장음표시 사용
111쪽
tempoAs spatiu intercessiirum cognouissent,nesti ores essecti essent,sperantes sere,ut post etiam, si resiniscerent, placerent. Nam qui fieri potest, ut eum illa hora lateat, qui usque ad ipsam hora nouit omniat Frustra praeterea dixisset Apostolus, In quo sunt oti thesauri sapientia de cogni ta l. a. tionis reconditi. Si propter patrem filius viv4,per alium,non perse vivit. Qui autem per alium vivit, non est ipsa vita. Na di qui per alium sanetias est, non est ipsa sanctitas. Mentitus est igitur filius, o,inquiens,lam vita,Et,sic &stius quos vult,vici ficat, Dare dictum illud non ad Diuinitatem pertinet,sed ad humanitatem
Ex eodem. SI vitis est, inquiunt, seruator, nos autem palmito, pater autem a cola. palmites autem viti natura coniuncti sunt, Vitis autem agricola naturaliter non est coniuncta,Filius natura nobis cum coniunctus est,non autem eiusdem est naturae cum patre, sed ab eo penitus alienus.
Res,ondemus, Dominum non Diuinitatis, sed camis suae nos palmites esse dixisse. in admodii Apostoliis, Nos, inquit,sumus corpus Christi, & membra ex parte: Et alibi, Noscitis,inquit,corpora vestra esse Christi mebra Et alio
Ilam, alis,inquit,terrenus,tales & terreni. Et qualis cc testis,teses de coelestes. Et, sicut portauimus imagine tar ni, portemus & imaginem c citis.
Ex eodem SI filius de se ipse loquebantur, Pater, inquien , si fieri
potest, transeat , me calix iste, non modo timorem de imbecillitatem suam declarabat, is aliquid etiam patre fieri non posse arbitrabatur. Na illa verba ,si fieri potest, ambigentis sum.Non igitur pro se ipse ita loquens post alabat, sed pro illis, qui ipsum eram occisuri, ne tantum scuus admitterent, pro quibus etiam in crucem sublatus oraba Pater,inquiens,dimitte illis.
Ex eodem . t. r. ii hominis caput est Christus,& Cliristi caput est Deus,
homo autem non est eiusdem essentiae cum Deo, neq; enim Deus est, Christus autem est eiusdem essentiae cisi Deo, nempe Deus,non eodem modo caput hominis Q, istus est,quo Deus est Christi. Natura enim creata,& Diuunitas in unu non concurrunt.Eiso Deus,ut pater,in Christi caput, ristus autem ut effector caput euhominis.
Ex eodem . SI ut Deus, non autem ut homo petebat, clarifica me, inquiens, phnsi habebat id,quod postulabat .Et Euangelista,qui, vidimus,inquit, gloriam eius, mentit .Et Apostolus, Dominum,inquiens, gloriae non crucifixissent. Et David, Et introibit,inquiens, Rex gloriae.Non petebat igitur accessionem gloriae, sed humanae salutis consilium patefieri.
Ex eodem . SI gloriam,qua habebat ante, si mundus seret,ueia fla
tabat a patre, illam amissam stasitabat, neque enim id,quod habebat,flagitasset. Quod si ita est, n loria solam, sia Diuinitatem amiserat.Gloria enim a Diuinitate seiungi non polost.Ergo,ut Photimn sitiebat, erat homo purus Constat i turninad humanitatem Uus, non aut ad Diuinitatem referri.Si ex eo,u, primogenitus creatum ctus est, colligitur eum primum creatum esse, Apostolus, 'πιτ . qui dixit, per ipsem de in ipsi creata esse omnia, dicere debuit,& ipsum ante omnia crotum sitae. Nue aut dixit,
de ipse in ante omnia. Ex quo declarauis, & illum stinper
esse,& rerum uniuersitatem esse factam. Illud enim est,c6 sonat illis verbis:In principio erat verbum. Ex eodem a Irrimogenitus, quiunt, filius, no est unigenitus, sed' alius, propter quem dicitur primogenitus. At qui, o satientes viri, cum sellas etiam ex Liaria genitus sit, dictus est eius primogenitus. Donec,inquit, peperit filium suum primogenitum. Ex quo apparet,non ei se fratrem necessarium, ut quis primogenitus dicatur. Rnderi etiam potest, lanteolum ortum primogenitus dicebatur.Prsterea primogenitus appellatus est propter eos, qui p spiritus sancti adoptionem ex Deo geniti fiunt, quos, ut ait Paulus,praesciuit,& pnx destinauit,cons Ormes scri imaginis Gj siui,ut sit ipse primogenitus in mestis statribus. Ex eodem . SI is, qui dixit, Ego sum via, Et, nemo venit ad patrem Io. a 4.
nisi per me, idem est, qui dixit, Dominus creauit me Pro. s. initium viarum suarum, etiam de filio dicitur, creari,& fieri, ut ibi, creavi hominem per Deum. Et rursum, citfilios,&stias. IEt David, cor mundum, inquit, crea in me Deus,nil aliud petens,nisi ut, quod iam crat, or,mundum purumq; hoet. Dicta est etiam noua creatura, non quod
alia facta set creatura, sed habita eorum ratione, qui ad recto,pim; vivendum illustrantur. Ex eodem . SI filium ad opera creauit pater, qui aut propter asuri
non aut propter se fit, aut pars, aut minor est eo, cuius causa fit, suus aut creaturae pars est,aut ea minor. N cesse ' igitur,ut ad eius humanitate illa verba reseramus. Dixerit aliquis, lamonem eo loco sapientiam illam intellexisse, cuius mentionem fecit Paulus, Quoniam,inquiens, in sapientia Dei non cognouit mundus per sapiam Deum. Estquam ne Propheta quidem fuit, qui ita locutus est,sed prouerbiorum scriptor Prouerbia autem sunt rerum im gines, non ipse res.
Ex eodem . SI Dei filius erat, qui dixit: Dias creauit me, dixisset potius,pater creauit me. Nunquam. n.issum Dnm sirum,
sed patrem temper appcdat. Reliquuna igitur est,ut denso dictum illud,Genuit,accipiamuς. De serui aut forma illud, creauit. In ossius autem eiusmodi scrpturae locis non duo sic accipimus, ut Deum per se, & pcrsthominem intelligamus,unus enim est. Sed cogitatione separata xetriuLque naturam colligimus. Etenim ne Petrus quidem duo intelligebat,cudiccret, risto igitur pro nobis pasto carne. Si genitus,inquiunt est filius, non autem factus, cur scriptum est ad hunc modum: Certissime sciat ois domus IL& Dominum ipsum,& Christum Deus seesilla hie igitur dicendum est, haec verba de illo intelligi, quatenus ex Maria natus est, & ad humanitatem illius pertinere. Quemadmodum de Angelus pastoribus bonum ilhidnuntium ferens, Natus est,inquit,vobis hodie seruator, qui est Christus Dominus.Ea naque vox,hodie,ad cum, ut est ante secula resem non poteri. Hoc autem clarius patri αverbis illis, quae deinceps sequuntur: Hunc ipsum, quem vos crucifucilius.
Ex eodem . SI cum natus est filius, tunc sapientia factus est, salsum
est dud Christus Dei virtus & Dei sapientia. Nam Dei sapientia non est sacta,sed imposuit.Quanqliam se fide patre etiam dicitur. David enim, Fias,inquit,mihi in Deum protectorem. Et Paulus, Fiat, inquit, Deus verax, ' Euthy. Mon. O
112쪽
omnis aute homo mendax. Sic etiam Diis factus est nobis a Deo sapientia, & sanctitas, & redemptio. Si pater igitur
factus protector, de verax, non in m creata aut facta,
nec filius factus sapientia, , sanctitas res creata sectauelatelligitur. Ex eodem. SI verum est illud: Vnus Deus pater.verum est & illud
Vnus Dns Iesiis Christus seruator. Neque igitur, ut isti sentiunt , seruator est Deus, neque pater eli Dominus. Vt Histra dichim sit: Dixit Dominus Domino meo. Et id sit falliam: Propterea unxit te Deus Dests tuus. Et illud i Pluit Dias a Domino. Et illud Fecit Deus hominem ad imaginem Dei. Et illud: ecquis Deus praeter Domiti si 'Ecquis Deus prater Deum noltrum ' Et illud Ioannis: Et Vcinum erat apud Deum, & Dcus Q at Verbum. Et illud onuae de filio: Dominus mcus, & Deus meus. Quamobrem inter res procreatas, falsesq; Deos, & qui improprie dicuntur Dij disserentiae sunt cxcogitaniuae, non inter patrem,ct illium, qui verus dicitur, ut a falsis sciungat. Ciuia illo autem nihil comparatur, quia ante omnia est, de omnibus antecellit.
Eiusdem ex Epistola ad Maximam Philosophum.
EGO, si dicendu est, quod sentio, vocem illa, o mae ,
hoc est,simile,si ita accipiatur, ut nullam admittat diuersitat , probandam suscipiendamri; censeo. In idem enim cum altera illa voce, ο ρ θίαον, si sana illius sentcntia capiatur, ut eiusdem essentiae, seu consubstantialefignificet, concurrit. Quemadmodum Patres Nicaeae congregati lumen delumine,& Deum verum de Deo vero intelligemes, omουσον , induxerunt. Neq; igitur inter hamen& lamen, neque into veritatem & veritatem,neque inter unigeniti & patris essentiam discrimen ullum cogitari potest.Siquis,inquam,hoc sensu vocem illam,oμοιον,hoc es, similam accipiat, eam approbo. Si quis autem non Omne ab illa diuertitatem abiungit, ut illi, qui constantinopoli coacti liint, vocem suspectam existimo, utpote qua Vnigeniti gloria imminuatur. Scimus enim verbum hoc, similem, solere in eas etiam res consuri, quae tenuem, &obscuram aliquam pαsse ferunt similitudinem, licet ab exemplaribus plurimum distent. Quamobrem qm in hae voco, q=ούσον, minus timenda fraus est,iccirco illam ego quoque magis amplector,& probo.
