장음표시 사용
361쪽
titionem alterius, non uidetur esse in culpa, si ipse iaramentum exigat , siue sciat eum falsum iurare, siue uerum:quia non uidetur ille exigere,sed ille ad cuius instantiam excir.
AESTIO XC IX. De sacrilegio in quatuor articulos diuisa
ARTICULUS. I. Vtrum sacrilegium sit sacrae rei uiolatio. Conclusio. Omne illud quod ad irreuerentiam rerum sacrarum pertinet, ad iniuriam Dei pertinet,dchabet sacrilegii rationem. ART. II. Vtrum sacrilegium sit peccatu speciale. Conclusio.Cum in sacrilegio res Deo dicat uioletur per aliquam irreuerentiam: oportet sacrilegii uitium speciale peccatum esse. ART.i II. Utrum species sacrilegii distinguantur secundum res sacras.
Conclusio. Res sacra, cum sacrilegii obiectum sit, distingui oportet sacrilegii species, per uaria rerum
AR. IIII. Vtru pqna sacrilegii debeat esse pecuniaria. Conclusio. Exconaria unicationis poena digni sunt sacrilegium committentes, secudum quandam aequalitatem; mortis uero, uel pecuniarum secudum quoddam medele remedium , quo a sacrilegiis reu
AESTIO C, De Simonia in sex articulos divisa.
ARTICULUS I. Vtrum Simonia sit studiosa uoluntas emendi uel uendendi aliquid spirituale, uel spirituali annexum. Conclusio.Cum spiritualia, gratis sub cura dispensationis Praelatis commissa , nullo ualeant terreno
362쪽
eompensari praetio uitium Simoniae incurrunt,quicuq te student uendere seu emere spiritualium aliquod, uel spirituali annexum. ART.l l . Utrum semper sit illicitum pro Sacramentis pecuniam dare. Conclusio. Prospiritualiti administratione aliquid suscipere tanquam mercedis pretium, simoniacum &illicitum est: non autem tanquam necessitatis & sub uentionis stipendium. ART. III. Vtrum liceat dare & accipere pecuniam
pro spiritualibus actibus. Coclusio. Accipere uel dare aliquid pro spiritualia
ministrantium sustentatione, dum tame absit emptionis uel uenditionis cogitatio , illicitum minime
ART. IIII. Vtrum si ilicitum pecuniam accipere pro . his,otiar itini spiritualibus annexa. Conclusio. Pecuniam suscipere pro spiritualibus annexis, ita quod ex spiritualibus pendent, illicitum est: quia eis uenditis intelliguntur etiam spiritualia uenditioni subiici, quaedam autem sunt annexa spiritualibus, inquantum ad spiritualia ordinantur, quae non praesupponunt spiritualia, sed magis ea ordine teporis praecedunt. Et ideo aliquo modo uendi possunt, non autem inquantu sunt spiritualibus annexa. ART. V. Vt tum liceat spiritualia dare pro munere
quod est ab obsequio, uel a lingua. Conclusio. Sicut suscipientes pecuniam pro spiritualibus simoniaci sunt: ita quodvis munus linguae, uel obsequii recipi eates simoniaci censentur. ART. VI. Vtrum sit con Aeniens simoniaci poena,vepriuetur eo quod per si risoniam acquisiuit. Conclusio. Simoniacoru poena codigna est, ut his
spiritualibus bonis priuentur, quae per simoniam ac
363쪽
qui siuerunt. Insuper autem simoniaci tam uende tesquam ementes spiritualia, aut etiam mediatores aliis Poenis puniuntur, icilicet infamia & depositione, si sint cictici: α excommunicatione, si sint laici.
Tu AESTIO CI . De pietate, in quatuor articulos divisa. V AIL TICVLVS I.
