장음표시 사용
81쪽
inseri, vel Christianos homines nonnullis Mosaicis legibus adhue Esse deia vinctos e vel eosdem juda Irare , dum eas exequuntur. Scotum super hac re jam produxit Author Dubio 7. articuli proxime praecedentis . Ipsum igitur audiamus in o. dist. I s. q. 3. q. De secundo rem hanc mirifice declarantem - Si objicitur e ergo lex Mosaida judicialis remaneret, & tunc in lege nova liceret judaietare quantum ad judicialia . Respondeo : lex at qua potest habere robur ut a legislatore in communitate, ubi statuitur,& tunc,' undecumque accipiatur ratio statuendi, non habet robur ut statuta ab alio , sed ut ab isto r & hoc modo judicialia multa legis Mosaicae possent a Papa , & ab Imperatore statui a Chrii ianis observanda : nec observarentur ut a Moyse statuta , sed ut a legislatore Evangelico . Nec hoc esset judaigare r quia non servatur lex judicialis quia Mosaica , sed quia eadem statuitur a Principe , qui potest statuere leges in lege Chri- istiana . Illud probatur primo de tacto: quia multa talia In Decretalibus sumuntur ex judicialibus legis Mosaicae , ut patet Extra de initiriis θ dano dato cap. I. & sequentibus , quae omnia sumuntur CX Exodo Q. . 23. s& servanda sunt hodie ut jura Canonica , non ut in lege Molaica - Ηactenus Scotus. Si plura cupis, eundem adeas, quum tot hoc idem pluribus argumentorum Seneribus evidenter usque confirmet .
ΛECUNDUM Uuου Iu M. Utrum vulnerans irremediabiliter,
puta qui abscindit membrum, & hujusmodi , teneatur sicut ille , de quo dictum est in praecedenti dubio Respondeo secundum Scotum ubi supra , quod sic : &
ultra hoc tenetur alere truncatum , si alimoniis indiget, &satisfacere illis , qui vivebant de artificio truncati, si taliter membriam abscidit, quod laborare amplius non possit. Concordant. Ricardus, ct Landulphus in 4., ct Speculatorti t. de injuriis , & Astensis in summa lib. s. tit. 29. & secundum panormitanum in cap. Cum illoruis non possit L.
Idem O Filius T. de aedi titio edicto : & notat Bariolus in L. et . in fine T de publicis iudiciis. Truncare enim est de toto abscindere . Mutilatus dicitur , quando olscio alicujus membri non potest quis uti propter percussonem I trunca'tus vero , quando membrum illud habet in totum abscissum .
16 Egregie Scotus loco supra memorato *. ad propositum hi fine - De Pria autem damaificatione in corpore , scilicet inutilatione enormi vel non enormi communiter non est statuta in Ecesesia ruiti tutio nisi pecuniaria , de illa debet
82쪽
respondere non solun da inno , quod Incurrit quis per iniit isationem pro toto tempore suturo , quo usurus esset quis membro abi sci , sed etiam expensis appositis iii curatione : & hoc dicit Capitulum allegatum Extra .le iniuriis di dum vo dato. Et ultra hoc placationi ipsius laesi , quae requireretur etiamsi no. I esset talis mutilatio , & consolationi ipsus a fi lieii :quia perpetua est sibi desolatici de tali mutilatione . Plus etiam est ponderanda mutilatio pauper Is quam divitis , si magIs egebat parte abicissa ad virium necessaritim e quia ulus fuisset parte illa ad procurat. da necessaria. Licet ex alia parte sit quaedam conditio praeponderans , icilicet diguitas pcrsonae I hoc tamen parum est respectu pri inae conditionis - Hac ille. E
