장음표시 사용
121쪽
Conclusio . Cum secundum beatitudinem homo constituatur in excellentia, cuius signum est honor&reuerentia; non nisi consecutive in honoribus beatitudo consistit. ART. III. Vtrum beatitudo hominis consistat infama siue gloria. Conclusio. Impqssibile est, in fama seu gloria consistere hominis consummatam felicitatem. ART. IIII. Utrum beatitudo hominis consistat in potestate. Conclusio. Potestas, cum principium sit malum bonum respiciens : minime dicendum est , consistere hominis beatitudinem in ulla potestate. ARΤ. V. Vtrum beatitudo hominis consistat in aliquo corporis bono. Conclusio. Corporalia bona, cum ad alia ordinentur impossibile est, in aliquo corporis bono beatitudine consistere,fecundia quam animalia cuncta excellit. ART. VI. Utrum beatitudo hominis consistat inuoluptate.
Conclusio. Non sunt corporales uoluptates, quae
imperfectum hominis bonum cosequunturo, ipsa beatitudo, nec ipsam sequuntur ut aliquod per se accides beatitudinis. ART. VII. Vtrum beatitudo hominis consistae in aliquo bono animae. Coclusio. Beatitudo, ut est res ipsa quae appetitur ut finis, est id, in quo Beatitudo consistit,& quod beatu facit,& sic est aliquid prorsus extra animam : ut uero huius rei adeptio seu possessio uocatur beatitudo, est quidem aliquid animae,quia homo per animam beatitudinem consequitur.
ART. VIII. Utrum beatitudo hominis consistae
122쪽
. Conclusio. Cum nullum creatum sit uniuersale,sed particulare bonum; impossibile est,ipsam beatitudinem esse aliquod bonum creatum.
midsit beatitudo, in octo articulos diuis.
' ARTICULUS PRIMUS. Vtrum Beatitudo sit aliquid increatum. r. Conclusio. Tametsi beatitudo obiecti u e sit aliquid increatum,Deus scilicet; essentialiter tamen est aliquid creatum,fruitio uidelicet ultimi finis in ipso existens. ART. II. Utrum beatitudo sit operatio. Conclusio. Cum beatitudo consistat in ultimo hominis actu ; necesse est, ipsam esse aliquam hominis
ARΤ. III. Utrum beatitudo sit operatio sensitiuae partis,aut intellectivae tantum. Conclusio. Cum non ualeat homo per aliquam sensis apprehensionem summo bono coniungi, nisi antecedenter, uel consequenter ; sensus operatio adipsam beatitudinem non requiritur essentialiter. AR. IIII. Utrum si beatitudo est intellectivae partis, sit operatio intellactus, an uoluntatis. Conclusio. Quia summum bonum consequi homo non potest, nisi per intellectum,utide delectari postea possit ipsa uolutas: idcirco intellectivae partis est beatitudo,quantum ad eius essentiam attinet, licet, quantum ad accidentalem delectationem inde naturaliter consequentem,sit uoluntatis.
ART. V. Vtrum beatitudo sit operatio intellςctus speculatiui,an practici.
123쪽
Coclusio. Principaliter in speculati ut intellectu operatione, ut in optima,& maximὶ propter seipsam
quaesita,&qua maxime homo cum Deo Angelisque communicat, beatitudo nostra reperitur, licet consequenter in practici intellectus operatione consistat. ART. VI. Vtrum beatitudo consistat in consideratione scientiarum speculatiuarum.
Coii clusio. Cum consideratio scientiarum specularitiarum non possit ultra extendi quam sensibilium cognitio, quae est earum principium: ducere possit, idcirco in speculati uis sciet ijs uera perfectaq; beatitudo non inuenitur, sed tantum eius participatio quaeda. ART. VII. Utrum beatitudo consistat in cognitione subitantiarum separatarum, scilicet Angelorum. Conclusio. Quia substantiae separatae omnes post Deum, per participationem quandam essentiam sua habent; idcirco, neque uerissima obiecta humani intellectus esse possunt, neque in earum contemplatione potest humana beatitudo consistere. ART. VIII. Vtrum beatitudo hominis sit in uisione diuinae essentiae. Coclusio. Cuin Deus sit omnium prima causa: non nisi in eius essentiae contemplatione poterit homo
Q VAESTIO IIII. De his quae ad beatitudinem exiguntur, in
octo articulos divisa. ARTl CVLVS PRIMUS.