Eiusdem ex Epistola ad Canonicos. I D nobis de fide sentiendum est, quando virique
eorundem Patru filij & haredes sumus. Patres illos dico, qui Nicieae quondam magnum illud pietatis testumonium ediderunt. Cuius cum alia omnia sine ulla reprehensione passim comprobentur, quidam vocem illamo Uουσον, Vt a nonnullis in dubium reuocatam nondum fiascipiunt. Hos & accusare quis merito possit,& venianii sium dignos arbitrari. Patrum enim sententiam nou sequi,&vocem ab illis approbatam non ut magis sententia sita propriam suscipere, ut facinus arrogantia plenum accusandum videtur. Eam rursus,ut ab aliis improbatam, habere suspectam, videtur eos aliquo modo mediocritera crimine liberare. Nam qui seb Paulo Samosatense con uencrant, illam ut minus insignem de claram calumniati sunt. Dicebant enim eam & mentiam significare, & ea
quae ab essentia sunt, atque ita praebere essendam distri.
butam iIs,in quae diuisa forcet. Quae quidem sententia probabilis aliquo modo videri possit, si aes, est numismata ex
are conliata consideraremus. In Deum autem patrem,
S in Deum filium non cadit, nicta enim his antiquior es.sentia, nulla Virique subiecta materia. Nefas enim est alia
quid de illis eiusmodi cogitare. Quid enim ingenito esse potest antiquius i Ad haec opinione ista detestabili tollitur in patrem di filium fides. Fratres enim sunt, qui ex uno
proueniunt. At quoniam erant, qui filium ex nihilo metiim assereriat, ut impietatem istam euerterent, σμρά- nον, addiderunt. Atque hanc quidem suisse Patrum is rum sententiam, facile ex verbis antecedentibus colligitur. Cum enim dixissent, lumen de lumine, & ex essentia patris filium genitum, non autom factum, subiecerunt, opoουMον, ut indicarent, quae luminis ratio in patre est, eandem & filio conuenire. Nam lumen verum quan tum ad luminis rationem pertinet, nullam habet cum vero lumine disterentiam. Proinde cum lumen principium non habens sit patur, & lumen genitum sit filius, lumen
autem Se lumen vininquo, ideo iure dixerunt, ob ροισον, ut parem ciuidem naturae rationem conitituerent. N
que enim fratres sunt obl=ουσοι, ut quidam senstrunt, sed cum eius, qui causa est, is qui ab ipsa est cause,in eiu emnaturae,ij dicuntur o κθουσοι. inlae sane vox & Sabelli j prauam corrigit opinionem, qua patrem & stium arbitratiatur unam de candem esse personam, de persectam adducit personarum intelligentiam. Nihil enim esto κράσον sibi, sed alteri. Itaque praeclare & pie constituta et cum & personarum distinguat proprietates, & eandem naturae rationem declaret. Quancio autem ex patris essentia filium esse discimus & genitum, non autem factum, in affecti
num corporearum cogitationem nos incidimus. Neque
enim disseista est essentia patris in fisiim,neque fluens,proferens, ut arbores frictus, illum genuit. Sed diuina illa gignendi ratio arcana est, nec hominis aut oratione exp5cari, aut mente comprehendi potest. Nimis autem abi
isti, & vero carni obnoxii est, rcbus fragilibus, & caducis
ea,que sunt. Hema,cofare,& opinari,Deum eodem mmdo,quo res corporeas,gignere.
Eiusdem ex epistola ad Eustassium Armenium
aduersus quosdam, videbantur Arianorum S nionibus fauere .
Oportet igitur, ut aperte consteantur, se credere, quemadmodum verba a patribus nostris Nicaeae exposita praescribunt; si tamen sina ipsorum verborum sententia accipiatur.Sunt enim quidam in hac etiafide,qui veritatis o onem deprauant,& eorum verborum sensum ad opinionem suam confirmandam trahunt. adoquidem de Mare us impie sentiens de persona Dni nostri Iesu Christi,euci; purum esse Verbum p icans,ausus
est dicere,se ut sta sentiret,adduetiam esse p., illam vocem obl=θυσον, cutias rim male intelligebat. Et qui Sabelli j byci defendunt impietatem personam & essentiam idem millimantes ad eam confirmandam simulant se prclyte ea compulses esse, quod in easde ita scriptum sit, siquis filium ex alia essentia sue hypostas esse dixerit, eum ex cratur, Ze detestanir catholica de Apostolica Ecclesia. Noautem Patres illi idem esse dixerunt essentiam, & hyp stasin, si enim hae duae voces unum & eund- sensum naberent, utraque uti non erat opus. Cum igitur alij filium csse arent ex patris essentia, Gj ipsum non ex essentu
113쪽
n serent exeatris essentia . asi ipsum non ex essentia ex alia hypolusi constire diectent, ut utranque istorum opinionem tanqua falsam reprobarent, ambas illas voces adhibuerunt. Nam ubi declararunt sententiam suam, filia ex patris essentia dixerunt, ibici; alictam illa voce hypothi sim non addiderunt, quae quiciem ut ad prauam opinionec videninandam adhibita is, si ead patrum sensum explicandum, tacntiam solam pronutiare satis fuit opinet 'igitur confiteri filium , id est, eiusdem essentiae liue consubtantialem ut scriptum esLConfiteri pneterea patre
in propria perstria, Se situm in propria & inpropria hum
sin ictum.Quemadmodum & ipsi Patres perspieuὰ tradideriant. dicentes etiam lumen de lumine, satis aperte declararunt,sic aliud esse, lamen gignens, S aliud esse lumen genitura, Vt usa tamin eademq; sit essentiae ratio.
Eiosem ex cc te v I. ad Amphiloctium. Non cum patre, inquiunt, sed post patrem est filiuς.
Quare consentaneu est, ut honor exhibeatur patri per ipsum nocum ipso.Cu ipse enim parem digni. talem tignat. Per ipsum autem onoet ministerium. Nec vero cu pse,inquiunt,& filio spiritus collocadus est, sic d post filium, & patrem constituendus, neq; cum illis sed sub illis
numerandus. Isbus modi verbolim artificio puram fides smphchatem peruertunt.Quibus respondendum est, nos cum amplitudinem naturae unigeniti,& dignitatis eius excellentiam eontemplamur, oriam illi simul cum patre,&vna cum patre esse testari. At cum bonorum lamtionem nobis factam, & conciliationem, atque coniunetionem nostram cum Deci cogitamus, per ipsum de in ipsis nos ea gratiam assecutos consteri.
CVrigitur affectionibus vacat haec generatiot Quia
est incorporea. Si enim corporea affectionibus Ahobnoxia, incorporea immunis & libera est. At ego te vicissim interrogabo.Quo Deus,si creatus Nam quod creatum est, non est Deus .Vt omittam, ne hinc quid si ratione corporea res intelligatur,affectiones a ri qualis .in cupiditas,tempus confiscinatio,cura,spes,molestia, periculum,calamita succestus, quae quid omnia,S his ira, ut omnibus perspicuum est, creatis hominibus accidunt, Iam aud miror, eurno audeas etiam coitus aliquos cogitare, & gerendi uteri tempora & abortus pericula, ut
ne gignere quidem illi concedas, nisi gignat hoc modor
t rursum volatilium, & terrenorum, eaquatilium antimanthim generandi rationes enumeres, ut ad earum a
quam diuinam, quae verbis explicari non potest, referas, di ex hae noua filium etiam eximas. An ne id quidem p te perspicer cui ortus corporeus ab aliis diuersus sit ubi enim in tuis istis mendi rationibus virginem Dei geni- trie inuenillis)illi spiritualem item ortum ab aliis diauersiam esse, ves potius cuius essentia ab aliis differt, eius &gignendi modum ab aliis esse disserentem. Quis igitur ita Pater est, ut nunquam coeptat esse pater is, qui ita es , ut esse nunquam caperit. Ni autem coeperunt esse, i cc perunt etiam esse patres. Non ergo posterius pater, quia non coepit esse. Pater autem proprie Ah, quia non de stas est. Quemadmodum de filius est proprie, quia non etiam pater. Quae quidem nomina ideo propriὲ hominibus non conueniunt,quoniam utraque in unum cadum NM au
De magis, quis illud congruit. Et nos a duobus non a tem ab uno senerati sumus, ut ad duos reserri possimus, At paulatim lacti homines, ac sorte ne homines quidem, nec quales voluimus, ita ves dinultimus, vel dimittimur, ut nomina seu rebus orbata maneant. At Verba illa, g
nuit, di genitus est, inquiunt, quid abud, q gignendi principium indicanti Quid si, ut ista tua curiosi εc tempus a cupantia argumenta vitemus, ab initio genitus dicamus, num dicam nobis aliquam impinges quasi scripturam,&veritate peruerierimus 'An omnibus constat, multa, quae ratione temporis dicuntur, inuersis de commutato temporum ordine pronuntiari t Atque ea potissimum est scripturae consuetudo, ut non praeterita sarm tempora, aut praesentia, sed etiam sutura commutet. Vt ibi: Quare tremum runt gentes, Se populi meditati sunt inania i Nondu enim fremuerant. Et alibi: In flumine pertransibunt pede,id est, periransierunt.Omitto aha loca,quae studiosis fiunt obsouata.Longum enim esset,ea prae multitudine enumerare.
