장음표시 사용
311쪽
toncessa Extra de verbo ram Marisca Ione , Exiit qui feminat, & est Irod Iala Sexto Decretalium. Si autem ambo, detinens scilicet, & cujus res detinetur, sunt in extrema necessitate : si prius deueuit Dominus ad illam e tremam necessitatem , debet reddi Domino duplici jure 3 tum quia prius suum ; tum quia jam ex ista necessitate factum est suum. Si vero prius devenit detinens , factu in est suum ; & tunc Domino post devenienti ad istam necessitatem non debet reddi : quia cessavit dominium ejus in re illa , &1aetum est alterius jure poli . Si ambo simul deveniant , dico quod debet reddi Domino: quia numquam cecidit a dominio . Et si arguas, quod magis debet quilibet se diligere quam proximum, & per consequens magis vitam suam corporalem quam vitam proximi : & per consequens illam rem si inpliciter necessariarnsibi magis retinere, quam dare proximo. Respondeo magis debet diligere vitam suam ordinate , ut est diligibilis ad vitam aeternam,& ita magis conservationem justam vitae suae, quam conservat Ioaum justam vitae proximi; sed non magis conservationem injustam vitae suae, quam eo: servationem justam vitae proximi . Sic enim magis debet latro sustinere suspendium , quam occidere suspendentem ut evadat. Cujus ratio est , quia dileetio vitae corporalis injuste custoditae non est dilectio ordinata, quia non est ad dilectionem animae , nec Dei. Istius autem detinentis in casu ultimo ,
custoditio vitae de re aliena est injusta, & cum hoc est etiam homicida et quia injuste occidit alium, qui subtrahit sibi necessarium, quod sibi debetur Haec ille . Quaeritur hic primo. An qui in extrema necessitate aliquid furatus est ea trant aeta teneatur illud restituere, si extet λR. Dubio procul; & iccirco si equum abstulisti , ut fuga vitae tuae comsuleres, transacto periculo teneris illum reddere e quia solum indigebas usu equi, non ejus proprietate. Adnotat tamen Concina loco proxime c latorium. 6. , quod si tempore necessitatis, nempe in evadendo periculo , equus interiisset, ni nil restituere adltringeris . Immo si extrema necessitate laborans magnam pecuniae summam surripuisti, ea transacta tenerit restituere quod supercit: quia cessante tali necessitate cessat jus, quod habebas ad vitae sustentationem ex re aliena.
Quaeritur secundo. An qui in extrema necessitate aliquid mutuo accupit , vel emit, quod in tali necessitate positus consumpsit , teneatur illii a reddere , vel solvere , necessitate transacta , deueuiens scilicet ad pingui rem tortunam R. Utique , quia obligatio restitutionis , vel solutionis , quam tu comtraxisti, tempore talis necessitatis suspe. isi duntaxat tuit , non extincta tquia insuper ad id videris te obligasse , dum mutuum acceptili, vel emisti rquia demum cousumpsiti rem propriam, & tibi acquisitam per contractum obligantem ad aequi Valens. Tibi igitur periit, dum periit, non Domino, qui jam in te dominium omne transtulerat.
312쪽
Quaer tur tertio . An peregrinus extrema necessitate pressus in loco ub est, alibi tamen bonis abundans, teneatur restituere , si quid eo in statu
surripiat λR. Haud dubie e quia non est absolute pauper , & re ipsa tunc habet
unde reddat. Non peccat is eo in casu ; utitur enim jure suo surripiendo, ne fame pereat. At cum alio bonis abundet, aequitas postillat, ut restituat quod coaetus alteri surripuit. QVaeritur quarto. An absolute pauper , qui In extrema necessitate su ripuit quantum erat ipsi necessarium ad vitae conservationem, restituere larutim teneatur, Quin ad fortunam venit pinguiorem λR. Hoc ipsum est Dubium principale ab Authore propositum, & hucusque solutum . Unice addo nullius esse ponderis , quod in oppositum profert Romanus Theologus in Notis ad Bibliothecam Ferraris super ver. Ne-eeptas, videlicet quod - DassaUa necestate Dowinus rationabiliter petit rem suam , tuis homo jam restiturionis ecpax evaserit - ; falso enim ponit , ibium pauperem eo in casu accepisse alienum , quum acceperit id , quod suum erat jure tum naturali, tum divino, jure poli , ut ait Scotus , etsi alienum jure humano, quod naturali, & divino praevalere nequit. Quaeritur quinto. An qui aliena surripuit nondum factus supra modum
Pauper, eaque in extremi necessitate confun3psit, tenatur illa restituere , me liorem sortunam adeptus 3 R. Lubens do eidem Romano Theologo ibidem praeferendam non esse super hac sententiam negantem, quam posh nonnulIos secutus est idem Fer raris ver. Necessitas nuin. rs. Firmiter igitur teneo, hunc, de quo in casu, non esse ab o iere restituti is absolutum ς furtum enim verum , propriumque semel admissum non amittit naturam suam ob necessitatem supervenientem , sed adhuc furtum est . Adhuc igitur subjicitur debito restitutionis . Egregie Scotus paullo post verba superius recitata -. Tenetur tamen post de- .eniens ad pinguiorem fortunam reddere aequioriens, quia oblustio ad aequi-vriens videtur ortum hab&isse per eo arationem ad iliam olivationem primaru rei alienae, quae fuis injusta anIe extremiam necestatem . D illa OH LGIro per eviremam nece statem non est eκιinfla , sed spita . Sed si num ais ante extremaru neceptatem occupasset, tunc iuste simpliciter occupasset reis
1Mm, nec ad aliquom teneretur restitu. ionem - .