dem habent S. Antoninus in summa pari. Σ. tit. h. cap. 2. I. 2., S. Bela nardinus Senensis Tom. I. seriri. 36. art. r. cap. a. , Genneltus de icstim Decalogi praecepto cap. s. q. 1 o. , qui omnes recitata Scoti verba in medium protcrunt tamquam aptissima ad rem hanc et quandam . Quum praecedenti annotatione leges protulerim statuentes , cicatricum.& dei ormitatum nullam fieri aestimatiociem , nossem crederes , nunquam propter eas aliquId csse restituendum . opportune Gennuitus nunc laudatus - Quantum vero ad deformitatem injuste causatam, debunt enim aestimari damna, quae inde Ω-euta sulit: si v. g. juvenis matrimonium brevi contracturus , & a tortiori uirgo, non potest sponsum aeque divitem, aut nobilem invenire, quia r tione alicujus mutilationis , aut cicatricis , quam injuste passa esl, facta est desormis. In hujusmodi casibus augenda ita est dos , ut, suppleto deformitatis desechu, matrimonium inire facile possit cum viro aequalis ronde ris. Sed nihil expresse restituenduin videtur propter solam descirmitat Lm,& dolorem inde provenientem, si nullum aliud temporale damnum sequatur Haec Genneltus . Non desunt opinantes etiam propter solam mutilatioaem, aut vulnerationem aliquid esse rustituendum . Audias quaeso S. Th mam 2. a. q. 6 a. art. a. ad primum Ad primum ergo dicendum, qtiod in quibus non potest recompensari aequisσυπι, sufficit quod recompensetur quod possibile est , sicut potet de ὀοnoribus , qui funt ad Deum, ad piarentes et ut G IUUδtis dicit is 8. Ethicorum. Et ideo quando id. quod est aflutum, non est restituibile per aliquid a quote, debet teri reccmpebiatio qualis pcffit ilis est, pula cam o 'ciis auctii abstulit memfrum , debet ei reccmpensare oe I in pecunia , vel in aliquo honore , considerata conditione utritisque peresonae fectiadum arsitrium hcni viri . Bona naturalia in triplici ordine collocantur : In supremo nempe vita , membra, sanitas, virginitas, S libertas: in med Io honor, & bonum nomen , seu fama et in infimo vero bona fortunae, divitiae scilicet, & res pecunia aestimabiles . Bona si perioris ordinis compensari non possunt ad aequa litatem per bona ordinis interioris . Sed quum nihilominus per bona inferioris ordinis aliqua compensatio possit fieri in honis ordinis superioris , non video, cur ad id non teneatur mutilans , aut vulnerans . Hanc sen-F a tem
83쪽
44 C o u s I D. I. ARTI C. II.
tentiam probabiliorem arbItrantur Colletus In suis Institui. de iussIlIa . 8e
jure cap. g. art. q. quaeres quarto, & Gabriel Antoine de justitia & jure pari. 2. cap. 6. q. 6., qui huic controversae in hunc modum finem imponit - Prior sententia videtur probabilior. Ad fundamentum oppositae res- po ideo . Quamvis vita , & membra hominis liberi non siit pretio aestimabilia , nec bo.ia superioris , & laterioris ordinis sint commutabilia ad aequalitatem ; tamen damnum in bonis superioris ordinis illatum potest aliquo modo, nempe in ordine ad usus humanos, compensari pecunia, quaeno. datur ut pretium vitae , vel famae , sed ut compensatio damni vitae, membri, vel famae, & ut tollantur effectus hujus damni nempe moeror, dolor animi, & alii. Et quamvis bonum superioris ordinis non possit res di Ia aequivalenti etiam ex parte , si secundum se spectetur ; tamen ejus carentia potest aliquo modo compensari quoad usus humanos . Sic defectus olorinae, vel nobilitatis compensatur divitiis: sic libertas pecunia venditur. Iustitia autem obligat ad compensandum damnum eo incido , quo fieri potest , saltem quoad usus humanos , si non possit quoad honum ablatum. Et vero aequat Itas non consistit In ipsis naturis rerum, sed in rationabili
stimatione rerum secundum quod usio humano deserviunt -- Ηacientis An-t ine. Si secus esset, pejor certe foret conditio hominis , qui laesus est in bonis ordinis superioris, quam illius, qui in bovis interioribus fuit laesus, ut recte monet Collectus ibidem e prior enim plus passus esset damni, &nullatenus compensaretur; posteriori vero, etsi minus passo, restitutio fidiret ad aequalitatem et quod non videtur aequum , nec justitiae commutativae