Exeadem oratione. ATil id q pugnax, atq; impudes est, cum volens ne
inquiunt, an nolens filiu genuit 'Deinde ea thenis validis, ut ipsi putant, feci reuera sugilibus admodum,ae putridisse virinq; dcvinciunt. Si nolens, inquiis, ergo coactius, Quis aut cogat Deut aut qurinam modo cogi possit Sin volens voluntat s filius est filius.Quo igiturque ita nouam triandam matrem voluntatem
Αe illud quidem si ita Ioquetur, in primis v
quod ab affectionibus recedentes confugiunt ad voluntatem. Voluntas enim non est affectio. Sed videamus,u validum sit istud argumentum. Satius tamen est, ut proprius cum ipsis manum conseramus. Age igitur ria, qui quicquid vis facile prompteti; loqueris, ex volenime, an ex nolente patre tuo extitisti si ex nolente,' areas est,& quanam ipstim vis coegit 'Neque enim naturam dices, quae potest etiam csse casta. Sin ex volente, paucis Fyllabis tibi periit pater.Voluntatis enim,non autem patris demGstratus es esse filius. Verum ad Deum, & res procreatas redeo sapientiaeq; tum quaestiunculam tuam accommodo. Volens ne, an coactus condidit omnia is coactiis, etiam hic apparet allata vis. Quis autem vim attuliti sin volens, res etiam procreatae Deo sunt excluse, tuq; in primis, qui tales nobis quastiunculas vir capiens excogitasti. voluntas enim internos &procreatorem tanquam murus interi ctus est. Atqui nisi ebrii sumus, allium esse statuemus eum, qui vult, de voluntatem: qui generat, εἰ generationem tqui loquitur,& lacutionem. Illi enim mouentur, hae sunt veluti motiones. are non est consentancum, ut quod volantate prouenit,tribuatur voliri itati,nec quod generatum est, generationi, nec quod auribus est pereeptum pronuntiationi,sed volenti, generanti,&loquenti. ina aquam lite prestantiori modo sunt in Deo,in quo sertasse v)egignere, est ipsum gignere, ut nihil medium sit .Verum ut id omittamus, nunc etiam voistate praestantior est sener sol Vis ne vide patre etiam ladens aliquid dicam Abs te enim, ut hoc auὸeam, exemplum habeo. Volens ne pater est Deus, an nolens inon effigies argumentum, quo tam belle uteris. Si volens, ecquando coepit vellet Non .n. prius, qesset. Neq; enim aliquid erat ante. aut certe allidin ipse erat id, quod volebat, alaid quod voLantate proficiscebatur. & partibus costabit Deus. Hoc autem pacto& ipse ex sententia tua voluntatis erit. Sin nolens, ecquisco tissum, vitiis aut si coaetiis, quomodo Deus
114쪽
Me non siud aliquid,s Deus Quoi tur,inquit, estus
inlimmo vero tu nobis die quomodo creatus sit, siquidem, ut ais, aravis est. Et hoc enim eandem habet dii Cultatem Noluntate,atque ratione ne respondebis. Sed nondum rem totam explicas. Quo enim operis vim habuit voluntas & ratio' Amplius aliquid dicendum est, neque enim hoc pacto creatur homo. 6nam igitur modo senitus est Ecquid mari contineret ea gignendi ratio, si tu illam intelligeres,qui ne ortus quid om tui rationem intelligis, aut si quid intelligis, id tam exiguum est, et puderidicere,Et tu putas tibi omnia cognita ' Multum laborabis prius,' inuenias,quo compactus, sermatusq; eis. & inh,
cem eoetus:quo vinculo corpori animus, animo mes menti ratio coniungatur: Quaesit motus,quxinoementi,quae concoctionis,quae senseum,qtae memoriae, quae recorda tionis ratio, quae item aliarum rerum ex quibus constas.
Qirenim ex illis animo corporiq; Cora sint, quae propriis, quae vicissiim mutuata Nam ca quo' qua posterius te ficiuntur, ad generationem reserenda sint. Haec mihi e plica, & eium id feceris, ne tunc quidem audeas de generatione Dei disputare.Neque. n.tutum es . Nam licet tuam intelligeres, non in diuinam perciperes. Quod si ne tuam quidem cognitam habes,quo illam comprchendes Q to enim difficilius est,I eum,q homin cognoscere,tanto generatione tua Dei generatio cognitu dissicilior est. Quod si,quia abs te non comprehenditur, ideo ne genituquidem esse is multa tibi ex rerum uniueistate dulae iascet,quae non intestigis, inprimisq; Deum ipsium.Neq;.n.
dicere potes, quid Deus sit, licet ingenio tuo valde cons-das, tibiq; in superuacaneis istis quesbuncidis multum aD roges. Volubilitatem verborum, de illis diuidendi, partiendiq; argutius omittens desine rationes corporcas in naturam illam corporis expertem constare, atque ita testasse
Dei generatione dignum aliquid cogitabis. Ex eadem Orat lant. DEi generatio silentio colatur. Preclare tecum esse
actiam puta,u, genitum esse didiceris. Quo autemne Angeli quidem cogitare possunt, nedum tu valeas intelligere. vis ostendam tibi, quo genitus sit ἰ eo mo, quo genitor nouit, de ipse, qui genitus in filius. Quod his sublimius est, id nube absconditu caecutientes mentis tuae oculos perstringit. Existentem igitur, an non e stentem genuiti omittantur istiusmodi nugae, l in me,& in te quide cadunt,qui partim sumus,ut in lubis Abrahae Levi,partim
Mncramur, ut ex ovist tibus & non existentibus quoda- modo generatii nostra rone quadam contraria, propicrmateriam primam dicet hanc quidem ingenitam tingant, consistens, ex non existentibus plane sit. Hic vero pariterdi ab initio concurrunt essec generari, ut ancipiti interrogatiunculeius nullus resinquatur locus. uid .n antiquimeo, quod in ab initio 'Quare tibi filium aliquando vel existentem,vel non existentem genitum dabimus, utroq; n.
modo tollitur quod est ab initio) nisi eadem conditione
pat rursiam tibi,interrogantibus nobis virum ex existentibus, an ex non existentibus sit, pericillum adeat, ne aut
bis sit,nempe qui ante existit, S: ciui est,aut id ei, quod filio,ludieris istis inten ogatiunculis tuis,qustam aedificia in arena constretista ne auis quide statum scibnere quaein, contingat nimirum ut ex non existentibus sit Ego igitur neutrum horum admittendum censeo, & quaestimimum
tuam non dubiam, aut dissicilem, ciu rei ndeatur, sed plane absurdam esse assimo. Quod si tibi ex dialecticis p-ceptis vidctur,in omnibus ciusmodi disiuctionibus, aer.
utrum necessario verum ess ad hane queso mihi paream responde.Est ne tempus in tempore,an non t si in tempo. re, quonam in tempore Quod'nam aliam est tempus laut quo tempus hoc, illo tempore continetur Si vero n5 in tempore, quae inanis italium in sapientia, quae t cpus sine tempore stamiti Vtrum horum falsum esse leam s Da siterum aut verum esse solum, aut falsum. Vtrunque enimnoh concedemus.Sed neutrum contigit iste verum, ali qui vel vera dicens mentietur, ves mentiens vera dicetne
cessario. Quid igitur mirum, si v admodum hie, se etiam illic, utraque contraria sint fusa atque ita capientia ista tua stitia deprehendatur lVnum hune mihi praeterea
scrupum cxime. Tu cum generabaris aderas ne, an non adetas & nune ad relae, an non 'si n. aderas, atque ades,
ut quis, & cui l & quo unus in duos malim l sin eorum, qdicta sunt, neutrum est verum, quo a temetipsio seiungeris,&quae nam istius est causa seiunctionis Atinerudiatum est, inquies, de uno curiosius inquirere, rim sibi ipse adsit, necne. Hic enim quo ibo in ahis robus, non in utraeadeq: re locum habet. Mulio illud scito esse ineruditius, quaerere virum id, quod ab initio est genitum, esset ante,q generaretur, ne c. Haec enim, quaestio in ea selu, quae in tempore sunt,cadit.
