장음표시 사용
171쪽
AB T. IIII. Utrum unus habitus ex multis habitibus constituatur. Conclusio. Habitus est una simplex qualitas non ex pluribus habitibus constituta: non enim unus habitus se ex tedit ad multa nisi in ordine ad unum, ex quo habet unitatem.
QV AST IO LU. - De virtutibus, quantum ad earum essentias nquatuor articulos divisa. ARTICVLVS I.
Vtrum uirtus humana sit habitus. Concluso. Cum uirtus sit persectio potentiae in ordine ad actum, necessario uirtus est habiιus. ART. II. Utrii uirtus humana sit habitus operativus. Conclusio. Virtus humana, cum sit persectio pote tiae in ordine ad opus; oportet ipsam es et habitum operationum. ART. III. Utrum uirtus humana sit habitus bonus. Conclusio. Virtus humana, quae est habitus operativus cum disponat hominem in ordine ad ultimum in quod potestinecessario bonus est habitus, &boni operativa. ultimum autem , in quod unaq 'aeque potentia potest, oportet quod sit bonum, nam omne ma .lum defectum quendam importet. ART. IIII. Utrum uirtus conuenienter diffiniatur.
Virtus est bona qualitas, seu habitus mentis, quare- cte uiuitur, qua nullus male utitur, quam Deus in iao ibis sine nobis operatur.
QVAESTIO LUI, De JubiecIo uirtutis in sex articulos divisa. Alo I VLVS l. Utrum uirtus sit in potentia animae sicut in subiccto.
172쪽
Conclusio. Virtus humana cum sit persectio potentiae,& habitus operativus: est in potentia animae tanquam in proprio subiecto. AR. II. Vtru una uirtus possit esse i pluribus potetijs. Conclusio. Impossibile est unam uirtutem esse in duabus potentijs,nisi illae ordinem adinvice habeant in participatione illius uirtutis. ΑR. III.Utru intellectus possit esse subiectu uirtutis. Conclusio.Cum uirtus sit quae simpliciter &actu bonum facit habentem, de opus eius bonum reddit ;impossibile est intellectu esse subiectum uirtutis simpliciter, nisi secundum ordinem ad uoluntatem,quae uirtutis simpliciter subiectum est. ART. IIII. Utrum irascibilis & concupiscibilis sint subiectum uirtutis. Conclusio. In irascibili, & concupiscibili, ut sunt potestates appetitus sensitivi, nulla uirtus est : sed ut . ivbordinantur rationi,necesse est in utraque aliquam uirtutem esse,quae quaedam est illarum ad rationem ipsam habitualis conformitas. ART. V. Vtrum uires apprehensivae sensitiuae sint
Coclusio.Cum uirtus sit habitus perfectus, quo nocolingit nisi bonum operari in uiribus apprehensi uisno est uirtus,qua veru cognoscitur sed huiusmodi uires sunt quasipparatoriae ad cognitione intellectiva. AR. VI. Vtrum uoluntas possit esse subiectu uirtutis. Conclusio. Sunt in uoluntate illae uirtutes, quibus homo disponitur in ordine ad Deum uel proximum, ut charitas & iustitia,quibus attingitur obiectum excedes humanam rationem, uel quo ad totam specie, uel conditionem indiuidui; non est autem in uoluntate aliqua uirtus respectu boni rationis, quod est proprium obiectum uoluntas proportionatum.
