장음표시 사용
31쪽
M seon , opinionumque salsarum, primis it
o lis Ecclesiae temporibus emersit, ac prae in ,, sertam Ariana tota perfidia ; ex illo Pla. M tonicorum commento caussam , & origi-
Quae quidem ut ad oculum pene demonserentur , adducimus principaliora Haereticorum inpita , quae a fabulis hisce
Philosophorum sua impia,& falsa dogmata deduxerunt. Ante tamen Haeretico
proponimus Iulianum augustum , cognomento Apostatam , qui in Orat. , quam seripsit in Solem , post supremum Deum,. alium secundo loco ponti, quem vocat unum , it a Platone dictum , ipsum bonum ; ponit tertio loco Solem, non hunc, quem Oculis videmus , sed alterum priorem , intelligibilem , augustiorem , lepraesidentem intelligibili mundo , de intelligentibus Diis; quae quidem Iulianus, ut Petavius conjicit, a Maximo, praece plore suo, forsitan didicerat . Uidesis doctrinam , quam in Platonicis commende is mus , ut eam pariter in impio religionis nostrae desertore, ac irrisore, commendare
debeamus Inter haereticos primo se ossert Marci cin ,
qui Platonicae Philosophiae sectator fuit, di juxta Platonis doctrinam suam hae rein sim concinnavit. Testatur Epiphanius haeres 2. tria admisisse principia , scilicet
res Deos; prunum, quem dicebat Omnium summum , & supremum , quem dicebat bonum ; secundum aspectabile in , de cre
torem , quem mundi volebat opificem , ae conditorem fuisse , tertium medium inter duos illos, quem Diabolum nomiis nabat . En quae dogmata emanarunt ex
altissimis illis Platonicorum principiis,
falsa , impia, de execranda . Post Marcionem subnectere deberemus alios christiani dogmatis errores,qui subsequentibus temporibus apparuerunt;at uno verbo omnes indicamus, quando dicimus, omnes
illos fuisse , qui Deorum pluralitatem , juxta propria cuique deliria, in Christia. nismum inducere , conati sunt. Sic fuere nimirum Gnostici, Maaichaei, Valentianiani &c. Originem silentio praeterire nolumus quum pluriora suerint haeresummonstra, de deteriora , quae Musit ipse ex Platonicorum Philosophia. Commen. dat quidem ipse , di summis laudibus ex. tollit Platonem hom. a . in Genec Sed norunt omnes Eruditi in suo libro Periarchon quot contineantur haereses, quas omnes ex eadem Penu, ex Platonis scilicet doctri a , desumpsit . Quapropter , Epiphanio , & Hieronymo testibus , do
Origene scripsit Petavius cit. loc. c. q. nu.
Σ. M De Origene , ut e us habent hodie is scripta , longe aliter uentias , quam Epi.
,. Phanius, Hieronymus, aliique veteres, , arbitrati sunt. Hi enim de Trinitate quae-
dam adscribunt Origeni absurda prorsus, is S impia, quae in illius libris minime comis parcnt λ praesertim iis, quos de Principiis, , inscripsit; iii quibus omnis errorum illius M ollicina constituitur. Hujus auctor Mais
is rietatis Rullinus interpres fuit; qui, ut il-
is lius invidiam minueret , complures ejusis e scriptis errores sullulit, ac pro iis c is tholica dogmata substituit ; ut in Praesa - , , ilia ne tellatur ipse, quam illius περ ' sica. opcri praefixit ,, . Rem ergo perficiamus, Dissertationi finem imponentes, & Philosophorum veterum placitis jura administrantes, dicendo nimirum ; quod si in eorum Iibris aliqualis obscura Trinitatis notitia ad invenitur, non equidem illa debetur ratiociniis illo. rum , vι naturalis potentiae iactis ; sed illis potius tantibus, a nobis dictis , unde illam hauserunt. Vere in libris suis majora numero inveniuntur falsa contra Trinita. tem a quam vera pro Trinitate; quod nobis indicium est Iudicandi, ea , quae sorsitan de Trinitate ab aliis audierant, vel in aliis legerant, vera quidem, ipsos err ribus suis, quorum prae udiciis ab infantia tenetiantur, datarmasse, ac omninosaeda me. Non est ergo, cur laudemus eia squod de Trinitate loquvii fuerint; sed
potius ut eosdem improbemus, quod male de eadem senserint , si de ea seliserum, ut scripserunt : Vade postea ex ipsorum seriptis faedissima illa haeresum ingluvies progenita est, atque diffusa. Pro Mercurio Trismegisto citantur verbia illa, nas genuit Monatim , ct in se Isim mresexit ardorem; ut probetur , eum Verra
Trinitatis notitiam fuisse assequutumr Sed verba hu3usmodi petavius non citat, qui tamen plura ejusdem Mercurii pro e dem intento refert ; nec ei iam illi, qui eadem citant, locum indicant libri Me
curii , in quo legantur ; sed unusquisque
ut ab aliis relata recitat. Pariter de Zeroastre refert Eusebius lib. II. praepar. evang., quod scripserit; mnas genuir Duaim. Erin toto mundo lucet Trias. Si vere in Mercurii libro , vel potius in libro Mercuris attributo, praecedentia verba inveniun.
tur; de si vere in altero Iibro Zeroastrae supposito subsequentia alia verba leguntur ; quis dubitet, eadem omnia scriptisse
32쪽
De Philosophis Ethnicis, &c. I 3
se Christianum illum . seu Semi-Christia. eosdem, de temere , de insulse ,& indissi. num pro illo Mercurii ἰ vel alium , qui- me, consarcinavit ficunque fuerit, pro illo Zeroastrae ; qui
De Jurieis, tum ante, tum post, Christi adventum; ct de eorum, circa Trinitatis osterium, aut incredulitate, aut fide.