Ex eadem oratione . AT non est idem, inquiunt, ingenitum 3c genitum
quarenestius quide in idem, quod pater. Hac ratione vel filio, vel patri Diuinitatem adimi tam perspicuu est, ut pharibus in plicari non sit nectae. Nam ingenitum essentia est, genitu non est essentia, & contra. Quid enim opponi potesti Quando igitur nihil aliud studes, o vane Theologe, nisi rii iussis, utra vis impietate Elige Praetero quia est,quamobrem nego ingenitum,& genitum idem esse. Si enim dixeris idem non esse quod creatu noli est, S. quod creatum est, o quoque probabo sementiam tuam. neque enim idem in qu principio caret, quod est creatum.Αtidem esse id, oci genuit,& id quod genitum est, negari no potest. Idem enim plane sunt necesiario. Nam geniti & genitoris tutura, quantum ad ipsam naturam pertinet, eadem est.Αd hac quomodo ingenitu.& genitu itelli Esi.n.his verbis no g ni,& gigni accipis, non idem sunt. Sin ea, quibus haec iniunt, quid probilis,
quominus ide sint 'eum& insipiens de sapiens, quae inter se collata idem non sunt, in eodem tamen ,nempe in homine sint, nec essentiam, diuidam, sed ipsa circa entiam dividantur. Num & immortale, & innocens, & immuta
bile Des essentiam diem' Athoe modo no vnam habebit essentiam Deus, sed minas. Aut his erit compositum. N que enim si essentiae sunt, sine compositione simul esse queunt. Verum haec ith, quoniam & asorum communia sunt, cstentias esse nolunt. Ingenitum autem quia solius Dei proprium est, esscntiam eius esse contendunt. m tamen ut Manichavrimueres, ras proelil abiiciamus qui materia de formam ingenitas asserunt, sobus Des ingenitu esse non concederent Sed ino solius Dei. id Adam nonne sellas a Deo formatus est sanε, inquies, stati. Num ideo selus homot nequaquam Quid ital Quia sematio non erat humanitas. Na & qui pollea generati sunt, homines fuerunt. ingenitum Glum non est Deus scet solius si patris. Sed quacis ingeniti studiosissimus sis, ad te& genitum, esse Deum, quandoquidem ex Deo est. H quo O Dei essentiam statues ex eo, quod non quid Deus sit , asseri,sed
quod ille non sit, adimiti Nam oratio, qua illum esse emitum negat,non quid ipse natisa sirio divinee quid sit ib
115쪽
luit,quod est ingenitumQ2jd igitur est, in pura, essentia
Des hoc tuae dementiae est uicere, qui generationem etiaillius tam curiose perquiris: Nobis autem satis est, si post, ut pollicetur is,qui non mentitur,obsciua,& crassa hac caligine disci Ta,id cognouerimus, Hoc igitur dc cogitent cistercotii qui ea cupiditate incensi purgare se stud'. Nos illud tantum audebimus dicere, si magnum est patri, non aliunde existere, aequae magnum esse filio, existere ex tripatre.Quicquid enim glariae pater habet propterea P ex nudo dependet principio,id etiam filius habα, qu miam ex tali est patre genitus. Accedit nascendi ratio, res tanta, tamq; admiranda iis,qui non humi plane repunt,nec mentem in caducis istis rebus depressam detinent. At enim,inquiunt,si essentia idem est cum patre filius,cum pater ingenitus sit,&filius erit ingenitus. Belle, liquide essentia Dei est ingenitum, ut noua quaedam mixtio fiat,& ingenito genitura appelletur, sin ea vox in eadem essentia perionae disserentiam significat, cur illa argutia tanquam valido ute. ris argumento Num&tu quoniam idem est entia es cum patre tuo paterissus es adeo,ut nihil ab eo dii eras ' Nonne igitur constit,s volumus inuestigare, quid sit essentia Dei, id proprietate immobili permanente qua ri oporter Verum non idem esse ingenatum,& essientiam sic intelliges.Si idem esset,quoniam Deus aliquom est Deus, & ingenitum aliquorum esse ingenitum oportebat. Aut cinna, quoniam ingenitum nullius est, Deum item nullius esse. Qis enim idem omnino sunt, eo de etiam modo pronuntiantur. At cum ingenitum non litvibus, Deus autem ali- quonam immo vero omnium sit Deus, qui fieri potest, ut idem sit Deus,& ingenitum Pr,terea cum ingenitum, &genitum vicistim opponantur,ut habitus,& priuatio, n cesse erit deessentias ut contrarias opponi,quod non con ceditur. t quoniam habitus priuatione prior est, ars i-mentationibus tuis eueniet, non solum, ut essentia filii patris egentia sit antiquior, verum etiam ut auferatur
ΗΑbentne pneterea rationem aliquam ex iis quas putant inexpugnabiles t Ad illam sorte tanquam ad extremum presidium confiiment, et dicant: si non desiit generate Deus, impersectam peneratio,& quando detinet generare sindo; t, proseino etiam coepit.Rursum homines eorpori dediti, quae corporea sum, asterunt. Ego autem, Mim filio sit proprium, ut perpetuo generetur, non prius explicandum existimo,qverba illa:Αnte omnes
res generat me, accuratius expendero. Attamen non video quid necessarium asserath argumentario. si enim, mitti volunt,ccepit,quod finem est habiturum.Q fine
habiturum non est,nunqu)mccepit. QEd igitur de anuma, aut de natura Angelica respondinunt Num si esse coeperunt,desituras etiam dicent, si non desinent, ne coepisse quidem unquam'Atqui de coeperunt esse,&nunquesnd ur enimum igitur, ut ipsi senuunt,verum cst, quicquid inithun habet,id finem etiam habitis vesta eadem ora lane. Nos autem ita sentimus,sicut equi,& uis, de hominis,& iussi; generis animalium una ratio est, qui quae sortita sunt,inde nomen etiam propriri semur, quae vcid illam istina non sunt,ea nomen aut nullum inde habent,aut ceriὸ proprium non habent, sic & Dei unam silentiam,& ruturam,ae nomen esse,quamlu leto diuersi
ipsius egentiae, turaq; consideratione variis Item nomenibus appestetur,& quod proprie vocatur Deus, id etiam esse vere Deum. Et quod natura Deus sit. id quoq; Deum vere nominari .Quandoquidem no in verbis, scd in rebus ipsius veritas nobis consistit. At isti veriti, ne videantur,no omnia contra velitatem tentasse, ubi raticinibus,& stris inae testimoniis sie urgeri senserint, Dcum quidem lilium
confitentur Ad ambigue tamen, ut nomm duntaxat commune habeat. Nobis autem contra nitentibus,atque ita interrogantibus: Quid tergo filius non est proprie Deus Quemadmodum & pietiim animal no est proprie anima Quonam modo Deus est, si non est proprie Deus ' Quid,
inquiunt,prohibet,& nomen hoc ambiguum esse,& pr prae tamen duobus ilibuit Et adducent nobis canem temrestrem,& canem marinum,qui cum eodem nomine v centur, proprie tamen uterque appellatur canis.Et si qua sent praetcrca,quorum commune sit nomen, cum diuersa navum sint,cand tamen pariter habeant appillati
nem. At hic,o vir optime, sub una appestatione duas naturas ita conlboeis,ut earum neutram inera praeclamiorem, aut priorem esse dicas,aut quae magis,aut minus, qu)m aulcra sit id,quod dicitur. Nihil enim habent coniunctum, quod hanc asserat necessitatem. Nec ille canis magis canis est,qhiedaic autem minus,aisciri marinus,quim temrestris,aut tetriaris,qubm marinus. Quod minime mirum est,cum rebus paribus interis,atque eiusdem pretii communitas nominis tribuatur. At hic cum Deum ee statuas, qui adorandus eae, quiq: omni essenti ae, atque natum ante
egit,id quod est Hlius Dei,& taquam natura Diuinitatis, haec ita patri tribuis,in adimas filio,eiq; ut ordine inferiori
collocato partes honoris de adorationis secundas deseras, verbisq; tantilis similitudinem assignes, re autem Diuinutatem aufera N: eadem appestitione eciem aqualitatis pnae crente cinde detrudas ipsum ad inequalitatem, ut ita mo pictus,&vivus,& canes, inani exempliam addund-sti,ad Diuinitatis naniram exprimendam magis accedere videantur. Aut utriq;,sicut commune nomen tribuisti, sieeriam naturas aequale Ecet diuersae sint,concede, aut canes tuo quonam exempla Vt inaequalitatem probares,
excogitauera dissoluisti. id enim eo eri nominis similitudo, si res abs te Sulla parem obtineant honoris gradum non enim ut squales,sed ut inaequalis ostenderes, ianominis si studinem inueniens ad canes tuos confugisti. am igitur pacto mam possit aliquis argui, & secum de eum ipsa Diuinitate pugnare Ex eadem ora tal Am si nobis dicentibus,patrem,rii causam, maiorem esseri filium is propositionem hanc sic assumant eausim natura maiorem esse, deinde concludant patrinnatura esse maiorem, haud sacila dixerim, utrum se ipsi prius,an eos,qui cu ipsis disputant,sallant. Non enim quae de aliquo dicuntur,ea simpliciter de illo quoque, quod ei subi m est,iacentur.Sia apparet,quia de quoque dicatur. Alioquin quid prohibet,quia ego item, si proposuero
ad hunc modum:Pater est natura maior,deinde sic assumpsero, od natura est,m n omnino maius est, aut non est pater,irum colligam,quod est maius, non omnino maius
est,aut G est pateri Aut,si placet,hoc modo:Deus essemtia est,essentia autem no Omnino Deus, tu quod inuitureollige, nempeDeus n5 omnino Deus. Sed faticia in eo. ut opinor consistit, uod ea,quae sinuo modo dicunt,simpliciter accipiunt, tu quod cassidae estis artis studiose est
116쪽
imitare.Etenim cum ad cause natura maius reseramus,
ipsi natura maius inducunt. Vt si nos aliquem hominem mortuum diceremus ipsi hominem simpliciter acciperet.
