장음표시 사용
301쪽
inquantum per regulas diuina omnia potest iudicare& ordinare. Huiusmodi autem iudicium consequitur homo per Spiritum sanctum . ART. II. Vtrum sapientia sit in intellectu sicut in subiecto. Monclusio. Sapientia,tquae est donum,causam qui- . dem habet in uolutate, scilicet charitatem Sed essentia habet in intellectu, cuius actus est recte iudicare. ART. III. Vtrum sapientia sit speculativa tantum, an etiam practica. Conclusio. Sapientia, quae donum Spiritussancti est, non modo speculatiua,sed practica est. A R T. 1III. Vtrum sapientia possit esse sine gratia,de
Conclusio. Sapientiam,quae est donum spiritussancti, cum praesupponat charitatem, impossibile est in aliquo esse,qui peccato mortali obnoxius sit. ΑR T. V. Vtrum sapientia sit in omnibus habentibus gratiam. Conclusio. Sapientiae donu, quod est gratia gratis data, ad aliorum salutem ordinatum, non omnibus gratiam gratum facietem habentibus commune est, sed magis pertinet ad gratias gratis datas,quas Spiritussanctus distribuit, prout vult:at sapientia, qua ad nostram dirigimur salutem solum diuinam sortitis gratiam largita est. ΑRT. VI. Utrum septima beatitudo respondeat dono sapientiae. Conclusio. Congruum fuit,ut sapientiae dono pollentibus ea Euangelica adscriberetur Delicitas, qua dicitur: Beati pacifici, quoniam filij Dei uocabuntur,non modo meritorie, sed etiam quaotum ad prae
302쪽
tres artis Ios diuises. ι ita fi R ij C v L VS l 'PRIM USVtrum stultitia opponatur sapientiae. . Concititio. stultitia opponitur sapientiae sicut constrari uni: sardita amem sicut pura negatio. N a fatuus caret sensu suclitandi: Stultos autem habet sensiim, sed hebetatu ira: sapiens uero subtilem & perspicacem. R R. II. Vtrum stultitia sit peccatum. Conclusio. Stultitia, quq naturalis quaeda m a metia est, minime peccatum eis at stultitia carnalis,& quasi uoluntaria,rnquaritum immergit homo sensum suu rebus terrenis, ex quo redditur eius sensus ineptus ad percipienda diuina: est peccatum. ART.III. Utrum stultitia sit filia luxuriae. Coclusio. Maxime sensus hominis immergitur ad terrena per luxuriam,quae est circa maximas delectationes, quibps anima maxime absorbetur.' Et ideo stultitia,quae est peccatu,maxime nascitur ex luxuria.
De prudentia secundum se, in sexdecim
ARTICVLVS LVTrum prudentia sit in ui cognoscitiua,an in appe'
Conclusio. Prudentiam, qua sutura ex praeteritis praesentibu iudicamus, in parte cognoscitiua, ac rationali esse oportet: non autem in sensitiva, per qua cognoscimus solum ea, quae praesto sunt, & sensibus
'ART. II. Vtrum prudentia pertineat solum ad ratiocnem practicam,an etiam ad speculativam.
