장음표시 사용
591쪽
pridie quam expleret,ut scribit Paterculus, annu vigesimum,in anno Aurbis septingentesimo undecimo, secem annis,ut Appianus inquit in libro tertio de bello ciuili,ante aetatem adipiscendo consulatui legitimam. Sed erratum est, vel librari j, vel axictoris, ita ex quinta Philippica constat,aetatem maturam consequendo consulatui secundum leges Romanas, isse annorum trium & quadraginta. At verδ, scribit Dio, Augustum decimo quarto calendas Septembris, obiisse, eodem die, tuo primum consulatum susceperat: cum Dione consentit Taci-
tus libro primo,ssrmans eundem diem Augusto fuisse accepti quondam imperij principem:& vitς supremum.Triumuiratum iniuit cum Lepido & Antonio, secudum Appianum libro quarto de bello ciuili, biennio post necem Iulii Caesaris, annum agens vigesimum. Sigonius in fastis citat lapidem Colacianum in quo scriptum erat, initum suisse ab illis triumuiratum , ante quintum diem Calendas Decembris. Quo licet intelligere triumuirat ii esse ab Augusto susceptum, duobus vel tribus mensibus post consulatum , annis vero ante Christium natum, duobus Sc quadraginta,triumuiratum autem gessit per annos duodecim, sicut testatur Dio, citus,Orosius & Suetonius. Non igi- tur recte Iosephus,libro decimo octauo antiquitatum scribit, OG uium per aiuios quatuordecim, Antonium imperii socium habuisse. Victo Antonio, solus rerum potitus est Augustus, triumuiratu conuer- aso in monarchiam,anno urbis,ut Sigonius in fastis ex Dione & Cassiodoro confirmat,septingentesimo vigesimo secundo, idgmque tradit Sextus Aurelius in epitome Romanorum imperatorum. His proxime accessit. Tacitus libro primo historiarum, seu, ut fertur vulgo, vibro decimoseptimo annalium,id referens ad annum urbis serting tesimum vigesimu primum,At quinquagesimus liber Dionis, vici riam Actiacam,in anno urbis septingent limo vigesimo tertio, adia latam habet. Longius abhac sententia discessit Orosius libro sexto capite vigesimo,signans exordium monarciliae Augusti in anno urbis septingentesimo vigesimo quinto.Nominantur autem anni , vel in narchiae, vel Actiacae victoriae, quae sic appellata est, quod Augu snauali pugna cum Antonio inita,iuxta promontortu Actium, eam sit consequutus circa initium olympiadis centesimae octogesimae septimae, ut colligitur ex libro decimoquinto Iosephi de Iudaicis antiquitatibus.& quarto nonas septembris: vi tradit Dio initio libri quinquagesimi primi, agens tunc annum circitet trigesimum secundum.
Denique,obiit Augustus decimo quarto Calendas septembris , anno Vrbis,
592쪽
λ ibi, secundum Dioncm in libro quinquagesimo quipio. septinoui
tesimo sexagesimo septimo,consulibus, Sexto Pompeio, de Sexto Apuleio: vixit annos septuaginta quinque, & mcnses decem dies viginti sex siquidem natus est nono Calenitas Octobris. Solus, post victo riam Actiacam,imperauit, annis propc quadraginta quatuor post primam consulatum de triumuiratum, p/ulo minus annis quinquastima
sex annis post Christi ortum quindecim, dumptis quatuor mentibus,&sex diebus. Atque ilaec ab optimiis auctoribus prodita, & probata sunt non igitur vere dixit auctor dialogi de claris oratoribus, Tacito assignatus, Augustum post primum consulatum, vixisse annos quin Q quaginta octomec Iosephus, cribens libro decimooctavo, Augustum Ioseph . partim cu Antonio,partim solum,impera se annis quin leaginta septe praeterque,mensibus sex ac duobus diebus: nec Epii anius qui in An chorato ait, Augustum imperasse annis quinquaginta sex, ct mensi . bus sex,quod etia tradidit Beda in libro de sex. talibus