TERTIuM DusIuM . Utrum Medicus , qui causa Iucri in longum trahit curationem infirmitatis, teneatur restituere
Respondeo , quod sic ; immo non solum expensas, verum etiam operas perditas , sicut Judex, & Advocatus in
debite prorogantes causam . t Hic Μedicus dolose agit In damnum teri II ; & Ice Irco iure opibmo S. Antoninus pari. g. cap. a. sub initio - Tertio defeι Medictis quaisti. si iure potest curare infirmum. Pnde si eae industria omittit debitam medicinam , di cito eurativam ut dimittendo eum in infirmitate, tit a Ilus Iucre tiar, grsviter pector, di furatur quod sibi Iucratur - Addit Author, ipsum insuper teneri ad compensandas tum expensas , tum operas perditas τ &quidem merito, quum horum omnium injusta causa sit. Super hac re d linquunt praesertim complures ChirurgI , Advocati, & Procuratores, seu Patroni Causarum. Praecipua Medicorum peccata in curandis infirmis enumerat S. Antoninus ibidein M. 7. scribuns - Is breviter peccata gravia Merico G . Primo, st ignorώπIca uorsibium exercent artem medicinae ς im
84쪽
ta ιν erim eis mors Infirmorum, veι auravatio. Arg. Extra de injuriis ἐπdsisno dato eap. Si cu a. Secundo , eum sint periti , veι propter negliWentiam , vel alias occupationes non aspiciunt Iibros , nee diligenter provideat Bis, quae providenda sunt, ut is dicto eup. Tertio, quando dant medicinas, T reinedio contra falatere animaruin e ut procuraηdo abortum , veI aliud malum suadendo mira de poenitentiis , di remissioni/us cap. Cum infirmitas. IVarro, quando non inducunt infirmum ad voeandum Sacerdotem ad fucumdam Confestonem , ut in dicto cap. Cum infirmitas. Suinto, cum non visitanν infirmos pauperes , quos noverint : quia eis non solvunt, cum non posηι dist. 83. q. I. Sexto, cum Medicus praecognoscens mortem infirmi secundum artem me dicime, non euis , veι parentes, veι Confessorem avisat, ut sibi provideant de Sacramentis, veι de testamento si expedi/, hujusmodi : timens, ne ex εσe deterius se habeat, vel displieeat sibi, MI suis secundum Ioannem Ne politanum in qtindilhet. Septimo, eum non adhilet diligentiam in medicin rum confestione, nisi fit cerIe experitis de B IeriIa , is fidelitate aromatari ruis , qui inuIta sophisties σι quando is eis ponunt. Octavo, eum detinent imfirmum in infirmiιate diutius, tit plus ex frequentatione Iucrentur , eum ac que bene citius possent liberare . Nono, quando sine causa rationabili inducunt debiles ad frangendum jejuηia Ecclesiae, veI comedendum carnes diestis proh BItir : is malio magis cum ipsi ea faciunt obι quenter de jej-ur Ecclesiae, T abstinentiis. Decimo, de aemulationibus eoruis ad invicem , ex quibus se jactant de aliquibus euris stiperbiendo , o Iocios deprimunt vituperando em
QUARTu M Dugiuu . Utrum Medicus , qui ex imperitia , vel alia culpa sua dat damnum corporale : puta quia infirmus moritur, vel remanet viribus destitutus, de hujusmodi, teneatur ad restitutionem Respondeo secundum Hosti ensem in titulo de homicidio , quod sic , sive sit in culpa ante factum , Puta quia idiotaintromittit se de medicina : sive in facto , scilicet quia , quamvis peritus, noluit tamen procedere secundum artem, sed pro arbitratu: sve post factum , videlicet quia non adhibuit debitam diligentiam circa infirmum , aut eum dereliquit , antequam esset plene liberatus ab infirmitate: cap.