Ex eadem oratione. JUud autem quomodo pratermittemus, quod nihilo
mimis,quam ea,qtae dicta sunt, admiratione dignum est Quin mi igitur, v mim nomen hoc,pater, essentia, an actionem signi licet ut nos laqueis suis utrinque obstrictos teneant.Si enim essentiam rcsponderimus, colligent, filium esse alterius essentiae.Vnam enim ce Dei essentiam, quam pater ocria parit. in aetionem dicent, nos filium no
enitum, sachim esse confiteri. bi enim est, qui facit, ibi prorsus esse ' id quod fit. Mirari cium se, qui fieri posist, ut idem sit effector.& ipsum opus. Vehemcter ipse quoque diuisionem istam veri rus ess ,si necesse foret, alterue duobus accipere, sed verius in, Manque vitantem temtium ita constituere, et nomen hoc pater, o viri sapientissimi,nec essentiam, nec actionem, is habitum significet, nater ad filium,aut lilius ad patrem reseratur. Vt enim nos voces hae germanam, & dominicam quandam necessitudinem in scam, ita illic naturalem genitoris ,&peniti coniunctionem declarant. Sed demus id vobis, ut pater essentia quaedam fit,si communem sensum,& verborum rim consideremus, alliciet ad se filium, non autem d-him a se abalienabit significci etiam,si videtur,actionem. Ne sic quidem viceritis,id ipsum enim,quod asci, t ehasdem essentiae,quanq est absurda actionis circa id cogit tio. Vidctis,quomodo licet vasire nobiscum pugnetis, tamen captionum vestrarum laqueos euit udra eadem oratione.
V Dum quoniam inexpugnabile vestia in argumen
tis captionibusq; consciendis robur, operti sumus Wὸ vim etiam vestiam in scriptiara ' diuina icthim niis adducedis videamus, quando nobis hoe etiam pacto conamin ipsiuadae. Nos enim magnis excelsisq; vocibus fili Diuinitatem percepimus, S praedicamus. Oh nam sunt hael Ille nimirum: Deus. Verbum .in principio. Cum principio.In principio,inquit crat Verbum,& Vcrbuerat apud Deum,& Deus Oat Verbum .Et, Tecum principi u. Et,vocans ipsum principium s generationibus. Quoniam filius unigenitus.Vnigcnitus filius,qui est in sinu patris,i se enarrauit. Via, Veritas, ita, Lux . Ego stim, inquit,via, veritas, & vita. Et, ego silm lux mundi sapientia, Virtus. Christus Dei Virtus,& sapientia. endor,figura, Imago,
signum. i clim lit,inquit,spicocior glorim, figura suta
stantiae eius.Et, imago bonitatis. Et hunc signauit Deus. Et Dominuς,Re Qui est omnipotens. Pluit,inquit, D minus ignem a Dominossit, virga directionis, virga regni tui .Et, qui e qui erat,& qui venturus est,cla omnipotens.
Haec & alia Eiusmodi diculur de filio,quorum nihil est ad-uemitium,nihil posterius adiunctum filio,aut spirimi, magis,q ipsi patri. od enim persectum est, accessione non constat.Nunqu in enim suit sine Vςrbo. Nunquis fuit,
cum non citet pata Num fuit,cum non esset verus,& sapiens, tu potens, aut cum vita,aut splendore, aut bonitate indiscret Tu autem milia enumera imperitiae tuae verba. Nempe Deum meum,& Deum vestrum. Maior creauit.
Fecit.Sanctis cauit.Addes vis, & isa: semus. Obediens. Dedit.Didicit.Mandatum in.Missus in Non posse quicquam a se facere,aut dicere, aut iudicare,aut largiri,aut veste Ad hae ignorastram,subtemonem, ptacationem, im
terrogationem,incrementum, persectionem. His assium ge,si placet,&illa magis abiecta:Dormire,EBrire, sitire, Fessum csse, Lachrymare, Angi,succumbere. Obiicies tu forsitan &micem, de mortem. Nam reserrectionem, &Αscensum in eoehim,quoniam pro nobis etiam siciunt, deris facile praetermissurus. Multa praterra congeres, ut Deum istum tuum nomine tantum Deum,& ascriptitium constituas. Nobis autem verus est Dcus,& eiusdem cum
patre dignitatis.Nec dissicile erit, ea sigillatim repetendo
sic explicare,ut verus,& pius eoru sensus appareat, tibiq; , siquis sorte senipulus ex verbis istis iniectus est, ac non vltro perirene agis,omnem dubitationem adimere . Atque adeo ut paucit simis rem expediam, quae sublimiora sunt, Divinitati assectionibus S corpore praestantiori tribue.. Quae vero sunt humiliora, compositio ascribe, qui propter te se exinanivit,& carnem induit,&, ne quid abiectius dieam,fictus est homo,Deinde ad maximam prouectus est dignitatem,ut ipse quoqueopinionibus istis tuis, M. carnem sapiunt,& humi depressae sunt, abiectis, discas esses blimior,& ad Diuinitati aspirare, nee in iis, quae sensibus
exposita sunt,maneas,sed ad ea,quae mente percipiuntur, contendas cognoscasq;,quae naturae sitis,que diuini conssi pro redimendis hominibus ratio.Is enim, quem nunc desipicis,iam & supra te erat. i nunc est homo, iam erat simplex Quod erat,mansit. Quod autem non erat, assumpsit. In principio erat, sine causa. enim Dei causa sit Post autem es propter causam factus est. Causa nimirum illa fuit,ut ubi conuitiatori salutem afferret, qui Diuinitatem iecirco desipicis,& aspernaris , quia propter te corporis crastitudinem assumpsit, di mentis quasi quodam vinculo intercedente in carae veriatus cst,& factus est homo in terris Deus, posteaquM cum Deo coniunctus est, parte utique prastantiore superante, ut quantum ille est homo,t pntum ego sim Deus.
Sus in eosdem. Emitioratione destio. VNum quidem & illud est, quod isti valde promptu
habent.Dominus creauit me initium viarum suaruad opera sua . Ad hoc quonam modo resipondebimus' Accusabimus ne solomonem, & proptereau, postremo lapsus est,res etiam ipsus ante gestas improbabimus l, dicemus sermonem hunc sapientiae tribui,que sit,icien tia,N artifex quaedam ratio,qua res omnes costitutae fiant solet enim lxpe scriptura mutis etiam rebus loquentis personam imponere Cuiusmodi illud est. Mare dixit haec, de haec. Et Anylsus dixit,non est in me. Et cum Gesos intro- .
ducit enarrantes triam Dei.Αut cum Frameae quiddam
imperatur. Aut cum montes,& colle cur exultarint, interrogantur.Horim nos nihil dicimus, licet a quibusdam e maioribus nostris,ut srma argumenta posita sint. Esto igitur per nos ipsius seruatoris,&verae sapientiae oratio. Sed parumper consideremus invia am est res, cuius nulla sit. eausal ipsa Diuinitas.Nullus enim causam,qua Deus inasseret,aut si afferet,ea Deo erit antiquior. inae autem h manitatis,quam ter nos Deus amampsit, causet Mone ea planὸ, ut nos seruaret Quae imalia psit amni niam igitur hic &creauit,vi generat,aperte posita reperimus,facilis resiponsio est Quod habere causam inuenerumus,ad humanitatem refcramus. iod aut simplex,&sne causa, id tribuamus Diuinitati. Num igitur,ocauit,ita dictum est, ut causa adsistCreauit me, inquis,initham viam
suarum ad opera tua. Opera autem manuum cius veritas
iudicium. rum causa Diuinitat cunctus est Vinis,
117쪽
enim ad humanitatem pertinet At illud,Generat me, millam habet cauIam adiuncta aut tu mihi illam ostende.' Quid igitur prohibet, pientiam di creatam dici,si omim manum conlideres.Et genitam, si primum illum, qui
comprestendi miiho minus potest Huc & illud spectat, ipsemus vocatur, ne seruiens multis.Atq; illud, Magnum illi es e,quod v etur filius Dei. Vere enim carne aliumcx, nascens,astectiones nostras subiens, ut nos liberi es mus, ipse seruiuit, seruiuit omnibus, quos peccati scruitute O pressos in libertatem vindicauit. id autem hominis humilitati 'miit maius contingere,q ut Deo c&ungerctur,& ex ea coniunctione fieret Deus, ct ortu ex alio sic visitari,ut quod natum esset sanctum filius altissimi vocaretur,& daretur illi nomen, quod est super omne nomen, quod
nihil stud est, nisi Deus,&illi pro nobis exinanito, & qui
diuinam imaginem cum stibi iis a coniunxerat, Omne genu flecteretur, eum; domus omnis Israclis Dominum,& Christum a Deo saetium esse cognosceret ' Haec enim omnia tum opera geniti, tu voluntate genitoris ficta sunt. Secundo loco ut maximum, & inuiditum obiiciunt illud,
quod scriptum est,oportere ipsum regnare inq; adhuc.Eta . . is 3 cceis si, ipi usq; aci temporum restitutionem, & habere solium a turis Dei, donec inimicos stiperet. Quid tum
- Regnum ne deserit,aut coelos derclinquet Quonam impellcntesaut quam ob caulam Quam audax interpres estu,qutin liber, I vagus,qui non audias regni eius non esse finem.Verum id tibi accidit,quoniam ignoras, eas voces
donec,& usq; , non diuidri e praetcritum a suturo, sed isue usq; significare,quid aute postea sit, non constituere. Nio rati. a . quin ut alia taceam,quomodo intelliges illud: ero vobiscuum: adeonsemationem seculi' An postea non osse fimirudices Atq; iure quidem est una ratio,sed no lota. Id enim tibi praeterea contingit,quia nodistinguis significationes. Nam regnare dicitur,tum ut omnipotens, & volentium, ac nolentium Rex, tum noui nos regno filio subiicit,&subditione tua constituit volentes, S imperium eius vi rosuseipientes.si priore modo regnum intelligas,eius no erit finis.Sin posteriore, ecquis alius finis erit, nili ut nos manu subiectos& finiatos suasit scipiati Quid enim attinet eos stibiicere,qui sit biecti sum unc ergo cosurget orbem iudicaturus,&sematos perditis separaturus, ut in medio Deorum cosistat,quos ipse seruauit,& decernat, atq; conmtuat,quo quisq; honore,mansoneq; dignus sit. Huie subiereoni & illam subnecte inquis, qua filius subiiciatur patri. d ais Q Ρ si nune ei subie has no sit aut subiici Deuoporteat Deo Tu quidem de filio,tanq de latrone,aut hoste aliquo Dei verba lacis.Rem potius ita considera Sicut ipse meam execrationem soluons dii is est execratio, de peccatum is,qui sustulit mundi peccarem,& pro veteri E.