mundi ita licenon esse vera patet ex eo, quod Augustiis,tam monarchiam qui in con sulatum iniuit mense Septembri,triumuiratum Nouembri, obiit au-iςm mense Augusto sicut in cotest , eli apud eos. lui res Augusti sub tilius dc dili pentius praeseripi crunt Et ratio quidem temporum Auc gusti ita sit a nobis breuiter explicata. Nunc ad chronologiam Christi,cuius potissimum causa, superioral, edocuimus, reuertamur. Q Qto Augusti amo C ristus Dominus choro ait it natu , ex sit radictis ficile intellectu est. Etenim natus est anno ira sua u. aetatis Augusti sex Cesimo secundo: post primum eius consulatum & Caesaris,
triumuiratum, anno quadragesimo secundo,tant an inchoato,vel per Clu ius unum,uel per tres, vel per quatuor menses, secundum varias auctim Dorniniurum sententias supra expositas: post ex dium monarchiae eius, sue stilata post. Actiacam victoriam, anno trigesimo. H qc esse vera, liquet, quod supra ostensum fuit, Christum ei se natum anno urbis septingentesimo quinquagesimo secundo; quem annum ii compares cum eo anno, quod paulo ante demonstrauimus, Augustum inita e vel contasulatum, vel triumuiratum, vel monarchiam, ita esse, ut dictum est a nobis, malii ste comperies. Et sanE, Christum esse natum anno post primum consulatum , vel post triumuiratum Augusti, quadragesimo
secundo, testes sunt, Eusebius in chronicis, &in libro primo historiae ecclesiastic capite quinio Epiplianius quoq; in b resi quinquagellina prima,& in summa Pana ij, & in Anc orato , Beda item libro de sex oroso I talibus mundi, nec non & Orosius libro septimo capite secundomi- psiu.
593쪽
si quod in eo lapsus est Orosius,quod dixit cum natus est Christus suis Ase annum imperii Augusti quadragesimum secundum propemodum
emensum: cum ex supradictis liquidissime constet,cu natus est Christus, suininum. quatuor menses praeterii se, quadragesimi secundi anni principatus Augusti Quippe primus eius consulatus,vel Augusto vel Septembri mense susceptus est Nouembri autem triumuiratus: Christus vero Decembri mense natus est. Hinc praetero licet intelligere, non recte Cassio loruni in Chronico Romanorum consulum, figina se ortu CKristi,in anno quadragesimo principatus Augusti. Nam irenaeum in libro terito aduers isti reses capite vigesimo quinto Sic tullianum. in libro aduersus Iudae assicinan es, Chri lium ei se ortu anno quadragesimo primo Augustianterpretari possumus non de eo anno inchoato sediain expleto exactoque ei se loquutos. illud tamen Iapsu Ter Tertulliani dictum. nulla interpretatione videtur posse adiuuari & ad
tui . . veram sententiam reuocari , quo eodem loci dixit , Cl istum ei senatum quadrigesimo primo anno imperii Augusti post morte Cleopatrae: cum is fuerit annus .sicut dictuin est trigesimus & si verum esset noctertulliani dictum .consequens foret Dominum nostrum, cum anno decimoquinto Tiberii baptietatus est, filiis e annorum dumtaxat decem &nouem,cum beatus Lucas capite tertio scribat, eum tunc a initisse trietesimum Nec tamen defuerunt docti & graues viri, qui o tum Domini ad annos monarchiae Augusti reserentes, eum notarunt vel in anno vigesimo septimo, ut Beda libro do sex aetatibus mundi: vel in vigesimo octavo. ut Clemens primo libro stromatum, & Euseribius primo libro historiae ecclesiasticae capite quinto: vel in vigesimo. nono. ut Onuphrius in chronico Ecclenastico. Verum fuisse annum Turexigua triges naum ex supradictis apparet este probabilius,si positum sit, vi- anno rem ci oriana Actiacam contigit se anno urbis set tingentesimo vigesimo.
