장음표시 사용
101쪽
art. in Conesusione , seu Responsione scribens - Potest autem olfruod ma-IMn accisi ut Iamnis duphcIter. Pno mcdo sec dum se, alio modo ratione personae, Cum utilem uIi is alteritis per nae malum vel deficium in Indum, vel in risuis ponit quia fecunduisse pardum malum est, est veniale, ἐν leve pec- eulum fecuυdum Iarem tenus. Cum aurem accipitur quasi parvum ratisne pe=VIDηx, sicut defectus puercrum, sttiliorum parum ponderare solemus: sic ali quem illadere, vel irridere est eum omnino parvspendere , et eum tam vitem a s ware, ut de ejus mala non sit curandtim, sed fit quospro ludo habendum; et sic derim est peccatum mortale, et gravius quam contumelia , quae simili
rer est in manifesto , quia contumeliosus videttir accipere malum alteriuIse risse, illusor autem in Indiam, et ita videtur esse major conIemptus, et de Lonorario . D sectindum ' hoc illum est grave peccatum, es tanto gravicis aquanto major reperentis dehetur personae, quae illuditur. Irrisiones omnibus graviores sunt primo illae, quae teruntur in Deum,& hae omnium gravissime sunt verae blasphemiae . Secundo, quae teruntur in Patrem , & Matrem ; N hae leves duntaxat sunt ex imperlecta adve tentia . Tcrtio, quae ad jocum traducunt viros justos propter ipsorum justitiam; & haec irrisio audientes retrahit a bene operando I plurumque enim verentur, ne di ipsi vςrtantur in ludum.
102쪽
SEcundus Titulus de detractione , ct continet
quatuor quaestiones , seu Dubia.
PRi MuM Dua1υM. Utrum detractor falso infamans alterum de aliquo crimine , teneatur ad restitutionem ZRespondeo secundum Astensem in summa lib. 2. tit. Is . quod , sive hoc fiat verbis apertis, sive artificiosis, sive cantilenis,five scriptis tam componendo quam inventa publicando , sive nutibus, a ut quocumque alio modo, tenetur. Primo de omni damno , quod sequitur ex tali infamatione . Secundo ,
tenetur restituere famam: videlicet qui in publico dixit, in publico retractet: &, si in diversis locis, per loca diversa: & , si diversis personis coram iisdem secundum quod deliquit: etiamsi ex hoc ipse remanere deberet infamatus, ct menda X reputari . Caveat tamen , ne dicat iterum fuditam , sed unice inquiat: de eo , quo infamavi talem , dico meam culpam: quia mendaciter locutus sum, ne quaeso credatis, & hujusmodi. Tertio , tenetur petere veniam infamato ; vel, si per se id non audet, saltem per interpositam personam : & insuper secum componere de in)uria. Concordant Ricardus in 4. dist. Is . art. q. 3. , Scotus in A. dist. I s. q. 4., de Alexander de Alexandria.
11 'Efinitur sic detractio : alienae fame per Occiata verba deastra tio. VH se: Detractio est insti seminario occuIte in Hvrimu proximi. Alii vero di iunt sic: Detrabere est obIoqui absenti, di dolose modidere. Ita Alexander de Ales pari. a. q. x ε. Membro primo - Detractio est alte. tainae per occulta verba denigratio, & dicitur occulta respectu ejus, de quo dicuntur , quia in eius able.itia proteruntur z di differt fecundum Thomatri 2. h. q. 7 I. a coatumelia, quia contumeliosus per aperta verba d, cta in faciem intendit derogare hoaori; detraetor vero in absentia proximi ejus famam laedit . Et sic patet , quod in modo, quia ista occu te, Ille aperte et & in fine differt, quia iste tamam , ille hoaorem auferre latet dit - .
