장음표시 사용
61쪽
et Pylaico concilio ageretur. decernerent 'extemplo, ut praetor 4 sine fraude, quum do bello et pace agere velit, advocet concilium. et quod tum reseratur decernaturque., ut perinde ius ratumque rit, ac si in Panaetolico aut Pylaico concilio actum esset. Dimissis ita suspensa re legatis, egregie conaullum 5 genti aiebat; nam utrius partis melior fortuna belli esset, ad eius societatem inclinaturos. Haec in concilio AEtolorum
Philippus impigre terra mari quo parabat bellum. Na- 33
vales copias Demetriadem in Thessaliam contrahebat; Atta- 2lum Romanamque classem principio veris ab AEgina ratus moturos, nisibus maritimaeque orae praefecit Heraclidam, quem et ante praefecerat. Ipse terrestres copias comparabat, magna 3 so duo auxilia Romanis detraxisse credens, ex una Parte mlol OS, eX altera Dardanos, faucibus ad Pelagoniam a filio Perseo interclusis. Ab consulo non parabatur, sed gerebatur 4 iam bellum. Per Dassaretiorum fines exercitum ducebat, mentum, quod ex hibernis intulerat, integrum vehens, quod in usum militi satis esset, praebentibus agris. Oppida vicique 5 partim Voluntate, partim metu se tradebant; quaedam vi eXPugnata; quaedRm deserta, in montes propinquos refugientibus barbaria, inveniebantur. Ad Lyncum stativa posuit prope 6 flumen Bevum; inde frumentatum circa horrea Dassaretiorum mittebat. Philippus consternata quidem omnia eirca Pavorem quo ingentem hominum cernebat; sed purum gnarus, quismpartem petisset consul, alam equitum ad explorandum, quonam hostes iter intendissent, misit. Idem error apud consu- TIem erat; movisse ex hibernis regem sciebat, quam regionem petisset, ignorans. Is quoque speculatum miserat equites. Hae duae alae ex diverso, quum diu incertis itineribus vagatae per Dassaretios essent, tandem in unum iter convenerunt. Neutros fefellit, ut Demitus procul hominum equorumque pM 8auditus est, hostes Appropinquare. Itaque priusquam in conspectum venirent, equos armaque expedierant; nec mora, ubi primum hostem videro, concurrendi facta est. Forto et nu- sDiuitiam by Go Ie
62쪽
30 Liber XXXI. A. n. e. 554. mero et virtute, utpote lecti utrinque, haud impares aequis viribus per aliquot horus pugnarunt; fatigatio ipsorum equo-l0rumqne incerta victoria diremit proelium. Macedonum quadraginta equites, Romanorum quinque et triginta ceciderunt. Neque eo magis explorati quiequRm, in qua regione castra hostium essent, aut illi ad regem aut hi ad consulam retule-11runt; per transfugas cognitum est, quos levitas ingeniorum ad cognoscendns hostium res in omnibus bellis praebet. 34 Philippus aliquid et ad caritatem suorum et ut promp-2 tius pro eo periculum adirent, rntus profecturum se, si equitum, qui ceciderant in expeditione, sepeliendorum curam habuisset, afferri eos in castra iussit, ut conspiceretur ab omni-3 bus laneris honos. Nihil tam incertum nee tam inaestimabile est quam animi multitudinis. Quod promptiores ad subeundam omnem dimicationem videbatur facturum, id motum pigri-4 tiam quo incussit. Nam qui hastis sagittisque et rara lanceis saeta unlnera vidissent, cum Graecis Illyriisque pugnaro assueti, postquam gladio Hispaniensi detruncata corpora, brachiis cum
