장음표시 사용
351쪽
A TRICVLVs P R I MV . Iura II VTrum iurare sit testem Deum inuocar Conclusio. A ssumere Deum in te item dicit ur iurare, quia quasi pro iure introductu est, ut quod stib inuocatione diuini testimonij dicitur, ae uero habeat. ART. II. Utrum sit licitum iurare. Conclusio. Iurare secundum se, licitum & honestum. Sed cedit in malum alicui,ex eo quod male utitur eo, id est, sine necessitate,& cautela debita.
AR. Ii I. Vtrum conuenienter ponantur tres comites iuramentio, uidelicet iustitia , iudicium de
Conclusio. Iurantem omnem oportet in iudicio disicietionis, ueritate probationis, de iustitia licitae confirmationis iurare. AKT.' IIII. Utrum iurare sit actus religionis siue
ConcIuso. Iuram en tum no est actus latriae,sed religionis, quia in hoc ipso quod homo per Deum iurat, profitetur Deum potiorem, utpote cuius ueritascit indefectibilis, & cognitio uniuersalis. Et sic Deo aliquo modo reuerentiam exhibet. A RT. V. Utrum iuramentia in sit appetendum & frequentandum tanquam utile & bonum. Conlusio. Iuramentum quaeritur ad subueniendualicui defectui, quo scili cet unus homo alteri discrei dit. Et ideo iuramentum non est habendum interea quae sunt per se appetenda,sed inter ea quae sunt uicuitae necessaria: quibus indebite utitur, quicunque cis utitur ultra terminos necessitatis. ART. VI. Vtrum liceat per creaturas iurare. Conclusio. iuramen tum per simplicem contestationem non nisi per Deum principaliter, secundario auxem'creaturas,ut in ipsis diuina elucet uecitas fieri debet:
352쪽
debet: in iuramento uero per execrationem induci possunt quas diligimus creaturae , ut in quibus diuinum exerceatur iudicium. AR. VII. Utrum iuramentum habeat uim obligadi.
Conclusio.Quicunq; iurat aliquid se facturuin, obligatur ad id faciendum,ad hoc quod ueritas impleatu ta. si tamen alij duo comites adsint, scilicet iudiciuo iustitia. ART. VIII. Vtrum maior sit obligatio iuramenti,
Conclutio. Votum secundum suam ratione magis cst obligatorium, quam iuram Cntum. HR.IX. Utrum aliquis postit in iuras ac to dispessere. Coclusio. Sicut in uoto aliqua necessitatis seu honestatis causa poteli fieri dii pentatio: ita&in iura meto. RRT. X. Vtrum iuramen tu in impediatur per aliquam conditionem persons uel temporis . 'Conclusio. Cu iuramen tu in Dei reuerentia exhibeatur in eorum confirmatione , quae ab hominibus dicuntur: conuenieter pueri, ac periuri, iurare prohibetur,ac ysonae ecclesiasticae, nisi in casu necessitatis, uel magnae utilitatis,& in spiritualiuni co firmatione.
QVAESTIO XC. De Divini nominis assumptione per modum adiu
rationis, in tres articulos divisa. ARTICULUS IO M VS VTrum liceat adiurare hominem. Conclusio. Sicut Deum , ita & homines adiurare
licet,quanquam non secundum eandem rationum Nam adiurando hominem, eius uoluntatem per re uerentia ni rei sacrae immutare intendimus. Sed quod a Deo per χ tertiam eius uoluntatem aliquid obtinea naus non eit ex meritis nostri , ted ex eius bonitate.
353쪽
3 22 dec. lec. V t. X c. X cI. ART. II. Vtrum liceat daemones adiurare. Conclusio. Licet daemones adiurare, non quidem eos deprecando, uel inducendo ut nobis per sacra obsequantur: sed ipsos repellendo per diuini nominis
uirtutem tanquam inimicos nostros, ne aliquo nobis noceant modo. ART. III.Vtru liceat irrationale creaturam adiurare. Conclusio. Quanquam uan una sit irrationales creaturas secundum se adiurare: ut tamen ad Deum reseruntur, decet illas nonnunquam adiurare uel per modum deprecationis ad Deum directe, quod pertinet , ad eos qui miracula faciunt, uel per modum compulsionis quae refertur ad diabolum , qui in nocumentuno strii utitur irrationalibus creaturis. Et talis est modus adiurandi in Ecclesiae exorcismis: per quos dε monum potestas excluditur ab irrationalibus creaturis.