103쪽
dit . Ita Author Ipse in Angelica ver. Detractio sub initio . Aptissima sunt Scoti verba super casu proposio. Ea igitur accipe - In primo dico, quod oportet restitu ere famam retractando verbum suum, vel quod sibi imposuit: quia alias non servat justitiam in reddendo proximo quod se uni est- Et si objicitur, quod magis tenetur Zelare pro iama sua , quam aliena; non autem posset illi reddere lamam suam retractando verbum suum , nisi se ipsum dissa maret. Respondeo sicut dixi in prima quaestione de restitutione in responsione ad sextum argumentum quod bona corporis, vel exteriora non sunt diligenda nisi in ordine ad bonum animae, & ad Deum ς hoc autem non est nisi ut possint juste competere illi, qui diligit. Et ideo sicut ibi de dilectIone vitae propriae corporalis dixi , ita dico hic de dilectione famae propriar: quod quilibet, cui potest juste competere in se fama, debet magis diligure illam , quam alteri , cui non potest jusse competere . Sed si sibi non potest competere nisi injuste, alteri autem juste , magis debet diligere alteri, cui juste convenit, quam sibi, cui injuste. Et ita est
hic . Accusato enim de falso crimine juste convenit fama , accusanti autem post talem accusationem Iajuste, non solum quia mentitus est in accusando, sed etiam quia publice mentitus est, in quo lassicienter, & judicabiliter se diffamavit. Et ideo postea directe ostendeus innocentiam alterius, cui tenetur In hoc, & indirecte nocentiam sui, non tunc proprie diffamat se, sed tunc amovet falsam laudem , qua ipse post accusationem mendacem indignu. est - . Haec Scotus . Scribit Author hunc detractorem teneri ad omne damnum inde secutum : & qu Idem jure , quoniam si contingeret, quod propter tuam detraei ionem quis obtinere non posset ossicium, vel Beneficium, quod aliter conseeutus fuisset, tenereris certe de damno illato secundum arbitrium boni viri. Idem dὶcas , si virgo infamata non posset amplius nubere eo modo , quo probat, liter sine tali detractione mipsisset. Ratio est, quia injuste egisti contra proximum tuum, & detractio tua In causa est, cur innocens damnum
patitur - SI culpa tua ad rem Gregorius IX. Extra de injuriis, o dam no dato cap. 9. datum est domnum, veI injuria irrcgaIa, seu aliis irrua tum opem forte rtilissi .... jure super his satisfacere te oportet - . Detractio sie dissisi tir : hiquit S. Bonaventura pare. t. Centiloquii Dei. 13. Detractis est alienae famae denigratio . Committitur stitem sex moriar et scilico ctim sentim negamos, qaod novimus esse factum : vel cum tace
mus , ne fiat cliis manifestum e veI eum pervertimus dicendo iutid maIa i rentione esse factum : item mestim Occiatum revelando in easti non concesso e veIaugmentovito, dicendo majus esse, quam sit: vel adinveniendo mendaciter in tam, quod factuis non fuit. Tenetur aureis de traffor ad restitutionem bonae fama, quam altarit. Majus enim βοnuis aufert detractor quare raptor : Ernon dimi litis peccatum, nisi restituatur aflatum . Quando autem detractio mortalis sit, aut v evialis , habes ex eodem
104쪽
S. Bonaventura, qui in opusculo , cui tit. Speculum animae, cap. I. ita sci,hIl - . Secudior ramus invidiae principiaIs est dolor in prosperitate proximi, quod, ut supra dictum est de invidIs, haber rationem morIriis. Ex hoe suistem ramo procedit detractionis folium , quo praκImi prosperisar impeditur . Ime autem folium principaliter in duo dividitur et quia quι detrabit, aut hoc est ejus bonum diminuendo , aut eidem inaluis imponendo. Primum folium quatuor DIta secum haber, scilicet bonum proximi tacere , diminuere, pervertere, di negare. Ex secundo autem ramo hine folia procedunt, malum libenter audire, disimulare, confirmare, aura dare, addere, revelare, is imponere , de quibus videamur qualiter haleant rationem mortalis. Sciendum igitur , quod detractio est denigratio famae riterint per verba occulta . Pnde Salomon dicit : Ecclesiastes ro. v. it. SI mordeat