humero abscisis, aut, tota cervice desecta, divisa a corpore capita patentiaquo viscera et foeditatem aliam vulnerum vide-5 runt, adversus quae tela quosque viros pugnandum foret, pavidi vulgo cernebant. Ipsum quoque regem terror cepit,6 nondum iusto proelio cum Romani8 congressum. ΙtRque revo
eato filio praesidioque, quod in faucibus Pelagoniae erat, ut iis copiis suas augeret, Pleurato Dardanisque iter in Μacε-7 doniam patefecit. Ipse cum viginti millibus peditum, duobus
millibus equitum, ducibus transfugis ad hostem profectus, paulo plus mille passus a castris Romanis tumulum propin-8 quum Athaco fossa ac vallo communivit; ae subiecta cernens Romana R8tra, admiratus esse dicitur et universam speciem castrorum et descripta suis quaeque partibus quum tendentium ordino, tum itinerum intervallis, et negasse barbarorum eas castra ulli videri posse. Biduum consul et rex, alter alterius conatus expectantes, continuere suos intra vallum; tertio dia
35 Romanus omnes in aciem copias eduxit. Rex fuerOJ, tam Diuitigod by Cooste
63쪽
celerem aleam universi certaminis timens, quadringentos Tralles Illyriorum id, sicut alio diximus loco, est genus) et Cretenses trecentos, addito his peditibus pari numaro equitum, eum duce Athenagora, uno ex purpuratis, ad lacessendos hostium equites misit; ab Romanis autem saberat acies eorum 2 paulo plus quingentos passus) Velites et equitum duae sermo
alae emissae, ut numero quoque eques pede8que hostem sequarent. Credero regii genus pugnae, quo sueverant, fore, ut 3 equites in vicem insequentes refugientesque nune telis uterentur, nunc terga darent, IIlyriorum Velocitas ad excursiones et impetus subitos usui esset, Cretenses in invehentem se effuso hostem Sagittas coniicerent. Turbavit hunc ordinem pugnandi 4 non acrior quam pertinacior impetus Romanorum; nam haud 5 secus quam si tota Reie dimicarent, et Velites, emissis hastis, cominus gladiis rem gerebant, et equites, ut semel in hostem evecti sunt, stantibus equis, partim eX ipsis equis, partim desilientes immiscontesque Aa peditibus pugnabant. Ita noo 6 equos regius equiti par erat insuetus ad Stabilem pugnam, nee pedes coneureator et vagus et prope seminudus genero armorum voliti Romano parmiim gladiumque habenti pariterque et ad so tuendum et ad hostem petendum armato. Non 7 tulero itaque dimicationem, nec alia re quam velocitate tutantes se in eastra refugerunt.
Uno deinde intermisso die, quum omnibus copiis equitum 36Ievisque armaturae pugnaturus rex esset, noctΘ emtrRlOS, quos
peltastas Voeant, loco opportuno inter bina castra in insidiis abdiderat, praeceperatque Athenagorae et equitibus, ut, si 2 aperto proelio procederet res, uterentur sortuna, si minus, cedendo sensim ad insidiarum locum hostem pertraherent. Et 3
equitatus quidem cessit; duces caetratae cohortis, non satis exspectato signo, ante tempus excitatis suis, occasionem bene gerendae rei Rmisere. Romanus et aperto proelio victor et tu- 4tus a fraude insidiarum in castra sese recepit.