V Trum pietas se extendat ad determinatas personas aliquorum hominum. Conclusio. Pietas non modo in Deum, sed paren- res, patria,& consanguineos ex teditur: quaquam in Deum principaliter, secundario ad alios extendatur. ART.II, Vtrum pietas exhibeat parentibus sustenta
Conclusio . Quanquam pietatis officio honor paretibus per se sit exhibendus: decet tamen ut ex pietate beneficium subuentionis ac sustentationis praestetur parentibus necessitatem patientibus. ART. III. Vtrum pietas sit ipecialis uirtus ab aliis distincta. Conclusio. Pietas specialis est uirtus,qua quis officium & cultum exhibet parentibus,& patriae,&consanguinei S. VR. IIII. Utrum occasione religionis sint praetermi tenda pietatis officia in parentes. Conclusio. Cu pietas ac religio sint duae uirtutes: non sunt propter religionem dimittenda pietatis officia, nisi ex his a cultu Dei ualde distrahamur.
V AES Tio CI i. De Obseruantia ct illius partibus , in tres 'articulos divisa. ARTICULUS IVtru obserua tia sit specialis uirtus, ab alijs distincta.
364쪽
Sec. sec. lcest. co. cID. 333 Conclusio obseruantia est quaedam specialis uirtus pietate contenta, per quam personis in dignitate constitutia cult pna & honore ni exhibemus. ART. II. Vtrum ad obseruantiam pertineat exhibere cultum & honorem his, qui sunt in dignitate constituti. Conclusio. Cultum S honorem his exhibere, qui sunt in dignitate constitiiri . obseruantiae munus eli: etiam si non simus eis subiecti. A RT. II I.V trum obseruan tra sit potior uirtus,cui inpietaS. H Conclusio. Pietas obseruantite praee minet,inquantum cultum reddit personis magis coniunctis, quibui magis obligamur.
VAESTIO CIII. ii De Dulia, in quatuor articulos diuisa ARII CVLVS P RI M V SVTrum honor importet aliquid corporale. Conclusio. Honor,qu o ad Deir, quanquam in interiori actu consistat: honor tamen, quo ad homines, in exterioribus signis,& corporalibus consistit. RRT .l I. Utru honor proprie debeatur superioribus. Conclusio. Honor alicui non debetur,nisi ratione alicuius superiori tatis. AR. IlI. Vtrudulia sit specialis uirtus a latria disticta. Conclusio. Dulia, per quam cultum exhibemus homini dominanti, alia uirtus a latria e se per quam diuino dominio cultum & honorem exhibemus. R R. HII. Utrum dulia habeat diuertas species. Conclusio. Dulia poteli accipi uno modo, communiter fecundum quod exhibet reueretiam cuicunq; homini ratione cuiuscunque excellentiar, ta secuiuiuboc habebit partes specie diuersas. Alio modo pote it. sum i
365쪽
sumi stricte, prout secundum eam reueretia exhibet seruus domino. Nam dulia seruitus dicitur. Et secundum hoc non diuiditur in diuersas species, sed est una species obseruantiae.
Que AESTI III I. t De Obedientiata n sex articulos divisa. ARTICULUS PRIMUS.
VTrum unus homo teneatur alteri obedire. Conclusio.Ut in naturalibus inferiora superiorum motioni sub ij ciuntur: ita in humanis ex ordine naturalis ac diuini iuris tenentur inferiores suis superioribus obedire. ART. II. Utrum obedientia sit specialis uirtus. Conclusio. Obedientia est quaeda specialis uirtus, cui obiectum est superioris praeceptum, tacitum uel
expressum. ART. III.Vtrum obedientia sit maxima uirtutum. Conclusio. Inter omnes uirtutes morales laudabilior,& longe excellentior est obedientia,qua propria uoluntas Deo consecratur,quo omnes aliarum uirtutum actus meritorij redduntur: at uirtutes Theologicae sunt potiores uirtutibus moralibus. ART. IIII. Utrum in omnibus sit Deo obediendum. Conclusio. Sicut naturali necessitate omnia subduntur diuinae motioni: ita quadam iustitiae necessitate omnes uolutates diuino imperio parere tenetur. ART. U. Utrum subditi teneantur suis superioribus in omnibus obedire.