Vrrum deluctatio requiratur ad beatitudinem. Coelusio. Clim beatitudo sit summa boni adeptior ipsam semper cocomitari delectatione, necessariu ost-ART. s I. Vtrum in beatitudine sit principalius uisio,
124쪽
Coclusio. Principalius bonum est ipsa uisio in beatitudine, quam delectatio ipsam concomitans. ART. III. Utrum ad beatitudinem requiratur comprehensio.. Monclusio. Ad beatitudine non solum requiritur uisio, quae persecta est ultimi & intelligitis finis cognitio, sed etiam cnmprehensio, quae finis praesentia respicit,& fruit ibne,quae rei amatis in amato quietationem importat. RRT. IlII. Vtrum ad beatitudinem requiratur rectitudo uoluntatis.
Conclusio. Rectam uoluntatem sic exigit beatituco, ut sine ea quisquam beatus esse no ualeatn qua, quicunque beatus est, necessario habet. ART. V. Vtrum ad beatitudinem hominis requiratur corpus.. Conclusio. Cuperfecta hominis beatitudo in divinae essentiae uisione consistat, ad ipsam non necestirio corpus requiritur,quasi illius essentia consti tues: beatitudo tame,quae in hac uita possibilis nobis est, cu in speculatione cosistat, necessario corpus exigit..A RT. UI. Vtrum ad beatitudinem requiratur aliq ua Perfectio corporis. iConclusio. Ad omnem beatitudine quocunque modo sumptam coitu emens corporis humani ante cedit & se situr dispositio, ut illi' decor & perfectio.
ARI . Vt I. Vtrum ad beatitudinem requirantur aliqua exteriora hona. Conclusio. Ad beatitudinem quae in diuinae essentiae uisione consistit nullo mo exteriora bona reuuiruntur, necestaria in sui ad ea beatitudine,quae in uilae adii iis ac cote plativae oyib'ῖficit, ut instrum eta. ART. VIII. I truria ad beatitudinem requiratur societas anaicorunti Coa-
125쪽
IIo . ITI. Nec. Coclusio. Sic ad beatitudinem huius uitae humanae amicoru societas opportuna est, ut illis ad opera uitae activae,& cotemplativae sin uirtutes perfectas
iuuetur & exerceatur homo, quae tamen non necessaria est ad beatitudinem patriae, quamuis ad bene
esse illius faciat. QVAESTIO V. De adeptione beatitudinis , in octo aseticulos divisa. ARTICULUS I.
Vtrum homo possit consequi beatitudinem. Coclusio. Cu sit homo uniuersalis boni per intel rectu capax, quod & uoluntate appetere potest, possibile ell, hominem adipisci beatitudinem.
ART. II. Utru unus homo possit esse beatior altero. Coclusio. No potest: beatitudo ex parte obiecti, utra alia maior esse, sed secundum fruitionem unus lio beatior est secundum meliorem dispositionem,
quae in luminis gloriar uaria participatione cosistit. A R.II I. Utru aliquis in hac uita possit esse beatus. Coclusio. Non potest quis in hanc uitae perfectam consequi beatitudinem, quae in diuinae essentiae uisione perficitur. ART.III. Utrum beatitudo habita possit amitti. Conclusio. Possibile est, quem uis ab imperfecta beatitudine, qualis in hac uita haberi pol, deficere, non autem a perfecta, quae in uisione diuinae es ellatiae consistit. ART. V. Utrum homo per sua naturalia possit
Coclusio. No pol ho suis naturalibus uiribus beatitudine illa,q in uisione diuinae essentiae consistit, adipisci, sicut illam, quae in hac uita haberi potest
126쪽
A R T. VI. Vtrum homo consequatur beatitudinem peractionem alicuius superioris creaturae. Conclusio. Cum beatitudo sit quoddam bonii excedens naturam creatam, impossibile est, homini ea conserri actione alicuius naturae crea tae: sed fit solo Deo agente homo beatus. ART. VII.Vtrum requiratur aliqua opera bona ad hoc, s homo beatitudinem consequatur a Deo. Conclusio. Solus Deus natura beatus est, Angeli uero diuinae naturae proximiores unico motu beatitudinem sunt cosecuti, quam pluribus motibus seu adtionibus meritoriis Deus uoluit ut homines conis
ART. VIII. Vtrum omnis homo appetat beatitudinem .