Postero die consul omnibus copiis in aciem descendit,anta prima signa localis elephantis, quo auxilio tum primum Diuiti geo by Gorale
64쪽
Romani, quia captos aliquot bello Punico habebant, usi sunt. 5 Ubi latentem intra vallum hostem Vidit, in tumulos quoque
ac sub ipsum vallum eXprobrans metum successit. Postquam
ne tum quidem potestas pugnRndi dabatur. quia ex tam Propinquis stativis parum tuta frumentatio erat, dispersos militos 6 per agros equitibus extemplo invasuris, octo fero indo millia, intervallo tutiorem frumentationem habiturus, castra ad Otto-7 Iobum sid est loco nomen) movit. Quum in propinquo agro
humentarentur Romani, primo rex intra vallum suos tenuit,
8 ut eresceret simul sed negligentia eum audacia hosti. Ubi
offusos vidit, cum omni equitatu et Cretensium auxiliaribus, quantum equitem velocissimi pedites cursu sequara poternn citato profectus agmine inter castra Romana et frumentatores 9 constituit signa. Indo copiis divisis, partem ad consociandos vagos humentatores omisit, dato signo, ne quem vivum relinquerent; cum parte ipse Substitit itineraque, quibus ad castra 10 rocursuri videbantur hostes, obsedit. Iam passim caedes a fuga erat, necdum quisquam in castra Romana nuntius cladis pervenerat, quia refugientes in regiam stationem incidebant,li et plures ab obsidontibus vias quam ab emissis ad caedem interficiebantur. Tandem inter medias hostium stationes elapsi quidam trepidi tumultum magis quam certum nuntium intu-M lerunt castris. Consul, equitibus iussis, qua qui8que pOMet, opem ferro laborantibus, ipse legiones e castris educit et reg-2 mino quadrato ad hostem ducit. Dispersi equites per agroa quidam aberrarunt, decepti clamoribus aliis ex alio exsistenti bus loco, pars obvios habuerunt hostes. Pluribus locis simul 3 pugna coepit. Regia statio atrocissimum proelium edebat; nam et ipsa multitudine equitum peditumque prope iusta acies erat, et Romanorum, quia medium obsederat iter, plurimi in 4 eam inserebantur. Eo quoque superiores Macedones erant, quod et rex ipso hortator aderat et Cretensium auxiliares multos eX improviso vulnerabant, eonserti praeparatiqvo in 5 dispersos et effusos pugnantes. Quod si modum in insequendo habuissent, non in praesentis modo certaminis gloriam, sed in Diuitig Corale
65쪽
summam etiam belli prosectum laret; nunc aviditate caedis 6 intemperantius secuti, in praegressus cum tribunis militum eo-hortes Romanas incidere, et fugiens eques, ut primo signa 7 suorum vidit, convertit in effusum hostem equos, versaque momento temporis fortuna pugnae est, terga dantibus, qui modo secuti erant. Multi cominus congressi, multi fugientes inter- 8fecti; nee ferro tantum periere, sed in paludes quidam coniecti profundo limo cum ipsis equis hausti sunt. Rex quoque in spericulo fuit; nam ruento saucio equo praeceps ad terram datus haud multum afuit, quin iacens opprimeretur. Saluti suit eques, I 0 qui raptim ipso desiluit pavidumque regem in equum Eubiecit. Ipse, quum Pedes aequare cursu fugientes non Posset equites, ab hostibus ad casum regis concitatis confossus perit. Rex ilcircumvectus paludes per vias inviaque trepida fuga in castra tandem, iam desperantibus plerisque incolumem eVRSurum, Perinvenit. Ducenti Macedonum equites eo proelio periere, centum l2serme capti; octoginta admodum ornati equi, spoliis simul armorum relatis, abducti. Fuere, qui hoc die regem temeritatis, consulem segnitiae 38 Recusarent; nam et Philippo quiescendum suisse, quum paucis diebus hostes, exhausto circa omni agro, ad ultimum inopiae Venturos Seiret, et consulem, quum equitatum hostium levemque 2 armaturam sudisset ac prope regern ipSum cepisset, protinus ad castra hostium ducere debuisse; nec enim mansuros ita 3 porculsos hostes fuisse, debellarique momento temporis potuiMe. Id dietu quam re, ut pleraque, sucilius erat. Nam si omnibus 4 peditum quoquo copiis congressus rex suisset, forsitan inter tumultum, quum omnes victi metuque perculsi ex proelio intra vallum protinus inde supervadentem munimenta Victorem hostem fugerent, exui ca8tris potuerit rex; quum vero integi ae 5 copiae peditum in castris mansissent, StationeS ante porta' praesidiaque disposita essent, quid, nisi ut temeritatem regis,essuse pnulo ante Secuti perculsos equites, imitaretur, prosecisset y Neque enim ne regis quidem primum consilium, quo impetum 6 in frumentatores palatos per agros fecit, reprehendendum foret,