Ad aures Extra de actute o quatitate ct ordine praemendorum, S cap. Tua Extra de homicidio. & L. Illicitus S. S, cui Medico ff. de incis Praesdis, S L. Idem juris K. ad , legem
85쪽
Iegem Aquiliam , & Institui. de lege Aquilis g. mperitia ,
nam imperitia Medici culpae adnumeratur L. Si qtiis domtim g. Celsus st. Locati conducti , & L. Imperitia st . de dipem sis regulis juris antiqui, & Gloma I. q. I. cap. Non es pu
tanda in fine , & dist. 29. cap. finali. Hoc credo verum de eo , qui ex olscio, vel ex sua assertione ostendit se peritum . Secus tamen tenendum est de illo , qui candide diceret se esse imperitum , & solum in desediti aliorum peritorum adhiberet aliqua alias experta, sicuti faciunt multi: quia tunc non credo , quod teneatur , si bona fide hoc fa
cit , sed sibi imputet qui talem elegit.
18 Per Icua est lex - Sicut Medico - ab Authore laudata - Sictit sti Leo imputari eventus mortalitaIis non debet et ita quod per imperitiam coinmisit , imputari ei debet - Perspicuus pariter paragraphus - Imperiria - hic memoratus - Imperitia quoque culpae adnumerattir et veluti si Medicus ideo Ieroum tuum ccciderit , quia male eum secuerit, aut perperam ei medicumentum dederit - . De Medicis nedum, sud etiam de aliis compluribus, qui ex ot ficio tenentur scire quid agendum sit, quid omittendum, scribit S. Berna dimis ibidem cap. 4. - Medici corporum, di animorum, o maxime cim
fessores ignari, is negligenιes: Notarii, qui nesciunt condere distrumentu;uode multi per. xt jura sua: Iudices, o Gestores, qui ex enorantia, vet incuria iniustus proferunt fententias: Procuratores, o Advocari, qui ex eisdem causis amiuunt causas justas: atque consilia dantes his etiam possunt si Numerari: Insuper nautae, et Architectores, et consimiles emnes. Tales inquam , si ex eorum mperitia , vel negligentia quidum damnificantur, Iuliis cere debent. Cuius ratio triplex es. Prima, quia tenentur taIta porcuτcre. Secunda, quia unusquisque tenetur so cienter scire, et exequi diligenter urerem, quam profeIur: moxime quσπdo vergit in perietitum cIteritis error suus. Tertia, quia eortim imperius , et negligentia haserat quondam e cacem tuu
solitatem diamηificationis illorum, juxtM wοdum , quo privatio est catij, privotio nis . De Medici scientia , & diligentia, itemque de ipsius ignorantia, dc
negligentia perbelle S. Antoninus cap. modo indicato sub initici - Primo ergo requiritur , quod Μedicus sit peritus in arte , ita quod a peritis talis facultatis communiter reputetur idoneus . Nec iussicit, quod sit docioratus : cum multi hodie in omni iacultate magis rentur, & doctorentur indigni iii damnationem sui, & promoventium eos . Alias ubi ex ignorantia notabili in curis suis nocent infirmis, semper peccant mortalite , c cientes contra istud praeceptum se Non occisses - de poenitentia dist. r. cap. Hsmicidium
86쪽