ctis est nouus Adam,sic & contumaciam meam,ut totius eo oris eaput suam facit, quandiu erbo contumax ego, .
deseditiosus,di non subiectiis Deo, quia non illi, sed meis cupiditatibus seruio, tandiu Propter me Christi is nodum subiectus dicitur. At cum illi subiecta suerint omnia sit biicientur autem cc nitione,& commutationes tunc & ipse subiectionem inpleuerit, me seruatum adducens. Nihil. n.
aliud est, ut ego quidem sentio hac subiectio, nis expictio pater evolistatis.Subiiciet autem & filius patri,& pater Uio, ille credem agens, hic autem probam,ut ante dicebamus. Ita subieetium, subsicit, qui quod nostrum est, suum sicit Eiusmodi mihi videtur etiam ilhid: Deus Deus Psu. a r. meus respice me,quare mederesiquisti Non enim,ut quia busdam videtur, derelictus est aut patre, aut a Diuinitate fila,quae quasi cruciatum timens ab eo, cruciabatur,re
cesiisset. Quis enim ipsum aut initio nasci, aut in crucem ascendere coegerat Sed in se,quemadmodu dixi, nostras affectiones expresiit. Nos enim ante despecti, ac deresiai eramus,Nunc autem illius, qui nullis astuctionibus obnoxius est, cruciatu, S morte,accepti,siniatiq; sumus. Sic dc insipientiam,& peccatum nostrum assumens ea loquitur, citia deinceps in eo Psalmo consemurmur, totus enim viges unus ille primus Pi.ilinus ad Caris tu in rescitur. Eode sp Heb. r.etant N illa Ipsium ex iis, quae passus est, obedientiam didicisse,& clamor,& lachrunxv,&stipphea re, & exaudiri, direuerentia,quae ille pro nobis in peribna lita mirabiliter expressit, atque sustinuit. Nam & Verbum ncc obedici,neq; non obediens fuit. Haec enim ad cos, qui subiecti sunt, pertinent,illud ad bonos, S beneuolentia dignos,hoc ad malos, S: electendos supplicio. t serui autem forma secoseruis,& iemis accommodat,ek in se transfert aliena, me t tum cum omnibus assectionibus meis ipse gerens, vet in seipso tanquθm cera ignis,aut terrae vaporem ibi consumat
id,quod deterius est,utq; ego per eiusmodi coniuncti εeorum,quae ipsius simi, particeps fiam .iccirco factis obedientiam p estat,& illam comprobat patiendo. Neque. n. animi propositum satis est, quemadmodum ne apud nos quide, nisi rebus ipsis declaretur, us enim indicat,quO- modo assectus sit animus. Nec minus sertasse probandus est ille senius, si intestigamus ipsum obedientiam nostram explorare & omnia humanitatis artificio pyriis molestiis dimetiri,ut ex suis nostra cognoscat,& quantum a nobis exigere,& quantum nobis condonare conueniat , habitatum patiendi,tum imbecillitatis ratione. Et paulo post. IuIud praeterea, quod modo mihi venit in mentem iis, quae dicta fiunt, addam: In quo ipse passus est,se tentari, potest reiis, qui tentantur, opitulari. Hoc enim ad eandem sentem Herii. tiam pertinet.
Ex eadem oratione. AT instaurarionis tepore Deus erit in omnia in omnibus. Non pater omnino filio in ipsi1m ita re hi
to,ut si fax in magnum rogu, ex quo sui siti ad tempus inempta,riirsum coniiceretur, ne Sabessit hoc dicto corrupantur, sed totus Deus. cuno amplius, vinue in multas pies distracti erimus, animiq; motibus N poturbationibus obnoxii,& Dei vel nihil vel per quam exiguuin nobis gerentes,sed Deo plane similes,' Deum totum,& s him capientes.Haec enim est illa persectio, ad quam cotendimus.Hoc autem Paulus ipse maxime confirmat. Qiscidenim hic de Deo dicit indefinite,alibi plane &desnne a firmat de Christo,Vbi,inquiens non est Iudaeus,neq; G
eus,circiincisio,&pn utium, barbarus,ic 'tha,semus, liber sed omnia,&in omnibus Christus. ritu Maius enumera .Quartum adiunge. Deum meum & Deumvestrum. Si maior tantum, non autem, de aequalis diceretur, sorte id,
quod loquatur esses aliquid.Sin aperte utruq; reperimit quid dicet homines, generosi Quid firmi habebit eorum ratio Quomodo qua simul esse non possunt, unqi m conuenient. Idem cum eodem comparatum & maius,ct squale esse non potest. Nonne igitiir perspicuum est, maius adeausam, aequale ad naturam referrit Id facile, & libenter eonfitemur.At asus quispiam rationi nostrae repugnas sorte dixerit,eo,quod sine causa est,non esse minus id, quod ex illo tali nimirum causa est. Quam enim gloriam habet id quod principium non habo cam obtinet& ipsum,quoniam ex illo nullum habente principium est. Accedit Ze generatiores tanta, tamq; veneranda, illis quidem,qui mem
118쪽
te lunt praeM.Nam filio quatenus homo est, maiorε esse
patrem Verum Hiq; est, non tamen magnum. Quid enim mirum,si Deus homine maior extitist Hax satis sint aduersus eos,qui in illa voce aior, argumenta colligentes sese iactitant. Deus vcro non verbi dicetur, sed eius, quod cernitur Quomodo enim proprie sit Dei Deus Pater contrano eius,quod cernitur,dicetur,sed Verbi. Dupliciter enim considCrauir, nempe ut Deus,& pater, ut utraq; de illo viacissim tum proprie tum improprie, contraria quidem ratione,quam de nobis dicatur. Na proprie noster est Deus, non proprie autem pater.Quae quidem nominum implicatio quoniam propter duplicis nati ne coniunctionem immutamur, Haereticis piniant errandi occasioncm. Cuius sane rei illud indicium est,quo i eum ipta natum notioni bus distant,nomina etiam distinguuntur. Audi Paulum loquentem: ut Deus Domini nolin Iesu Christi, pater rix, rim quidem Deus,pater autem gloria. Lucet enim Vtrunque sit unum,non natura tamen, scd coniunctione. Quid his si cri clarius, apertius potest Quintum dicatur, nempe ipsum accipere vitam, aut i dicium, authx reditatem gentium, aut potestatem omnis carnis,aut gloriam, aut discipulos, S: siquid aliud dicitur accipere. Haec item ad humanitatem res ei untur.Quae si Deo tribueris, non absurde admodum seccris. non enim ut aduentitia tribues,scd ut ea, quae naturar, non gratiae ratione
illi adsunt ab initio. Sextum apponatur, non posse lilium a seipiis quicqii m sacerrinis patrem viderit facientem AEquzm posse, aut non posse,non uno, sed pluribus modis dicimus.Vel quia facultas desit,si vel tepus, vel aliquid aliud
speetes, vi non posse puerum certare, aut catulum cern re,aut cum hoc non posse pugnare.Certabit enim aliquando 1 onasse,& cern re,& cum alio pugnabit, qui cum hoc
non potest. Vel quodplemnque ita hi, ut illud: Non potest ciuitas abscondi supra montem posita. Atqui si maior ahqua ciuitas obstet, forsitan abscondetur. Vel quia
non deceat,aut consentaneum sit,ut illud: Non postinis-hi spons ieiunare,quandiu sponsus adest, ii uecorpore vidcatur, nam illius tempus peregra nationis non moeroris, sed latiti .e erat siue ut Verbu intestigatur. Quid enim oportet eos corpore ieiunare, qui verbo purgantur. Vel quod nolis, ut illud: non posse issi e signa secree propter accipiemtium incredulitate. Ad curandum enim duo erant necessaria,& eorum,qui curabatur fides,& facultas medici. riam cum unum desceret, alterum non habes at locum.