66쪽
7 si modum prosperae pugnae imposuisset. Eo quoque minus est mirum, tentasse eum fortunam, quod fama erat. Pleuratum Dardanosque ingentibus copiis prosectos domo iam in Macedo-8 niam transcendisse; quibus Si undique circumventus copiis laret 9 sedentem Romanum debellaturum credi poterat. Itaque Secundum duas adversas equestres pugnas multo minus tutam moram in iisdem stativis fore Philippus ratus, quum abiro inde ei fallero abiens hostem vellet, caduceatore sub occRaum solis
hustratus hostem, secunda vigilia. multis ignibus per tota castra relictis, silenti agmine abit. 39 Corpus iam curabat consul, quum, veniSSO endueecti rem 2 et quid venisset, nuntiatum est. Responso tantum dato, mane postoro die lare copiam conveniendi, id quod quaesitum erat, nox dieique insequontis pars ad praecipiendum iter Philippo data Est. Montes, quam viam non ingresAurum gravi Rgmine 3 Romanum sciebat, petit. Consul, prima lueo caduceatore datis indutiis dimisso, haud ita multo post abisse hostem quum Sensisset, ignarus, qua sequeretur, iisdem stativis frumentando 4 dies aliquot consumpsit. Stuberram deinde petit atque ex Pelagonia humentum, quod in Agris erat, convexit. Inde ad Pluinnam est progressus, nondum comperto, quRm regionem 5 hostes petissent. Philippus quum primo ad Bruanium stativa habuisset, prosectus inde transversis limitibus terrorem praebuit subitum hosti. Movero itaque ex Pluinna Romani et ad os-6 phagum flumen Posuerunt castra. Rex haud procul indo otipso vallo super ripam amnis ducto iΕrigonum incolae vocant)7 consedit. Inde Satis comperto, Eordaeam petituros Romanos, ad occupandas RnguSilas, ne Superaro hostes artis faucibus inclusum 8 aditum possent, praecessit. Ibi alia vallo, alia fossa, alia lapidum congerie, ut pro muro essent, alia arboribus obioetis, ut aut locus postulabat aut materia Suppeditabat, properes permuniit atque, ut ipso rebatur, viam suapte natura difficilem obiectis per omnes transitus operibus inexpugnabilem fecit.
67쪽
Macedonum, quae . nisi ubi pristionis liastis velut vallum ante clipeos obiecit, quod ut fiat, libero campo opus est, nullius Admodum usias est. Thracas quoque rumpite, ingentis et ipsae illongitudinis, inter obiectos nndique rnmos impediebant. Cre- 12 tensium una cohors non inutilis erat; sod ea quoquo ipsa ut, si quis impetum faceret, in patentem vulneri equum equitemque Sagittas coniicero poterat, ita adversus Seutn Ronanna nec ad traiiciendum satis magnam vim habebat. nec aperti quicquam ercti, quod peterent. Itaque id ut vanum teli genus senserunt 13eSSe, saxis passim tota vallo iacentibus incessebant hostem. En maiore cum sonitu quam vulnero ullo pulsatio scutorum ParumPer succedentes Romanos tenuit; deinde, iis quoquo l48prelis, partim testudine facta per advorgos vadunt hostes,
partim brevi eircuitu quum in iugum collis evasissent trepidos Ibex praesidiis stationibusque Macedonas deturbant et, ut in locis impeditis difficili fuga, plerosque etiam obtruncant. Ita angu- 40stiae minore certamino, quam quod animis Proposuerant, superatae et in Eordaeam perventum, ubi pervastatis passim agris in Elimiam so reeopit. Inde impetum in Orestidem facit, otoppidum Celetrum est aggressus, in paeninsula situm; Iacus 2 moenia cingit; angustis saucibus unum ex continenti iter est. Primo situ ipso freti, clausis portis, abnuere imperium; deinde 3 postquam signa ferri ac testudine succedi ad portam obsessas- quo sauces tigmine hostium viderunt. priusquam eXPerirentur certamen, metu in deditionem venerunt. Ab Celetro in Das- 4saretios processit, urbemque Polion vi cepit. Servitia indoeum cetera praeda abduxit, libera capita 8ine pretio dimisit, oppidum quo iis reddidit, praesidio valido imposito; nam ot sita 5 opportuno urbs erat ad impetus in Macedoniam faciendos. Ita peragratis hostium agris, consul in to a paenia ad Apol- 6loniam, unde orsus bellum erat, copias reduxit.