Uuiri Divinae Trinitatis e gnitionem men 1 nostra asseis qui naturae viribus non pos, sit, nec isse omnino est , ut alumine fidei adjuvetur ad eam habendam. Nequit autem esse fides absque revelatione, cui credendo a ita mimur , 6e assentiendo credimus; u de fideles nominamur, fic sumus . Videnis
dum proinde primo est , an ludaeis facta
fuerit a Deo Trinitatis revelatio, cujus raotione contraxerint Obligationem credendi mysterium, iisdem jam revelatum . Et quia revelatio potest esse explicita, de implicita ; illa nimirum expresse, & propriis
terminis facta; haec vero contenta in illo, quod explicite, de expresse revelatur;hinc est,quod fides etiam, ad revelationis menissuram, explicita dicitur esse,& implicita. Possumus ulterius nos aliquid non credere, quod si revelatum; S possumus non credere aliquid, quod non sit revelatum . Non credentes primum , culpabile suis
mus ; non credentes autem alterum, cul
pabiles non sumus; le quan vis in utroque casu non sit sides in nobis ; in secundo tamen nec fides est, nec infidelitas, nec credulitas, nec incredulitas; in primo Uero non est fidias, sed infidelitas, noris e redulitas , sed incredulitas. Ratio autem est mani sta , quia in primo debi
tum credendi contraximus propter reve
lationem , quam supponianus nobis fa etam ; adeoque si non credimus , quum misimus, de debeamus credere , culpabiliter non credimus; de hinc est in nobis infidelitas, S incredulitas. In altero ve-1. casu non est in nobs eredendi debitum, nec est credendi potestas, quum nobis revelatum non si quid credamus, &quid credere debeamus; unde in nobis non et inlidelitas, quan vis non sit fides; nec est incredulitas , licet non sit credulitas. Ad Iudaeos modo devenientes, certum cst , quod illis inveteri testamenio non fuit facta Trinitatis revelatio; adeoque ea credere ante Christi adventum non tene bantur. Sed hoc eum limitatione fit diructum ; non fuit facta Trinitatis revelatio singulis personis, sed fuit facta eorpori Ecclesiae ; hoc est Majoribus, qui Ecel
sae corpus repraesentabant. Et quidem tam in lege naturae, quam in lege scripta, ut habetur ab Hugone a S, Victore,quem citat Gonetus, expressa Trinitatis revela tio ficta fuit coryori Ecclesiae , quan vis non fuerit facta singulis personis,expressa scilicet, de explieita , implicita autem omnibus, de singulis suit facta . Proindeisque pro illo utroque statu sussiciens erat, ut Majores haberent fidem explicitam de Trinitate , minores autem implicitam. Et ita intelligere debemus S. Thamania, quando scribit, quod omni tempore oporis tuit credi aliquo modo explicite Incarnationis mysterium; eadem est ratio de Trianitatis mysterici; scilicet tempore legis naturae , te legis scriptae; a Majoribus tamen , sive Doctoribus , non vero a r dioribus . Quapropter 2. 2. q. 2. ar. 6. ad 3. inquit : Si qui tamen famati fuerunt . quibus ν melatio non fuit facta , non fuerunt fareati absque fide Mediatoris; quia , etsi non habuerunt fidem explicitam , habuerunt
Post adventum vero Christi, de post Evangelii praedicationem , quum Trinitatis r velatio sit facta omnibus, de singulis exisplicita , de expressa , omnes, de singuli
tenentur explicite eam credere. Undeo S. Thomas ι . cit. ar. 7. de 8. , dc in I. sent. dist. x s. ar. a. quaestiunc. Σ. h Gpariter de Incarnatione scripsit, quae similiter possunt Trinitati applicari . Ia tertio autem statu , post adventiam christi . quia jam mysteνium Incarnationis impletam
dicatum ἔ omnes tenentur ad explicite erea
dendum ; er si aliquis instructorem non baberet , Deus revakaret ἔ nisi ex sua ciapa re-
33쪽
muneret. Et quidem s. Doctor non lo- ruitur tantum de necessitate praecepti ,ed etiam de necessitate medii ; quatenus de illa eadem necessitate loquitur, de qua fuerat in duobus prioribus statibus loquutus ; sed in illis loquutus fuerat de nece L
state medii r ergo pariter in tertio . Praeviretquam quod non dixisset , se ahqai,
instγώctorem non haberet, D ns ea revelaret,s tantum de necessitate praeeepti intellexi sset ; quia in vincibiliter ignoraret, &non peccaret.
Et nihilominus , hisce minime obstantibus, Judaei, qui ut sunt in sua caeci cate perfidi, ita pariter sunt in sua perfidia pertina-ees, Trinitatis mysterium,quod ante Christi adventum explicite non credubant, quia se credere non tene hantur , pol Clitisti adventum, quando scilicet ita eum
eredere tenentur , non tantum non credunt , sed pernegant, de totis viribus Oppugnare conantur. Quod per Moysen non fuerit Judaeis Trinitatis mysterium exis presse revelatum , rationem assignant, ex eo nimirum, ne Iudaei in polytheismum se coe eo errore dejicerent. A stitit Theodo retus lib. t. ad Graecos , ubi de Hebraeis scribiti cim in PEDpta longin aum fune tempus permansissent, multorumque ibi Deo rum eurius riιu agyptiaco didicissena; sapientissmΑs Deus nequaquam illis manifese , apertaqae prorsus oratione , T initatis in . ρεγia tradidιι ; ne propostam sibi esse De
eam multitudιnem arbitrantes , occasionem
hune haberent ad impietatem Myptiam deis declinandi. At non per hoc , subdit idem Theodoretus, Τ rinitatis existentiae veritatem in scripturis sanctis non seripsi, minus quidem expresse , at non adeo ut si uoluissent intelligere,non potuissenti Trinitatis tamen dogmata ne tune qvidem ventaris in posterum penitas occultavit ἔ in auisti ais enim scripturis presectioνis Theolo. ria materiam, quas semina quadam , d sp sit. αEt quidem adeo in veteris etiam testimenti paginis sacrae Τrinitatis cognitio contine. tur , ut vere scripserit Augustinus ser. 38.
de tempore: Omnis scriptura veteris,ac noetu
testam iis cotiatio intelligatuν,hoe insinuat, qaod Puter , o Filius , ct spiritus Sanssus, tinua sit Deus,ejusdem substaηtra, vestisque essentiae, atqae inseparabitas an Dιvin late uniistas.Et quod in libris antiqui foederis,ueluti umbrarum involucris implicatum , continebat ut , in novi paginis quasi deleetum, es per Christi verba toti Ecclesiae suae te .gitur manifestum. Hinc idem et Christus, Apostolos alloquens , Pann. I s. 2s. V nil hora . cum jun non in proveνhis loquar tuis , sed palam de Patre meo annuntiabo vobis . Unde s. Cyrillus lib. de cardinalibus operibus Christi in prologo de mysterici Ti intratis haec habet: Ad hane νerum adeo profundarum indaganem, nisi inca nati Helbi masseritim uteumst , humana defecissent ingen a , o nescιο si s ab qui au-
dεjent ad hae tentanda conatus assurgere s .