ferpens in Mentio, ni,u eo minas hahet, qui occalle detrahit . Habet autem ex suo genere rationem mortatis; cim enim secundum Sapientem Pros. in . v. r. melius sit bonum nomen, quam dis vitiae multae: sicut morιMe est rem insito Domino pertractare , di qui hoc I cit ad restitutionem tenetur e sie etiam si eritis famam auferre mortale est, requi boc facit ad restitutionem tenetur . Hoc ausem circa σ- matertiam est advertendum, quod quodlit et breve versum, qu d in derogationem vergit a terius , non est sedicandum mortale , maxime cum ex hisitu in Pidiae non trocedit. Ad detractionem autem oectaI, ut diri est , Mnuis prcriwi tacere, quod quidem moririe est, cum iidet aliquis iWape fiamuis riterius deperire . Sicur enim in arcta necestute cenemDr proximo in rebus temporalius providere ; sic etiam di In necessitale Dinam eju3 servare . Diminuere bontim citerius est , cum aliquis confluendationem alterius audire non potest , sed eum diminuit, quod charitati ostponitur : si ex ramo invidiae procedat, mortale est . divandoque tamen atque mortali contingit, ut cum ρtiis Gudit ccvmendati indignum , vel attra merita , ex hoc potest oriri oligna deceptio , tune nox ksiet rusionem peccati. Consertere bonnm alterius est, bonum , quod negiar non potest, mria inteatione factum Userere . de de Iali dicitar : Ecclesiὐ-yιci II. v. II. Bona in mala conperte s rodiatur , O in Hesis ponti m cti Isis . mod manifeste habet rationem mortalis, eum procedis ex invidia . T men eum hoc ex fotyo procedit iudicio, de hoc quandoque judicari debet, fcui de mala judicio est dictum. Cum quis bonum pervertit olterius cum memdacio, ιale mendacium , cum sit perniciosum, rationem mcrtali 1 fortitur. Itemnerare honam ahenim, quedscitur inesse, pertinet ad derrasionem mortalem . Deis de aiio malam libenter audire, veι occomnem derrasionis priestare, te Idipnae. ιIare cum posm corruere, o mori se . unde Apostesus: ad Rom. a. v. go. iaetractores Deo odibiles esse commemoriat , dignos morte judicat , nos solum a tem Deientes , sed ecUωιienter. Tamen circa hoc debemus dicere, quod, si utiquis detractionem riterius audiat, di non ex invidia , sed ex verecundia, vel Miquo timore inmano ne effendat aliqtiem , non est judica iliam morio te et
105쪽
ale. Dem maIum auiatum de aIψαο confirmare, o additἰr tirtumstantiis ar- gravare , vel dicto alterius addere ruendaciter, veI veraciter ad diffamati nem in endendo, est mortale. Afultum tamen interest, uIrum fot procedat ex inoidia , vel indiscreto telo justitiae ; quandoque enim contingit, mula ali ruw fstya, ex quadam indignatione , veI levitate Ioquendi , nec intentione diffamandi , contra aliquem malum recisuri, vel etiam a tyraviari, qticis esset dinrtim judicare moriale . Hoc tamen a plerisque magis dicitur, quod crimen a rerius erisu verum , extria cc Necyunis ordinem, revelare, mortale est. Ordo uutem correctuGii fraternae a Domino institutus , qui ait: Matth. I 8. v. x s. Si peccaeterit in te frater , in te idest te sciente, vade, τ corripe eum dic. Iuc etiam circa suis materiam es notanduis , quod , si crimen riterius de texere, xvi non potest prodesse, nisi ad duDwationem, est conIra ordinem cor rectionis fraternπ - . Notatu dignum est quod scribit S. Bernardinus Tom. I. serm. 36. an.I. cap. y. huic eidem casui respondens - Videat ergo quilibet, quantum discile sit restituere ablatam famam , quam rari reperiuntur , qui haee fervelli, o nihilomixtis innumerae quotidie erupit AE tufamiae sine salii futtione im-
Nota tamen secundum Hostiense in de paenitentiis ct remissonibus, ubi inquirit uuid de accusatoribus, & hoc pro Regula est tenendum quoad injurias: videlicet quod , si injuriatus nollet componere cum injuriante x vel nimis gravaret eum, tunc injuriator posset in conscientia tenere arbitrium Judicis poenitentiae. Arguitur cap. Veniens Extra de jurejurando , & cap. sis vallis ibidem , dc cap. a. Extra de Arbitris.