Philippum avertorant πtoli et Athamanes et Dardani et Ttot bolla repente alia ex aliis locis exorta. Adversias Darda- 8 nos, iam recipientes ex Macedonia sese, Athenagoran cum expeditis peditibus ac maiore parte equitatus misit, iussum
68쪽
Liber XXXI. A. u. c. 554. instaro ab tergo abeuntibus et carpendo postremum Umen
Damocritus praetor, qui morae ad decernendum bellum ad Naupaeium fauetori fuerat, idem proximo concilio ad arma conciverat post famam equestris ad Ottolobum pugnae Dardanorumquo et Pleurati cum Illyriis transitum in Macedoniam,
tot Macedoniae gentes maritimam quoque instRntem obsidionem. 4I Uae causae Damocritum AEtolosque restituerant Romanis, et Amynandro rege Athamanum adiuncto profecti, Cercinium 2 obsedero. Clauserant portas, incertum, vi an voluntate, quia 3 regium habebant praesidium; ceteruri' intra paucos dies captum est Corcinium atque incensum; qui superfuerunt e mctgna clade, i liberi servique inter ceteram praedam abducti. Is timor omnes, qui circumcolunt Boeben paludem, reliciis urbibus, montes
5 coegit petere. AEtoli inopia praedae inde avorsi in Perrhaebiam ire pergunt. Cyrotias ibi vi capiunt foedeque diripiunt; qui
Maloeam incolunt, voluntato in deditionem societatemque accepti. 6 Ex Perrhaebia Gomphos petendi Amynander auctor erat; et mminet Athamania huic urbi, videbaturque cxpugnari sine 7 magno certamine posse. AEtoli campos Thessaliae opimos ad praedam petiere, sequente, quRnquam non probante Amynandro nec offusas populationes AEtolorum nec castra, quo sors tulisset 8 loco, sine ullo discrimine aut cura muniendi posita. Itaque ne temeritas eorum negligentiaque sibi ac suis etiam cladis alicuius
causa esset, quuIn campestribus locis subiicientes eos castra
9 Pharcadoni urbi videret, ipse paulo plus mille passuum inde
10 tumulum suis, quamvis levi munimento tutum, cepit. Quum dZioli, nisi quod populabantur, Vix meminiS8e viderentur, se in agro hostium esse, alii palati semermos Vsgarentur, alii in castris sine stationibus per somnum vinumque dies noctibusti sequarent, Philippus inopinantibus advenit. Quem quum ad sorofugientes ex agris quidam pavidi nuntiassent, trepidaro Damocritus ceteriquo duces et erat forte meridianum tempu8, 2 quo plerique graves cibo sopili iacebant), cxcitaro alii alios, Diuitigod by Cooste
69쪽
iubere arma eapere, alios dimittere ad revocandos, qui palati per agros praedabantur; tantaque trepidatio suit, ut sino gladiis quidam equitum exirent, loricas pleriquo non induerent. Ita i3
raptim edueti, quum Sexcentorum aegro simul equites peditesque numerum explessent, incidunt in regium equitatum numero, armis animisque praestantem. Itaque primo impetu susi, vix l4 tentato certamine, turpi suga repetunt eastra; caesi captique,
quos equites ab Agmine fugientium interelusero. Philippus 42inm suis vallo appropinquantibus receptui cani iussit; satigatos
enirn equos virosque non tam proelio quam itineris simul longitudine, simul praepropera celeritato habebat. Itaque turmatim 2 equites, in vicem mRnipulos levis armaturae aquatum ire otprandere iubet; alios in statione armatoa retinet, opperiens 3 agmen peditum tardius ductum propter gravitatem armorum. Quod ubi advenit, et ipsis imperatum, ut, statutis signis 4nrmisque nnte se positis, raptim cibum caperent binis ternisve summum ex manipulis aquandi causa missis; interim eques eum levi armatura paratus instructusque Atetit, si quid hostis moveret. AE toti iam enim et, quae por agros sparsa multitudo osuerat, receperant se in castra ut defensuri munimenta, circa Poris a vallumque armatos disponunt, dum quietos hostes ipsi
