장음표시 사용
371쪽
Conclusio. Hypocrisis litia uiatio est: non auteo m.
nis simulatio, s. d solum illa, qua quis simulat personam alterius: sicut cu peccator simulat persona iusti AR. III. Utru hypocrisis opponatur uirtuti ueritatis. Conclusio. Hypocritis, cum simu Iatio sit,qua simulat quis se habere personam,quam non habet, ueritati per se aduersatur, qua aliquis talem te exteriuS ex hibet uita ac sermone, qualis est: quanquam per accudens multis aliis uirtutibus contraria esse possit. AR. VII Visu hypocritis se per sit peccatu mortale. Conclusio. Hypocrisis, qua quis non curat sanctitatem,sed tantum lanctus apparere peccatum mortalo est; qua uero aliquis intendit simulare sanctitatem, quamuis sanctus non sit, potest & ueniale,& mortale esse secua dum quod contingit contrariari, uel non coxi riari charitati. a V AESTIO CXII. IDς Lactantia, in duos articulos diuo.
- . ARTICVLVS. I. Vtrum iactantia opponatur uirtuti ueritatis.
Conclusio. Magis proprie dicitur iactantia, quando aliquis effert se supra id quod ii ipso est,qua quando effertis e supra id quod est in opinione aliorum, quamuis utroque modo iactantia dici possit. Et ideo iactantia proprie dicta opponitur ueritati per moda .
HRT. II. Utrum iactantia sit peccatum mortale. Conclusio. Iactanter quippiam de se proferre,co tragloriam Dei,& ad proximi cotemptum , uel contumelia, peccatum est mortale, alias autem ueniale, ue mortale secundum causam suam
372쪽
sit peccatum. Conclusio. Ironia , qua aliquis de se minora diciementiendo, uel negando quod in se magnum est, pec
catum est: non aurem ea qua minora proterimus, ueratamcn, maiora Occuqtando.
ART. II Utrum lionia sit minus peccatu ci iactantia. Conclusio. Iactantia secundum se grauior est ironia. quanquam ex an imi deteriori intentione,contingat ironiam grauiorem esse iactantia.. Q VAESTIO CXIIII. B Amicitia qua affabilitas dicitur in
duos articulos divisa. ARTICULUS PRIMUS. Trum amiciriast specialis uirtus. Concluso. Amicitia, seu affabilitas est quaedam specialis uirtus, secundum quam inter se homines bene disponuntur, simul conuenientes. ART. II. Utrum huiusmodi amicitia sit pars iustitis: Co nclusio. Amicitia. um sit ad alterum secundualiquam debiti rationem, est pars iustitiae, ei sicut principali adiunctatiquae quide solum attendit quoddam debitum honest iis, quod magis est ex parte ipsius uirtuos,quam ex parte alterius, ut scilicet faciat alteri quod deceat eum facere.
QVAESTIO CXV, De Adulatione, in duos articulos divisa. ARTICVLVS L . ii VTrum adulatio sit peccatum . .
Conclusio. Adulatio est peccatum, quo aliqui si Pra debitum uirtutis modum alios perbis, uel factis
in communi conuersati ne Ael f Irρο minrMor
373쪽
ART. II. Utrum adulatio sit peccatum mortale. Conclusio. Cui piam adulari uel eius extollendo delicta,uel animo laedendi,uel ruinae alicuius occasio nem praebendo, peccatum mortale est: alias uero adulari, uel delectandi causa, uel commodi alicuius con . sequzndi, ueniale est.
a V AESTIO 'CXVI. De Litigio in duos articulos diuisa.
