장음표시 사용
401쪽
ARΤ. V Vtrum conuenienter dicantur esse filiae luxuriae, caecitas mentis , inconsideratio, praecipitatio, &c. VConclusio. Caecitas mentis,in consideratio, praecipitatio, inconstantia, amor sui, odium Dei, affectus praesentis seculi,& horror seu desperatio futuri filiae luxuriae sunt.
AESTIO CLIIII. De Luxuriae partibus sipecificis, in duodecim
articulos duras. ARTICULUS PRIMUS.
Vtrum couementer assignentur sex species luxuriae, scilicet fornicatio simplex,adulterium,&c. Coclusio. Sex sunt luxuriae species, i .fornicatio simplex, 1.adulterium,3. incestus, ε. stuprum, F. raptus,
ART. II. Utrum fornicatio simplex sit peccatum
. Conclusio.Fornicatio simplex,cum contra bonum educaudae prolis sit, crimen mortale,& illicita omnino est. AR. III. Vtru fornicatio sit grauissimum peccatum. Conclusio. Quanquam fornicatio grauior sit peccatis quae sunt contra exteriora hominis bona: minus tamen peccatum est,quam uitia contra Deum, & homicidium. ART. IIII.Utrum in tactibus,& osculis,consistat pec
Conclusio. Tactus &oscula quanquam secundum suam speciena non sint mortalia peccata; ut tamen'. libidinosa sunt, inter mortalia numerantur. Ri T. U. Vtrum pollutio nocturna sit peccatum. Conclusio. Nocturna pollutio nunqua in est pecca Aa a tum
402쪽
Sec. 1 . Quaest. cIv. 3γ, di turpissimum est, cum per illud transgrediatur hol
ino,quod secundum naturam determinatum est circa uenereorum usum ,
QUAESTIO CL V. De Partibus potentialibus temperantia, ct primὸ
. de continentia, in quatuor articulos diuis . ARTICULUS I. - trum continentia sit uirtus. Conclusio. Quidam continentiam nominant, per qua aliquis ab omni delectatione uenerea abstinet. Ees c coti nentia persecta principalis quidem est uirginitas secundaria uero uiduitas. Alii uero dic ut cotin entia est e per qua aliquis resistit cocu p i Icenti js prauis,quae in eo uehementes existunt. Et hoc modo cotinentia habet aliquid de ratione uirtutis, inquantuscilicet ratio firmata est contra passiones, ne ab eis deducatur non tame attingit ad perfecta rationem uirtutis moralis . Largius tamen accipiendo nomen uirtutis pro quolibes principio laudabiliu operum, possumus dicere continentiam esse uirtutem. RRT. II. Utrum materia continentiae sint concunisceatae delectationum tactus. PConclusio. Continentia & incontinentia propriEdicuntur circa concupiscentias delectationum tactus communiter autem & secundum quid possunt dici in quacunque alia materia. R R. III. v tru subiectu cotinetiae sit uis cocupiscibilis. . Conclusio.Continentia est sicut in subiecto in illaui animae,cuius actus est electio. Et haec est uoluntas. A R. IIII. Utrum continentia sit tmelior quam tempCrantia. rConclusio. Cotinentia,ut omnes uenereas delectationes moderat ur,potior est teperantia: ut uero Praria et uas con
403쪽
uas concupiscentias tecudum rationem moderatur, potiora ea elh uirtus temperantiae , cui ut principali adiungitur. Nam continentia comparatur ad temperantiam,sic ut iro perfectum ad perfectum.
De Acontinentia, in quatuor articulos diuis. ARTICULUS PRIMUΣ. V Trum incontinentia pertineat ad animam, an ad
Coclusio. Incontinentia ad animam per se spectat ad corpus uero no nisi per accidem,& occa si on aliter. Α R i. II. Utrum incontinentia sit peccatum. Conclusio. In continentia circa concupiscentias delectationum tactus uitiosa est , similiter&quae circa honores &di tritias: quae uero circa concupiscentias rerutia est quibus non cotingit abuti, non peccatum est, sed ad persectionem uirtutis spectat. AR III. Vtrui nco tines plus peccet, qua inteperatus. Conclusio. In temperatus multo deterius peccat, quam incontinens , cum ex habitu ille, hic uero ex passione peccet. ART. in I l. Utrum incontinens irae sit peior,quam incontinens concupiscentiae. Conci usio. Quanquam secundum passionis rationem, concupiscentiae incontinentia turpior sit quam irae,quo tamen ad malum seouens, grauior est irae incontinentia , quam concupiscentia.
404쪽
ratiua,in eundem concurrat effectum cum clemetia:
diuersa tamen ab ea est, quod clementia moderativa est exterioris punitionis,mansuetudo uero interioris passionis. R RT.lI.Vtrum tam clementia quam mansuetudo sit
Conclusio.Tam clementia,quam mansuetudo uirtutes sunt, per quas secundum rectam rationem moderamur affectum irae. ART. III. Utrum praedictae uirtutes sint partes temperantiae. Conclusio. Clementia& mansuetudo,cum in quo dam concupiscentiarum moderamine consistant, uirtuti temperantiae adiunguntur,ut illius partes. ARΤ.INI.Vtrum clementia & mansuetudo sint potissimae uirtutes.