303쪽
Conclusio. Prudentia est bene posse cpsssiliari.Cosilium autem ei: de his quar i u ut pesS Inq;. ageiam i 'ordine ad finem aliquem . Ratio autem eorum , quae nitit agenda propter fitiem, est ratio eractica . Vnde prudentia non C fissit nisi in ratione Nactic t V, ART. III. Vtrum pr*dentia sit cogposcitiqa singula i
Conclusio. Operationes sunt in singul ribus, Eti Monecisse est,quod prudens & eognola d uniuersa lia rincipia rationis cognoscat singularia, circa
T. 4 m. iUtrumprudentia sit uirtus. im V jConclusio. Cum rectae rationis ad opus applic tio ad prudentiam spectet; ipsa necessario non nro telleictualis, sed&moralis uirilis ex d)s 3iJ 93 b. ART. V. Utrum prudelitia sit uirtus specialis. Conclusio. Prudentia, cum sit in talio immaterialiter quid em a uirtutibus intellectualibus distincta, quod circa agibilia, contingentia sit, ars uero circa factibilia ; sapientia uero & scienti circa necessa - .ria : etiam sermaliter a mortalibui: iurςxitibqs G- sineta est. . ART. VI. Vtrum prudentia praestituat finent virtuti
Coclusib.Cum prudentia sit uniuersalium principiorum ad particulares operabilium conclusiones applicatio: non spectat ad ipsam praestituere rasionalibus uirtutibus finem, sed solummodo de his, quae ad finem sunt,disponere. ART. VII. Verum ad prudentiam pertineat inueniremedium in uirtutibus moralibus. Conclusio. QSanquam medium attingere moralis uirtutis finis silmihil hominus hoc non contingit, ni
si per eoru ,quae sunt ad finem,conu te xi' dispo
304쪽
sitionem,quae pertinet ad rationem prudentiae. 'NI 'ART.VIII.Utrum praecipere sit principalis actus pru
Conclusio.Quanquam consiliari, iudicare de inuetis, ta precipere, actus sint rationis practicae: ex his tamen praeripere, prudentiae est proprie actu S. . AR. IX. Utrum sollicitudo pertineat ad prudentia, rConclusio: Sollieitus dicitur quasi terscitus, inquantum scilicet aliquis ex quadam solertia animi ue ilox est ad prosequendum ea, quae sunt agenda. Hoc lautem pertinet ad prudentiam. . AS A RT.X.Vtru prudentia se extendat ad regimen m tu titudinis. ἡ - cConclusio:Cum ad prudentiam spectet recte c00li :liari,ac iudicare, & ea praecipere, quae ad debitum finem conducunt; ea non modo priuatum, sed cum- .:mune multitudinis bonum .respicit.
ART.XI. Utrum Prudentia, quae est respectu boni proprij, sit eadem specie cum ea, quae se extendit ad
Coclusio. Necesse est,quod prudentiae differant specie secundum differentiam finium : ut scilicet una sit prudelia simpliciter dicta,quae ordinatur ad bonum
roprium. Alia autem Oeconomica,quae ord; natur ad Jonum commune domus, uel familiae. Et certia politica, quae ordinatur ad bonum commune ciuitatis, uel regni.
RT. XII. Vtrum prudentia sit in subditis, an lo. ium in principibus. . . Conclusio. Prudentia non est uirtus subditi,in qua ηum est subditus. Sed quia quilibet homo inquantun inst rationalis,participat aliquid de regimine secunda, bitrium rationis, in tantum conuenit ei prudentia abere. Vnde prudentia quidem in principe est ad
305쪽
modum artis architectonicae, in subditis aute admodum artis manu operantis.
AR .XIII. Vtru prudentia possit esse in peccatoribus. Conclusio. Prudelia dicitur tripliciter. Est. n. quarda prudelia falsa,vel per similitudine dicta. Et hui ut modi est prudentia carnis, quae scilicet finem nititnu constituit in delectatione carnis. Secunda autem in quidem uera,sed est imperfecta, uel quia non est communis hnis totius humans uitae , sed alicuius specia lis negotii:uel quia deficit in principali actu prudentiae: puta cum aliquis recte consiliatur, & bene iudicat etiam de his, quae pertinent ad totam uitam, sed non efficaciter praecipit. Tertia autem prudentia eth a diuera &perfecta, quae ad bonum finem totius uitae recte conssiliatur, iudicat,& praecipit. Et haec sola dicitur prudentia simpliciter, quae in peccatoribus esse λnon potest. Prima autem prudentia est in solis peccatoribus. Prudentia aut imperfecta,est comunis bonisti malis, maxime illa quae est imperfecta propter lino . . particularem. Na illa quae est imperfecta propter desectum principalis actus, etiam non est nisi in malis. 'iA R. XIIII. Utrum prudentia sit in omnibus habentibus gratiam. Conclusio. Prudentia , cum sit uirtus, eam habere oportet omnes, qui Dei gratiam habent. ART.XV. Utrum prudentia infit nobi S a natura. .' Conclusio. Prudentia cum non circa fines sed cir- 'ca ea,quae sunt ad finem , versetur: non natura nobis inest. sed dostrina & experimento comparat r. AR. XVI. Vtru prudelia possit amitti per obl iuione. Conclu sio. Prudentia cum non in sola coSnitione ised in appetitu perficiatur: non per obliuionem per se, sicut scientiae & ax tes,a mitti potest, sed per pastiones corrumpitur.
