장음표시 사용
151쪽
praetor in Hispania decesserat, et L. Valarius Flaccus in Ioeum M. Cornelii Cethegi. Et Q. Fabius Maximus augur Gmortuus est admodum adolescens, priusquam ullum magistratum caperot; nec eo anno augur in eius locum est Suffectus.
Comitia indo consularia habita a M. Marcello eonsule. 7 Creati consules L. Valerius Flaccus et M. Porcius Cato. Prantores indo facti Cn. Manlius Vulso, App. Claudius Nero, P. Porcius Laeca. C. Fabricius Luscinus, C. Atinius Labeo, P. ManliuS. Eo anno sediles curules, Μ. Fulvius Nobilior et C. Flaminius, 8 tritici deries centena millia binis aeris populo descripserunt. Id C. Flaminii honoris causa ipsius patrisque advexerant Siculi Romam; Flaminius gratiam eius communicaverat cum scollega. Ludi Romani et apparati magnifice sunt et ter toti instaurati. AEdiles plebis, Cn. Domitius Ahenobarbus 10 et C. Scribonius Curio, maximusJ multos pecuarios ad populi iudicium adduxerunt. Tres ex his condemnati sunt; ex eorum multaticia pecunia aedem in insula Fauni fecerunt.
Ludi plebeii per biduum instaurati, et epulum fuit ludorum il
L. Valerius Flaccus et Μ. Porcius Cato consules idibus 43 Martiis, quo die magistratum inierunt, de provinciis quum ad
Senatum retuliSsent, patres censuerunt, quoniam in Hispania et tantum glisceret bellum, ut iam eonsulari et duco et exercitu opus esset, placere, eonsules Hispaniam citeriorem Italiam quo provincias aut comparare inter se aut sortiri: utri Hispania 3 provineta evenisset, eum duas legiones et quindecim millia foetum Latini nominis et octingentos equites secum portare et naves longas viginti ducere; alter consul duas scriberet 4
legiones; iis Galliam obtineri provinciam satis esse, fractis proximo anno Insubrum Boiorumque animis. Cato Hispaniam, SValerius Italiam est sortitus. Praetores deinde provincias sortili, C. Fabrielus Luscinus urbanam, C. Atinius Labeo peregrinam, Cn. Manlius Vulso Siciliam, App. Claudius Nero Hispaniam Di iii od by Cooste
152쪽
ulteriorem, P. Porcius Laeca Pisas, ut ab tergo Liguribus esset; P. Manlius in Hispaniam citeriorem adiutor consuli datus. 6 T. Quinctio, suspectis non solum Antioeho et AEtolis, sed iam etiam Nabido, Lacedaemoniorum tyranno, prorogatum in annum imperium est, duas legiones ut haberet; in eas si quid supplementi opus esset, consules scribero et mittere in 7 Macedoniam iussi. App. Claudio, praeter legionem, quam Q. Fabius habuerat, duo millia peditum et dueentos equites 8 novos ut scriberet, permissum. Par numerus peditum equitumque novorum et P. Manlio in citeriorem Hispaniam decretus, et legio eadem, quae fuerat sub Q. Minucio praetore, dat 9 Et P. Porcio Laecae fad EtruriamJ cirea Pisas decem millia peditum et quingenti equites ex Gallico exercitu decreti. In Sardinia prorogatum imperium Ti. Sempronio Longo. 44 Provinetis ita distributis, consules, priusquam ab urbe proficiscerentur, ver sacrum ex decreto pontificum iussi sacere,2 quod A. Cornelius Mammula praetor voverat de senatuSaententia populique iussu Cn. Servilio, C. Flaminio consulibus. 3 Annis post uno et viginti factum eat quam Votum. Per eosdem dies C. Claudius App. filius Pulcher augur in Q. Fabii Μaximi locum, qui priore anno mortuus erat, lectus inaugura
4 Mirantibus iam vulgo hominibus, quod Hispania movisset. bellum negligi, litterae a Q. Minucio allatae sunt, soad Turdam oppidum cum Budare et Baesadine, imperatoribus Hisprenis, signis collatis prospere pugnasse; duodecim millia hostium caesa, Budarem imperatorem captum ceteros fusos 5 fugatosque. His litteria lectis, minus terroris ab Hispanis erat,undo ingens bellum exspectatum fuerat; omnes curae, utique post adventum docem legatorum, in Antiochum regem converam. 6 Hi, expositis prius, quae cum Philippo acta essent et quibus legibus data pax, non minorem belli molem instare ab Antiocho T docuerunt. Ingenti classe, egregio terrestri exercitu in Europam
eum traiecisse et, nisi averti SSEt vana SPES, ex Vaniora rumor
orta, AEgypti invadendae, mox bello Graeciam arsuram fuisse; Diuili od by Coos e