Conclusio. Tenentur subditi suis superioribus obedire in omnibus, in quibus eis subij ciuntur: nisi sint contra superioris Praelati, uel Dei uoluntatem. ART.
366쪽
dec. dec. Quint. cv. occVI. 33sARΤ. VI. Vtrum Christiani teneantur secularibus potestatibus obedire. Conclusio. Cum per fidem Christi firmetur magis qua m tollatur iustitiae ordo: necessarium est,ut Christi fideles secularibu4 potestatibus subij ciantur: At si non habeant iussum principatum ted usurpatum, uel si iniusta praecipiant: non tenetur eis subditi obedire, nisi forte per accidens, propter uitandum Randalum, uel periculum.
Q V A E S TIO CU. De Inobedientia in duos articulos divisa. ARTICVLVS I.
VΤrum inobedientia sit peccatum mortale. Conclusio. Non obedire diuinis praeceptis,& superiorum mandatis,peccatum mortale est, cum charitati aduertetur.
AR. II. Utru inobedientia sit grauissimu peccatum. Conclusio. Inobedientia, ut est speciale peccatum, non est simpliciter grauissimum peccatum.
VAESTIO CUI. I De gratiasiue gratitudine, infix articulos divisa. 'ARTICUL US PRIM VS. VTrum gratia sit specialis uirtus ab alijs distincta.
Conclusio. Gratia siue gratitudo, quae benefactoribus beneficium recompensat, est specialis uirtus a religione, pietate, obseruantia distincta.
HRT. II. Vtrum magis teneatur ad gratias reddendas Deo innocens, quam pCennen S. Conclusio. Magis tenetur ad Eratiar tractiones poeniten S quam innocens, quia magis gratis datur illud quod ei datur a Deo. Cu enim e siet dign* pqna,datur
ei gratia. Et sic, licet illud donuqJ datur in noceri sit absoluto
367쪽
absolute consideratum maius tamen donum quod d atur poenitenti est maius in comparatione ad ipsum. AR. III. Vtrum homo teneatur ad gratiarum actionum omni homini benefacienti. Conclusio. Cum benefactor sit causa beneficiati: tenetur is,cui benefit, suo benefactori gratias agere. A R. IIII. Vtrum homo debeat statim beneficium
Conclusio. Quantum quidem ad affectum, recompensatio statim fieri debet: quantu autem ad donum debet expectari tempus. quo recompensatio sit benefactori opportuna. ART. V. Utrum gratiarum actio sit attendenda secundum affectum beneficianti s, an secundum effe- et t. Conclusio. Recompensatio,quae fit secundum iu - . sitiam, uel amicitiam utilis, secundum effectum magis,quam affectum attendenda est: in amicitia autem honelii & in gratia, magis secundum affectum. A R TI C. VI. Utrum oporteat aliquem plus ex-' ..injbere in recompensatione , quam susceperit in be- . deficio. Conclusio.Qua diu aliquis recompensat minus, uel aequale, non uidetur facere grati s, sed reddere quod accepit. Et ideo gratiae recompensatio semper tendit,
ut pro suo posse aliquid maius retribuat. QVAESTIO CU 1 I. De Ingratitudine, in quatuor articusos diuisa.
V Trum ingratitudo sit semper peccatum. Conclusio. inaruis ingratitudo, cum gratitudinis uirtuti aduerietur, peccatum est.
368쪽
Conclusio. Sicut gratitudo specialis est uirtus, cui ingratitudo aduersatur: ita ingratitudo speciat e peccatum est, in uarios distinctum gradus uel modos . . AR. III Vtru ingratitudo semper iit peccatu mortale. Conclusio. Ingratitudo,quae ex mortPli procedit, mortale peccatu est:quae uero ex ueniali, ueniale est. AR. IIII. Utrum ingratis sint beneficia subtrahenda.' Conclusio. Quanquam beneficiorum gratia sit iii grato subtrahenda i pso iure ingratat udinis; conuenio 'tius tamen est eo iisque ingrato benefacere , quo a tali uitio quoquo modo resipiscat. Si uero ex bene liciis
multiplicatis ingratitudinem augeat & peior fiat debet a beneficio i um exhibitione cessari.