a in & hoc ad decorum referri potest, neq; enim decebat,ut qui in credulitatis morbo laborabant, curarentur. Lodem & illud spectat: Non potest mundus odisse vos .Et illud: Quomodo potestis bona loqui, cum sitis mali' cur. n. haec fieri non possunt, nisi quia voluntas decies Est etiam aliquid eiusmodi in illis verbis. Mod natura seri nequit,id Deo volente fieri posse,ut non posse aliquem iterum nasci,& acus soramen camesum non capere. Quid enim v tet laxe feri,si Deus veheAd hos omnes modos, quibus, dicimus aliquid non posscscri,accedit & isse, quem nunc inquirimus, quo aliquid omnino fieri, de admitti non potest,ris dicamus non posse fieri, ut Deus malus sit, aut ut non sit. Hoc enim fieri posse IIci potius impotentiam', si potentiam declararco aut ut id quod est, non sit Aut ut bis duo, & quatuor sint, & decem. Hac ratione nec scripotest, nec concedendum est, ut filius aliquid faciat e rum , quae non facit pater. Omnia enim qiue pater habet, sillisiunt.Etrursam qiuae sunt filii, simi etiam patris. Nihil ergo proprium, cum omnia sint communia. Qtiando &iplum esse commune illis, aequale est, licet filius habeat il
hida patre.QD pertinet illud: Ego vivo propter patrem, non quod illi ex eo,ut hominibus, vivere& eiled eat, sed quod ab eo sit sine tempore, di causa. Sed videt ne patrem facientem,ut eodem modo de ipse faciat instar eor qui pingunt, aut exscribunt aliquid, cimi aliter nequeant assequi veritatem, nisi exeinplar intueantur,& eo duce manus dirigant suas Qui fieri potest, ut magistro egeat lapientia,aut nihil ut faciat, nisi doceaturi id i quonam modo facit,aut fecit patcri Num pro mundo hoc mudum alium constituit Deus,aliumq; futurum conitituet, quo filius iulos intuens di hunc prius,& mox alium constitvcret, atque ita mundi quatuor exis erent, duo patris, de duo siti opcra condit O absurdas ineptias. id cum lepras purgat, Daemone S morbos expellit,inomios in vitam rolocat, incedit super mari,& alia iacit,quaecunque secit, quem linitatur aut quando patrem illa facientem vidiis An peripicuum est, patrem ipsarum quidem rerum formulas pla scribere,Verbum autem non vi seruum, aut impcritum,
sed ut peritum, & dominum,& quo magis yprie loquar
ut patrem exequillic cnim ego intelligo,quu a patre fiunt, ea similiter &silii im facere, ut his verbis non rerum quae fiunt,similitudo, sed eadem potestas, & dignitas in dic tur. Huc illud item spectabit, ad hoc usque tem his N p trem,& filium operari. od tamen non id solum signiscat, verum etiam eorum, quae secreunt moderationem, S conseruationem. Vt indicant illa verba: Facere Ang las spiritus suos.la,Fundare teream super stabilitatem linsus, clims cl&haec siindata, S illi fata suerint. Et formari tonitrum, & creati spiritum, quom ratio cum scines
extitetit, continua tamen nunc cetiam pamanti.
Ex eadem oratione. S timum dicatur: Desc&lisse de cilla fisum,non ut sacerct voluntatem luam,sed cius, quo missus fuerat. Si verba haec non ab illo qui venerat,pronuntiaretur,possemus diceresermonem hunc ut ab homine prosori, noquatenus seruator Est, nam hoc quidem modo voluntas eius, non in D co contraria, cum diuina essecta sit tota, sed quatenus unus e nobis est,quorum voluntas non omnino diuinam sequitur vollantatem,sed illi saepe repugnat, & nititur in contrarium. sic enim N illud intclleximus: Patre,si fieri potet transeat a me calix iste. Wrum tamen non ut ego volo, sed tua voluntas valeat. Neque enim consent neum est,itam isnorasse,utrum id sieti posset,nec ne, neque volutati diuinae suam opposuisse.Sed quoniam ea vemba non naturae assumptae sunt,sed eius,qui illam assiimps rat,id quod verbum illud, Descendis e latis declarat, ita respondebimus, pretei patris voltimatem nullam esse fis o propriam voluntatem, ut propterea ipse dicat, descendi, non ut faciam voluntatem meam, nulla cnim mea in s iuneta voluntas a tua, sed communis est mea, atque tua, quoenam ut Diuinita sic & voluntas in una. Mu Ita enim hoc modo communiter dicuntur, non ut amment, taut negent,ut illud:Non enim ad mensuram Deus spiritum dat Nam neque dat, neque ad mesuram dat. Neque enim Deus P Deo ad mensuram datur. Vt illud item:Neque peccatum m cum, neque iniquitas mea. Dierum enim est, non
quod ita sit,sed quod non sit.Vt illud praeterea: Non propter iustitias nostras, quas fecimus. Non enim secimus. Porro se rem habere colligitur ex verbis, quae deinceps sequuntur. Quam enim esse dicit voluntatem patris'Vt --nis qui credit in filium,seruetur, & instaurationem ultima consequat tam ne patris seli voluntas est, an etiam fi
119쪽
. vii Num inuitus pudicatur, de eredituri Quli id eredat
D eandein sententiam dierum etiam illud est, sermonem, rom. 14. qui audiebatur, non esse filii,3 patris. 'modo enim quod commune est,proprium alicuius , aut unius sit, egone inultum quidem cogitas despicere vale nec alius, opianor,dispiciet. Si e , quae de voluntate dicuntur,sic intcs, si recte intelligis, mea quidem atque adeo omnium, lucandidi atque ingenui erunt ententia.
Ex eadem orastine. Vod octauo loco asserunt, Iud est: Vt emescant k te solum verum Deum,&quem misiis Iesam Chri Sum. Et, Nullus bonus, nisi unus Deus. Ad hoc, ut mihi quidem videtur, facillime potest responderi. Nam
si solum verum, patri tantum tribuis, ubi Veritatem ipsim eollocabis.cine si illa item verba: Soli sapienti Deo,& sui habenti immortalitatem, & lucem inaccessam habitanti,au Rem seculorum incorruptibilis inuisibili , soli sapienti Deo ad eundem modum interpretaberis,filius mori inatus discidet, tanquam tenebre sit, aut non Piens nec Re nec inuisibilis, nec omnino quod omniuquae dicta sunt caput est Deus. Quomodo autem no vn cum his bonitatem etiam,quae maxime solius Dei es amittet ibine igitur verba : Vt cognoscant te solum verum Deum, mea quidem sententia dicta sunt, ut illi, qui non
sunt, sed dicuntur Dii, remouerentur. Nioquin non si
biecisset,& quem misisti, Iesum Christum, si illud, sellam
Verum, non de tota Diuinitate communita pronuntias
let , sed ut ipse ab illo secerneretur.Nam quod pertinet ad illud:Nupus bonus, ristus occurrens legis perito tentanti se,&sbi vi homini bonitatem tribuenti, summe bonus, inquit, est solus Deus.Bonum enim etiam hominem appcIIat,ut m bonus,inquit,homo de bono thesauro prorem bona Et Deus ad Saul de Dauide,dabo,inquit, rcgnu b no super te Et ubi scriptum cst, e fac, Domine, bonis. Et quaecunque dicuntur hoc modo de viris inter nos hiab. datis,ad quos e primo illo bono tanquam e fonte quidam bonitatis rivuli defluunt. Optimum est, si his rationibus acquiescis. Sin minus, quid illis respondcbis , qui argumenta tua refellentes, alibi filium selum diei Deum os etident Vbi nam, inquies eo nimirum loco. Hie est Deus tuus,&ci non comparabitur alius.Et paucis verbi sinteriectis. Post hoc in te visus est,& cum hominibus vers tus. Vbus ex verbis fatis constat, tae non de patre sed de filio dici.Filius enim corpore assumpto nobiscum versatus est,& cum illis vixit,qui dNunt in terris Quod si vicerini,haec non in eos qui putantur Dii,sed patrem dici, patrem amisimus,qua iacitura quid magis mitio a.dic
tunitosum esse queati Ex eadem oratione.
