, perinde atque ipsis, et non Quinctio et Romanis
8 id datum esset, miserunt; et comitiis proximis Boeotarchen ob nullam aliam causam Brachyllem quendam, quam quod praefectus Boeotorum apud regem militantium fuisset. secerunt. 9 praeteritis Zeuxippo et Pisistrato aliisque, qui Romanae 10 societatis auctores fuerant. Id aegro et in praesentia hi passi et in futurum etiam matum ceperunt; quum ad portus propeii sedento exercitu Romano ea fierent, quidnam se futurum esse
prosectis in Italiam Romanis, Philippo ex propinquo socios 28 adiuvante et infesto iis, qui partis adversae fuissent. Dum
Romana arma in propinquo haberent, tollere Brachyllem. 2 principem fautorum regis, Statuerunt; et tempore ad eam rem capto, quum in publico epulatus reverteretur domum temulentus 3 prosequentibus mollibus viris, qui ioci causa eonvivio celebri interfuerant, ab sex armatis, quorum tres Italici, tres AEtoli erant Disiti Cooste
139쪽
circumventus occiditur. Fuga comitum et quiritatio facta et tumultus per totam urbem discurrentium cum luminibus; percussores proxima porta evaserunt. Luce prima contio frequens velut ex 4 ante indicto aut voce praeconis convocata in theatro erat. Palam Sab suo comitatu et obscenis illis viris fremebant interlaetum; animis autem Zeuxippum auctorem destinabant caedis. In 6 pri sentia placuit comprehendi eos, qui gimul fuissent, quaestionemque ex iis haberi. Qui dum quaeruntur, Zeuxippus 7 constanti animo avertendi ab se criminis causa in contionem ProgresSus, errare ait homines, qui tam atrocem eaedem pertinere ad illos semiviros crederent, multaque in eam partem proba- 8biliter argumentatur, quibus fidem apud quosdam fecit, nunquam, Si sibi conscius esset, oblaturum se multitudini mentionemve eius caedis nullo lacessente iacturum fuisse; alii non sdubitare, impudenter obviam crimini eundo suspicionem averti. Torti post paulo insontes, quum scirent ipsi nihil, opinione omnium pro indicio Zeuxippum et Pisistratum nominaverunt, nullo adiecto, cur Scire quicquam viderentur, Rrgumento. Zeuxippus tamen eum Stratonida quodam nocte perfugit 10 Tannoam, suam magis conscientiam quam indicium hominum nullius rei consciorum metuens; Pisi stratus spretis indicibus il Thebis mansit. Servus erat Zeuxippi, totius internuntius Et minister rei, quem indicem Pisistratus timens eo ipso timore ad indicium protraxit. Litteras ad Zeuxippum mittit, ut εervum conscium tolleret; non tam idoneum ad celandam rem i2
eum videri sibi, quam ad agendam fuerit. Has qui tulerat 13 litteras, iussus Zeuxippo dare quam primum, quia non statim conveniendi eius copia fuit, illi ipsi servo, quom ex omnibus domino fidissimum eredobat, tradit, et adiicit, a Pisistrato de
re magno opere pertinento ad Zeuxippum esse. Conscientia 14ietus, quum extemplo traditurum em affirmasset, aperit,
perlectisque litteris pavidus Thebas refugit et Rd magistratus indicium dosori. Et Zeuxippus quidem fuga servi motus Anthedonem, tutiorem exsilio locum ratus, concessit; de ibDiuili od by Coos e
140쪽
Liber XXXIII. A. v. e. 558. Pisistrato aliisque quaestiones tormentis habitae et sumptum supplicium eSt. Efferavit ea caedes Thebanos Boeotosque omnes ad exsecrabile odium Romanorum, credentes, non sine consilio
imperatoris Romani Zeuxippum, principem gentis, id facinus
conscisse. Ad rebellandum neque vires neque ducem habebant;
2 proximum bello quod erat, in latrocinium versi alios in hospitiis,
alios vagos per hiberna milites, ad varios commeantes uSus,
3 exeipiebant. Quidam in ipsis itineribus ad notas latebras ab insidiantibus, pars in deserta per fraudem deversoria deductio opprimebantur; postremo non tantum ab odio, sed etiam aviditate praedae facinora fiebant, quia negotiandi sermo
causa argentum in zonis habentes in commeatibus erant.
5 Quum primo pauci, deinde in dies plures desiderarentur, infamis esse Boeotia omnis coepit et timidius quam in hostico egredi 6 castris miles. Tum Quinctius legatos ad quaerendum de
latrociniis per civitates mittit. Plurimae caedes circa Copaidem paludem inventae; ibi ex limo eruta extractaque eX StBgno cadavera saxis aut amphoris, ut pondere traherentur in profundum, annexa; multa facinora Acraephiae et Coroneae facta
7 inveniebantur. Quinctius primo noxios tradi sibi iussit otpro quingentis militibus tot enim interempti erant) quingenta
8 talenta Boeotos conserre. Quorum neutrum quum fieret, Verbis tantum civitates excusarent, nihil publico consilio factum esse, missis Athenas et in Achaiam legatis, qui testarentur 9 socios, iusto pioque so bello persecuturum Boeotos, et eum parte copiarum App. Claudio Acraephiam ire iusso, ipse cum parte Coroneam circumsidit, vastatis prius agris, qua ab Elateai 0 duo diversa agmina iere. Hae perculsi clade Boeoti, quum omnia terrore ac fuga completa essent, legatos mittunt. Qui quum in castra non admitterentur, Achaei Atheniensesque ii supervenerunt. Plus auctoritatis Achaei habuerunt deprecantes quia, ni impetrassent pacem Boeotis, bellum simul gereret 2 decreverant. Per Achaeos et Boeotis copia adeundi alloquendique Romanum facta est, iussisque tradere noxios et multa Di ii iam by Corale