ARTICULUS PRIMUS. VTrum litigium opponatur uirtuti amicitiae, seu affabilitatis. Conclusio. Litigium, quo quis alicui contii dicie propter personam dicentis, contrariatur in aritati: ae illud quo aliquid contradicie ad eum potius contristandum,quam contradicendum,uirtuti astabilitatis& amicitiae maxime aduersatur. A RT. I .Utrum litigium sit grauius peccatum quam adulatio. Conclusio. Litigium est perse& secundum suam speciein grauius uitium,quam adulatio: per accides tamen ad exteriora motiva comparata inuicem gra-l uiora esse contingit.' QUAESTIO CX. VII. De Liberalitate in sex articulos diuisa
ARTICVLVS PRIMVS. VTtrum liberalitas sit uirtus. ἰConciti lio. Liberalitas est uirtus, qua bene uti possumus omnibus,quae extra nos sunt.
ART. II. Utrum liber.ilitas sit circa pecunias. Conclusio. Ea quae emittenda sunt ab homine in alium sunt bona possessa, quae nomine pecuniae significan tu r. Et ideo propria materia liberalitatis est
374쪽
AR. III. Vtrum uti pecunia sit actus liberalitatis. Coclusio. Actus proprius liberalitatis est, pecunia uel diuiti js uti. ART, HII . Utrum ad liberalem maxime pertineat dare. Conclusio. Propriu est liberali uti pecunia. Vsus autem pecuniae est in emissione ipsius. Unde uersuSr . . Si quis in hoc mundo uult multis gratus haberi: Dei, capiat, quarat, plurima, pauca, nihil. AR. V Vtrum liberalitas sit pars iustitiae. Conclusio. Quanquam liberalitas species iustitiae minime sit: annectitur tamen ei, ut pars,& ut uirtus principalis. AR. VI. Vtruna liberalitas sit maxima uirtutum. Conclusio. Quanquam ex consequenti non tamen primo,& per se liberalitas est maxima uirtutum, sed ipsi praeeminent omnes, quae circa nobilius obi
QV AESTIO CXVIII. Ie uitlys liberalitati oppositis, ct primo de auaritia,
Trum auaritia sit peccatum. Conclusio. A uaritia peccatu est, quo quis supra deb tum modum cupit acquirere, uel retinere diuitias. AR. II. Utrum auaritia sit speciale peccatum. Conclusio. Avaritia,prout est immoderatus amor habendi pecunias,& possessiones, speciale peccatum ut uero est inordinatus amor habendi quaecunq;,ion est speciale peccatum. R. III. Vtrum auaritia opponatur liberalitati. A M Y Co
375쪽
Conclusio. A uaritia, inq uantum indebitam quandam pecuniarum acceptionem, & conseruationem importat, iustitiae aduersatur: inq tantum uero immoderantia quaedam est circa interiores diu uiarum affectus, liberalitat i contrariatur. IIRT. IHI. Vtrum auaritia semper sit peccatum
Conclusio. Avaritia quae iustitiae aduersatur, peccatu ni ortale est, nisi imperfectio actus adsit: quae uero liberalitati contrariatur , nisi charitati contrarietur, semper ueniale est AR. V. Vtrum auaritia sit maximum peccatorum. Conclusio. Avaritia non est simpliciter maximum peccatorum,quanquam forte periculosius.
ART. VI. Vtrum auaritia sit peccatum spirituale . Conclusio. Avaritia cum in spirituali diuitiaram perficiatur de atione, ipsa quoque uitiu spirituale necessario est. Ratione tamen obiecti mediu est inter peccata pure spiritualia,& uitia pure carnalia. iΑRΤ. VII. Utrum auaritia sit uitium capitale. Conclusio. Cum ex pecuniarum cupidine, alia aitia oriantur secundum rationem finis: auaritia,qiae consistit in appetitu pecuniae,est uitium capitale. ART. VIII. Vtrum proditio,fraus, fallacia,periurii, rnquietudo,uiolentiae,& cotra misericordiam ob diis latio sint auaritiae filiae. rConclusio. Proditio, fraus, fallacia, periurium, it ouietudo uiolentiae,& contra misericordiam obdotio,auaritiae filiae dicuntur,ex ipsa secundum appiticum finis procedentes.