Verum propius omnium rem detexit S. Gregotius Magnus, scribens lib. h. it , Erech. ho m. i6., & rationem , quare Trinitatis mysterium Iudaeorum singulis revelatum non fuerit; di quod fuerit eorundem primoribus expressis me manifesta. tum; & tandem, quod Domino advenienis te in carne nostra omnibus , & sngulis praedicatum fuerit, ut omnes , & snguli
ad eum explieita fide credendum teneantur . Sua verba sunt. Hebraoram popalus mandata D talogi serυaje eonatui est a sed tamen de cognitiove sanctae Trinitatis eruditas non es i Et qaan υis hane spiνituales Patres perfecte cognoυ4sent, multitudo tame asinagoga , nee invenι re osteriam Ginuatis potuit , nee quarere scitat. superveniente
autem gratia omnis metis populas unam Dum Trinitatem esse cognovit. Et re vera quis negare auderet, Trinitatis mys erium fuisse revelatum primo Adad inter homines, a quo ad Seth revelatio pervenit; deinde au Noε, ad Abraham , praecipue quando tres visit,& unum ad
ravit , ad Isaae , ad Jacob, ad loseph; insuper ad Moysen, qui in saetis libris,
quos composuit , non semel meminit trium Personarum in uno Deo , ut vide. himus suo loco . Alii etiam sacrorum librorum Scriptores, & praeserit m Rex , &Propheta David ; non semel mysterium a. ipsum indicarunt , intellexerunt, in vo in carunt . Non est hic locus, ubi eorundem testimonia addiscamus ; quum haec ad aliam disserantur Dissertationem , in qua nimirum ex professo divinae Trinitatis existentia contra Incredulos probabitur. Caeteri autem Iudaei credentes Deum,cu jus erat nomen r Sum , qui Iura; hoc ipso etiam Trinitatem implicite credebant; ex hoe enim nomine Dei, quod est nometia tetragrammaton , nos suo loco probabumus , sanctae Trinitatis etiam exilientiam evinei. Et hoc ante Christi adventum, quo scilicet tempore credere non tene. hantur id, de quo suffieientem non habebant revelationem; & quod pariter sufficienter credebant, quum saltem implicite
34쪽
erederent, quod eis fuerat implieite reve
At post Christi adventum, si Iudaei non ere.
dunt , & quidem explicite , excusarionem non habent ; quia jam explicite fuit illis, ut & caeteris hominibus, mysterium Trinitatis revelatum , quod explicite pariter eredere tenentur. Nec juvat illis dicere, quod antecetares ipsorum non crediderunt; nam non crediderunt, quia illis non revelatum est, quod ipsismet Christus ex- Presse revelavit. Verum Christus ipse Iudaeis dicebat, ut scrutarentur Scripturas , si de eo testimonium invenire desideorabant. l Oan. s. I P. Scrutamini Scripturas,
tria υοι putatis in ipsis vitam aeternam ba. ere 1 Et illa sunt, qua testimoniam perbi.
Et in primis multos habemus Iudaeorum Doctores, quos Rabbinos appellant, qui Trinitatem ex Scriptura vel ex traditi ne , deducunt. Videndi sunt apud P. Α- Ioysum Mariam Benet telli, ordinis no-nti in hebraica lingua peritissimum , in suo Opere , cui titulum praefixit: Saritedi Gionata , sedglia te a favir deg ιι Ebreir Apud Iosephum Clantes , Episcopum Marsic ensem, in suo libro, quem inscripsit:
De sanctissima Trinitate, ex antiquorum Hebraarum testιmniis evidenteν comproba
ea i Apud plures alios, qui contra He-hraeos incredulos dimicant, eisque christianae religionis mysteria quasi ad oculum Ostendunt;quem tamen Hebraei claudunt , ne videant, ut aures obturant, n
audiant, & mentem distrahunt , ne inicutigant, & bene agant . yauca afferamus hie , quae ex magna segete se legimus. Rabbi Simeon ad verba Isai.
6. I. Et clamabant alter ad auerum, o die bant i Sanctus , sanctus, Sanctus, Dominus Deus exercituum ; quae interpretatur ad
rem nostram , haec scribit 1 Sanctas hie est Puer , Sanctus hie in Filius, Sanctus bie GSpiritus Sanctus ; quod refert Galatinus Iib. . de arcanis c. . Addit insuper idem Galatinus, a veteribus Talmudistis fuisse cautum, ut Trisagium ita explicatum quilibet Iudaeus bis in die recitaret. Et catho Ilea Ecclesia tam Latina , quam Graeca sidentidem idem Tritagium in sacris solemni Oribus canere in usu posuit ; quod asserit Antheon, Episcopus Arsinois , in epist. ad Petrum Antiochenum, quae pinnitur in Concilio Constantinopolitano sub Pelice III. in caussa Petri Fullonis; ut
Iasuper Rabbi Haccados, scribena mysteria,
quae continentur in nomine tetrastram. maton , Antonio, qui urbis Romae Consul erat, affirmat, illud significare Deum generantem; & quia nequit esse generans sine genito; nec uterque sine amore proocedente I ideo nomine illo diuinam Trinitatem significari. Galatinus pariter reseri lib. 2. c. Io. Hinc est, quod vulgo apud Hebraeos' nomen tetra grammato adicitur nomen expositum; de explicatur per duode ei m literas hebraleas , quae fit simul jungantur , latine componunt,&indicant verba haec a Pateν , Filius, σ Spiritui Sam ctus . Dicitur etiam nomen quadraginta duarum literarum ; ex eo quia , ut afferi idem Rabbi Haeeados. sic illud interpretantur ; Pater Deus, Fitius Deus, Spiritus Sanctus Deus: Trinitas 3n D nitate; tu et ni-ιas in Trinitate . Ad quae addit Erassen r, , Quibus constat, quae suerit veterum Rab , , binorum de divina Trinitate sententia s,, qu mque longe a suis Patribus exorbitent ,, recentiores Iudaeorum Doctores , dum ,, huic constantissimae veritati tantopere re- , Pugnant is .