Conclusio. No nisi secudum quid, dispositiue uidelice clemetia & ma suetudo potissimi uirtutes sunt. QVAESTIO CLVIII. De Ira in octo articulos divisa. ARΤIC ULUS I. VTrum irasci sit licitum.
Conclusio. Secundum rectam rationem irasci ait ART. II. Vtrum ira sit peccatum. Conclusio.Ira peccatum est, si modum rationis excedat. ART. III. Vtrum omnis ira sit peccatum mortale. Coclusio.Ira,qua quis iniusta appetit uindictam, peccatum mortale est, ueniale autem propter imperfectionem actus.Ira uerδ ex passione,& qua in modico expetinius, ueniale est: mortale etiam
405쪽
37o Pec. 1ec. clVI I I. II X. si ex uehenaentia irae aliquis excidat a dilectione D ei& proximi.
ART. IIII. Vtrum ira sit grauissim tam peccatum. . Conclu4o. Ira non est grauissimum peccatorum. ART. V. Vtrum Philosophus conuenienter determinet species iracundiae , dicens quod iracundorum quidam sunt acuti, quidam amari, & quia dam difficiles. Conclusio. Iracundorum aliqui sunt acuti, qui nimis cito irascuntur,& ex qualibet leui causa: quidam amari, quia causa irae scilicet iniuria illata, nimis manet in memoria. Unde diutinam tristitiam coci piut, re ideo sunt sibi jplis graues & amari: quida etia sunt difficiles, qui non dimittunt iram, quousque puniat. ARTI C. VI. Vtrum ira debeat poni inter uitia capitalia. Conclusio. a uitium est capitale, ex quo multa oriri uitia possunt. ART. VII. Utrum conuenienter asς ignentur sex filiae
irae scilicet rixa, tumor mentiS,&c. Concluso. a. Rixa, 2. tumor mentis, 3. contumelia, . clamor, s. indignatio, 6. blasphemia, sex filii iret
ART. VIII. Utrum sit aliquod uitium oppositum iracundiae, proueniens ex defectu irae. Conclusio. Defecti is irae consequentis iudicium rationis uitiosus est. Nam remotio irae est signum remotionis iudicij rationis.
QS AESTIO CLIX. De Crudelitate, in duos articulos divisa.
VTrum crudelitas opponatur clementiae.
406쪽
AR. II.Vtru crudelitas a s uitia siue feritate differat- sti Conclusio. Diuersa est cludelitas a saeuitia, sicut humana malitia a bestialitate.
VAETIO CLX. De Modestia, in duos articulas divisa. AR 1 ICVLVS PRIMUS
VTrum modestia sit pars temperantiae. Conciusio . Modestia est uirtus moderativa circa mediocres delectationes tactus sicut circa maximas temperantia,cui adiungitur tanquam principali. ART. H. Vtrum modestia sit solum circa exteriores actiones. Conclusio. Modestia uersatur non modo circa exteriores, sed interiores hominu actiones, quarum est moderativa.
AESTIO CLXI. De Speciebus modestia, ct primo de humilitate, sex articulos divisa. ARTICVLVS I. VTrum humilitas sit uirtus. Conclusio. Humilitas est uirtus,qua animus firma
AR. II. Vtrum humilitas consistat circa appetitum. Conclusio.Cognitio proprij defectus pertinet ad humilitatem, sicut regula quaedam directiva appeti
ter. Et ideo proprie est directiuata moderativa motus appetitus.
AR.III. Utrum homo debeat se omnibus per humilitatem subi jcere Conclusio. Debet omnis homo secudum id, quod defectus in ipso est,cuilibet homini se per humilitatem subi j cere quo ad ea,quae Dei in illo sunt: no au te
407쪽
simpliciter,neque ad ea, quae diuinitus habet,tam ipse,quam ille,cui humiliari alias teneretur. ART.IH. Utrum humilitas sit pars modestiae uel temperaritiae. Conclusio. Humilitas est pars temperantiae, sicut modestia, sub qua etiam continetur: inquantum scilicet humilitas nihil est aliud, quam quaedam moderatio spiritus. ΑRT. IIlI. Utrum humilitas sit potissima uirtutum. Conclusio. Post uirtutes Theologicas, & intellectuales, quae respiciunt ipsam rationem,&post iustitia,praesertim legalem, potior caeteris est numilitas. ART. V. Utrum conuenienter distinguantur secundum beatum Benedictum duodecim gradus humilitatis scilicet corde & opere semper humilitatem OMstendere, defixis in terram aspectibus &c. Conclusio. Varij, multiplices sunt humilitatis gradus,quibus ad perfectionis apice homines ascendui.
VAESTIO CLXII. De Superbia, in otito articulos divisa. ARTICVLVS PRIMUS.
VTrum superbia sit peccatum. Conclusio. Superbia peccatum est, quo quis supra id quod est,tendit contra debitum rationis modum. ART. II. Vtrum superbia sit speciale peccatum. Conclusio. Superbia, inquantum eit inordinatus proprie excellenti ε appetitus Deciale peccatum est
ut uero ex eo secundum rationem finis alia oriri ui- tia possunt,peccatum generale est.