ConcIusio. Quanquam no omnes id appetant, in quo beatitudo consistere creditur a nonnullis: oestamen uniuersale perfectum bonum naturaliter appetere certum est, in quo uera consistit communis ratio beatitudinis.
QVAESTIO VI. De uoluntario ct inuoluntario, in octo articulos divisa. ARTICVLVS I.
Vtrum in humanis actibus inueniatur uoluntariri. Conclusio. Cum omnium agentium solus homo sui operis finem cognoscat,& seipsum ad illum moueat necessarium est in illius actibus uoluntarium maxime inueniri. ART. II Utrum uoluntarium inueniatur in animalibus brutis. iCon
127쪽
Conclusio. In solis hominibus finis cognitionem perfectam habetibus) uoluntarium simpliciter inuellitur, in ceteris uero non nisi secundum imperfecta
ART. Is Vtrum uoluntarium possit esse absque omnia tu. Conclusio. Potest nonnunquam uoluntarium essesne exteriori actu cum interiori, ut quan do uult noagere, quandoque uero & absque interiori actu, ut
Ric T. IIII. Utrum uioletia uoluntati possit in serri. Conclusio. Impossit bile est uoluntati, quo ad eius proprium elicitum actum, uiolentiam inferri, sicut contingit, stad actus imperatos, nonnunquam uiolerari , & impediri . . ' RI T. V. Utrum uiolentia causet inuoluntarium. Conclusio. Cum uiolentia sit a principio extrinseco Noluntariu uero, sicut & naturale, a principio intrinseco, necessariu est; uioletia causare inuolutariti. AR. VI. Vtru metus causet inuolutariu simpliciter. Conclusio. adi od per metu fit, simpliciter uoluntarium eis, secundum quid autem inuoluntarium. A R X. VII. Vtrum concupiscentia causet inuolun
Conclusio. Concupiscentia maris aliquid uoluntarium facit; non autem inuoluntarium. HRT. VIII. Vtru ignorantia causet inuoluntarium. Conclusio. Ignorantiae eorum quae quis scire tenetur uoluntarium simpliciter causat, non aut inuolutarium, ignorantia uero quae concomitatur uoluntatis actum, ut illius quod agitur; quod, etiam si sciretur, ageretur, non uoluntarium facit, ea autem ignorantia,quae causaeli uolendi id quod alias quis nonuvllet impliciter inuoluntarium sacit.
128쪽
Pars I. Quaest. V D. & VIII. II 3 AESTIO VII.
De circunctanti s humanorum an umii in quatuor articulos diuisa.
ARTICULUS I. Vtrum circunstantia sit accidens actus humani. Conclusio. Circunstantia non su bit antia, sed accia dentia sunt linmanorum actuu m, scilicet illos attingentia aliquo modo. A RT. II. Utrum circunstantiae humanorum actuum snt considerandae a Theologo. Conclusio. Cum ex circunstantijs humani actus disponantur in ordinem ad ultimum finem; eorum speculatio maxime ad Theologum spectat.
ART. III. Utrum conuenienter enumerentur circunctantiae in tertio Ethicorum.