Adversus principale respo.isum, quod nempe liceat in extrema neeesmtate rem alienam accipere in sensu supra declarato, nonnulla sibi objicit, &solvh Glossa in cap. Si Dis Extra de furtis, quae lubens praetermitterem , si ea non proferrent no.mulli gravissimi ScrIptores . Ea igitur accipe ab Hos liensi de furtis nutri. a. - Sud queeritur , quare excusatur quis a furto In hoc casu , & mulier in casu coasimili ncia excusatur a fornIcatione C deritia nuptiarum L. PHom I. non est Non est ignoscendum et , quae ob entυ paupertatis turpismam vitam uix . Respondeo, quia tempore Iami res ne
313쪽
cessaria ad vIvendum sit communIs , ut dixi: quod in mulIerIbus non eon tingit secundum Goffredum . Immo ratio est e quia in primo casu jus natu rate subvenit, & excusat ratio naturalis; in secundo ius divinum contrad 'cit, & accusat turpitudo , & horror proveniens e peccato , ut probant Iu ra inducta supra eodem versiculo in casu , ex dicta L. Palam , & in Authentica de restitutionibus , o ea quae parit undecimo mense l. τη- Rusedem Collat. 4. Item in primo casu salus corporalis adimeretur , nisi liceret rem alienam occupare; in secundo vero, si semicari concederetur , corpo ratis vita debilitaretur , & spiritualis adimeretur , cum sne mortali cominmitti non possit . Ad hoc xx. q. 4. l. IIIieitum vers. Eu modo jurandi tune est illicitum D mentum &c. Sed quare excusatur quis ab homicidio propter necessitatem suae delensionis commisso , ut supra de homicidio easMois 4., &non excusatur mulier a fornicatione , ut supra notavi vers. proximo. Respondeo , quia is , qui alium aggreditur animo occidendi , si occidatur, ipse quodammodo se occidit , & alius ideo excusatur . Arg. F. Si quadrupet ρὐuperiem fecisse dicatur L. I. g. Cum arietes secundum Gomedum. Sed &omnia jura permittunt de sensionem ae de j litia o jure L. τι vim a mulier autem improba non defendit se , sed impugnat, ut patet supra de eo qui cognovit consanguineam uxoris serae cap. Im danae; ideoque mulier, cum peccet voluntarie, non excusatur. Sed defendens se, ciun invitus, & ad tuitionem sui corporis committat homicidium , excusatur. Quid ergo si mulier Invadatur, & invita, & renitens coactione absoluta cognoscatur. Certe excusatur; quia immo & , si virgo suerit , corona duplicatur a T. q. s.cop. I. a. s. & seq. - Hactenus Hostiensis .
SECDNDUM DuBIUM . Utrum faciens furtum , ni faciat eleemosynam , teneatur Z
Respondeo , quod sic . Concordat Alexander de Ales
Part. q. q. II O. membro a. quia non sunt facienda mala, ut veniant bona .