ART. III. Vtrum superbia sit in irascibili sicut in
subiecto. Conclusio. Quia arduum, quod respicit superbia,
communiter inuenitur ia in sensibilibus,& in sp iritualibus
408쪽
tualibus rebus:necesse est dicere,quod subiectum superbiae sit irascibilis, non solum proprie sumpta prout est pars appetitus sensitivi, sed etiam communius accepta, prout inuenitur in appetitu intellectivo.Vnde & in daemonibus superbia ponitur. Α R T. IIII .Vtrum conuenienter a Gregor.assigne. rur quatuor superbiae species, scilicet aestimare bona a seipso habere,&c. Conclusio. i. AEstimare bonum a seipse habere. 2. desuper sibi datum pro suis suscepisse meritis credere :3.gloriari se habere quod non habet :& .caeteris despectis singulariter uideri uelle, quatuor sunt superbiae species. A R.T. V.Vtrum superbia si peccatum mortale. Conclusio. Superbia est ex suo genere peccatum mortale, quo quis Deo rebellis fit,nisi adsit imperfectio actus. AIEVI. Utrum superbia sit grauissimum peccatorii. Conclusio. Cum per superbiam homines maxime
a Deo auertantur,ea est maximum peccatorum.
δε R. VII. Vtrum superbia sit primum omnium pec
Conci. Superbia, perquam maxime a Deo auertimur,est primum & principium omnium peccatorii. AR. VIII. Vtrum superbia debeat poni uitium capi
Conclusio. Superbia non capitale uitium, sed omnium uitiorum regina & mater est.
QVAESTIO CLXIII. De peccato primi hominis, in quatuor articulos divisa. ARTICULUS I. VTrum primi hominis peccatum fuerit superbia -
409쪽
o EO bec. Nec. au it cin III. Coclusio. Primum peccatum hominis fuit in hoe, quod appetijt quoddam spirituale bonum supra sua
mensuram, quod pertinet ad superbia. Unde primum peccatum primi hinnini fuit superbia. ART. II. Vtrum superbia primi hominis fuarit in hoc, quod appetierit diuinam similitudinem. Conclusio. Peccauit primus homo per superbiam inordinate appetendo diuinam similitudinem , non moab quo ad scietiam boni & mali, quam principaliter appetiit, sed quo ad operandi potestatem, secundario appetendo proprijs viribus consequi diuinam foeticitatem: nullo autem modo naturae diuiuae similitudinem appetij t. A R T. II I. Vtrum peccatum primorum parentum
Coclusio. Non simpli citer sed secundum quid primorum paretum peccatum fuit caeteris grauius,quia uidelicet dedecuit illorum statum innocetia ac perfectae munditiae. ART. IlII. Vtrum peccatum Adar fuerit glauiusquam peccatum Euae. Conclusio. Eus peccatum grauius fuit, quam Adgquanquam ex conditione personae grauius Adam peccauerit
V AESTIO CLXIIII. De panis peccati primi hominis , in duos
articulos diuisis. ARTICULUS I. VTrum mors sit poena peccati primorum paretum
Conclusio. Sicut rebellio carnalis appetitus ad Spiritum, est poena peccati primorum parentum, ita etiam D mors & omnes corporales desectus . Mors
autem hominiti est naturalis propter conditionem
410쪽
Sec. Sec. Quaest. clx Irri. clxv. 3 si ii
materiae,&est poenalis propter amissione diuini beneficii praeseruantis a morte . Deus uero huius non est auctor mortis nisi inquantum est poena. AR. H. Utrum conuenienter particulares poenae primorum parentum determinentur in scriptura.
Coclusio. Varia in scripturis poenarii genera descri ibuntur, quibus digne punitum fuit ipsorum delictu. i
De Tentatione primorum parentum , in duos articulos divisa. ARTICULUS I.
Trum fuerit couenies, ut ho a Diabolo tentaretur. Conclusio. Pertinet ad conditionem humanae naturae , ut ab alijs creaturis iuuari uel impediri possit. Vnde covenies fuit, ut Deus homine in statu innocetiae &terari permitteret per malos angelos, &iuuari eu facere 43 bonos. Ex spali. n. beneficio gratiae hoc erat ei collatu, ut nulla creatura ex rerior ei posset nocere cotra propria uoluntate, per etiam rei itationi dxmonis resistere poterat absque omni difficultate. AR. II. Vtrum fuerit conueniens modus & ordo pri
Conclusio. In quolibet genere peccati inuenitur ord0 primae tentationis, inquantum uid c licet praecedit insensualitate, quae per serpentem signatur, peccati concupiscentia, in ratione inferiori, quae signatur per muliere, delectatio; in ratione superiori, quae signatur per uirum consensus peccati. Itaque congrum fuit Ordo primae tentationis.
VAESTIO CLXVI. De Studiositate, in duos articulos divisa. FARTICVLVS I. Vtrum materia studiositatis sit proprie cossiti' Coa