Coclusio. in humanis actibus, quis seci quibus auxiliis, seu instrumentis,quid ,cur,quomodo, α quido, de circa quid fecerit, inspicienda sunt, ART. t III. Utrum sint principales circunstantiae propter quid,& ea,in quibus est operatio.
Conclusio Circunstantia, quae attingit humanum actum ex parte finis, prima est, scilicet cuius gratia: quam sequitur circunstantia attingens actum fecundum subitantiam, uidelicet QS id fecit. Q AESTIO VIlI. De uoluntate quorum sit ut volitorum intres articulos divisa. ARTICULUS PRIMUS.
V Trum uoluntas sit tantum boni. Coyςlusio. Volunta , cum si inclinatio conseques intelleistus apprehensione; non m 13 m bonum, iqi parens bonum tendit,conuemcn, rationali Hatu Tae . i
129쪽
ART. II. Utrum uoluntas sit tantum finis,an etiam eorum,quae sunt ad finem. Conclusio. Voluntas ut potentia est, finem, &ea, quae sunt ad finem, respicit: ut uero actum nominat, tantum finis et . ARΤ. III. Utrum uoluntas eodem actu moveatur in finem,&ad finem. Conclusio. Non solum in finem, & in ea quae ad finem sunt, uoluntas eadem actu ferri potest, quanquadiuersa ratione.
QUAESTIO IX. De motivo uoluntatis in sex articulos diuis. ARTICULUS I.
Vtrum uoluntas moueatur ab intellectu. Conclusio. Mouet intellectus uolutatem, non quo ad exercitium a eius, sed quo ad specificatione uoluntas uero omnes potientias mouet, quoad exercitium actu S. ART.II.Vtrum uoluntas moueatur ab appetitu densitivo. Conclusio. Ex parte obiecti,appetitus sensitiuus apprehensionem rationis & intellectus iniiciens, mouere uoluntatem potest, quasi occasionaliter. HI T. III. Utrum uoluntas inoueat se ipsam. Conclusio. Voluntas fine & bonu uolendo,seipsam mouere poteli ad uolendum ea,quae ad finem sunt. ART. IIII. Vtrum uoluntas moueatur ab aliquo exteriori principio.
Conclusio. Non tantum ex appetitu boni & finis ipsa uoluntas mouetur, sed necellarium eis, ut ab exteriori obiecto moueatu r in suum primum actum. ART. U. Utrum 9oluntas moueatur a corpore celesti.
130쪽
Conclusio. Cu uoluntas sit potentia supra corpus J
eleuata, non potest, nisi in directe,a corporibus cflestibus moueri. ART. V l. Utrum uoluntas moueatur a Deo solo scut ab exteriori principio . Coclusio.Cum humana uoluntas sit animae rationalis potetia ad uniuersale bonu ordine habes , no potnisi a Deo solo, ut ab exteriori principio, moueri.
De modo quo uoluntas mouetur , in quatuor articulos divisa. ARTICVLVS i RIMUS. 'Vtrum uoluntas ad aliquid naturaliter moueatur. Coclusio. Fert ipsa hois uolutas naturaliter in ho- . 'nu&ultimia fine,&inea quae suae couenluc, naturae. ART. I 1. Vtrum uoluntas moueatur de necessitate
a suo obiecto. . Coclusio. Voluntas de necessitate mouetur ab obiecto illo, quod est uniuersale bonum , ab ipsa scilicet beatitudine, non autem a particulari bono,quod uoluntas potest non uelle ea ratione, qua sibi deficit aliqua ratio bonitatis . ART. III. Utrum uoluntas moueatur de necessitate ab inferiori appetitu. Conclusio. Voluntas cuin sit spiritualis in homine potellas,necessario & uniueri liter ab inferiori appetitu movetur.
ART. I I. Utrum uoluntas moueatur de necessitare ab exteriori motivo, quod est Deus. Conclusio. Cu uoluntas sit actius in principium,no ad unum determinatum , sed indiffere er ad nullta se habens, non necessario a Deo mouetur, qui cu et a mouet secundum propriae naturae dispositionem.