173쪽
Q. VAESTIO L VII. De distinctione uirtutum intellectualium, in sex articulos divisa. ARTICVLVS PRIMUS.
VTrii habitus intellectuales speculativi sint uirtutes. Coclusio. Cu habitus intellectuales speculatiui noperficiant parte appe litiua ed sola intellectiva, possunt qui de dici uirtutes inquantu faciunt facultatem bonae operationis,quae est co sideratio ueri, hoc enim est bonum opus intellectus: non tamen dicuntur uirtutes quasi facientes bene uti potentia,seu habitu. AR. II. Vtii sint tantum tres habitus intellectuales speculatiui: scilicet sapientia, scientia , & intellectus. Conclusio. Tres sunt habitus in tellectuales speculativi, I .sapietia,quae est de maxime cognoscibilibus secundu naturam, id est, de primis & altissimis causis: a .scientia, quae est de diuersis cognoscibilium generibus per ratiocinium quomodocunque acceptis:& 3. intellectus , qui est simplex &certissima primorum principiorum notitia. AR. III .Vtrum habitus intellectualis, qui est ars,sie
Conclusio. Ars habet rationem uirtutis sicut & habitus speculatiui : in quantum scilicet nec ars nec habitus speculatiuus faciunt bonum opus quantum ad usum, quod est proprium uirtutis perficientis appetitum, sed solum quantum ad facultatem bene agendi. ART. I II I. Vtru prudelia sit uirtus distincta ab arte. Conclusio. Cu prudentia,recta agibilium ab homine existens ratio, rectum hominis appetitum exigat, ars uero sit ratio factibilium non praesupponens appetitum rectum; oportet ipsam ab arte distinctam uirtutem esse.
174쪽
A R.V. Vtru prudentia sit uirtus necessaria homini. qnclusio. Prudentia, cum sit uirtus diriget hominem in finem, praestans illi debita & conuenientia media: quam maxime necessaria est homini ad be
ART. Utrum eubulia, senesis, &gnome sint uirtutes adiunctae prudentiae. Conclusio. Uirtuti, quae est bene praeccptiua,scilicet prudentiae , tanquam principaliori adiunguntur tanquam secundari ae,eubulia,quae est bene consiliatiua,& synesis &gnome,quae sun t partes iudicative.
De distinctione uirtutum moralium ab intellectualiabus in quinque articulos diuisa. ARTICULUS PRIMUS.
Trum omnis uirtus sit moralis. Conclusio. Non omnes uirtutes morales sunt, sed
illae solae quae in parte animae, appetitiua sunt, secundum quam inclinatur homo in bonum. AR. i I. Vtrum uirtus moralis distinguatur ab intellectuali. a Coclusio. Ut intellectus diuersus est ab appetitur. ita morales uirtutes ab intellectualibus diuersas esse, necessarium est. ART. III. Utrum susscienter uirtus diuidatur per moralem & intellectualem.' Conclusio. Cu uirtus humana sit qua homo ad bene operandum perficitur, quaeuis uirtus humana ethuel intellectualis, quae ad intellectum, uel moralis, quae ad appetitum spectat. AR. IlII. utrum moralis uirtus possit esse sine intello tuali. .
175쪽
Conclusio. Potest uirtus moralis sine quibusda intellectualibus uirtutibus esse, s. sine sapientia, scietiadi arte: non autem sine prudentia de intellectu.ART. V. Vtrum intellectualis uirtus possit essesne morali.
Coclusio. Virtus intellectualis,quae prudentia est, non potest sine morali uirtute esse: sed aliae uirtutes intellectuales possunt.
De distinctione uirentum moralium fecundum rrelationem ad passiones,in quinque
VTrum uirtus moralis sit passio. Conclusio. Cum uirtus ni oralis non sit motus, sed magis principium appetiti ui motus & habitus electiuus in bonii dirigens, impossibile est, passionem elle. AR. H. Utru uirtus moralis possit esse cum pastione. Coclusio. Non possunt inordinatae passiones cum morali uirtute in uirtuoso esse: sed ut a ratione moderatae ,possunt cum morali uirtute esse. AR. Ita. Vtru uirtus morali possit esse cum tristitia. Conclusio. Cum secundum uirtute homo rationi conformetur,trillitia de his quae rationi repugnant, potest & debet cu uirtute esse: sed tritiari de li is quae uirtutidc rationi conueniunt, impossibile eli cum uirtute esse. ART. I HL Utrum omnis uirtus moralis sit circa passiones. Conclusio. Virtutum moralium aliquae circa operationes uoluntatis sunt,quq nocit subie turai p.r,sionis nonnullae sunt circa operatiOac, appecitus iensi-tiui,circa passiones scilicet.