153쪽
neque enim ne AEtolos quidem quieturos, quum ingenio inquietam, tum iratam Romanis gentem. Haerere et aliud 8 in visceribus Graeciae ingens malum, Nabim, nunc Lacedaemoniorum, mox, si liceat, universae Graeciae futurum tyrannum, avaritia et crudelitate omnes fama celebratos tyrannos aequantem; cui Si Argos velut arcem Peloponneso simpositam tenere liceat, deportatis in Italiam Romanis exercitibus, nequicquam liberatam a Philippo Graeciam fore, pro rege, si nihil aliud, longinquo vicinum tyrannum dominum habituram. Haec quum ab tam gravibus auctoribus, flumJ Qqui omnia per se ipsos explorata afferrent, audirentur, maior 2 res, quod ad Antiochum attineret, maturanda magis, quoniam rex qnacunque de causa in Syriam concessisset, de tyranno consultatio visa est. Quum diu disceptatum esset, utrum 3 satis iam causae videretur, cur decerneretur bellum, an permitterent T. Quinctio, quod ad Nabim Lacedaemonium attineret, faceret, quod e re publica censeret e8se, permiserunt. Eam rem esse rati, quae maturata dilatave non ita magni 4 momenti Rd summam rem publicam esset; magis id animad- 5 vertendum esse, quid Hannibal et Carthaginienses, si cum Antiocho bellum motum laret. acturi e8Sent.
Adversae Hannibali factionis homines principibus Romanis, si hospitibus quisque suis, identidem scribebant, nuntios litterasque
ab HannibAle ad Antiochum missas et ab rogo ad eum clam legatos venisse; ut feras quasdam nulla mitescere arte, sic Timmitem et implacabilem eius viri animum esse; marceScere otii situ queri civitatem et inertia sopiri Deo sine armorum
sonitu excitari poMe. Haec probabilia memoria prioris belli 8 per unum illum non magis gesti quam moti faciebat. Irritaverat etiam recenti laeto multorum potentium animos. Iudicum ordo Carthagine ea tempestate dominabatur, eo 46 maxime, quod iidem perpetui iudices erant. Res, fama 2 vitaque omnium in illorum potestate erat. Qui unum eius ordinis offendisset, omnes adversos habebat, nee ne usator apud infensos iudices deerat. Horum in tam impotenti regno 3 Disiligod by Cooste
154쪽
neque enim ei viliter nimiis opibus utebantur) praetor saetua 4 Hannibal voeari ad so quaestorem iussit. Quaestor id pro
nihilo habuit; nam et advorsae factionis erat et, quin EX quaestura in iudices, polentissimum ordinem, reserebatur, iam 5 pro suturis mox opibus animos gerebat. Enimvero indignum id ratus Hannibal viatorem ad prendendum quaestorem misit, subductumque in contionem non ipsum magis quam ordinem iudicum, prae quorum superbia atque opibus nec leges quie-6 quam e8Sent nec magistratus, accusavit. Eι ut secundis auribus accipi orutionem animadvertit, et infimorum quoqualibertati gravem esse Auperbiam eorum, legem extemplo 7 promulgavit pertulitque, ut in singulos annos iudicea legerentur, neu quis biennium continuum iudex esset. Ceterum quuntum
eo facto ad plebem inierat gratiam, tantum magnae partis 8 principum offenderat animos. Adiecit et aliud, quo bono publico sibi proprias simultates irritavit. Vectigalia publica partim negligentia dilabebantur, partim praedae ac divisuis principum quibusdam et magistratibus errint, et pecunia, quae in stipendium Romanis suo quoque anno penderetur, deerat,4 tributumque grave privatis imminere videbatur. Hannibal
postquam, vectigalia quanta terrestria maritimaque essent et in quas res erogarentur, animadvertit, et quid eorum ordinarii rei 2 publicae usus OnSumerent, qunnium peculatus averteret, omnibus
residuis pecuniis exactis, tributo privatis remisso, satis locupletem rem publicam fore ad voetigal praestandum Romanis pronuntiavit 3 in contione, et praestitit promissum. Tum vero ii, quos paverat per aliquot annos publicus peculatus, velut bonis ereptis, non furtorum manubiis extortis, insensi et irati Romanos in Hannibalem, et ipsos causam odii quaerentes, instigabant. 4 Ita diu repugnante P. Scipions Africano, qui parum eκ dignitate populi Romani esse ducebat subseribero odiis accusatorum Hannibalis at sactionibus Carthaginiensium inserereb publicam auctoritatem nec satis habere bello vicisse Hannibalem, nisi velut accusatores eulumniam in eum iurarent Re nomen 6 deferrent, t&ndem perviserunt, ut legati Carthaginem mitterentur, Di iii rod by Corale