varietas in tertio. Sed bene habet,omnem varietatem quae est circa Chri iti chr ιὴν nolo- nologiam. no aut summum,duobus, tribusve annis esse circumscri-gia, si me piam. Tantam vero paucitatem annorum,ut quac prope nullius in
pro nihilo menti in descriptione temporum csse queat, prudeter monuit Dion7- habetur. sus Halicarnasseus libro septimo, este chronologis dissimulandam , ας- pro nihilo ducendam
i m G e. Dictum est de Romana chronologia deinceps de Graeca,quae in η tui si tro pia tu obseruatione versatur dicendu e L Si igitur Christi ortu ad
S stator rationem oly mr adii exquiramus, eum in tertio vel quarto anno cen-
594쪽
λ esse Dominum in tertio anno eius obmpiadis, auctor est Eusebius in
chronicis,& Beda de sex . et ibiis nitidi . Eusebius certo, tam in chronicis quam in lib. io. de praeparatione euangelica, signans Mutu decimumquiritu Tiberii quo baptizatiis est Dominus . ingressus annii trigesimum,in anno quarto Olympiadis ducentesimae primae, apertὸ de-ciarauit.ortu Domini anno temo Olympiadis centesimae nonagesimqquartae coni isse munitamen quia annus septingentesimus quinquagesimus secundus is conditae, tuo Christum natu esse diximus con- 'currit cu anno quarto olympiadis centesimae nonagesimae quartae, quia inseὶ demonstraturi sumus, Christit triginta duos annos & minus B pr terea dimidio anni,vixisse,ac mortuit elle in quarto anno olr inpia dis ducetesim secudae propterea, luasi vero similius,uisum eis nobis, hoc loco ponere Christi oriu in quarto anno OlImpiadis centesimae nonagesimae quartae. Insigne admodii & notabile in chronologia ortus Chri ui erratu,inuenitur apud Cyrillum Hierosolymitanum cateche- i QO CP si duodecima: scribit enim,natu esse Christum anno quarto olympia dis cclesimae octogesimo sextae quo seret, ut cum Christus baptizatus ηρ-gωρ
est anno i s .Tiberij Caesaris hoc est anno primo olympiadis ducetesi--Chr ii, mae secudae, erit annom sexaginta. Positu si igitur hoc loco, Christuesse natu in anno quarto olympiadis centesimae nonagesimae quartae. C Restat excutienda Hebraeorum chronologia.Haec autem perquam ric αρ varia & multiplex est. N mi solent Hebraei putare tempora vel usque diucsia creatione mundi: vel diluuio vel ab egrestione Hebraei populi ei Egypto, vel ab aedificatione primi templi Salomonis: vel a solutione chroholo- captiuitatis Babylonicae & reditu in patriam . vel ab instauratione se- gi invisuamcundi templi, aut urbis refectione:vel per annos principum , quorum ρr mssiu- imperio labiecti erant quo pertinent anni regni Graecorum, toties in libris Machabaeorum usurpati: vel etiam per Iobilaeos, quorum v- nusquisque quinquaginta annos continebat ad hςc pol set adiici computatio per hebdomedas Danielis. sed in chronologia ortus Christi,
D praetermissis ceteris computatiQuibus duas tantum perstringemus , v-nam,quae ducitur ab exordio mundi, alteram, quae sumitur ex annis regni Herodis,quo regnante , Cliristus natus est. Natus est Dominus noster anno poli orbem conditum , quater millesimo di vigesimo no post Or secundo Hic numerus, partim ex sacris litteris, partim ex profana, sed bon condi probata tamen chronologia, hunc in modum colligitur. A creatione iuvi, mundi usque ad diluuium, in capite quinto Cenesaeos, numerantur si Domia
anni mille sexcenti quinquaginta sex. A diluuio usque ad ortum no n
595쪽
Abrahae, tam scriptura Hebraica,quam nostra versio Latina, capite A Breuis an- undecimo Genes eos, annos habet ducentos nonaginta duos. Sed his rum mu addere oportet, alios triginta annos ipsius Cainam: cuius generatio-di usque ad nem,inter Arphaxad & Salem, interposuerunt septuaginta interpre- Christi or- tes,& beatus Lucas in Evangelio suo , capite tertio: cuius auctoritas rvm inpu cogit hos triginta annos praedictae supputationi adiungere, Adiluuior ita. igitur usque ad ortum Abrahae numerandi sunt atri trecenti viginti' duo. Ab ortu Abrahae usque id promissionem Det Mei a Deo; ut estitu capite duodecimo Genes eos , numerantur anni septuaginta quin- ue. Hinc usque ad legem datam Hebraeis in monte Sina, tertio mene, luam egressi fierant ex AEgrpto,anni quadringenti triginta,ut Pau' lus docet capit.tertio epistolae ad Galatas scriptae. Ab egressu Hebrς rum ex AEn pto, usque ad aedificationem templi Salomonis, in libro