dicum . Nec excusantur ex hoc, quod illud non intendunt, quia vcilunt rie ponunt se ad illud , unde hoc sequitur . . Arg. I s. q. I. cap. Merito , & cap. seq. q. Sed objicitur de Lamech . Immo etiamsi sequatur lanitas, non excusantur a peccato: quia exponunt se periculo peccati mortalis , ei scilicet operi, unde potest sequi notabile nocumentum proximo . Secundo debet Medicus adhibere debitam diligentiam : unde , quantumcuinque sit Peritus ,-si committat notabilem negligentiam in re videndo libros, in ubsitando ia firmum, in qualitate medicinalium rerum , & hoc unde sequitur mors, peccat mortaliter , & est irregularis . Si etiam sequatur magna aggrava tici infirmitatis ex hoc , etsi non mortis, non excusatur a mortali. Et ideo , ut dicit Antonius de Butrio super cap. Tua nca Extra de homicidio , debet adhibere in hujusmcidi omnem diligentiam e quod tunc dicitur iacere , quan do sequitur traditiones artis , & quod infirmum visitet personaliter , & quod die tam suam & regimen d ictet sibi. Nec tenetur ei ad custodiam person Liter continuam , ut dicit Hostiensis . Quod si dubitet de medicina, quia
non conitat ei secundum artem med Icinae , iatriam debeat ei nocere , vcl
prodesse , male facit dando 2 quia, ut dicit Innocentius , in dubio potius debet dimittere infirmum in manu Creator Is , quam exponere medicinae , de qua nescit Extra de homicidio cap. Petitio - . Hactenus S. Antoninus . Si tamen , apposite Hostiensis ab Authore laudatus , neque ante fa- sum, neque in facto . neque post factum in culpa deprehende9aIur, non iwptitatur , si infirmus vel fatuitate sua, vel aviaritia , vel in casu fortuito moriatur. Recurrat ergo quilibet Medicus ad confrientiam suam, ut supra de aetate et qualitate eo. Ad aures. Ia hoc Capitulo scriptum est Ad aures nostras te signimante pervenit, quod cuω in arte ρῶ sica eruditus sis, pluri'us juxta ipsius artis traditionem exhibuisti cuis diligentia medicinam, licet pluries in contrarium Iuccesserit: et quibus putabas adhibere me deIam, medicinis perceptis mortis periculum incurrerunt. Verum quia ad sacros Osedines desideras promoveri, super eo nos consulere voIuisti . Tibi breviter respondeinus , quod, si super praemissi conmentia tua re remordeat , ad majores ordines de nostro consilio non ascendas - .
Qui MTu Μ DuEIuM . Utrum Occidens hominem , teneatur ad restitutione in t Respondeo secundum Scotum ubi supra , quod tene. tur totam vitam suam consumere contra Infideles, vel haereticos tu satisfactionem occisi : vel in orationibus , jejuniis , & hujusmodi . Quod si non potest , aut non vult, saltem tenetur ad aliquam restitutionem arbitrio boni viri . Et ultra hoc , si occisus aliquos sustentabat , te et ur
87쪽
8 Cous ID. l. ARTI C. II. illis ad tantam satisfactionem , quantam utilitatem dedi G
set eis occisus: & hoc pro eo tempore , quo occisus vero-
similiter fuisset victurus, ct operaturus , sicuti sancitur L.
Computationi T ad legem Fricidiam, & L. Cum hi T de
tra actionibus . Considerentur ergo ars, quam faciebat occisus , qualitas personae , aetas , lucrum , quod acquircbat,
& hujusmodi, ut eisdein digna fiat restitutio . Concordant Ricardus , Landulphus in Φ. , Speculator , Astensis ubi sinpra , & Girardus obdonus.