seroces ex tuto spectabant. Postquam mota signR Macedonum i sunt et succodere ad vallum parati atque instructi coepere. repente omnes relictia stationibus per aversam partem eaStrorum
ad tumulum ad castra Athamanum perfugiunt; multi in hac quoque tam trepida fuga capti caesique sunt intolorum. Philippus, si satis diei superesset, non dubius, quin Atha- 7mRnes quoquo exui castris potuissent, die per proelium, deinde per direptionem eastrorum absumpto, Sub tumulo in proxima planitie consedit, prima luce insequentis diei hostem nggressurus. Sed AEtoli eodem pavoro, quo Sua castra reliquernnt, nocte 8 proxima dispersi sugerunt. Maximo . usui fuit Amynander, quo duco Athamanes itinerum periti summis montibus per ealles ignotas sequentibus eos hostibus in .aetoliam perduxerunt. Non tin multos in dispersa fuga error intulit in Macedonum sDiuitigod by Cooste
70쪽
equites, quos prima luco Philippus, ut desertum tumulum vidot, ad earpendum hostium fgmen misit. 43 Per eos dies et Athenagoras regius praesectus Dardanos recipientes so in fines adeptus postremum agmen turbRvit; 2 dein, postquam Dardani conversis signis direxere aciem, aequa pugna iusto proelio erat. Ubi rursus procedere Dardani coepissent, equito et Iovi armatura regii nullum talisJ auxilii genuq habentes Dardanos oneratosque immobilibus armis 3 vexabant; et loca ipsa adiuvabant. Occisi perpauci sunt,
plures vulnerati, captus nemo, quia non excedunt temere
ordinibus suis, sed confertiri et pugnant Et cedunt. 1 Ita damna Romano accepta bello duabus per opportunas oxpeditionos coercitis gentibus restituerat Philippus, incepto sorti, non prospero Aolum eventu. Minuit deinde ei sorte oblata 5 ros hostium AEtolorum numerum. Scopas, Princeps gentis, ab Alexandrea magno cum pondere auri ab rege Ptolemaeo missus, sex millia peditum et quingentos equites mercede conductos 6 AEgyptum vexit; nec ex iuventute AE.tolorum quemquam reliquisset, ni Damocritus, nunc belli, quod instaret, nunc suturae T solitudinis admonens sincertum, cura gentis, nn ut adversaretur Scopae, parum donis eulius), partem iuniorum castigando domi
44 Useo ea aestato ab Romanis Philippoque gesta terra classis a Corcyra eiusdem principio aestatis cum L. Apustio legato prosecta, Malen superata, circa Scyllaeum agri Her-2 mionici Attalo rogi coniuncta est. Tum vero Atheniensium civitas, cui odio in Philippum per metum iam diu moderatad orat, id omne in auxilii praesentis spem effudit. Nec unquam ibi desunt linguae promptae ad plebem concitandam, quod genias quum in omnibus liberis civitatibus, tum praecipuo Athenis, ubi oratio plurimum pollet, favoro multitudinis alitur 4 Rogutionem extemplo tulerunt plebesque scivit, ut Philippi
statuae et imagines omnes nominaquo Eurum, item maiorum eius virile ae muliebre secus omnium tollerentur delerenturque, diesque festi, sacra, sacerdotes, quae ipsius maiorumve eius Diqiligeo by