Ad ulteriora praestemus. Rabbi Hai Gaon . quem Hebraei omnes summis laudibus exintollunt , tres luees, quas posuit Rabbi
Cordo verus, magnae etiam apud suos exi stimationis homo, memorat, verbis hiscer ne vobis declarabo tres sublimes luces ,
qua supra decem Sepbiνοι spiritus sc ilicet,
sunt .... quoram nomina a nostris Deteri bus sanctis accepimus. Lucem intrinsecam ,
antiquam; hoc est aeternam in Lucem cur ficatam ; odeste larissimam i Lucem et ram . . . . Ha tres Luces sunt in infinito via delicet in Deo in ; ut explicat Ciantes . Confirmat Rabbi Chamai Gaon , dicens triac tria nomina ... sunt in Radice omnium
Radicum . Ut alia testimonia Rabbin Tum omittamus, quae idem Ciantes restri , hoc adducere nobis placet , quod &Plurium attestationem praeseseri, & λ- re omnium explicationes suo sermon comprehendit. Rabbi Mair Gabbai haee scribiti Et occulta sunt inclusa lana meraternario , ct vocantur tua antiqua . lux etainrificata , lux clara ἔ seeundum traditionem
Rabbi Simeonis, filii Ioeri, in suo libro Ti euaim . Eadem est traditio Rabbi Hai Ga otia. b. m. , quod bae tria lamina sunt supra de-eem intelligentias , aut Sepbirat; s parito id invenitur in lib. Unitatis Rabbi Chamai
Haec quidem enarravimus , non ut iisdem contra Iudaeos Trinitatis existentiam probaremus , sed ut traditionem Trinitatis νqu α
35쪽
quae omni tempore viguit inter Majores , Doctores, Magistms, ipsorum, propriis illorum verbis, quae ipsimet ut oracula venerantur , Ostenderemus. Caeterum Sacrae Scripturae auctoritates nobis suppetunt non paucae, nec levis quidem roboris,
quibus contra Hebraeos Trinitatis mysterium propugnemus quod suo loco prinflabimus . Pro modo igitur lassiciat , r centibus Iudaeis , qui vivunt, de utinam ἰad perditionem suam non vivant i ostendi ite , quam culpabiliter agant, quando Trinitatis mysterium , jam ipsis suffcieniatissime promulgatum , non credunti Praecipue, quia ipsum Majores ipsorum o diderunt semper, Rabbini explicarunt, leuius denique inter eos adhuc firmi, &
Permanentes, roborant, atque confirmant.
DISSERTATIO CIRDe Patribus, qui ante frit haeresim in Ecclesia βο ruerant , ct quid de Trinitate, ense-serint, ct scripserint.
Egare omnino non possumus, quod , ob Platonicorum Philosophiam, inter christianae reis ligionis professores jampridem introductam non modo, verum quoque communi sere calculo amplexatam, iidem errores, quos
circa Trinitatis mysterium in Platonicis detegimus , inter Christianos suerim pariter disseminati. Et eo quidem successu, ut non solum illi , qui de christianae religionis nomine gloriabantur, de dogmate vero non curabant, erroribus illis assent rentur; verum etiam illi, qui de nomen,& dogma in religione venerabantur, iisdem adhaerere, inventi sunt. De primis non miramur; quum enim pejora semper in disputando quaererent,6c Mei in omnibus philosophiam pαχrrent;inde factum est, ut haeretici potius , quam christiani fierent; de eos Ecclesia de sinu suo dejic ret, quando inter ejus brachia consistere se factabant. Unde Augustinus ser. r. ex illis, quos Sirmundus edidit; Sant quidam eorum, qus ebristiani meantur, σ non sunt; quos partim digessit Ecclesia , tamquam fleν-
eora ; ut sunt omnes haereses, s omnια .shismata . De aliis vero tristamur quam valde, non admiramur solum uum enim
Urthodoxi omnino suerint in fide, in motibus sancti ; nihilominus eos deceptos 'quoque , etsi non deceptores, invenimus. Caussam tribuit Hieronymus, vel eorum
smplicitati, vel bonae fidei in scribendo, vel librariorum fraudibus , vel qualitati
temporum, quando nimirum dogmata non ita erant digesta, ut occasione haeresisArianae postmodum sunt discum. Verbia sunt Hieronymi apol. z. coni. Rulliam, quibus libenter subseribimus r Fieri potest.
ut vel simpliciter erraυerint, vel alio fensa scripserint, Mi a librariis imperιtis eorum paulatim scripta eorrupta simi. Vel certera santequam in Alexandria , quali damomum meridianum, Arius nasceretur , innocenter quadam, σ minus eaute, locuti sunt; re quas non possint perversorum hominum calamnlam declinare. ἡ
Non quidem de primis animus nobis est hae in Dissertatione loquendi; quum illi ab
Ecclesia extorres fuerint, de iisdem tunc loquemur, quando de Haereticis, qui eo tra Trinitatis mysterium insurrexerunt . dissertationem instituemus . MOdo ver tantum de Ecclesiae Patribus sermonem facimus, qui primis illis temporibus, a nia scilicet Atii haeresim, fortassis de Trinitate minus cRute, quam par erat, loquuti 'sint. Et hoc , vel quia platonico mor discurrebant, vel quia platonicis utplurimum verbis utebantur ; unde factum
est postea , quod etsi semper sancti, & e tholici in Ecclesia fuerint, vel qua nuis
fuerint aliquando , tamen absque crimin personae toleravit eos Ecclesia , quae aiahue de tanti mysterii ratione definiendi judicium non exercuerat. Interim nos ubi occasionem hosce excusandi, & defende di etiam, habebimus, eam non negligemus; ubi vero ipsorum verba aliter non pol tunt intelligi, nos ipsos, excusatos voluismus , si de illis minus illis digna pronunoctabimus. Reyovamus hic proinde Pet vii protestationem lib. I. de Trin. e. num. I. ,, Quod posterius ad sanctos p tissimum, atque omni dignos veneratio ,, Patres attinet,quos neque culpare debeo .
ri aut in haere is nefariae crimen adducere i
36쪽
' neque s quid minus ab iis accurate diis ,, sum extat, atque a catholi ea forma dissi- ,, dens, possum praetermitteIe is . A Graecis Patribus exordium sumimus . Et Primo se offert Ignatius Martyr,qui primo Ecelesae seculo floruit; & seeundo in eun iste obiit. In Epistola ad Ephesos se Io quitur de Christo r et nas est medicus carnaiatis , ct spiritualis, factas , o non factas , in
rarae Deus, is morte vita aterna , O ex
Maria , o ex Deo . In quibus verbis Deus voeatur Verbum,dieitur non esse factum, appellatur vera vita a de quan vis dicantur de Christo; nequeunt tamen de Christo diei nisi ratione Verbi. Alia Ignatii testi. monia alibi reserentur . Epistola autem ad Ephesos est genuina Ignatii epistolia; tum quia a sanctis Patribus citatur; tum etiam quia catholici critici de ea non dubitant , si aliquae interpolationes demanis tur ; ut videre est apud Natalem Alaran. drum in I. sec.seeundo habemus S. Polycarpum, s. Joannia disti pulum , qui Eusebio teste hist. lib. 4. e. s. martyrium suscipiens, se orabat id ramobrem de omnibus te laudo, te senedia eo, te glorifico, per sempitemtim Ponto emtas I sum Ch=il iam , dilegiam fiIium tuum , pellquem tibi , una eum ipso, in Spiritu Sancto , gloria nune , s in secula seculorum . Amen .