306쪽
Conclusio. r . Integrales prudentiae parte sunt, Memoria intellectus Mocilitas. Solertia, Rrtio prouidelia,Circunspectio,& Caiatio: a. Partes uero subiecti-l ua sunt, Prudentia lui regitiva, & prudentia multitu ' dinis directiua : 3 . Partes uero eius potestativae sunt, ι' Eubulia, Synesis.& prudelia sim quod est preceptiva. mentum,necetiario apta memoria par, prudet Ia est... ART. II. Vtrum intellectus sit pars prudentiae. Conclusio. Cum prudentia sit agibilium rectar*tio intellectus,non ut potentia quaedam, sed ut quaeda recta aestimatio est alicuius extremi piincipii,prui
Α RΤ. III.Vtru docilitas debeat poni pars pruden tie. . Conclusio. Cum prudentia consistat circa particu, a laria operabilia contingentia; conuenieter eius pars ponitur docilitas. ART. IIII. Utrum solertia sit pars prudentiae. lConclusio. Sicut docilitas pars dicitur prudentiae, qua homo bene se habet in suscipiedo ab alio de age: dis rectam aestimationem ; ita soIertia eiusdem pars esse dicitur, qua homo per seipsum bene te habet in
iuueniendo talem aestimationem . . .Π IV. Vtrum conuenienter assignentur tres partes prudendentiae.
307쪽
ART.V.Vtrum ratio debeat poni pars prudentiae. Conclusio. Cum prndentis: sit esse bene consiliatiuum recte ipsa ratio pars prudentiae est. ART. VI. Vtrum prouidentia debeat poni pars
Conclusio. Contingentia futura, secundum quod sunt per hominem in finem humanae uitae ordinabilia pertinent ad prudentiam: quod i m portatur in nomine prouideliae. Vnde prouidelia est pars prudeliae. ART. VII. Vtrum circunspectio positi esse pars prudentiae Conclusio. Circunt pectio prudentiae pars neces1ario eae qua homo id, quod ordinatur in finem, his coparat quae circunstant. ART.lII. Vtrum cautio debeat poni pars prudentiae Conclusio. Clim contingentia operabilia materia sint prudentiae; cautio conuenienter na s pria entiae ponitur , ut sic accipiantur bona , quod uiten urmala.
QV AESTIO L. prudentiae pratibus Iubie ctivis in
quatuor articulos diuisa . ARTICULUS I
Vtrum regnatiua debeat poni species prudentiae. δ Conclusio. Cum ad prudentiam spectet regere ac praecipere conuenienter pars prudentiae specifica est ipsa regnatiua . quae est ipla Regis prudentia, quae ciuitatem uel regnum regit. ART. l I. Vtrum politica conuenienter ponatur pars Prudentiae. 3Conclusio. Politica est pars specifica prudeliae, pers quam
308쪽
quam homines seipsos regunt in obediendo principauribus in ordine ad commune bonum. ART. III. Utrum oeconomia debeat poni species pruConclusio. Oeconomia est species prudentiae media inter politicam,& prudentiam quae ad unius re imen est ordinata. ART. Utru militaria debeat poni species prudentiae. Conclusio. Praeter politicam prudentiam, qua comoda cuique rei disponutur,est militaris species prudenti qua noxia quaeque repet luntur.