Q AESTIO C X IX. De prodigalitate. in tres articulos diuise
376쪽
VTrum prodigalitas opponatur auaritiae. Conclusio. Ad prodigalitatem pertinet excedere quidem in dando,deficere aurem in retinendo,& AC-quirendo. Ad auaritiam autem pertinet econtrario deficere quidem in dando, superabundare autem in accipiendo & retinendo. Vnde patet, quod prodigalitas auaritiae opponitur. ART. II. Vtrum prodigalitas si peccatum. Conclusio. Cum uirtuti liberalitatis prodigalitas aduersetur, ipsa est necessario peccatum. ART. III. Utrum prodigalitas sit grauius peccatum, quam auaritia. Conclusio.Prodigus, cum minus quam au ariis liberalitati obsit, & multis pro sit, ac facilius a uitio sit sanabilis: erit prodigalitas minus peccatum auaritia.
De Epicheia seu aequitate, in duos a artic&los divisa. . A RKICUL V S PRIM Us.
V Trum epicheia sit uirtus. Conclusio. Cum epicheia sit Iegum directiva, secudum quod iustitiae ratio, & comunis utilitas poscit, ipsa est quoque inter uirtutes annumeranda. γ, R T. II. Vtrum epicheia sit pars iustitiae.. Conclusio. Epicheia est pals subiectiva iustitiae. Et de ea iustitia dicitur per prius, quam de Iegali. Nam legalis iustitia dirigitur secundum epicheiam. Vnde epicheia est quasi superior regula humanoru actuum.
. De Pietate,in duos articulos divisa. . ARΤICVLVS PRIMUS.
377쪽
346 Sec. Sec. Quaest. cxx I. cxxo.
Conclusio. Pietas, secundum quam Deo, ut patri, cultum & debitum exhibemus officium ex Spiritus sancti instinctu,est donum Spiritussancti. AR. II. Utrum dono pietatis respondeat secunda beatitudo Milicet Beati mites. Conclusio. Secundum obiecta, &actus,pietati magis responderet quarta, & quinta beatitudo,quam secunda. Secunda tamen beatitudo habet aliquam conuenientiam cum pietate: in quantum scilicet per mainsuetudinem tolluntur impedimeta actuum pietatis.
De Praeceptis iustitia,in sex arti- i culos divisa. ARTICU LV S I. VTrum praecepta decalogi sint praecepta iustitiae.
Conclusio. Praecepta decalogi pertinent ad charitatem sicut ad finem. Sed ad iustitia pertinent, inquantum immediate sunt de actibus iustitiae. ART. II.Utrum primum praeceptum decalogi conue
Conclusio. In eo qui crat per legem instituendus ad uirtutem primo oportuit quasi facere quoddam fundamentum religionis, per quam .homo debite ordinatur in Deum, qui est ultimus finis humanae uolutatis. Secundo attendendum fuit, ut circa religione homo instituendus impedimenta uerae religionis excluderet. Praecipuum autem impedimentum religionis est,quod homo falso Deo in haereat. & ideo in primo praecepto legis excluditur cultus falsoru deorum. ARΤ. III . Vtrum secundum praeceptum decalogi ,
378쪽
Conclusio. Congruit hominem secundo regis prae cepto institui, quo ei periurium prohiberetur, quod
ad irreligiositatem pertinet. ART. ii II Vtrum tertium decalogi praeceptum conuenieter tradatur, scilicet de sauctificatibne sabbati. Conclusio. Conueniens fuit, postquam primo de secundo legis praecepto homo a contrarijs religionis motus fuerat, usi tertio adhuc institueretur praecepto , de sabbati custodia , per quod in uera religione fundaretur in exteriori cultu Deo exhibendo. ART.V Utrum conuenienter tradatur quartum pretceptum de honoratione parentum. ηConclusio. Conueniens, post praecepta quibus in Deum ordinamur,dari hominibus praeceptum de honoratione parentum , qui nostri particulare principium sunt. ART. VI. Utrum alia sex praecepta decalogi conus
Conclusio. Praeter praecepta, quibus homines reli pionis, & pietatis operibus in Deum & parentes in- - 1tituti fuerunt: superaddi necessarium fuit alia praecepta, quibus secundum iustitiam erga caet*ros ordia
QUAESTIO CXXIII. De Fortitudine, in duodecim articulos divisa. ARTICULUS PRIMUS.