Ubi Christus vocetur sempiternus , glorificatur cum patre, aequalem cum illo gloriam habensi; fit quidem ratioue Uerhi . Et quan vis solus pater vocetur Deus;hoc tamen in usu fuit apud veteres Patres, qui Deum vocabant Patrem tanquam Mntem Deitatis; ut docuit Athanasus. Dactus etiam fuit sacerdos; hoc est ratione .na, turae divinae voeavit Polycalpus, Christum sempiternum ; ratione vero naturae humanae Christum dixit Sacerdotem . Tertio loeo occurrit mobis Jullinus, Martyr,& Philosophus. qui pluribus in locis vid mi tur contraria divinae Trinitati docui sse. I. In Dialogo cum Tryphone asserit, De filium ante suam incarnationem apparuiti se Patriarchis , tanquam Dei Patris administrum a citat' administ/ν est Dei Mnivcrs ram Creatoris. II. In eodem Dialogo dicit, quod Pater Patriarchis non apparuit, desilium videndum tradidit , quia . Parer ur. que superiora colo spatia relιnquere possi,nec in exigvia terra parte conspici. III. De Fblio Dei haee ait in eodem loco ui sit Patri, ue Domino sabjectas I erasque voluntati fersiai. IV. In apologia 11. scribit, quod Christiani Filium Dei in secundo co habentes eum rariane vinerantur. V. Ibi-PAR. II.
dem asserit, quod Dei Filius sit prima ρωιestus post parentem , ct Domι num tiniversa rum D/um. Haec adeo gravis momenti uisa sunt Peta vici , ut nil curaverit eadem ad bonum sensum reportare, nec proinde
Iustinum defendere , de a gravi iniuria vindieate. Aliter se gessit Juen invis , qui eadem retulit, di benigniori sensu explicavit; subdens praeterea alia Iustini tessi.
monia , quibus de otthodoxam ejusdem probavit mentem , de contra ipsum allata testimonia vindicavit. Eidem nos quoque adhaeremus , de quantum possumus alustino suspieionem Omnem, aut platoni etandi, aut judaigandi, in sancta Trinita.
Afferimus ergo pro Iustino sequentia I. In apologia . quae dicitur II. reprehendit negantes Filium esse Deum; At ex se afferens Filium esse Patri unitersorum, qui qaod Hrbam Dei primogenitum H , Detis eiram existit II. In Dialogo cum Tryphone docet, Filium esse numero , seu persona , a patre distinctum , non esse vero distiti tum natura , de essentia r Hrtulem ilium , quam Deam sermo prophcticus vocuι . non ut solis
lumen nomine tantnm nti meνari, vertim na
mero aliud qMiddam esse , ratione exqu.s a super paucis explieaυio Virtutem hane diraηs de Patre genitam Dirtute , ct consilio ipsius , non per abscisionem , tanquam dispeγι ita see Patris gentia , prout alιa omnia divisa , Osecta, non eadem sunt, qua ante nerunt, quam
scinderentar. III. in apologia identidem II. respondens Gentilibus, qui Christianis exprobrabant, quod Athei essent, haee de tribus pei sonis divinae Trinitatis scribit
Fat mar quidem , nos talium , qui habentur, Deorum esse expertes, o Gheos 1 sed non .verismi ι litas Dei , Patris videliter justitiae, o eas iratis, o virtutis alia νum .... Ferum hane ipsum, ct quι ab eo venit Filiam , o spiritum sanctum , colimus , o adoramus, eum ratione, ct veritate veneranιcs. IV.
In Oratione paraenetica ad Graecos, quam hodie , ut ait Iueninus, Docti omnes Justi. ni esse conveniunt; haec loquitur a Ipse
omnipotens, s omnium conditor , ct in vis. litis Deus , e caditis meritalem , s Verbum sanctum , ct incomprchensibile inter hominesistatat, non quemadmotam aliquis conjicerepos i , missa hominibus ministro aliquo , sed ipso opifice , ct creatore omnium . . . . tan quam Rex mittens Filiam Regem misit tanquam Deam , tanquam ad bominas , mist ,
tauqaim ρνυuns sibi. In verbis hisce ob. servare quisque poterit, a Iustino Verbum non dici Patris ministrum, sed Opi 1icen C omnium,
37쪽
omnium , & creatorem; diei Reeem non minus, quam Rex est Pater ; dici Regem
a Rege missum t Et in aliis antea dictis, Filium eodem cultu a nobis esse adorandum , Iustinum docere , quo Patrem adOramus. Quae omnia apertissime ostendunt,& tres in Deo Personas, Ac unam divinitatem in tribus Personis, esse ex mente I
Respondemus modo ad illa , quae Iustino o iiciuntur. Ad I. dicitur Iustinum vocare Filium ministrum Creatoris, non proprica sed improprie . Proprie enim minister diacitur, qui non agit nec per se, nec prinprio nomine ἔ improprie vero qui agit ratione esse, quod ab ajici habet. Filius ergo quum acceperit esse a Patre, de hoc es
se sit ipsi Filio proprium , Operatus est simul cum Patre in mundi creatione t unde
non est minister primo modo , sed secum do tantum . Ad II. dicimus, Iustinum asseruisse , Deum Patrem non apparuisse Patriarchis veteris legis, quia Deus Pater nunquam humanam speciem gessit. Caeterum Filius aeque est invisibiit, ac Pater; sed sumptus sub humana specie , quam aliquando portaturus erat, vis bilis fuit; de hoc veterea Patres dicebant, fuisse faetum, ut homines disponerentur ad fidem incarnationis , quae suo tempore peragen da erat. Ad l Il. Loquutus est Iustinus de Filio, quatenus est homo, non vero ut est Deus ἰ quum contraria aliis in locis dicat de Filio ut Deo. Ad IV. subdimus , Iustinum loqui, quod fideles venerabantur Filium secundo loco, de proinde recognoscebant Patrem potestatem primam ; hoc
est primam originis ratione, non vero ratione dignitatis. Et rario responsionis nostrae est , quia Iustinus ibi probare intendebat , quod Haeretici, quibus deinde Sabelliam adhaeserunt, negabant, plures scilicet personas in divinis esse, non ver unam multiplici praeditam virtute , denomine multiplici donatami Et contra hos
ostendere conabatur, plures esse personas, licet una ab altera esset, illa prior esset, sed prior originis quidem , non vero temporis , aut dignitati g, ratione . Caeterum