16 In utroque casu h Ic exposita Injuriator latur am compensare pa ratus gravaretur layuste. Prudenter iccirco Iunocentius III. cap. diuintaτri sis hic laudato scribens Alatrino Episcopo super casu consimili, eidem in iunxit ut sequitur- Nuinta allis nostris auribus intimavit, quod pro est fa, quom filiae ipsius aliis mulieribus irrogarant , quod earum mandato ρύ reret prcstitit iuramenI- r quae tale illi sub debito iuramenti dedere mandil-rum, quod , si quando filiae , aut uxor ilitur aliquod fusum, .eI verbuis eo iamelissum mulieribus silis ofjicerem, idem silior, σ fios exb aera daret, dia Ie propriam removeret uxorem . Suocirca mandamus, qualentis, cum lici tum fuerit juramentum , sed mandatum illiciIum , praedictis, ut revocent man duram illud, injungas ; olioquin eum ad mandati observationem iuius denum
106쪽
CONs ID. I. A R T I C. III. 6 Sacus DuM Dua IuM . Utrum detractor , qui alium infamavit, publicando peccatum occultum ipsius, teneatur ad restitutionem λRespondeo secundum Scotum ubi supra , quod, s revelavit peccatum occultum alicujus , non servato juris ordine , tenetur retractare quod dixit . Nec tamen inqui at .
se dixisse falsum , sed unice se stulte dixisse , & male , &inique , ct hujusmodi r ut meliori modo , quo potest , resti
tuat famam sine mendacio . Tenetur insuper satisfacere per aliquam recompensati onem arbitrio boni viri secundum R i, cardum ubi supra. Si autem servato ordine juris , ct causa correctionis revelavit et , qui potest prodesse, non pec-Cavit , nec tenetur facere aliquam restitutionem.
1 Accipe verba Scoti- De secundo dIco, quod non tenetur retractare verbum suum , quod proposuit in publico e quia hoc faciendo ment, retur , cum sciat illud, quod propola it, esse verum, & non tenetur men tiri propter quodcumque bonum reddendum alii. Sed tenetur alio modo licito reddere sibi famam, puta per hujusmodi verba : non credatis eum esse talem; male enim dixi, & fatue dixi. Et haec quidem vera sunt: maledixittatue dixi: quia non servato ordine juris proposui etiam in publico, quod non est verum publicum . Et persuaso ista et non reputetis istum malum: bona est: quia quilinet praesumendus est bonus, donec probetur contrarium , juxta i lud Extra de s cratinio in ordine faciendo cap. unico -- Humana st ilitas i Ium , quem indignum esse non novis, dignum debeat aestimiaie - . Sed iste non est probatus malus coram istis . Ergo bonum est persuadere eis, quod ipsi non reputent eum indignum, nec malum - . Haec Scotus .
TERTIUM Dugiu M. Utrum negans iu Judicio crimen sibi impositum , ex qua negatione accusator remanet infamaius : cum tamen verum sit crImen , quod ipsi fuit impositum : teneatur ad restitutionem Respondeo secundum Scotum , & Ricardum ubi supra , quod non: quia non tenetur peccatum suum in judicio confiteri antequam sit convictus . Debet tamen per quaedam verba sobria excusare eum dicendo: ne habeatis pro calum-I 1 niato-
107쪽
i68 C o u s I D. I. ARTI C. III. niatore eum , qui me accusavit , quia sorte Iaabuit honam intentionem , ct credidit verum elIe quod dixit. Nota tamen , quod, si dicit falsum esse quod verum est . peccat
mortaliter secundum Scotum ubi supra. Dicat ergo: nego narrata prout narrantur, & proposita Prout proponuntur. Quod si Judex urgeret eum , ut diceret an verum sit , vel non respondeat tali modo , ut non dicat mendacium : pin
ia , suis cienter respondi ad interrogationem , ct ideo nolo aliud dicere , quia non teneor . Concordat Landulphus eadem dist.