rri Super hac re tum S. Antoninus pari. a. tit. a. cap. 2. q. 2. , tum Astensis In summa lib. s. est. 19. circa primum , tum S. Bernardinus ΤΟ. I. serm. art. a. cap. g. , recitant verba Scoti iii 4. dist x s. q. 3. q. de si enudo, iisque solis arbitrantur , se cu mutite postulationi fecisse satis. Et Ipse igitur verba Scoti exscribam , quae sunt l, Musmodi - Resiondeo , pro primo damno, & maximo, scilicet vitie ablatione , regulariter in multis Communitatibus statuta est lex talionis, scilicet ut homicida moriatur et & r
tionabiliter, quia scilicet non solum hoc competit legi Mosaicae, sed etiam leginaturali, & approbatum & confirmatum est in lege Evangelica a Chri lci Matth. a 6. - Omnis, qui gladio occillit, gladio peribit - : N per consequens uh, cumque lex talis de vita pro vita reddenda statuta est, juste debet homo patienter solvere istam poena in , quae si alicubi non sit statuta, nullus de-het eam sibi Inferret quia nullus debet esse homicida sui siue speciali precepto Dei; seci expedit sibi , quod exponat vitam suam in causa justa , ut pote contra inimicos Ecclesiae pro restitutione facienda illi , cujus v
tam abstulit. Qui si nec tantam restitutionem velit tacere, non potest om nino esse immunis a restitutione , scuti quidam fatui faciunt, qui abis, vunt homicidas , non eis ostendentes restitutionem necessario incumben tem , quas facilius posset transire homicida , quam ut ita dicam canicrda, vel bovicida r quia si occidisset quis bovem proximi sui, vel canem, non ab lueretur sine restitutione . Tenetur ergo ad restitutionem spiritua- Iem aequivalente in vitae , quam abstulit , sicut potest esse aequivalentia in talthus. Nec hoc solum, sed, si intersecuis su stentabat aliquos, Patrem, ves matrem , vel propinquos , tenetur inter lector omnibus illis ad tantam restitutionem, quantam illis abstulit per interfectionem illius. Et quia vix posset aliquis digne recompensarς per actiones illud . quod abstulit hinmicida , expediret sun pliciter animae talis, quod solveret per passiones v luntarias, vel patienter susceptas, ut scilicet occideretur pro homicidio;& ideo optime provisum est Communitati, ubi statuta es Iex talionis in cause homicidii. Patet enlin quantum Deus detestatur homicidium, quan d.
88쪽
do DavId qui tamen iuste occiderat γ voluit aedificare sibi domum; sed .
quia fuit effusor multi sanguinis humani, prohibitus est a Deo. Si ergo iustiis occisor non acceptatur ad cultum Dei, injustias occisor tibi apparebit Hoc ergo, quod dictum es ibi, est dictum de injuste occidente - .Hactenus Scotus , ex quibus magis magisque planum sit quod dicebam Annotatione x q. ; eundem scilicet numquam inficiatum tuisse, quod publica Potestas possit, & debeat tacinorolos homines extremo supplicio plectere ; immo id inpenumero conceptis verbis edocuisse. Quotquot Theologi hac de re mentem aperuere suam , Omnes unanimi consensione docuerunt , quod Injustiis homicida tenetur animae occisi, si non constet ipsum decesiste in s atti peccati et tenetur haeredibus occisi , si hic eos alebat operibus suis , ossic Io , vel industria : tenetur &ipsis creditoribus occisi , si bona istius non suffciunt ad solvenda debita et quia injuste occidendo tu causa est , cur ipsi da innum patiuntur. Immo omnes hae obligationes , si eisdem non satistaciat occisor priusquam decedat , transeunt ad ipsius haeredes : quum snt debIta realia, non peris. nalia, quae sola extinguuntur cum interitu personae .