legentibus Proponimus ea, quae pro Iustino attulimus, de ea, quae Justino opponuntur ἔ quae si inter se comparare velint, cile invenient ubi expressius Iustinus I quatur , an quando pro Trinitate scribit, an vero quando alii volunt, quod minus die ne de Trinitate scripterit . Ulacrius observabunt quoque , ea , quae Iustinus aliquatenu . Obicure dixit in lucis, quae
opponuntur, dilucidasse in aliis Iocia ,
quae pro eo defendendo proponimus ἡ ut consideranti patebit. Denique dandum est aliquid temporum conditioni, quando scilicet modus imandi in Trinitate non erat adhuc satis expositus. Si clarificatus. eo quia haereses contra ipsam non eram adhue obortae; de propterea de ipsa loquς-bantur Patres non ita exacte , , ad rem,
Quarto loco venit Athanagoras, philoso. phus etiam christianus, Athenis natus , de Iustino fere syneronus. Haec eidem oppo nuntur . I. In apologia pro Christianis ad M. Aurelium Antoninum, de L. Aurelium
Commodum, scripsit, quod Verbum sieλ. νιν, de Pater sit se; quasi Uerbum sit ratio, di ratio si sorma in egentia P tris; at hic loquendi modus ab Augustino,
de a Catholicis omnibus non admittitur ergo dic. II. Ibidem voluit, Verbum pro di illa a Patre non ab aeterno, sed in tempore , quando scilicet creatus est orbis terrarum. III. In eodem loco docuit, Verbum aliquando suisse intra Patrem aliquando vero extra Patrem; quae omnia cum catholica veritate pugnant. At hianon obstantibus pro Athanagora habe.mus I. Quod Pater per Verbum omnia se. cit, de Verbum, de Pater, de Spiritus Sa
ctus , unam sunt in natura . En sua verba in eadem Apologia r Ab ipso enim , o per ipsum omnia facta sunt. . . Cum m unum P ter , o Filius, s sit in Patre Filius. σ
Meus , o Herbum αι Hlius est . in qui . bus distinguit Patrem, te Filium ; dieit in iisdem unam esse naturam ; subdit, omnia per Filium , de a Filio esse facta . II. Ibidem aperte dicit, Patrem esse Deum, Filium esse Deum δε suis igitur non miretur . cum audiat, nos , quι Deum Patνem pra iacamus, car Deum Filium , ct spiritum S inctum , eorum in unitare virtutem , oe in oris line distinctionem explicantes, Albeos vocari
III. Ibidem explicat . de exponit quid Christiani sentiane de Trinitate a Deum asinserimus, ct Filiam ipsius Verbum , oe vi
ri tam Sanctum virtute tinatos. IV. In eois
dem loco asserit, Filium non esse laetum, sed a Patre progenitum od si qui inteia
tectus subtilitate enellitis, atet ut repetendum
videt ar , quidnam sibi υιιu hie m. Filiωι ι
paucis diram. Primogeniam illam esse Patris progeniem , non quasi factam quiddam φ . Ad ea , quae opponuntur, respondemus; ad i. dicendo, quod non insertur ex eo , quod Deus dicatur sapiens, per tiarmam
38쪽
distinctam se diei, & se intelligendum
esse eum, qui ita dicit. Per se ipsum est i lis; & qui modum loquendi damnant, formam distinctam , quae in Deo locum habete non potest , damnant. Ad II. Inis
relligendus est exterius, non vero interius; quatenus scilicet Verbum , quod ab aeteriana a Patre interius prodierat, postea exterius in tempore prodiit , quando mundum creavit. Athanagoras explicet Athaia
magoram A principio enim Deus , qui
est aeterna mens, habuit in seipso A. υ, , Cum aeternum sit λ. ..... Ad II l. dicimus Athanagoram Ioquutum suisse de Verbo antequam Deus mundum crearet, S postquam Deus mundum creavit. Ante munis
di creationem fuit intra Patrem, quod non negatur ἔ postea veru fuit extra, non quidem essentia, vel natura, sed virtute, operatione &c. quatinus Pater omnia per Verbum fecit. Quinto loco proponimus Irenaeum , qui fuit Polyearpi discipulus , ct ann. Ir . vivere de sui I. lib. 4. c. II. ashrit, Partem non sindigere ministerio Ahgelorum in operationibus suis, quia susscit ipsi ministetium Filii, Misistraι enim ei ad omnia stia proge
νιtus sanctus, Verbum , ct sapientia ,hus ρνυιuηt , ct stibiecti sunt omnes Ariel II. lib. I. c. 8. docet, Patrem praecepi Filio, ut mundum crearet. Explicans enim
verba illa Psalmi 32. s. Ipse mandavit, screata μηι; inquiti mi ergo praecepit a Ver-ho scio ι , peν quod coeli firmati sunt . III.
In eodem loco numinat Spiritum Sanctum Sapientiam ; quod nCmen tantum Verbo convenit. lv. lib. a. c. 49. asserit, Filium , ut Vetbum est , diem judicii ignorare . V. Ibidem vult, Patrem esse majorem Filio, per hoc quod Pater , non autem Filius , icit tu dicia diem. Verum pro Irenaeo haec alia testimonia proferuntur, I. lib. I. ad ν. haeres. c. 6. dicit , Verbum , seu Filium , in sanctis scripturis definitive , ct absoluo
te nominari Deum a Nique Dominam , ne que spiritum Sanctum, neque Apostolos. eum,
qui non esset Deas , de aliive , s absolate Deum nominus aliquando , nisi esset verus Deus: Neque Dominum appellasse alι quem ex sua persona , nisi qui dominatur omnium a Deum Patrem , o Filium . II. tradit lib.4. C. II. Deum apparuisse in rubio Moys;
de Verbum fuisse, seu Dei Filium , qui in rubro Moysi loquutus ς sti subdens deinde de Christo , quae de Verbo asseruerat, &quae de Verbo intelligenda sunt Ipse ui--ν Christus e m Patre, vivorum es Deus , PAR. II.
qui re locutus est Moysi, qui ct Patribus mi nifestatus est. III. lib. 4. c. g. tribuit Filio
eandem infinitatem , ct immensitatem , quam tradit Patri; de lib. 2. c. r. eandem
aeternitatem,& cum Patre aequalem coexistentiam : Neqne enim ineffectus es, o homo,
neque semper c xistebas Deo , sicut pro . prium ejus Verbum . Ad ea , quae opponun. Lur occurritur , respondendo ad I., quod Irenaeus vocavit Verbum ministrum Patris connaturalem , de internum; eo quia consutabat illos, quo dicebat, Patrem ii mundi creatione eguisse Angelorum ministerio Unde dicebat, non eguisse ministerio externo , quia satis ei erat minist
rium verbi ; improprie quidem dictum ,
sed ad ma orem explicationem usurpatum.