QV AESTIO L I, De Virtutibus adimictis prudentiae in
quatuor articulos diuisa. ARTICVLV S I. V trum eubulia sit uirtus. Conclusio. Eubulia est quaedam uirtus humana bene consiliativa.
AR. u.Utru eubulia sit uirtus distinet, a prudentia. Conclusio. Eubulia diuersa est a prudentia, quod
eaeit oene consiliatiua,&ad prudentiam ordinatur quae praeceptiua uirtus est. ART. III. Vtrum synesis sit uirtus. Conclusio. Praeter eubuliam, quae uirtus est bene consiliatrua:est synesis uirtus,quae bene iudicativa est de operabilibus ab homine. ART. IIII. Utrum gnome sit specialis uirtus. Onclusio. Praeter synesim uirtutem bene iudicatiuam ae agendis secundum quaedam uniuersalia& comunia principia:est alia uirtus altior iudicativa de agendis secundum illa altiora principia, quae uocatur
gniam quae importat quanda perspicacitate iudicij.
309쪽
Sec. Sec. Quaest. III. UAESTIO LII. De Dono consili', in quatuor a culos diuisa
ARTICULUS I. Vtrum consilium debeat poni inter dona Spiritu Rsancti. Conclusio.Consilium est spiritussancti donii, quo
rationalis creatura a diuina bonitate mouetur sufficienter ad consiliandum se de singulis agendis. ART. H. Utrum donum consilij respondeat uirtuti prudentiae. Conclusio, Prudentia quae importat rationis rectitudinem, maxime perficitur,& iuuatur secundum
quod regulatur & mouetur a Spiritu sancto ; quod pertinet ad donum consilij. Vnde donum confiij respondet prudentiae, sicut ipsum adiuuans & perfi
ART. III. Vtrum donum consilij maneat in patria. Conclusio. Manet in patria in beatis donum consi- iij,non quidem secundum aliquam de agendis consultationem,sed inquantum in eis a Deo continuatur cognitio eorum quae sciunt,&inquantum illuminatur de his quae nesciunt circa agenda. AR. IIII. Vtrum quinta beatitudo,quae est de misericordia respondeat dono consili j.
specialiter respondet,non quasi elicientissed sicut diarigenti .
MI AESTIO LII Ι. De Visjs prudentia oppositis, ct primo de m- . prudentia in sex articulos divisa.
310쪽
Conclusio. Imprudentia priuatiue peccatu est, secudum rationem negligentiae: contrarie uero accepta peccatum est, & mortale quidem si adsit contemptus eorum quae ad prudentiam requiruntur, ueniale uero si contemptus absit, & si sit absque detrimento eoru , quae sunt de necessitate salutis. Negative autem non
proprie dicitur, ut importat solam carentiam prudentiae, quae potest esse sine peccato. AR. II. Vtrum imprudentia sit speciale peccatum. Conclusio. inanquam imprudentia uitium generale sit secundum participationem, non autem per essentiam: est nihilominus sic imprudentia generale uiti uin, non absolute, sed in genere speciale, quod diuiditur in multas imprudentiae species,oppositas diuersis prudentiae partibu S. ART. III. Utrum praecipitatio sit peccatum sub imprudentia contentum. Coclusio. Praecipitatio uitium est sub imprudentia contentum, quo quis per impetum uoluntatis, uel Passionis, partibus prudentiae contemptis in ruinam labitur. ART. IIII. Vtrum inconsideratio sit speciale peccatu sub imprudentia contentum. Coclusio. In consideratio speciale peccatum est sub imprudentia contentum,quo quis contemnit uel ne gligit ea, ex quibus rectum iudicium procedit. A I T. V. Utrum inconstantia sit uitium sub imprudentia contentum .
Conclusio. Inconstantia uitium est sub imprudentia contentum,quo quis contemnit praecipere ea quae secundum rectam rationem sunt. A R T. V l. V trum praedicta uitia oriantur ex luxuria. Conclusio. Praecipitatio, inconsideratio, inconstantia . ex ipso luxurie uitio oriuntur. Nam delectatio maxime