Q VAESTIO CUI II . De rindicatione, in quatuor articulos diuisa 'ARTICULUS I.
VTrum uita dicatio sit licita . . Conclusio. S i uindicantis intentio seratur princi- . paliter in malum illius , . de quo uindictam sumit, demi quiescat, est omnino illicitum : Si uero fera tur principaliter ad aliquod bonum , ad quod peruenitur
per poenam peccantis : puta ad emendationem peccantis, uel saltem ad cohibitatione eius, & quietem alior viri,& ad iustitiae conseruationem,& Dei thonorem: potest esse uindicatio licita, alijs debitis circumstantijs seruatis. Quando etiam iniuria, quae infertur Personae alicui, redundat in Deum &in Ecclesiam: tunc debet aliquis propriam iniuriam ulcisci, alioqui debet eam tolerare patienter, si expediar. ART. II. Utrum uindicatio sit specialis uirtus. Conclusio. Vindicatio est quaedam specialis uirrus, perquam in unoquoque perficitur naturalis inclinatio repellendi nociva.
369쪽
ART. III. Vtrum uindicatio debeat fieri per poenas apud homines consuetas. Conclusio. Multae acuariae sunt humanis&diuinis legibus paeaae statutae, quibus omnis iuste ac digne uindicatur iniuria. ART. INI. Vtrum uindicta sit exercenda in eos,
qui in uoluntarie peccauerunt. Conclusio. Poenae, ut poenae, non nisi in eos,qui uoluntarie peccauerunt, sunt exercendae: nonnunquam tamen poenae, ut medicinae, iustis & m uoluntarie peccantibus infliguntur sine culpa, no tamen sine causa. QVAESTIO CIX. De Veritate in quatuor articulos divisa. ARTICVLVS I.
VTrumueritas sit uirtus. Conclusio. Veritas, siue ueracitas, necesse est quod sit uirtus: quia hoc ipsum,quod est dicere uerum , est bonus actus. ΑRT. H. Utrum ueritas sit specialis uirtus. Conclusio. Veritas est quaedam specialis uirtus , Perquam homo exteriora s ua, uel uerba , uel faeta debito ordine disponit ad aliquid, sicut signum adsignatum . . ART. III. Vtrum ueritas sit pars iustitiae. Conclusio. Veritas est iustitiae pars, prout annectiatur ei, sicut uirtus secundaria principali. ART. IIII. Vtrum uirtus ueritatis magis declinet in minus. Conclusio. Declinare in minuς affirmative magis spectat ad ueritatem, quam negat me, quod ueritati aduersatur: at in maius declinare,est omnino ueritati contrarium ac uitiosum,
370쪽
. De riti's oppostis ueritati , in quatuor articulos divisa. ARTICULUS I.
Vtrum mendacium semper opponatur ueritati. Confluso.Mendacium directe formaliter opponitur uirtuti ueritatis. ART. H. Vtrum mendacium sufficienter diuidatur in mendacium officiosum, iocosum & perniciosum. Conclusio. Mendaciu inquantii habet ratione culpae diuiditur in officiosum,iocosum & perniciosum.
ART.III.Utrum omne mendacium sit peccatum. Conclusio. Mendacium omne est ex genere suo malum.&peccatum sum praeter naturam sit mentiri. ART. IIII. Vtrum omne mendacium sit peccatum mortale.
Conclusio.Mendacium perniciosum peccatu mortale est : officiosum uero, ac iocosum uenialia esie contingit.
ARTICVLVS I. trum omnis simulatio sit peccatum. Cones usio. Simulatio omnis peccatum es cum sic mendacium in exteriorum factorum signis consites. Est autem simulatio, quando aliquis per exteriora ligna factorum uel rerum significat aliquid quod non est: no autem si aliquis praetermittat significare quod est Unde aliquis potest peccatum smitia occultare absque simulatione,scilicet ne exinde alijs scandalum ge