et 8 Hunc eundem casum exhibent Aste sanus , seu Astensis m. s. lito
as. arta. Circa rertium , & S. Bernardinus Proxime laudatus cap. a. , qui ambo proterunt verba Scoti, quae sunt hujusmodi - In tertici membro dicosunniter, quod non tenetur retractare negationem suam, qua negavit in pu
blico verum crimen sibi impositum: quia non tenetur quicumque statim in iudicio confiteri se reum nondum convieius . Tenetur tamen per quaedam verba sobria , ut dinum est in prox Imo articulo, restituere famam illi accusantI, quem indirecte notavit de calumnia, dicendo: non habeatis eum pro calumniatore, quia credo, quod habuit bonam intentionem proponendo , vel sorte se credidit probare intentum suum, & deceptus fuit . Sed ille, qui ne gat tale crimen verum , sed privatum, in publico sibi oppositum, numquid peccat mortali ter λ Videtur quod sic e quia mentitur mendacio pemicioso Reipublicae I nam Respublica propter ejus mendacium publicum impeditu punitione ejus justa 2 mentitur etiam personae accusanti, quia per hoc notytur de calumnia. Respondeo tamen. Iuste, quod justum est, exequeris D ter. 26. U. 2 Ο. Non ergo Respublisa omnia mala debet punire, sed quae suo punienda potest ista Potestas ruste punire . Talia autem sunt, quae coram Iu dice seculari suffcieliter possunt probari . Et ideo non Ioeditur Respublica, si divinum judicitum excedat judicium ejus, ut aliqua reserventur divino iii dic io, super quae non potest esse justum judicium Reipubsicae r quia - bo
hoc patet responsio ad Objectione ni , cum dicitur - quod est contra Rempu blicam. Et cum dicitur, quod est perniciose in contra accusantem . Dico, quod non est verum, sed ipsemet est sibi perniciosus, qui eo modo propinnit , quo non daberet proponere , linino deberet non proponere . Et ideo Imputet sibi, si aliqua infamia sequitur: quia ipse est causa , non autem ible negans , quia defendit innocentiam suam in publico , ubi non est nocens, . taec habendus est pro nocente , do..ec fuerit convictus . Ma
108쪽
Sed remanet dissicultas, si peccat mentiendo pro se D irum videtur, quod quilibet accusatus in publico ab uno, statim teneatur de necessitate salutis in publico confiteri illud , & sic statim e ponere se patibulo in judicio sanguinis . Sed habendo oculum non tantum ad poenam, sed ad honestum & lationestum , non apparet , quod is e hon ste , & secundum rechain rationem debeat confiteri coram tali Iudice e quia ipse plusqua in quicumque alius accusans singularis auferret sibi tamam, nam confitenti contra se hi judicio crςditur. Quid ereto Cauta est responsio Iuristarum e ne eo proposita ut propo nuntur , & haec quidem sine mendacio possunt dici in proposito et quia Proponuntur In publico, & ut publica , & publice probanda. Sic autem ne Sare ea potest quis , si scit ea non posse probari In publico . Quod si Iudex urgeat eum , ut confiteatur propositu in vel ut publice neget. Respondere posset, quod ipse respondit suffcienter ad accusationem, M sicut est modus Iurisperitis respondere , nec ab Illa responsione vult declinare . Faciat Iudex erga accusantem quod juris est. Sed numquid, si neget , intendcns tamen negare illud ut propositum est , scilicet ut publicum , sicut Sacerdos faeit de conie sis dicens , nihil mali scio istum iecisse , quia loquitur iit in publico, audivit autem in alio foro: numquid tenetur iste, qui negavit, de illa negatione poenitere 3 Respondeo- Ssnartim mentium est culpam urnincrae tibi euisa nou est dist. s. cap. Ad ejus, & iii titulatur Gregorius. Et ideo multo magis ubi dubitatur, an sit cubpa , & qualis culpa bortie