155쪽
qui ad senatum eorum arguerent Hannibalem cum Antiocho rege consilia belli iacisndi inire. Legati tres missi, Cn. Ser- 7 vilius, M. Claudius Marcellus, Q. Terentius Culleo. Qui quum Carthaginem venissent, ex consilio inimicorum Hannibalis quaerentibus causam adventus dici iusserunt, venisse so ad 8 controversias, quae cum Masinissa rege Numidarum CarthWiniensibus essent, dirimendas. Id creditum vulgo; unum Hannibalem, sse peti ab Romanis, non fallebat, et ita pacem Carthaginiensibus datam esse. ut inexpiabilo bellum adversus se unum maneret. Itaque cedere tempori et sortianae statuit; et praeparatis iam l0unta omnibus ad sugam, obversatus eo die in soro avertendae Suspicionis causa, primis tenebris vestitu forensi ad portam cum duobus comitibus ignaris consilii ost egressus. Quum 48 equi, quo in loco iusserat, praesto fuissent, nocte Byzacium ita regionem quandam agri vocant) transgressus, postero dia ad maro inter Achollam et Thapsum ad Suam turrem pervenit. Ibi eum parata instructaquo remigio excepit navis. Ita Africa 2
Hannibal excessit. 8aepius patriae quum suum Eventum miseratuS.
Eodem die in Ceretnam insulam traiecit; ubi quum in portu 3
naves aliquot Phoenicum onerarias cum mercibus invenisset, et ad egressum eum e nave concursus salutantium es8et iactu8, percontantibus legatum se Tyrum missum dici iussit. Veritus 4tRmen, ne qua earum navis nocte prosecta Thap8um aut Hadrumetum nuntiaret se Cercinae visum, sacrificio apparari iusso, mRgistros navium mereatoresqua invitari iussit, et vela boum antennis ex navibus corrogari, ut umbraclum media
aestas sorto erat) cenantibus in litore fieret. Quanto res et g tempus patiebatur, apparatu celebratae eius diei epulae sunt; multoque vino in aerum noctis convivium productum. Hannibal, 7 quum primum fallendi eos, qui in portu erant, tempus habuit, navem solvit. Ceteri sopiti quum postero die tandem ex somno 8 pleni crapulae surrexissent, ad id, quod serum erat, aliquot horas referendis in naves collocandisque et aptandis armamentis absumpserunt. Carthagino sed multitudinis assuotae domum sHannibalis frequentare concursus ad vestibulum aedium est factus. Di ili co by Corale
156쪽
Liber XXXIII. A. u. c. 5bs. 10 Ut non comparere eum vulgatum est, in forum turba convenit
principem civitatis quaerentium; et alii fugam conscisse, id quod 11 erat, alii fraude Romanorum interfectum, idque magis vulgo, Demebant, variosque vultus cerneres ut in civitato aliorum alias partes laventium et factionibus discordi; visum deinde 49 Corcinae eum tandem allatum est. Et Romani legati quum in Senatu exposuissent, compertum Patribus Romanis esse, et Philippum regem anto ab Hannibalo maxime accensum bellum 2 populo Romano secisse, et nunc litteras nuntiosque ab eo ad Antiochum et AEtolos missos, consiliaque inita impellendae ad desectionem Carthaginis, nec alio eum quam ad Antiochum regem prosectum; haud quieturum eum, antequam bellum 3 toto orbe terrarum concisset; id ei non debere impune esse, si satisfacere Carthaginienses populo Romano vellent, nihil
eorum Sua voluntate nec publico consilio factum esse,4 Carthaginienses responderunt, quicquid sequum censuissent Romani, tacturos e8Se. 5 Hannibal prospero cursu Tyrum perVenit, exceptusque reconditoribus Carthaginis, ut ab altera patria vir tam clarus, omni genero honorum, paucos moratus dies Antiochiam navigat. 6 Ibi prolaetum iam regem in Asiam quum audisset, filiumquo eius sollemne ludorum ad Daphnen celebrantem convenisset, comiter ab eo exceptus nullam moram navigandi fecit. 7 Ephesi regem est consecutus, fluctuantem adhue animo incertumque do Romano bello; sed haud parvum momentum ad animum eius moliendum adventus Hannibalis fecit. 8 AEtolorum quoque eodem tempore alienati ab Societato Romana animi sunt; quorum legatos Pharsalum et Leucadem et quasdam alias civitates ex primo Redere repetentes senatus ad T. Quinctium reiecit. Duiligod by Cooste