tertio Regum capite sexto, recensentur anni quadringenti octoginta. . Ab hoc tempore usque ad exordium olympiacium,quod nos supra locauimus in octauo anno regni Achaz nuxerunt anni ducenti occtoginta tres, i patet ex tertio & quarto libro regum. Denique,ab initio o- lympiadiam,vsque ad annum quartum ol7mpiadis centesimae nonas limae quartae, tuo anno proxime posuimus. natum esse Dominum nostrum,intercelerunt anni septingenti septuaginta sex. Patet igitur,ve- Cram esse summam annorum quater mille viginti duorum, ab exordio mundi,vsque ad ortum Saluatoris nostri. unota - Ad quotum autem regni Herodis annum, Domini nostri ortus rono regni He serri debeat,est prosectb,ut mea seri sententia, obscurius ac dissicilius rodis, Salia ad explicandum, quam plerique putant. Sed, ne meam, etiam in hoc, Maior no- qualemcunque diligentiam lector desideret, paucis & dissicultatem, re & rationem eius soluendae attingam. Tria vero hic disquirenda sunt;
sit. quan do Herodes regnare cori erit: quamdiu regnauerit: quoto eius re- Iosephus gni anno, Saluator noster in terris natus sit. Iosephus libro decimo quarto Iudaicarum antiquitatum narrat,Herodem creatum esse a RO Driquit.cap. manis regem Iudaeorum, olympiade centesima octogesima quarta,
: . . Consulibus Cneo Domitio Caluino iterum, & C. Asinio Pollione: quorum consulatus incidit in annum urbis coditae septingentesimum decimum: ertium,sicut est in fastis Romanorum apud Sigonium. Diotamen libro quadragesimo octavo, & Onuphrius in chronico, illoruconsulatum coniiciunt in annum urbis septingentesimum decimum- 'iartum qui concurrit cum anno secunt olympiadis centesimae octogesimae quintae : secundum autem Iosephum, siquidem is sui: in
596쪽
A Olympiade centesima octogesima quarta necessario conuenit cum anno quarto eius lena olympiadis. Tertio autem anno,quam fuerat Se iratus consulto declaratus rex, captis Hierosolymis, victoque, ac tandem interempto Antigono, Herodes regnum iudaicum pacifice obtinuit, rexitque per triginta septem annos, ex quo illud a Romanis acceperat: a victo aute Antigono per triginta quatuor. Atque haec quide Ioleplius partim libro decimoquario. partim decimoseptimo pro didit. Alii vero scriptores consentiunt cum losepho, regnum Herodis, Ioseph. lib. similiter ut ille, triginta de septem annis, definientes; in eo autem dis-ir. cap. io. sentiunt, quod exordium regni Herodis aliquot annis, quam ille, fa-U ciunt recentius ae posterius. Eusebius quidem certe in Chronicis, E- Eusebius, piphanius in haereti vigesima,& qu.nquagesima prima, Seuerus Sulpi Sulpitius,tius libro secundo sacrae hil oriae, O nupbrius in chronico Ecclesiasti- Epiphanius co , Herodem septem & triginta annos regnas te consentiunt. De quo Beda, Onunumero unum duntaxat annum detraxit Beda in libro de sex aetatibus phrius, ρarna undi. De principio autem regni Herodis , sententiam suam aperuit timin Chronicis Eusebius, notans ipsum decimo anno i inperi j Augusti, partim co- hoc est, annis septem pollerius quam Iosephus constituerat. Onu-traria de plirius in chronico signat ipsum in tertio anno imperi j Augusti. Be- regno He-C da in libro de sex aetatibus mundi. ab undecimo anno principatus rodu traji- Augusti regnum Herodis exorditur. Nec minor est varietas opinionuder ηt. de anno regni Herodis, quo natus est Christus. Beda praedicto libro, natum inquit eum,anno Herodis triges inoprimo. Eusebius trigesimo secundo; Epiphanius S: Sulpitius, trigesimo tertio; nuphrius extremo trigesimo sexto. Quid igitur in bisce rebus adeo obscuris,dubiis,&incertis, similius vero existimari debetὶ