176쪽
AR . V. Vtrum aliqua uirtus moralis possit esse absque passione. Coclusio. Omnes uirtutes morales circa passiones sunt; novi passiones sunt inordinatae affectiones, sed ut sunt omnes motus appetitus sensitivi.
QUAESTIO LX, De uirtutum moralium ab inuicem distinctione. in quinque articulos diu a. ARTICULUS PRIMUS.
Vtrum sit una tantum uirtus moralis. Conclusio. Virtutes morales, non una, sed plures secundum speciem sunt. ART. II. Vtrum uirtutes morales quae sunt circa operatio es,distinguatur ab his, quae sunt circa passiones. Conclusio. I ametsi aliquae sint ex moralibus uirtutibus circa operationes & passiones, ut earum productiliae; quae tam en circa operationes sunt, ab his diuersificantur, quae circa passiones uersantur. A R T. III V trum circa operationes sit tantum una uirtus moralis. Conclusio. Non una, sed plures sunt uirtutes quae circa operationes sunt, secundum quod diuersificantur operatio es, quae uarijs ivltitiae operibρ regulatur. Α R T. II II. Utrum circa diuersas palsiones diuersae sint uirtutes morales. Conclusio. Impossibile est, unam & eandem uirtutem morale esse circa omnes passiones: quamuis circa passiones cotrarias eande cotingat uirtutem esse. ART V. Utrum uirtutes morales distinguantur secundum diuersa obiecta passionum. Conclusio. Plures sunt morales uirtutes, quae Circa passiones sunt, distinctae uel secundum diuersas mῆterim , vel Passiones, uel eorum obiecta diuersa QVAE
177쪽
Pri. Sec. quaest. lx I. I 63 QUAE STt O LXI. De sirtutibus cardinalibus, in quinque - articulos divisa.
Trumuirtutes morales debeant dici cardinales uel principales. Coelusio. Morales uirtutes,cum appetitus rectitudinem sol contineant,solae cardinales, seu principales dicuntur. ART. IL Utrum sint quatuor uirtutes cardinales. Conclusio. Quatuor sunt uirtutes morales principales, seu cardinales, sciliceti. prudentia, i. iustitia, 3. tempetantia,& . fortitudo.
ART. III. Utrum aliae uirtutes magis debeant dici principales quam istae.
Conclusio. Solae quatuor uirtutes morales, iustitia uidelicet, temperantia, prudentia,& sortitudo cardinales & principales omnium sunt. ΑRT. IIII. Utrum quatuor uirtutes cardinales differant abinuicem. Coclusio.Quatuor sunt uirtutes morales, distinctae
secundum diuersam rationem obiectorum. ART. V. Vtrum uirtutes cardinales conuenienter dividantur in uirtutes politicas, pur atorias, purdati animi,&exemplareS.
Conclusio. Moralium uirtutum aliquae politici, aliae purgatoriae, aliquae purgati iam animi, &aliae exemplares d icuntur.
De uirtutibus Theologicis,in quatuor articulos diuis . ARTICULUS PRIMUS. Vtrum sint aliquae uirtutes Theologizae.
178쪽
Conclusio. Praeter morales uirtutes, quibus homo iuuari potest ad naturalem finem consequeaum, sunt aliae uirtutes homini necessario infulae, ad supernaturalem finem consequendum, quae Theologicae sunt appellatae. ART. II. Utrum uirtutes Theologicae diringuantur ab intellectualibus & moralibus. Conclusio. Virtutes Theologicae distinguatur specie a uirtutibus moralibus & intellectualibus, quarum obiectum humanam non excedit rationem. ART. III. Utrum conuenienter fides, spes, & chari. ras ponantur tres uirtutes Theologicae Conclusio. Tres sunt Theologicae uirtutes quibuς homo,secundum intellectum & uoluntatem suam supernaturalem beatitudinem consequi potest. i. fides, a. spes,& 3. charitas.