157쪽
Inter bellorum magnorum aut vixdum finitorum aut imminentium euras intercessit res parva dictu, sed quae studiis in magnum certamen excesserit. M. Fundanius et L. Valerius tribuni 2
plebi ad plobem tulerunt de Oppia lege abroganda. Tulerat 3oam M. Oppius tribunus plebis Q. Fabio, Ti. Sempronio
consulibus, in medio ardore Punici belli, ne qua mulier plus semunciam auri haberet nec vestimento Versicolori uteretur, neu iuncto Vehiculo in urbs oppidovo aut propius inde mille passus, nisi sacrorum Publicorum causa, veheretur. M. et P. 4
Iunii Bruti tribuni plebis legem Oppiam tuebantur nec eam se abrogari passuros aiebant. Ad suadendum dissuadendumque multi nobiles prodibant; Capitolium turba hominum faventium
adversantiumque legi complebatur. Matronae nulla nec auctoritato 5 nec verecundia nee imperio virorum contineri limino poterant; omnes viaa urbis aditusque in forum obsidebant, viros descendentes ad larum orant , ut, florente re publica, cre8cente in dies privata omnium fortuna, matronis quoque pristinum ornatum reddi paterentur. Augebatur haec frequentia mulierum 6 in dios; nam etiam ex oppidis conciliabulisque conveniebant. Iam et consules praetoresque et alios magistratus adire et rogare Taudebant; ceterum minime exorabilem alterum utique consulem,
Μ. Porcium Catonem, habebant, qui pro lege, quae abrogabatur, ita disseruit. Diqiti do by Gorale
158쪽
- Si in Sua quisque nostrum matro familiae, Quirites. ius et maiestatem viri retinere instituisset, minus eum universis 2 laminis pegotii haberemus; nunc domi victa libertam nostra impotentia muliebri hic quoque in foro obtoritur et calcatur,
3 et quia singulas non domuimus, univeram horremus. Equidem fabulam et fictam rem ducebam esSe, virorum omne genuSin aliqua insula coniuratione muliebri ab stirpe sublatum esse; 4 ab nullo genere non summum perieulum est, si coetus et concilia et secretas consultationes eSso Sin . Atque ego vix statuero apud animum meum poSSum, utrum peior ipsa res an peiore 5 exemplo agatur: quorum alterum ad nos consules reliquosqu
magistratus, alterum nd VOS, Quirites, magis pertinet. Nam utrum o ro publica sit necne id, quod ad vos sortiar, vostras existimatio est, qui in suffragium ituri estis; haec consternatio muliebris, sive sua sponto Sive auctoribus vobis, M. Fundani otL. Valeri, saeta est, haud dubie ad culpam magistratuum pertinens, nescio. Vobis, tribuni, an consulibus magis sit 7 dosormis; vobis, si laminas ad concitandas tribunicias seditiones iam adduxistis; nobis, si, ut plebis quondam, sic nunc mulierum
8 secessione leges accipiendae sunt. Equidem non Sine rubore quodRm paulo . ante per medium . agmen mulierum in forum perveni. Quod nisi me verecundia singularum magis maiestatia et pudoris quam universarum tenuisset, ne compellatae a consules viderentur, dixissem: -Qui hic mos est in publicum procurrendi et obsidendi vias et viros alienos appellandi 8 Istud ipsum 10 suos qua quo domi rogare non potuistis 3 An blandiores in publico quam in privato et alienis quam vestris estis pQuanquam no domi quidem vos, si sui iuris finibus matron contineret pudor, quae leges hie rogarentur abrogarenturve, li curaro docuit. Maiores nostri nullam, ne privatam quidem
rem agere feminas sine tutore auctore Voluerunt: in manu esse
parentium, fratrum, virorum; nos, si diis placet, iam etiam rem publicam capessere eas patimur et foro quoque et con 12 tionibus et comitiis immisceri. Quid enim nunc aliud per vina et compita faciunt, quam rogationem tribunorum plebi suadent Diuiti co by Corale
159쪽
aliamJ legem abrogandam censent 8 Date Donos impotenti 13