Quum apud omnes in contesso sit , homicidam teneri ad compensai das operas , quas fecisset occisus , si vita ipsi non tuisset ablata e postulabis, usque ad quod tempus aestimatio operarum lacienda tist Desinitum id habemus L. Computationi ff. ad Iegem falcidiam - Computationi in aIAmeniti faciendae hase formam esse B lanur scribit, ut a prima aetate Uqne
ad annuis vigesimum ρtiantitas alimentortim triginta anno tim cc utetur, ejusque quantitas Fricidia prastetur : ab 'annis vero viginti que ad annuis v gesimum quintum, annorum ΦθInii Oso: ab aηris viginti quinque tisque ad
annos triginta, annoram vigint quinque: ab annis trulara que ad annorrriginta quinque, annorum viginti duo τ ab annis triginta quixque usque ad annos quadraginta, annorum vixisti z ab annis quadroginta tisque ad annos quinqtiuinra , tot annorum compuratio sit, quoi aetati ejus ad annum sex resimum deerit, remisso uno anno : ab anno vero quinquagesimo sique ad amnum quiην sdivum quintuw, norum novem : ab anni, quinytiarinis qui
que ιδque ad annum sexagesimum, annorum septem ζ ab anni, sexaginta, e juscumque aetatis sit, aηncrum quinque. Eoque nos iure uri P0iuntis ais, ἐν circa computationem Uusfructus faciendam. Sotitum est tamen a prima aer
Oe usque ad an - rrige uis , computarionem amorum xriginta fieri r as amnis vero triginta, rot annorum compurationem inire , quot ad axntiis sex Iesimum ded9 τidentur . Nunquam ergo simplius quam originta annorum compuratio initur.
SBx TUM DuatuM . Utrum occidens aliquem , qui aggressus est eum , teneatur ad restitutionem trim. I. - G Respon-
89쪽
so CossID. I. A R Τ I c. II. . Respondeo . Aut potuit fugere sine aliquo suo damno , ct tunc , si occidit , tenetur , non tamen ad tantum , sicuti dictum est in praecedenti dubio , sed arbitrio boni viri secundum quod fuit in culpa . Si autem fugere non pintuit sine aliquo sui damno , tunc , si aggreliorem occidit cum moderamine inculpatae tuteli , nec ita operatur ob vindictam &c. , non tenetur , Clementina de homicidio cap. unico. Concordat Alexander de Alexandria in I. super praecepto ta Non occides ta . Excludit tamen Religiosos , quibus dicit non licere propter evitandum damnum rerum Igmporalium aliquem occidere . Moderamen inculpatae tutelae est , quod , qui potest se defendere cum pugno, non acci Piat a ma , nec plus saeviat , quam expediat ad defensionem sui,& hujusinodi. Et insuper , quod hoc faciat incontinenti ,& necessitate coarctatus quae omnia recte notat Glossia in L. I. C. Unde vi .
18 Injustum aegressorem occidi posse ad detensionem propriae vi tae, definita res est a Clemente V. . in Concilio Viennensi , sicuti legitur in Clementina de hstruicidio cap. unico - Si furissus, aut infans, seu dor
miens hominem mutilat, via occidui , ntiliam ex hoc irregularitotem incumris . Et idem de tuo censemus qui , moriem cIiter virare non vaIens, fuam occidis, veI muIliat invasorem - . Id tamen fieri debet non ad vindictam, non ex odio , non majore vi , quam necessitas postulci , sed ad puram puta inque defensionem , ut optime Innocentius III. Extra de homicidio cap. Significa' - 2uamvis viis vi repeιlere omnes leges, o omnia jura permittant .... tamen id debet fieri cum moderamine inculpatae rureiae, non odsumendum vindictam , fed ad injuriam propulsandam - . Idem prorsus sanci tuin est Iure civili L. Scientiam T. ad Iegem Aquiliam M. . - Ii cum oli ιer rueri se non possunt, dawns culpam dederint, innoxii funt . Vim enim τι defendere omnes leges, omniaque Iura permittunt. Sed si, defendendi mei causa, videm in adversariuis misero, sed non eum, sed praetereuntem percussero, tenebον Iue Aquiliae: iuum enim solum , qui vim inferi, ferire comcisitur; re hoe, si tuendi duntaxat , non etiam ulciscendi cassa fuctum sit - . Item L. Euod est g. s. ssi de vi, o de vi armata Eum igitur , qui cum