Equidem ita sentio.Tria haec, non modo non congruere inter se, sed . qui Ioris' ita pugnare ut unum ab altero euertatur. Vnum eli, Herodem iniisse iudiciu n. o regnum olympiade centesima octogesima quarta,quod tradit Iosephus Id lib. t alterum est, regnasse Herodem triginta septem annis; de quo conuenit antiq. cap. Iosepho cum omnibus aliis scriptoribus: tertium est, regnante Hero- 26. de,Christum es Ie natum:&hoc tradit D. Matthaeus capite secundo.Pugnare autem baec inter se, nihil negoti j est ostendere. Etenim, si Herodes regnare coepit centesima octogesima quarta olympiade, regnauitque tantummodo triginta septem annis, necesse est, obiisse ipsum in olympiade centesima nonagesima tertia: quare, cum supri ostensum sit, Dominum esse natum desinente olympiade centesma n
nagesiuna quarta ; ex his prosectὁ eniceretur , Christum aliquot N N annis
597쪽
annis post obitum Herodis suisse natum : quod historiae D. Matthaei
planὸ aduersatur. Necesse igitur est, unum aliquod illorum trium esse falsum. Sed quodnami Vltimum quidem,cum aperte tradatur in Eua- gelio falsum esse non potest. Si quis autem dicat, hristum non esse natum exeunte olympiade centesima nonagesima quarta, sed aliquotannis ante , hoc est, sub initium olympiadis centesimae nonagesimae tertiae;quo tempore, secundum praedictam computationem, vivebat& regnabat Herodes; id sane contrarium est historiae euangelicae. Lucas enim capite temo assirmat, Christum, cum esset fere triginta annorum, baptizatum este anno decimo quinto Tiberi j : quem annum, ex Graecorum & Latinorum annalibus liquet, vel in finem olympia dis ducentesimae primae , vel in principium ducentesimae secundae olympiadis incidisse. Ab exordio autem Olympiadis centesimae nonagesimae tertiae usque ad finem ducentesimae primae , nouem numerantur olympiades. hoc est anni triginta sex. Si igitur Christi ortum poneremus,in principio olympiadis centesmae nonagesimae tertiae cogeremur fateri, contra id quod scribit beatus Lucas, Christum,cum est baptizatus,nisse triginta & sex annorum. Non ergo potest vitimum it Falsum est lorum trium negari. inare alterutrum reliquorum duorum negandunera tem est.Videtur autem miniis improbabiliter negari posse primum. Solus regnare cor namque Iosephus tradit, initium regni Herodis tuisse in olympiade clpisse obm- tesima nonagesima quarta; aliis omnibus ad posteriores ol Impiadespiade ιδ . id referentibus; praesertim cum consulatus eorum , quibus consilibus ut tradit Iosephus affirmat, Herodem creatum esse regem a Romanis, secun- Iosephus. dum Dionem dc Onuphrium, incurrerit in annum urbis septingentesmum de timuinquartum qui competit cum anno secundo centesmet
octogesimae quintae olympiadis. Quin Iosephus non satis constare sibi
videtur: quippe in libro decimos exto capite nono , vigesimum Octa uum regni Herodis annum incidisse ait, in centesimam nonagesimam secundam olympiadem atqui,si primus eius regni annus, fuit quartus olympiadis centesimae octogesimae quartae non vigesimus octauus, sed trigesimus regni annus , cum initio centesimae nonagesimae secundae olympiadis concurrit. Ergo necesse est, aut aliquot annis posterius, quam designauit Iosephus, Herodem iniisse regnum;aut plus triginta septem annis regnasse. Si autem nec principium, nec diuturnitas regni Herodis plaue constant, nec sane, luoto regni eius anno Christus iit natus. , omnino exploratum & compertum esse potest. sed commod) accidit, ut haec claronologia regni Her sis, nequaquam necessa
598쪽
A ria nobis,ad explicationem quaestionis de septuaginta hebdomadis,
s Lucas capite tertio aperte scribit, Christum anno Tractatur decimoquinto Tiberii Caesaris esse baptizatum. De aetate locio D. autem ipsius, cum est baptizatus , ita icribit, sicut habet egnostra trassatio Latina: o ij se Iesu, erat tricipiar quas annorum triginta . quae verba valde perplexam & ambiguam habent seim tertio Euatentiam: quapropter locum dedere scriptoribus varie opinandi de an- Sely our,no aetatis quem christus agebat,cum baptismum accepit. Sed illud, si tempore ad verba D. Lucae pertinens, praenotandum est . Graece diuersam essem Domia eorum verborum dispositionem, sic enim Graece legitουr: a d J -τes zi iesinωσει ἐτων τριακοντα hoc est, si verbum de verbo