ART. III. Utrum fides sit prior spe,&spes charitate. Coclusio. I ametsi ordine perfectionis charitas ipsa Irior sit spe:&fide,ordine tamen generationis fidespem, spes charitatem praecedere dicitur.
De causa uirtutum, in quatuor articulos ditus . . ARTICULUS PRIMUS.
Vtrum uirtus insit nobis a natura. Coclusio . Virtutes non sunt homini naturales,nisi secundum rationem speciei, scilicet secundum qua δε-dam aptitudinem & inchoationem, & non secudum perfectionem: uirtutes autem Τheoloeticae sunt penitus ab extrinseca causa hominibus collatae, ad eorum naturam iuuandum uidelicet. AR II. Utrum aliqua uirtus causetur in nobis ex as
179쪽
hominibus aliquae uirtutes nonnis diuinitus infusae.& aliquae ex confiniatibus uirtutum operibus acquisitae,quae uidelicet hominem o Cinant m bonum ratione humana regulatum . ART. III Utrum aliquae uirtutes morales sint in nodis perinfusionem. Conciti sio. Non tantum Theologicae uirtutes sunt homini diuinitus infusae sed N alie morales virtutes. quibus ini ultimum suum supernaturalem finem speciali quadam ratione feratur. 'Alc. IIII. Vtrum uirtus.quam acquirimus ex operumaliuetudine, sit eiusdem speciei cum uirtute infusa. in Orales uirtutes iecundum speciem diumetae a seipsis sunt, inquantum aut infulae. aut acquisitae luat. δ
De medio uir tum, in quatuor articulos divisa. 'ARTICULUS I.
Vtrum uirtutes morales sint in medio. Conclusio. Quae uis moralis uirtus consistere in medio uel in mediocritate dicitur,no quidem inter duo unia neces rio eis effective clica propria materiam mediocritatem cousistens. ARTII. Vtrum medium uirtutis moralis sit mediuret,uel rationis. Conclusio. Medium, in quo moralis uirtus consistere dicitur, non est medium rationis , quasi in acturationis consistens, sed est in re secundum quandam
conform Itatem ad rationem rectam.
δ R. III. Vtium uirtutes intelleci: uales consistane
180쪽
Conclusio. Non solum morales uirtutes sed &intellectuales in medio consistere dicuntur: sim quod bonum uirtutis intellectualis se habet ad mensura. ART. IIII.Vtrum uirtutes Theologicae consistant in medio. Coclusio.Non per te, sed quasi per accides,ex parte nostra uidelicet, uirtutes Theologicae in medietate quadam esse dicuntur,quia etsi no possumus ferri in Deum quantum debemus, debemus tamen serri in ipsum credendo,sperando,&amando secudumeta suram nostrae conditionis.
De eonnexione uirtutum in quinque articulos divisa. ARTICUL V S I.
Vtrum uirtutes morales sint adinvicem connexari Coclusio. Virtutes morales persectas necesse est adnuice conexas esse ut altera fine altera esse no ualeat. ART. II. Utrum uirtutes morales possint esse sine
Conclusio.Virtutes morales prout sunt operativae boni in ordine ad fine,qui non excedit facultatem naturalem hominis, possunt per opera humana acquiri sic acquisitat sine charitate esse possunt, sicut fuerut i in ultis gentilibus, sin aute-sun t operativae boni in ordine ad ultimii fine supernaturale, sic pec- secte & uere habet ratione uirtutis & no possunt humanis actibus acquiri,sed infundutur a Deo & huio fmodi uirtutes morales sine charitate esse no positae. ART. III. Vtrum charitas possit esse sine uirtutibus moralibus.
Conclusio. Cum charitas sit principium omn tum bonorum operum quae hominem in finem ultimia m