Ad II. pariter Irenaei orba intelligenda sunt improprie, non proprie; qua quidem loquendi forma usi sunt pariter Patres,qui poli Arii haeresim , & post Nicaenum
Concilium , floruerunt; puta Athanasius Or. coni. gentes Bas l. lib. de Spir.Sanct., Cyrillus lib. 29. thesaur.&c. Ad III. loquitur de sapientia et sentiali, quae tribus divinis Personis eli communia. Ad IV., de ad V., dicimus loqui de verbo, non ut Verbo , sed de Christo , ut homo est. De illo enim intelligendus est , loqui, quem
di ait nos docuisse r Di discamus per ipsum; sed Christus nos docuite ergo occ. Ulte rius, de illo debemus dicere , quod Ioquutus fuerit , quod contradistinguitur a Spiritu Salvatoris, ut ex ejus verbis patetrEιβι enim Spiritus Salvatoris , qui in eo est , scrutatur omnia oee. ; at illud aliud nolo est, nisi Cbristi humanitas ergo Sc. sexto scribitur CIemens Alexandrinus , oriis genis magister , & Pantaeni auditor cui Opponuntur l. quod lib. 7. nrom. dixerit, naturam Filii isse soli omnipotenti conjun- mssimam di ergo non eadem , si con uncta, sed potius unita. II. in eodem libro dicit,
Filium omnipotentis Patris voluntati deseris vire t ergo inferior Patre. III. lib. s. stro- 'mat. vocat Verbum , de Filium Dei, primo ereatam sapientiam . Attamen pro Clemente faciunt, quae subdimus, I. initio admonitionis ad Gentes: Unus quidem est
universorum Pater , unum est etiam Verbum universorum; ct Spiritus Sanctus unus, qui
ct ipse est ubique. Quid clarius de Trinita in te scripssset , si Nicaeno Concilio interis
fuisset II. Ibidem e. 8. Nil odio habet Deus: Sed neque Herbum , utrumque enim unum est,
nempe Deus. Ubi omnia Dei attributa a soluta Uerbo tribuuntur. III. lib. I. Pedagog. c. 7. M enim minime indigens qui C 1 Hem
39쪽
Verbum habet Deum omnipotentem , o nasio
eorum , quibus opus habet, unquam eget.
Verbum enim poss/go es, cui nihil deest , σCausa amn s copia . Ad testimonia Clemem is, quae adducuntur contra Clementem ,
respondemus , ad i. Verbum eo a. , quod interpretamur quidam pro natura, alios interpretari pro per na ; & in hoc sensu etiam usurparunt Patres aliquot poli Α-rium damnatum ; videlicet Nyssenus in epis . ad Ablavium i Unde dicendum est, Clementem , ante Arium scribentem , accepisse pro persona, non pro natura; alioqui sibi contradiceret. Ad II. loquitur Ct mens de Christo, ut homo est ; quia loquitur de Salvatore; Salvator autem est Christus ; & Christus ut Salvator voluntati Patris , volentis omnium salutem, deservit. Ad III. Creaia ibi idem est , ac genita sseu producta; ut ex Clementis contextu apparet. De Patribus Graecis contenti Q. mus hisce, quos attulimus; pergimus m do ad Latinos. Septimo nobis se offert Tertullianus, qui floruit declinante seculo secundo,& tertio insurgente . Opponuntur et , quae sequuntur . 1 .lib. coni. Hermogenem c. I. dixit, Deum non semper fuisse Patrem1 adita σPater Deus est ,'Iudex Deus est non tamen ideo Patre , ct Iudex semper , qui Deus Iemper . Nam nec Pater esse potuit ante Filium, nec Iudex ante delictum . Fuit autem tempus , cum re delictum, o Filias non Diri, quod Iudicem , s Patrem Dominum facerem. Hoc autem Trinitati repugnat ἐν ergo &ς. II. lib. ad ν. Praxeam c. 5. ait, sermonem, seu Verbum , seu Sophiam , procedere a Patre per separationem quandam; quae autem separantur , non sunt idem di ergo dec. III .lib. 2. co m. Marcionem C. 2T.dicii, Patrem esse invisibilem , non sic vero Filium . At pro eo adducuntur sequenti alia testimonia . I. In Apologetico c.4. expressis verbis sanctam Trinitatem fatetur; loquens enim de Uerbo ait: mne ex Deo prolatum dicimus , ct prolatione generatum rIit ideirca Filium Dei, o Deum dιctum, extinitate substantia . II. Iib. advers. Praxeam IT. Filio, pronunciat, omnia nominaia, di absoluta Patris attributa , conveniret Nomen Patris , Deus omnipotens, altissimur, Dominus virtutum. Rex Israelis , qui est.
Hae dicimus , oe in Filium empetisse, ct in his Filium Maio , ct in bis semper egisse ,σ sie ea in se hominibus manifestasse . III. Ibidem c. χχ. De Christo, ut Filius est Patris , scribiti unum sumias, dicens, ego, o Pater ostendis duos esse, quos aquat, o jun sit . IV. lib. de pudicitia e. 2I. totam Tri
nitatem consubstantialem apertissime pro nunciat e Trinitatem unius Δυι nitatιs, Patrem, Rhum , s Spirit km Sanctum . Ad
Opposita respondemus; & quidem ad I.
Tertullianus urgebatur ab hoc argumento
Hermogenis r Sι maseria non esset aterna ,
Deus non semper fuisset Dominus Sιquidem nihil habuisset, quod ipse paνω et . Respondebat Tertullianus, quod nullum erat i conveniens dicere , Deum non is isse semper Dominum ; quia nec etiam inconveniens erat dicere, Deum in aliquo sensu non fuisse semper Pariem. Hoc autem in istendebat , quod non semper suerat agni intus ut Pater, sed tunc solum,quando mundum creavit, & per Verbum creavit. Caeterum in ipsomet libro contra Hermogenem fatetur non semel Tertullianus, Patrem genuisse Filium ab aeterno; & praecipue c. I 8. & insuper lib. adv.Praxeam c. f., S c. I. Ad II. dicitur , quod separatio illa est improprie dicta, quatenus nil aliud est, quam missio Filii ad opera ad extra. Separatio vero proprie dicta a Tertulliano negatur omnino personis divinis; et nim lib. con. Valentinum c. 8. alit Falius in Patre semper, nunquam separatus a Pamere . Ad III. intelligendus est, quia FiIius humanam carnem , quae certe visibilis est .