Latine red bapti et anudamus,edi ipse erat quasi annorum triginta, incipiens, pro eo autem, quod σ, G pri Latine est,quali, Graece est ασο,quod verti Larine potest,uel quali,vel tam tanquam, vel ferὸ: licct Erasmus eo loco reserat, o in particulam in Graca qua quibusdam Graecis codicibus non inueniri. Pro illa autem voce, inci- Latina veripiens Graece est . Euthymius tamen legisse videtur ἐς ubes, ba expen- id est, incedens, seu ingrediens: ut sit sensus:erat tunc Christus quasi AEuhtur. . triginta annorum,incedens,id est,ita exterius vivens itaque conuers tus cum hominibus, ut opinione hominum, Iosephi filius existimaretur. Ceterum in nostra versione Latina,illarum duarum vocum,quali, o incipiens,videtur alterutra vacare. Quid enim sibi vult, erat Christivi. incipiens quasi triginta annorum Z satis namque fuisset dicere, erat quasi triginta annorum : vet,erat incipiens esse triginta annorum. Verum,. non ita est:illi id enim,incipiem,reserendum est ad illud, triginta annom, nec iungi debet cum particula,quas, ut hoc modo legamus, erat quasi triginta annorum incipiens,hoc est,tunc orsus trigesimum annum. Nam cum illud,quasitriginta annoruvi,signiscare post et vel exitum trigesimi. anni; vel initium iner illud participium,incqiens, contrahitur &dete minatur ad signincandum initium trigesimi anni: atque hoc clarius. apparet in lectione Graeca, quae illud incipiens,non babet ante illa ver- ba, quo triginta annorum, sicut est in lebione Latina; sed habet positea verba hunc in modum,erat quas triginta annoruni ncipiens. Nec do sunt qui putent,illud incipiens,non esis reserendum ad aetatem Christi;
sed absoluic positum esse ad significandum exordium praedicationis.
599쪽
Christi;hoc videlicet inteIlechia,erat Christus trinia antrorum incipieris, Ahoc cli, cum aggrellas eis praedicare Euangelium, & mani Ditare se
Sed ingrediamur ad disceptandam propositam quaestionem. Illorum verborum Lucae , triplex reperitur apud Ecclesiasticos auctores interpretatio; unde triplex quoque, de tempore, quo Christus bapti- aetate Eatus e f. opinio extitit. Prima opinio est Epiphanii qui in haeres quin erat Chri- quagesima prima tradidit, hristum esse natum die sexto Ianuari j; Ilvi,cii in est codemque die post expletum trigesimum atis annum mutasse aqua
in vinum bapti inium vero accepille, sexto Idus Novembris, exactis i. ιηιο E- iam viginti nouem annis, per lite, mensibus decem; ita ut a tempore Vpipha ij. baptismi ad finem trigesimi anni. duo tant ina menses reliqui fiterint. Itaque iliud, quasi triginta annorum putat Epiphanius significare, Christum, cum baptizatus est, prope abluisse ab explendo trigesimo anno; illud enim quasi non initiurn sed exitum sine inque trige: imi anni denotare. Sic Epiphanius. Nonnullis fortasse videbitur, idem sensisse, ac significasse sui inus martyr,in dialogo, quem habuit cum Triphone: scripsit enim, Chri ilum per annos serme triginta expectasse, donec Ioannes praeiret, baptismum praedicando. Ian lenius in commentariis super decimoquarto capite Concordiae Euangelicae,ad hanc opinio- Cnem videtur esse propensior, cui etiam suifragari putat Irenaeum libro secundo aduersus haereses capite trigesimo nono. Sed nos, eum Refellitur magis fauere tertiae opinioni infra ostendemus. Illud certe Epiph Epiphanj iiii sententiae plurimum ossicit; qudd illud participium, incipiens, cum opimo. secundum ipsum non ad praedicationem, sed ad aetatem Christi reseratur; indicat potius initium,quam finem trigesimi anni: si enim Chri .stus baptizatus esset prope finem trigesimi anni, non vere diceretur incipiens tunc annum trigesimum; sed potius terminans & finiens.Taceo nunc , vetustissimam esse traditionem, usum item & obseruationem Ecclesiae Catholicae, communemque Doctorum sentetiam, Chri Du.oiuio se stum esse bapti ratum sexto die Ianuarii natum vero vigesimo quintoda. Christii die Decembris certe hanc, ut antiquissimam & probatii sinam tradi- tot triges tionem, libro quarto de Trinitate, capite quinto, commemorat di-mum aut se uus Augustiniis.