naturae at indomito animali, et sperate, ipsas modum licentiae saeturas. Nisi vos facietis, minimum hoc eorum est, quae 14 iniquo animo seminae sibi aut moribus aut legibus iniuncta patiuntur. Omnium rerum libertatem, immo licentiam, si vere dicero volumus, dosiderant. Quid enim, si hoc expugnaverint, non tentabunt 3 Reeensete animo muliebria iura, quibus alicentiam earum alligaverint maior vestri, per quae e subiecerint viris; quibus omnibus constrictaa vix tamen continem potestis. Quid Θ si carpere singula et extorquero 2οι sequari ad extremum viris patiemini, tolerabiles vobis eas soro creditis 3 Extemplo, simul pares esse coeperint. Superio Serunt. At hercule, no quid novum in eas rogetur, recus tς 3 non ius, sed iniuriam deprecantur. Immo ut, quam accepistis, diussistis sussragiis vestris legem, quam usu tot annorum et experiendo comprobastis . hane ut abrogetis, id est, ut unam
tollendo legem celeras infirmetis. Nulla Iox satis commoda bomnibus est; id modo quaerituri si maiori parti et in summam prodest. Si. quod cuique privatim officiet ius, id destruet ac demolietur, quid attinebit universos rogare leges, quas mOXubrogare, in quos latae sunt, possint 8 Volo tamen audire, 6 quid sit, propter quod matronae consternatae procucurrerint in Publicum ae vix foro se et contione abstineant. Ut captivi Tab Hannibale redimantur parentes, viri, liberi, fratres earum 8 Procul abest, absitqim semper, talis fortuna roi publieae; sed tamen quum fuit, negastis hoc piis precibus earum. At 8 non pietas nec sollicitudo pro suis, sed religio congregavit eas;
matrem Idaeam a Pessinunte Ox Phrygia veniuntem accepturae sunt.
Quid honestum dictu saltem seditioni praetenditur muliobri y-Ut auro et purpura fulgeamus ' inquit ; -ut carpontis festis sprofestisque diebus, velut triumphantes de lege victa et abrogata et captis et ereptis suffragiis vestris, per urbem vectemur; ne ullus modus sumptibus, ne luxuriae sit.' Smpo me querentem 4 de seminarum, saeps de virorum, nee de privatorum modo, sed etiam magistratuum sumptibus avdistis, diversisque duobus 2Diqiligeo by Corale
160쪽
vitiis, avaritia et luxuria, civitatem laboraro, quae pestes 3 omnia magna imperia everterunt. Haec ego, quo melior laetiorque in dies sortuna' rei publieae est, imperiumque crescit et iam in Graeciam Asiamque transcendimus, omnibus libidinum illecebris repletas, et regias etiam attreetamus gREM. Boplus horreo, ne illae magis res nos ceperint, quam nos illas. 4 Insesta, mihi credito, signa ab Syracusis illata sunt huic urbi. Iam nimis multos audio Corinthi et Athenarum ornamenta laudantes mirantesque, et antefixa fictilia deorum Romanorum ridentea. b Ego hos malo propitios deos; et ita spero futuros, si in suis 6 manere Aodibus patiemur. Patrum nostrorum memoria per legatum Cineam Pyrrhus non virorum modo, sed etiam mulierum animos donis tentavit. Nondum lex Oppia ad coercendam luxuriam 7 muliebrem lata erat; tamen nulla accepit. Quam causam fuisso censetis 3 Eadem fuit, quae maioribus nostris nihil de hste ro8 lege sanciendi; nulla erat luxuria, quae coerceretur. Sicut ante morbos necesse est cognitos GSe quam remedia eorum, Si cupiditates prius natae Sunt quam leges, quae iis modum lacerent.
9 Quid legem Lieiniam excitavit de quingentis iugeribus nisi ingens cupido agros continuandi 8 Quid legem Cinciam de
donis et muneribus, nisi quia vectigalis iam et stipendiaria 10 plebs esse senatui coeperat 3 Itaque minimo mirum est, ne oppiam nec aliam ullam tum legem desideratam esse, quae modum sumptibus mulierum saceret, quum aurum et purpurremii data et oblata ultro non aecipiebant. 8i nunc cum illis donis Cineas urbem circumiret, stantes in publico invenisset, quae aceiperent. Atque ego nonnullarum cupiditatium ne causam qui- 12 dem aut rationem inire possum. Nam ut, quod alii liceat, tibi non licere, aliquid sortasse naturalis aut pudoris aut indignationis habeat, sic, sequato omnium cultu, quid unaquaeque vestrum 13 voretur ne in se conspiciatur 8 Pessimus quidem pudor est vel parsimoniae vel paupertatis; sed utrum quo lex vobis demit, 14 quum id, quod habero non licet, non habetis. - Hanc inquit seipsam exsequationem non fero' illa locuples. -Cur non insignis auro et purpura conspicior 8 Cur paupertas aliarum D iii rod by Corale