QS AESTIO XCI, De diuini nominis assumptione ad inuocandum per
orationem uel laudem,in duos articolos divisa. ARTICVLVS I.
VTrum Deus sit ore laudandus. Coclusio. Necessaria est laus oris, non quidem propter Deia, sed propter ipsum laudante: cuius aiseetus excitatur in Deu ex laude ipsius. rodest etia laus oris ad hoc, quod aliorum affectus prouocet tir in Deum. HI T. II. Vtrum in diuinis laudibus sint cantus assust mendi. Conclusio. Salubriter fuit institutum, ut in diuinas laudes cantus assumerentur: ut animi infirmorum magis prouocaretur ad deuotione. Et licet audientes aliquando non intelligant quae cantantur, intelligue tamen propter quid cantantur, scilicet ad laudem Dei. Et hoc sufficit ad deuotionem excitandam.
354쪽
Initione, in duos articulos divisa.
Trum superstitio sit uitium religioni contrarium. Conclusio. Superstitio est uitiu religioni oppositu secundu excessum non quia plus exhibeat in cultu diuinum qua uera religio, sed quia exhibet cultum diu inii, uel cui non debet, uel eo modo quo non debet. ART. II. Utrum sint diuersat superstitionis species. Coclusio. Multa sunt superstitionis species, ut indebitus ueri Dei cultus, idololatria , diuinationes acuaria obseruantiarum genera.
AESTIO XCI II. De superstitione inde iti cultus diuini,
in duos articulos diuisi. ARTICULUS PRIMUS. V Trum in cultu ueri Dei possit esse aliquid perniciosum. Conclusio. Si per cultu exteriorem aliquid salsum fgnificetur,erit cultus perniciosus. AR II.Vtrui cultu Dei possit esse aliquid superstitu. Conclusio. Secundum absolutam Quantitatem, nopotest esse aliquio superfluum in diuino cultu : quia nihil potest homo facere quod no sit minus eo quod Deo debet. Si autem aliquid sit, quod quantum est de se,non pertinet ad Dei gloriam, neque ad hoc si mes hominis seratur in Deum,aut quod carnis concupiscentiae moderate rcfrenentur, aut etia sit sit praeter Dei & Ecclesiae institutionem, uel contra consuetudinem communem : totum hoc reputandum est superfluum &superstitiosum, quia in exteriolibus sol una consistens,ad interiorem Dei cultum non pertinet.
355쪽
QUAE ST.IO XCIIII. De Idololatria, in quatuor articulos ditii ARTICULUS PRIMUS. Trum idololatria recte pq natur species supersti
Conclusio. Haeresis est species infidelitatis. Sed idololatria est species super Ilitutionis. ART. II . Utrum idololatria sit peccatum. Conclusio. Idololatria est ex natura sua uitium ac
mortale peccatum, tam interiori, quam exteriori o Pere . Caeterum neque inueteris legis tabernaculo
seu, templo, neqLe etiam nunc, imagines in Eiclesia instituuntur, ut eis cultus latriae exhibeatur: sed ad quadam significationem, ut per huiusmodi imagines mentibus hominum imprimatur & confirme ur fides de excellentia Angelorum & Sanctorum. ART. III. Ure idololatria si grauissimu peccatoru. Conclusio. adian quam idololatria secudum se gr uissimum uitium sit: potest tamen ex mala peccantis dispositione, aliud uitiu grauius idololatria esse. sicut nihil prohibet grauius peccare haereticos,qui scienter corrumpunt fidem quam acceperunt, qua idololatras ignoranter peccantes. RRT. IIII. Vtrum causa idololatriae fuerit ex parte hominis. Conclusio. Ex parte hominu causa idololatriae fuit uel inordinatus astectus, uel repraesentationis delectatio. uel ignoratiar cosummativa aut eius causa fueriit Daemones, qui se hominibus cole dos in idoloria ima sinibus exhibuer ut, aliqua in illis mirabilia facie do.
ZAESTIO XCV. De Superstitione diuinatiua, in οἱ To-rticulos divisa.
356쪽
.: Sec. Sec. Quaest xcv. 32 ARTICULUS PRIMUS.