assumpsit, quam non assumpsit Pater ; &ideo Pater est invisibilis, Filius vero visu bilis. octavo Cyprianum inducimus, qui floruit
medio seculo tertio . opponuntur ei I. quod dixerat Filium esse Patri subordinatum . II. Quod sit Patre minor . Pro eo
autem adducuntur I. praecipue verbi . .
quae scribit in epistola ad Iubajanum de haereticis baptizandis, de in quibus exprimitur unitas naturae , de Trinitas Personarum t Cum tres unum seni. II. In eadem epistola asserit non valere baptismum colis
latum sub nomine Christi; & rationem adducit, quod ipse Christus gentes baptietaνὸjabeat in plena, ct adunata Trinitate . III. lib. 2. testimoniorum adversus Iudaeos auQuirinum Scripturarum auctoritatibus probat, Christum esse Deum , & ei tribule omnia absoluta attributa , quae Patri conveniunt ; si Christo , etiam Verbo t ergo vere fatetur verbum esse Deum: ergo Trinitatem fatetur. Ad argumenta in contra. rium allata dicimus, quod intelligendus est Cyprianus, vel de Christo secundum carnem, vel de Verbo, sed tantum de originis prioritate , quam improprie majori. tatem, di superioritatem appelI t. Non
40쪽
Nono Dionysius Romanus advenit, qui no- ruit sub imperio Valeriani , & Gallieni, ex Eusebio lib. I. hist. eccl. c. I. Nulla ei Dpponuntur ; & non pauca ex illo pro Trinitate adducuntur. I. In Epistola conistra Sabellianos scripta , quae periit, sed Athanalius aliqua refert stagmenta in lib. de decretis Niccense Synodi t. I. haec leguntur t Audio , quosdam apud vos esse e techias, o doctores divini Verbi, qui illius fiant opinionis authores , qvi ex diametro , ut se dicam, pugnant eum Sabellii placitis . Hic euim blaspbemat, Filium ipsum asserens esse Patrem , π e converso Patrem esse Filium . At si tres quodammodo Deos praedicaris, dum sanctam Manadem dividant in tres υρώases peregrinas , a se invicem plane separatas . Descendens postmodum ad consurandum
errorem illum, sic ait: Etenim neeesse est unisti omnium Deo Verbum , ct in Deo manere, i habitare Spiritum Sanctum . Iam vero L. vinam quoque Trinitatem in unum , velut in caput quosdam , di summum , omnipotentemineum universorum dιco , colligi, re e lese aee prorsus est necisse . II. De Verbo , secun .ea Trinitatis persona, negat quod sit crea. um , aut sactum t Caterum non minus cuia paωνis eos, qui Plium Dei opus existimant, er Dominum factum esse , sicut catera , opia uantur , tum sacra eloquia generationem ei eongruentem , oe decentem , non autem formationem , ct creationem tesι mox iis suis M.
Decimo inducunt Arnobium , primum Gentilem . deinde Chri ilianum, de Rethoricae in Africa magistrum. Septem libros cOm. Posuit adversiis Gentes de in iisdem, de pluries . dc recte , de Trinitate loquutus est . taxistum asserit esse verum Deum ἔquod est idem , ac Trinitatem , cum veri tate fateri. Qui enim , ut nuper diximus, credit Christum esse Deum, credit pariter Verbum esse Deum t Qui autem credie Verbum esse Deum , Trinitatem divinarum Personarum a perhe credit; in ea nimiarum credens & Pet sonarum Trinitatem,& naturae unitatem.
Recensitos decem Patres contra Petavium , de cum Iueninia , a noxa , quae illis imponitur , usque modo vindicamus . Vindi. ciae autem nostrae & Catholicis placere, de Haereticis displicere, Omnino debent . Pe. avio autem non invidiam afferimus facto nostro ; etsi enim ab ipso discedimus , non tamen ipsum accusamus. Quod quidem fecisse, aut voluisse facere , Iueninum C mindimus , quando scripsit . is Dionysium Pe- , , lavium lib. I. de Trinitate non aequum
o fuisse censorem Patrum, qui ante Conei- , , litam Nicaenum , sive in Oriente , sive in
is occidente , floruerunt cum eos omnes, is paucis exceptis, aiseruit, Arianismo ciris, , ca Uerbi divinitatem laborasse. . . . Soci ,, mancis , ut Tradit lonis vim enervent , im. ,, merito Catholicis obiicere , Patres trium ,, priorum seculorum docuisse, Verbum nonis esse Patri consubstantialem. . . Ab iisdemis Socinianis, ac aliis Haereticis immerito is objici Petavit hoc in capite judicium .is Nam Petavius in praefatione sui operisia in antecessum retractat, quod docet lib. I., is quippe qui contendae, Patres trium pri , , tum seculorum magis loquendi ratio ara , is quam in rei veritate, differre ab iis Patriis is bus, qui post Nicoenum I. Concilium M scripserunt. Addendum est, Catholicamis Ecclesiam in capite , de quo agitur , non ,, probare Pera vli judicium , si revera tense.
,, rit, Palr 1 trium priorum seculorum aliud
is de Verbi divinitate selisisse , quam quod
, , Nicaeni Patres desinierunt. is in aliis vero, qui a Petavio accusantur, dea luemno non defenduntur . nescimus, an debeamus eos vel accusare, vel MIendere.
At amen re ver R defendi non possunt, praecipue Theophilus Alexandrinus, T lianus , Methodius, ex Graecis; &er Laistinis Lactantius Firmianus; quan vis hunc etiam Iueninus , sicut de Origenem , aliqualiter defendat. Dicit nihilominus drata tantio , quod Rhetor erat, non Themlagus r unde non mirum, si in Theologi in rebus non ita seripsit accura e , ut eloquenter scripsit secundum Rhetoricae
praecepta . Hier nymus vere Lactantium percutit in lib. de Scriptor. Eccl. dicen rLactantius in tibris suis, ut maxime ι pia potis ad Demetrianum, Spiritus sane ι omnino
negat substantiam , s errore Iudasco dieit eum , vel ad Patrem referri, vel ad Filium . σ sa actificationem utriusque heri a sabejus nomine demonstrara . Multa affert Peta. vius contra Lactantium , sed unum nos hie adducimus , quod suificiens nobis ad rem videtur. Lib. 4. c. I . de Christo loquens, scribite D cati enim, quod unus Deus sit , eumque solam coti πω tere i nec unquam seipsum Deum dixit, quia non se
vasset fidem , si missus , ut Deos tolleret, σνuam assereret , induceret alium , prore unum . me erat non de iam Deo facere praeonium; nec ejus, qui miserat; sed suum proprium negotium gerere ac se ab eo, quem itilustratum venerat, separare. De Origene vero clarior res est . Bella lisnus hoc de eo judicium profert, in lib. d