pro nobis. Recte quidem, &msice admodum, atque hinnanLTua enim,intem re, significat, dlum,non, ut consiletudo minorum est, ultionem quar re, id enim abie m atque humdeest, sed ut conciliat Ro. t. rem, legationis munere pro nobis sim .Quemadmodum&spiritus pro nobis dicitur interpa .Vnus enim Deus . Tim.3 Vnus de conciliator Dei, atque hominum homo Iesus Christus Adhuc enim ut homo nam corpus habet,quod assumpsio legati munere fiangitur pro salute mea, ecme Deum faciat humanitatista vinet ex carne a s
non cognoscatur, carnem appello eamis assectiones, de qimcunque nostra sunt praeter peccatum. Sic etiam habemus Iesum Paracletum, hoc est, aduocatum, seu adhor- 1. Ioa. a. tatorem,&consolatorem, non quod seruorum more prostratus genibus patris obuolitatur. Absit eiust nodi planὰ seruilis, &spiritu indigna cogitatio. Neque enim patris est hoc postulare, neque filium, si uti Deus conlideretur, id agere aequum est. Sed quia nos pro quibus passis est,
ut homo, cohortatur tanquam Verbum & monitor, ut
nos strenue geramus. Hoc enim mihi ea vox paracleo significat. Ex eadem oratione. DEcimo loco ignorantiam obiiciunt, de neminem
scire ultimam diem, aut horam, ne filium quidem Mati. a 4. ipsum, sed patrem solum.Quonam modo quicquatorum, quae facta sunt, ignorat ipsis sapientia i Ipse sec
Iorum est istor, qui pridicit omnia,&commutat in m
hus Q se rerum est finis 'Qui tam habet cognita G, quae Dei sunt,ut spiritus hominis cognoscit, quae sunt in homi ne Hac enim cognitione quid persectius irexterea qui seri potest, ut cam omnia, quae ante illam horam, de in ipso sere sinis anicula, sciat planissime, horam ipsam ignoret Noe profecto simile videtur migmati. Perinde
enim est, ut siquis ea, se que ante murum sunt cognoscere dicat, sed ipsum murum ignorare . t diei quidem scirest,qui sit tiliis, uescire autem, quod sit noctis princia pium . Cum unius harum cc nitio alterius quoque nomsam afferat necessario . Nonne igitur omnibus perspiacuum esse dinet, Illam cognoscere quidem ut Deum,sed ut hominem negare se cognoscere, si id, quod in illo cernitur, ab eo, quod rinate percipitur; seiungas snqua vel ipsa filii appellatio, quae nis adiunsas, cuius sit filius,
absoluta,& incerta est, in hanc nos sententiam debet adducere, Hin eam pariem, quae magis pia est, illam accipientes, ignorantiam ei non ut Deo, is ut homini tribuamus. quidem ratio fi satisfacit, nihil amplius quaratur, sin minus, resiqtium est, ut quemadmodum aha sigillatim, sic etiam rerum cognitio maximarum honoris gratia ad Genitorem ut ad primam caulam reseratur. Siquis
autem ne se ciuidem acquiescit, is mihi ut qui non legerit ea, quae a tacitoso, atque erudito quodam e nostris scripta sunt, videtur ignorare,shum non aliter nosse diem, aut horam,quam patrem.&c cnim isse concludebat. Quoniam pater nouit, nouit de filius,ut planum fiat, id a nullo nisi a prima causa sciri, comprehendive posse. Restibat, ut ea persequeremur, quaeaailhad quod scriptum est, risto mandatum esse, eum; mandata seruasse, &quae patri placeant, semperi, isse,quaeq; ad persectionem, de exautatione rius pertinent,qnm; ad illud,u, dictus est, ex iis, ouae passus est obedientiam didicissie. Vt aliquid praetereace summo sacerdotio, de oblatione,de proditione,deprecibus ad eum stas qui se poterat s moretcsberar de angore, desudore sanguinis , de precatione; de siquid aud Eusmodi cst, loqueremur, nisi cuiuis esset perspicuum,lim ad naturam illius humana,quae paries asinon aut ad eam,
quaei inutabilis est,&I6μs bEmior, u ut vilis assectionibus obnoxia sit,aut ali quid huiusinodi
120쪽
Ρ A N O P LIAE Eiusdem ex oratione de doctrira
PArre quidem sine principio est,& principium esse in-
t igitur, ae dicitur,principium,inquam, ut causa, &sons luminis sempitemi Filius autem non est ille quidem omninos ne principio,sed tamen est rerum omnium principium. Cum principium audis, nec tempus interponas,nec aliud quicquam inter genitorem &genitum m dium cogitis, aut vila re male inter eos,qui aeterno coniuncti sunt vinculo,interie 'a, naturam ipsorum diuidas . Nasi filio tempus Met antiquius, pater prius esset temporis, qu filii causa. Quo autem pasto esset te orum a Dor, si esset sub tempore' Aut quomodo elin omnium Dominus,qui subditione temporis contineretur Pater igitur sine principio est, quia non ahunde, ac ne a se quidem habet,ut sit .Filius autem,si patrem ut causam accipis,non sine principio. Pater enim, et causa, principium est filii Sin temporis principium intelligis, in etiam ipse sine principio . Neque enim temporis imperio sit bditur temporum Dominus. Si, quia corpora subiecta fiant tempori, filium item illi fiibiiciendum existimas, corporis inperti corpus
tribuis.Sin quoniam ea,quae hic generantur,ita sunt, Ut antea non fuerint, necessario colligis filium, cum ante nonsuerit,extitist e, comparas ea, quae nullam admittunt com- arationem,nempe Deum,S hominem, quae corpus ha-ent, & quae a corpore iunt remotissima. Ergo putrescet etiam, ac dilioluetur, quando corpora nostra putrescunt,
ct dissolinmtur. Deum ita generari putas, quia sic generantur corpora. Ego comis sc illum non generari, quoniam ita corpora generuntur. Quomm enim natura gissimilis,eorum & ortus dissimilis est.' si ris, ut in caeteris ite materiae seruiat,patiens,moerens, uriens, sitiens, & omnia deniq; subiens, quae vel corporis, vel ex corpore, & animo constantis natune propria fiant. Quod si non concedit mens tua ,haec illum peipeti,neomam quidem in eo nisi diuinum admitte. At enim,s genitus est,inquies, quomodo
genitus est Responde tu mihi prius, disputator inuicte, si
creatus cst,quomodo creatus sit, tum ex mei re, quo
modo sit genitus.in gignentem cadit assectio ex in creantem,facientemq; cadat. N6nne aisectio est ipsa cogitatio,& fossicitudo &esus, quod mimo comptinus sis niue sem,in partes diductio,' ex pheatio empus in gignente requiritur In tempore fiunt inam illa, quae creantur. L
cus hie est necessarius & illic. Eum,qui signit saepe seustratur spes Histratur 3cillum,qui creat &ncit. Sic enim P vobis philosophis haec ipsi tramntibus didici, nonnunquam
contingere,ut quae deseripso it animus, ea manus non assequatur, neque persciat. At verbo, inquis rerum uniuerstas constitit,& voluntate. Ipse enim dixit, S: facta sunt ipse mandauit,& creata sunt. Sando Des verbo cuncta creata seu iacta dicis,non astas humanam creandi, faciendive rationem. Nullire enim e nobis verbo facit ea, quae facit.
Nam si dicta nostra essent ipsa facta, quid nobis sub umseret, quid magis a laboribus liberiam ' Quare si verbo
Deus creat & sacit, non humano more creat&sacit. Aut enim ostende, hominem aliquid verbo facere, aut concede, asa ratione creare Deum, quam homnem. Voluntate ciuitatem tibi describe, & statim Quitas erastat. Velis filium nasci, & illeo filii is praesto stivas aliquid aliud, &id subito persectum appareat. ds nillilhcvum volu
tatem consequitur tuam, Dei autem voluntatem opera consequuntur, aliter homo creatoc facit, aliter omnium
creator& effector Deus. rigitur qui creat quidem, sia
non hominum more, is humano more cogatur gignere Tu non eras antea,postea natus es,deinde generas. Et i
circo quae non erant, facis, ut sint. Atque adco, ut aliquid magis reconditum dicam, ne facis quidem, ut sint,quae noerant. Erant enim,ut de Icui scriptum est, in lumbis patris ante,quam in lucem edercntur. Nullus tamen verba n stra caliamnietur. Non enim filium ita genitum dicimus, qui prius esset in patre,post autem editus sit. Neq; enim imperfectus primo, dc inde perfectus suit. Qua quidem Isge nos generamur 5: nascimur. Illa consectari calumniantis est, omnia qirae dicuntur,carpentis,& vellicatis. Nos autem non ita sentimus, non ita docemus. sed in quo pater est, oemper autem fuit. Nunqta m enim ante ipsum
non fui si emens nostra cogit ac& filium esse, sed genitum dicimus. Ita simul concurrunt, ut pater lit, & atur Vnigenittis, qui ex ipse quidem cst, sed non post ipsiim, et ex principio, si vis, tantum cogita, sed ita tamcn, ut principium causam intclligas. ω s,pius repcio crassam
de in materia deprcssam animi tui cogitationcm resormidans.
Eiusdem ex Oratione n&pace. MAgho tibi, atque adeo maximo honori ducis, P
silium habeas, eoq; magis,si patris mores, de Emigiem, ut vera imago,Omnibus exprimar, nec si detur ratio, malis habcre decem seruom millia, quam virilis esse filii pater, N: in De maius aliquid opinaberis, qu in quod sit unius genitor sisi,qui gloriam illi non adimit, sed adiungit,quodq; ab eo procedat sipiritus sinetiis NMneanimaduertis, te dum rcrum cicatarum principium statuis, nempe filii, de spiritus, quos creatos cile contendis, nec principium honorare, & ea, quae ex ipso extant primcipio, assicere contumelia ' Illud quidem, quoniam rerum , quae paruae, nec satis Diuina Maiestate sunt digni, principium asseris: Illos vero, quoniam S paritos fingis,
non selum creatos, Hrum etiam rcrum omnium, quae create si int, abiectissimos Siquidem& earum causa,&in tempore, tanquam instrumenta artifici ante res, quas ex arte facti rus est,cstm prius non essent, ob id extiterunt,
ut per illa crearet,& saceret, siquid velliet Deus, tanquam ad id prestandum voluntas eius non esset satis. Quicquid enim ahcrius causa fit, eo cuius fit gratia, vilius S det rius in . Ego vero, qui Diuinitatis principium ita constituo, visne tempore sit, nec separati, aut ullo termino circunscribi queat,& principium, de ea, quae in ipso existunt principio, pariter honore prosequor. Illud, quia talium principium sit: Haec quod ita sim, talia, & ex tali , nec tempore, nec natura, nec maiestate disiuncti sed qiuanuis hoest admirabile ita unum, ut distincta sintrita distincta, ut unum sint, nec minus mutuo hoc inter se habutu simul omnia laudanda, qtAm Vnumquodque eorum perscisi sigillatim cogitatione, atque animo comprehcndantur. nitas pers, ex tribus costat perfectis, ex unutate commina propter diuitias bonitaris: in binario supe grediente, propterea quod super materiam & rinam, ex quibus corpora consistunt, egreditur: ex ternario definito propter persectionem, Numerus enim tonarius binarii comptastionem primus trans endit 'neque angusta Diuinitas maneat, neque in infinitum diffundatur. Id enim esset indecorum, hoe autem confusem. IIvid Iudaeorum omnino , hoc Grecorum multiplicem De rum turbam confingentium . Ad haec non ineruditὸ sortiae , nec , sed valde considcrate perpendo, atque