V Trum diuinatio sit peccatum. Conclusio. Divinatio peccatum est, quo quis sibi Usurpat futurorum, ut futura sunt, notitiam & praedictionem, quod soli Deo proprium esse, certum est . ART. II. Vtrum diuinatio sit species superstitionis. Conclusio. Divinatio superstitionis species est, ex modo operationis:curiositatis autem ex fine. ART. HI. Vtrum sit determinare plures diuinationis specieS. Conclusio . Tria genera diuinationis esse certum est,sub quibus uariat extant diuinationis species,quorum alterum est per manifesta daemonum inuocationem,quod attinet ad necromanticos: alterii uero sumptum penes dissipositionem de motum alterius rei, quod spectat ad augures: aliud uero ad sortes spectat. ART. IIII. Vtrum diuinatio, quae fit per inuocatio . Des daemonum, sit licita. iConclusio. Divinatio, quae sit per daemonum e pressam inuocationem, omnino illicita est. ART. V. Vtrum diuinatio, quae fit per astra sie illicita, Conclusio. Conringentium &casu alium per certitudinem diuinatio superstitiosa,& illicita est; diuinatio uero naturalium futurorum, quae ex coelestium dispositione necessatio eueniunt, non illicita. sed lio ' n est a est.'ART. VI. Utrum diuinatio quae fit per somnia. sit illicita.. Conclusio. Divinatio suscepta in somnis ,quae ex divina sunt reuelatione , aut qua uis naturali causa intrinseca,uel extrinseca, illicita non est: at ea, quae ex daemonum reuelatione procedit,superstitiosa, dcomnino illicita est.
357쪽
A R. VIII. Vtrum diuinatio, quae fit per auguria M. omina, SI alias huiusmodi obseruatione exteriorum rerum sit illicita. Conclusio. Omnis huiusmodi diuinatio si ex tedae ultra illud, ad quod potest pertingere secundu ordine naturae, uel diuinae luideliae, e lus stitiosis &illicita. ART. VIII. Utrum diuinatio sortium sit illicita. Conclusio. Divinatio perfrtes coelestium dispositioni, seu daemonum imperio commissas, illicita est: ut uero in Deum reseruntur, non illicitum est quippiam per sortes diuinari.
QVAEsTIO XCVI. De superstitionibus obsieruantiarum, in qu
tuor articulos Husa A' RTICVLVS PRIMUs. V Trum uti obseruant ijs artis notoriae, sit illicitum. Conclusio. A rs notoria est & illici ta, & inefficax, quia utitur quibusdam ad scientiam acquirenda, quae non habent secundum se uirtutem causa discientia, sciit inspectione quarunda figurarum, & prolatrone quorunda ignotorum uerborum, & aliis huiusmodi. Et ideo penitus est repudiada,& fugieda Christiano, sicut & aliae artes nugatoriae, uel noxiae se pstitionis. RRΤ. II. Utrum obseruationes ad corporum immutationem ordinatae, puta ad sanitatem, uel ad aliquid huiusmodi, sint illicitae. Coclusio. Si simpliciter adhibeantur res naturales ad aliquos effectus producendos, ad quos putantur naturalem habere uirtutem, non est superstitiosum, uel illicitum. Si uero adiungantur uel characteres alicui,uel aliqua nomina, uel aliae quaecunque uariae obteruationes,quae manifestu est naturaliter efficaciam
non habere,erit superstitiosum & illicitum. ART.
358쪽
AR. III.Vtru obseruatio es ' ordinant ad praecogno scendum aliqua fortuna uel in sortunia sint illicita.
Concl. Obseruationes quibus holes utunt ad futurorum eventuum siue bonorii siue malorum notitia . superstitiosae & illicita sunt, cum ut signis,no autem ut causis eis homines utantur. citum .