armis venit, posse-ur armis repellere, sed hoc confestim, non ex intervaliο- . Quid autem sit moderamen inculpatae tutelae , egregie exponit Author in Angelica ver. Defensio num. q. scribens - Tria dubent esse , ut sit mo
90쪽
deramen. Pr Imum, aequalitas : ut , si cum armis , cum armis, ut T. de vi, et vi frinatu L. i. I. Viis vi. Sed ego hoc credo verum, quando potes repellere : quia parvus vix cum armis potest se detendere a magian, qui cum pugno torte cuin interficeret . Arg. g. q. 7. q. Tria. Secundum, temporis vicinitas e quia, si post, esset vindicta : contra cap. Seditionarior 6. dis . Tertium, talis & tanta , quanta est necessitas . Adde quartum, quod intentio sua teratur, ut se delendat et quia aetus ex intentione no men accipit, non ex eo, quod est per accidens, idest praeter propositum in actibus moralibus. Unde duo effectus ex uno actu possunt vcniru, puta Propriae vitae conservatio, & invadentis occisio. Si ergo intenderet Occis nem ut finem, sic non liceret sine peccato mortali. Si autem suam de te sonem, sic denominabitur detensio , non occisio, cum non debeat denom, nari a eius moralis nisi ab eo , quod intendit, non ab eo, quod . est praeter intentionem, cum sit causa per accidens, ut patet Ethicorum cap. 4. ἔ& sic non erit peccatum - . Haec ille . Petes hic ἔ an , ut me defendam cum moderam Ine inculpatae tutelae, necesse sit expectare, quod aggressor me aliquatenus percutiat. Hoc idem' inquirit Glossa super L. a. C. Pude et . Ejusdem igitur verba accipe - .
Item numquid es necesse, ut prius percuti expectes λ Iuidam dictit l, qticis sic, ut is ad Ierem tiuiam L. Si ex pia tis q. et abernarius, O ff. st quadrupes pauperiem fecisse dicatur L. r. I. Cum arietes. Tu die , quod fu est terror armorum, o jactatio percuisionis, ut ff. de vi o vi armata L. a. q. Ivi armati, is T ad Ierem Aquiliais L. Sed st si quemctimque, ct imsta ad Iegem Corneliam de Sicariis L. Is qui . Aec obstat 9. Tabernarius, quia quod ibi dicis culpam enim c c. non notot causam, quasi hoc sit necesse , fed factum , quia sic evenit; nam ct non verberatus psi et O vim repe
Iere . Ratio in promptu est, quia in casu , de quo agitur, occiso pem mittitur, ut quis servetur indemnis . Indemnis autem non servaretur , si se tueri non posset, nisi vulneratus , & percussus . Dum de mente Alexandri de Alexandria Author scribit - Excludis tamen Religiosos, quibus dicit non licere propter evitandum damnum rerum re cratium aIiquem occidere-: ne inferas id in quocumque casu laicis esse permissum. Vetitum quidem est speciali jure Religiosis ab Alex. III. cap. Suscepimus Extra de homicidio, dum Abbati S. Benedicti de Vebia ita resp .idit Pontifex anno II 8 o. - Suste Iimus IIIeras tuas, per ρυσι cognovimus, quc d ι Iaror praesentium in custodia c&jusdam domus ctim altero fratre manereI, imgredientes de nocte quidum latrones ad eos, rurpiter ipsos in perscrus affluere, ἐν denudiare vestimentis propriis p=γωux ferunt : in quos isti resimpiis viribuι in ment f , I apertini illos, ct detinere fasque ad noritiam Cupi titi vo Iaerunt . Cum uti em iste reis ad tuam audientiam perurn rus, Istatas eos in
Fratrii fui e odio dimisset, o fures se folvere niterenitir, frater Uict Ne 'se ab eis interimeretur occidit. Vertim quoniam expediebas Ioltu. pia