mentis est culpam agnoscere. Et ideo in tali casu tutum est post talem negationem poenitere indistincte de hoc tamquam de tali quale est, utpote sub tali indistinctione , si mortale tamquam de mortali, si veniale tamquam de veniali - Ηactenus Scotus 2 ex quibus verbis quisque videt, eum arbitratum fuisse reum, de quo in casu , posse quidem Judicem eludere , ejusque interrogationes , non autem posse negare veritatem sine peccato et quia neque in hoc , neque in alio casu licite quis potest uti restriectione mentui . Eadem scripsit S. Thomas 1. a. q. 69. art. I. in corPD- Te inquiens - Si vero Iudex hoe exquirat, quod non potest secundum ordinem juris, non tenetur ei accusator respondere , fed potes vel per oppellationem , Oei aliter Iicite sublerfugere 2 wendacium tamen dicere non licet. Sciscitaberis hic, quid requiritur , ut dudex dicatur Interrogare servat ordine jur Is p Respondet S. Thomas a. a. q. 69. an. a. in corpore - Potest, is debet reqώirere Iudex secundum ordinem juris : puta tum priecessit infamia super aliquo eri-ηe, ν ι aliqua expressu iudicia apparuer ni, vel etiam cum Fraecessit pro/atio semiplena - ; assertio vidulicet unius testis omni exceptimne majoris . Dum haec desiderantur , & sola habetur acculantis assertio, Judex reuin suppositum nequit interrogare- ne inde nascantυν injuriae , unde inria nascuntur , ut apposite Innocentius III. cap. maliter di quando Extrade accusiarioribus . E contra dum. haec habentur , te cietur reus respondere,& veri
109쪽
& veritatem Ingenue lateri: quia Iudex in hoc casu habet jus Interrogandi,& exigendi veritatem ob bonum publicum . Eigo rco inest obligatio eam latendi , tacitque contra jus Judicis , contra auctoritatem & justitiam publicam , si eam Occultet . Nam 3us I a Judice ad interrogandum reum , exigendamque ab eo veritatem , & Obligatio in reo ad illam clare detegendam, iunt duo corrcIativa, quorum unum sne alio esse nequit . Iure iccirco Catechismus Romanus de octavo praecepto suct. I s. - De reis iantem , ἐπ fontuedus vult em Deus pertim confiteri, cum ιx setilicii δεν mula interrogantur et
est enim testimoniis , ut praedicatio quadam illa confessio Dudis , O gloriae Dei ex suus Issue δε mentia , qui Achan ad eteri confessionem adhortiatur imquit Icfae 7. v. 3 9. Filii mi , da gloriam Domino Deo Israel, o confitere ,
utque ixdica mihi quid feceris , ne a ccxdos - . Id declaratum habemus a Benedicto XIU. Constitui. 14. To. a. incip. Pate na Charitas data Romae die x7. Decembris I 748. , ubi g. 8. docet Contcssarios teneri admonere in carceribus detentos de obligatione aperiendae veritatis dudicibus legitime Interrogantibus - qucdque foc animi proposito eareetes absolutionem Sacramemiclam nullo I uEu, quin potius majori unimartim suartim damno, fusciperent-. Judex pol moduiri ctiam juris ordinem servans prabere non potest reo juramentum de dicenda veritate in causa propria. Id vetuit Benedictus XIII. in Con. Romano tit. 13. de Iurejurando cap. a. hisce verbis Repre/ensibila
itiditori Lon debet, si fecundum temporuis PurieruIes, Mi id necessias . peltituitas exposcat, consuetudines st leges quandoque varientur Α-anae . I eenim Deus, o Dominus, aeternus Letifer noster ex iis , quae vereri in Tyamento statuerat, multa soμοdum mutuest in novo . Solum itaque in qu fhydesin Curtii saecularibus o Ecclesiasticis xuvo unquam Dre praeceptum inor Iezi e perpendimur, ni Iudices, pete eorum Nosorii, atis Scribae , Aeos criminali facinore acco Ios examinaturi , juramentum ab his praestari iubeant de veritaIe dicenda. Mura Iamen ex hoe , quotidiana sicuti est experiensis e verrum , nec in Hyrci favorem nec contra Reos ipsis, qui ut plurimum p trata a I e negavi detitia , utUitatis Hiquid niti non irxoratur: adeo tit pec hiari in hac fusi contingentia nedum iri vi deince/s Dramenta exigendi necesstras non odesse probetur ; immo potius, ne ilia penitus exigantnr , facri Usa Dromenti ratio postulet, ac Dudeat; hinc est, quod Nos, rationilus ucrimque perpensit, o quamplurimum resicrentes insignitim Tristinclitim pruri, imraisolum i 1- per Aeos ste criminaliter inqtiimos praestandiam , consulto, dum uli Principaler taxitimmodo constitnunttir , tollex sim, submovendum ducimus , prout Iacro etiam approfunte Contitio praefreti hac ConstiIutione cinnino tollimus , ac δεθmozemus: nec juramentum Φέψωcdι HIaienus a Reis eisdem , nist tamen ut testes quoad alios examinentiar, in futurum per quoscumque Iudices, ἐν Ministros sub quovis praetextu, catis , o Fraestio ecIore vestimus exigatur I alias examen , sive confli intom , O acta omnia nullo sat eo uso, mita, omnique cineant contra reos effectu QUAR-
110쪽
C o N s I D. I. A R T I C. III. 7IQUARTUM Dulliu M. Utrum dicens se audivisse aliquod peccatum de hoc vel illo , teneatur ad restitutionem ZRespondeo secundum Scotum ubi supra , quod non zquia talis ex natura aditis non auteri illi famam in opinione audientis, nam qui cito credit levis eli corde , & multi multa loquuntur . Si autem ita rem narrat , quod audientes provocentur ad credendum , tenetur ad restitutione in secundum Landulphum ubi supra . Concordat Astensis Lib. s. tit. 29. art. 2. , & adjicit quod , si sequatur infamia etiamsi inpliciter narrando , tunc tenetur ad restitutionem . Et
ideo , cum homines potius credant malum quam bonum , periculosviri est talia referre . Scotus tamen docet , quod , si talia narret animo laedendi , peccat mortaliter . Si au
tem ex inconsideratione duntaxat, durum est dicere quod exeat genus peccati venialis: quia lingua in lubrico est, &qui non offendit in verbo perfectus est .
19 Non pἰgeat & hic ipsa audire Scoti verba - Et si quaeratur et
aliquis non imponit in publico tale crimen alii, sed murmurat, vel indiscrete, loquitur vel alicui coram multis narrat: tamen non tamquam sibi certum , sed sic se audi pisse e nuinquid tenetur restituere Τ Respondeo: Rara fides Ideo est, quia multi multa loquuntur. Et ideo dicens se tantum audivisse , nisi ex modo dicendi ostendat aliquam majorem certitudinem , quam ex com- . Inuni relatione, non aufert ex natura actus in opinione aliorum famam irs. Quia, si illi firmiter concipiant illum, de quo est sermo, cri in incisum esse, leves sunt: quia qui cito eredit, Ievis est corde Ecelesiastici xy. v. 4. Verumtamen quia a scandalo pusillorum oportet cavere juxta illud Pauli prima ad Cor. g. v. x I. - Si esca scandalizσι fratrem meum, non manduca Ao carnem in aeternum , & multi sunt tales pusilli leves ad credendum mala ; ideo est periculosum eis talia audita ex relatu eis referre . Et si fiat hoc animo malo, laedendi scilicet illum, de quo est sermo, non est facile excitiare , quin sit contra charitatem , & per consequens mortale peccatum. Si autem fiat coram talibus ex Inconsideratione , durum est quod exeat genus peccati venialis et quia lingua in lubrico posita est, & qui non endit in verbo , Me perstilus est vir Iacobi tertio v. Σ. - Haec ille . Non desunt opinantes sic referentem etiam non an Imo Iedendῖ proxumum , peccare mortaliter. Profabilius est scribit Cuniliati de septimo -- calogi praecepto cap. 7. q. g. num. 9. cum Soro , Novarro , Lugcne, Solvio ,