V Trum fortitudo sit uirtus. Coclusio Fortitudo est uirtus perficies hominem, si secundum rationem sit, & qua ea propelluntur, quae usum rationis,&quae secundum rationem sunt, suoquo modo impedire possent.
379쪽
Conclusio. Fortitudo, ut quaedam animi firmitas, est uirtus generalis, uel potius uirtutis cuiuslibet c6ditio est: ut uero in grauibus & magnis periculis ani mum firmat, specialis,& determinata uirtus est.. ΑR. III. Utru' fortitudo sit circa timores & audacias.' Concluso.Virtus fortitudinis circa timores &aa.dacias uersatur, ut timorum cohibutiva, & audaci rum moderativa. triRT. I III . Vtrum fortitudo sit solum circa pericula mortis.' Conclusio. Versatur sortitudo circa pericula mortis cum mors sit inter omnia mala corporalia maxime terribile. ART'. V. Vrrum fortitudo proprie circa pericula mortis, Quae sunt in bella. 'Conclusio. Fortitudo consilit maxime circa peri. cula mortis , non modo quae in communi imminent
bello, sed etiam in bello particulari, scilicet propterii ustitiam de uirtutem. ART. VI. Utrum sustinere sit principalis actus sor
., Conclusio. Sustinere,id est, immobiliter in periculis sistere principalior est actus fortitudinis, quam aggredi pericula. AR.VII. Vtrum sortis operetur propter bonum propxu babitus. Conclusio. portis operatur propter bonum sui habitus, ut scilicet in actu similitudinem sui habitus exprimat, ut per proximum finem : quanquam propreri beati ludi nem & Dei amorem sortes ut propter uitia
i AR T. VIII. Vtrum sortis delectettur insto actu'. Conclusio . Cum fortitudinis principalis actus siesustinere tristia secundum animae apprehensionem,
380쪽
quanquam secundum animam delectetur sortis fortitudinis actu: trist tur tamen magis secundum tristi-' xiam dolores corporis consequentem. ART. IX. Utrum fortitudo maxime consistat in repentinis. Conclusio. Quod aliquis absque praemeditatione faciat ea quae sunt uirtutis, cu necessitas imminet propter repentina pericula, hoc maxime manifestat φ1it fortitudo habitualiscin anima confirmata. Poteth autem aliquis,etiam qui habitu fortitudinis caret, ex diuturna praemeditatione,animum suum contra pericula praeparare, quae etiam praeparatione fortis uti
ARI. X. Utrum fortis utatur ira in suo actu. , . Conclusio. Fortis ad fortitudinis actum iram assumit, non omnem, sed ratione moderatam. ART. X i. Vtrum fortitudo sit uirtus Cardinalis. Conclusio. Fortitudo est annumeranda inter uirtures cardinales, cu m sibi potissime firmitatis ratio co' ueniat. AR. XLI. Utrii fortitudo pr arcellat inter omnes alias virtu tes, Conclusio. Prudentia inter uirtutes cardinales potior est, quam sequ tur iusticia : d pinceps sortitudQ, post quρm ess ti mpcrantiae uirtu S. Vtrum martyrium sit actus uirtutis. Conclusio. M artyriu est actu s uirtutis, qua aliqui sfontra pertequentium impetus firmiter in iustitia taueritate per maneto RTa I. Vtrum martirium sit actus syrtitudinis. VAESTIO CXXIIII,