AR.IIII. Utru suspedere diuina uerba ad collii sit illi- Conclusio. In omnibus in calationibus uel scriptu ris suspensis duo caueda uidentur. Primo quide quid
sit quod profertur uel scribitur: quia si est aliquid ad
inuocatione daemonu pertines, manifeste est superstitiosum &illicitu. Similiter et uidetur esse cauendum
si cotineat ignota nomina, ne sub illis aliquid illicitulateat. Est etia cauendu, ne aliquid falsitatis contineae quia sic eius essectus non posset expectari a Deo, qui non est testis falsitatis, Deinde cauendii est secudo, necti uerbis sacris contineantur aliqua uana:puta aliqui characteres inscripti praeter signu crucis. Aut si spes habeatur in modo scribedi aut liga di, aut in quacunq; huiusmodi uanitate, quae ad diuina reuerentia nopertineat: quia hoc t udi caretur superstitiosum: alias
aut est licitu. Nec in collectionibus herbarii, quae medicinales sunt,aliquas obseruationes, aut incantationes licet attendere, nisi tantum cum symbolo diuino
aut dominica oratione: ut tantii creator & Deus omniti adoretur & honoret. Elia proferre diuina uerba aut inuocare diuinu nomen, si respectus habeatur so tum ad Dei reuerentiam, a qua expectatur effectus, licitu erit. Si ueris habeatur respectus ad aliquid aliud uane obseruat uni, illicitum erit. Etiam in incantationibus serpentum uel quorumcunque animalium , si respectus habeatur solum ad uerba iacra, &ad uirtutem diuidam, non erit illicitum. Sed plerunque tales incantationes habent illicitas obseruantias,& per X daemo- tib
359쪽
dae mones sortiuntur effectum eadem etiam ratio est de portatione reliquiarum : quia si portetur ex fiducia Dei α sanetorum quoru sunt reliquiae, non erit illicitii. Si autem circa hoc attenderetur aliquid aliud vanum quod non pertineti et ad reuerentiam Dei de Sanctorum e et superstitiosum & illicitum .
De tentatione Dei,in qnatuor articulos diuisa. At ICVLVS PRIMvs. Trum Dei tentatio consistat in aliquibus factis, in quibus solius druinae potestatis expectatur effectus. Concsusso. Deum tentare uerbi sues factis dicitur, qui potens facere quod in se est, fine ratione uarijs se
exponit periculis experies utru ualeat a Deo liberari. AR T. II. Vtrum tentare Deum sit peccatum. Conclufio.Tentare Deum, ut quis diuinam cognoscat uirtutem, peccatum est, cum ex ignorantia Dei procedates non a atem si quis Deum tentet, ut diuina alijs mani seiretur uirtus. Neque enim Achaz signum petendo tentasset Deum : tum quia ex mandato Dei
pet ijsset, tum quia hoc pertinebat ad utilitatem communem. Abraham autem signum peti j t ex instinctu diuino, R ideo non peccauit. Gedeon uero ex debili late fidei signum petijsse uidetur ,& ideo a peccato non excusatur. Sicut de Zacharias peccauit. Lucae r. Vnde & propter hanc incredulitatem punitus fuit. Sciendum aute quod dupliciter aliquis signum petit a Deo. Uno modo, ad explorandum diuinam potestatem; aut ueritatem dicti eius:& hoc de se pertinet ad Dei tentationem. Alio modo, ad hoc quδd instruatur quid sit circa aliquod factum placitum Deo Et hoc nullo modo pertinet ad Dei tentationem. AR. III. Vtru tetatio Dei opponat uir uti religionis.
360쪽
Conclusio. Tentare Deum uirtuti religionis aduer. satur,cum ad eius irreuerentiam spectet. ART. I I lI Vtrum tentatio Deo sit grauis peccatum quam superstitio. Conclusio. Grauius peccatu est superstitionis uitiu, quam Dei tentatio. Quia supellitiosus protestatur errorem de Deo . ille autem qua tentat Deum uerbis
uel factis, protestatur dii bitationem de diuina excel
Deperiurio, in quatuor articulos divisa. AB TICULUS LVtrum falsitas eius quod in iuramento confirmatur, requiratur ad periurium. Conclusio. A falsitate precipue specificatur peruersias iura meti,quae periurium dicitur. Et ideo falsitas est de ratione pertur ij. GRRI. u. Utrum omne periurium sta rccatum.
Coclusio. Omne periurium peccatum est,quod religioni aduersatur. AR. III. Vtrum omne periurium sit peccatu mortale. Conclusio. Periuri uim cum secundum suam rationem contemptu Dei importet, manifeste mortale
peccatum est. Ille antem qui ex lapsu linguat falsum iurat, si quidem hoc no aduertat, non uidetur habere intentione iura di, &ideo a crimine periurij excusat. ART.lIl LVtrum peccet ille, qui iniungit iuramentum ei qui periurat. Conclusito. Si quis ut priuatus exigat iuramentum ab aliquo,quem nesciat iuraturum falsum , non pec cat, secus autem, si sciret: persona uero publica exigens iuramentum secundum ordinem iuris ad petitionem