exacti; ba- Altera est opinio Bedae in libro de ratione temporum, capite qua-pti atum dragesimo quinto Christum baptizatum esse sexto Ianuari j, tredecim
fuisse. diebus poli expletum ab ipso trigesimum annum; ideoque vere dici
600쪽
de ipso,quod erat incipiens triginta annorum: tunc enim primu exactis i iginta annis, vere dici poterat tae triginta annorum .idem quo- . que senilite videtur Chr)sostomus scribens in homilia decima in Matthaeum, post triginta annos, Chrastum veni se ad baptismum. Similia Chrysostomo scribit Euthymius, super tertio capite Matthaei. Quin D. Bernardus sermone primo de Epiphania , c nristum est transactis iam triginta annis, a Ioanne esse baptitariam. Nicolaus de Lira super tertio capite D.Lucae,facit eius sententiae Chr sostomum & Augusti- nuntiVerumtamen ea sententia,videtur ipsis Lucae verbis refelli: Lucas ait Christum i uisse tunc quasi triginta annorum at,si tunc iam κἄ-B sierat trigesimum annum,smpliciter de absolute dici debebat esse triginta annorum, non autem cum adiunctione illius particulae, quo, quae,cui numero additur, denotat nonnihil deesse ad eum ipsem n merum complendum. Quanquam non videtur hoc usquequaque v x trum. nonnunquam enim baec rarticula, qofi,vclscre, praeposita nume- fere no semro alicui, non significat deeste aliquid ei numero, sed potius aliquid per aliquid superesse, inuius rei exemplum habemus satis illustre in capite duode- numeris decimo libri Exodi; ubi F ebraeorum,qui fuerat egressi ex Aegypto,ibisC esse d-- se dicuntur fere sexcenta millia virorum; in quibus verbis, illud. I in tot. sexcenta mi ,non significat defuisse aliquot ad explendum numerum V sexcetitorum millium;sed poti sis aliquot ei numero superfuisse: liquet
enim ex primo capite libri Nuinerorum,plenum & integrum num rum Hebraeorum,qui uno anno post egressionem ex Aegypto, a vige-
simo anno dc supra recensiti fuerunt sexcenta de tria millia, superque. qui agen cras & quinquasinis sui illi: praeter eos, qui propter adoratione vituli,sicut est in Exodo, capite trigesimo secundo, intersecti saerunt. Huc etia pertinet illa quorundam obseruatio; particulam, non . nunquam esse dubitantis, &coniicientis ; interdum tamen et se ais riculas mantis: uemadmodum in illis verbis Ioannis,minim eum, quo rvi- Ο autuormitum a patre. Illud autem intelligendum est hoc loco , quiculique non dubita
censuerunt Christium obiis .inchoato tr. gelimoquarto anno, de ciui ct sim HE.
bus infra dicturi sumus eos fuisse in hac ipsa sententia, quod Chri ius ἰς .nexpleto trigesimo anno sit baptizatus. Aduersus quam sententiam, n5 parum valet,quoda nobis supra conititutum eri Christum esse natum anno quadragesimo secundo principatus Augusti: ex quo anno usque ad decimumquintum Tiberij,quo Christus eu baptizatus, non plures viginti nouem integris annis numerantur. Nam Beda in libro de sex
aetatibus mundi , iaciens Christiun natum quadragesimo secundo