ais Eo loci laquIrIt Alensis - Praeserea et Neet ne committere stimrum s vel rapisam, ut fias eIeemobna λ m ridetur, quod fle et quia licet fisrari in casu, tit seipsum fustentet . Ergo similiter vide r , quod jicet fur ri , ut proximum fustentet, quem tenemur fuι nor diligere et veι quare non Huic quaesito ita ipse respondet - Ad UIad , quod quaeritur , si licet alicti committere 'ritim, tit inde faciat eis mconam , dicendum quod non . unde Avustinus , ct habestir x . q. s. - FORTE ALI IRPIS HOC SE M CG
314쪽
Cous Io. I. ARTI C. III. 27sU Aspin, MERCEDEM HABERE POTERO , SI Ecd I ELEEMD-STNAS DEDERO . ETIAM IN HAC RE PARCAT v ravn 'EANIMAE MAE: RPIA HPIPSMODI COGITATIO EX DIABOLI CADLIDITATE GGGERINR . NAM ETIAMSI TONM TRIBBAT PAUPERISBS, IBOD ABST LERIT, AUDIT POTIPS PECCATA, AMMI Ar Haee Augustinus . Nota, quod dicit , quod si toruis ιribust,sidiat potius peccatum e. , unde innaitur, quod non peccat tantum auferemdo , sed etiam pauperι distribuendo . Suod verum est, quando reddit se imp - εemem ad Disendum , sive ad restiruendam rem vero Domino - . Super hoc C none ex Augustino deprompto lib. so. Homiliarum Homilia et . ita Glos sa - Non videtur tamen , quod taIis furtum committat: quia furtum nou sit , nisi uot antistis Itierandι , in F DE ORTIS L. r. Sed non est ita et quia
Textus Ibi est expressus , quum scriptum sit - Species enim Iucri est , erialieno Iaviri, o beneflcIi debisorem pH adquisere . unde is furti tenerur, qui ideo rem amovet, ut eam alii donet - . Sed quid multa λ En C nonem apertissimum I. q. I. cap. 17. - Non est putanda eleeωοθηa , fl pain peribur dispensetur, quod ex illicitis rebus aciipitur et quia qui hac ἐntentione male accipit, tir quo bene diorest, gravatur potius, quam juvatur - . An alterum magis perspicuum ga. q. . cap. Io. - Sic non sunt facIenda adu seria eriam voluntare generandi regenerandor , quemadmodum nec furta facienda sunt etiam νοIuntate puscendi pauperet sanctos et quod tamen faciendum est non perpetrando furta, sed bene tirendo mammons Iniquitatis - . En te tium ae lue peripicuum I . q. s. cap. s. - Neque enim si atris inique , ae perperais invasis, is quisque u σιur, ut ex eorum fructibus Iargas Hemo.
Θησ1 Deiat, ideo rapinam Iustificax - .
TERTIuM DusIuM . Utrum ille , qui solum suratus est usum rei , puta accepit equum mutuo , ut iret Mediolanum , & ivit Placentiam , vel usus fuit deposito , & h jusmodi, teneatur restituere λRespondeo, quod sic, & tantum quantum aestimandus in usus ille, I 4. q. 6. cap. Si res aliena , so. dist. cap.
d. v jacetiis , ct T de furtis L. aut iumenta. Concordant
Hostiensis , & Raynerius . Et ultra hoc tenetur restituere damna, si quae passius est Dominus propter rei absentiam I 2. v q. 2. cap. Si quis de Clericis, nisi crederet Dominum hoc sibi permi ilurum . Notificet ergo Domino factum ; & si hic est contentus , non tenetur , aliter sic . Concordant Monaldus, de Petrus Casuel eo titulo. ' M m 2 Lege Digiti so by Cooste
315쪽
ri 6 Lege Id firmatur aperta , tum eivili, tum canon Iea . CIvIlI FI dem Institui. de obligarionibus, quae ex delicto nascuntur g. 6. - Furtum sin rem fit, non Alum cum quis intercipiendi ea a rem alienam amovet, sed ge neresiser etim ρυδε alienam rem Iouo Domino contrectaι. Iraque sive eradisor pignore ; De is , opud quem rei deposita est, ea re titatur a sive is, qui rem utendam accepit, in Ghu usum eam transferat , quam cujus gratia ei data est: fartum committit: veluti si quis argentum utendtim acceperit, quasi simi cos ad caenam invitaturus , UT 1d peregre sectim tulerit : aut si quis equum reflandi causa temmcduiuis sibi , Iovius aliquo duxerit, quod peteres Ic se runt de eo , qui in aciem equum perduxisse; -: & ff. de fortis L. Sui ju-Menta - Sui jumenta sibi ccmmodata Iovius d eris, aliave re alii legunt alioete modo inoito Ucmino usus sit, furtum facit - . Canoaica pariter cap. Ioi succum ab Authore laudato- Nui Dccuis Asbentem pecuniam β'νυerit, furti actioηe etiam sacci nomine tenetur, quamvis non sit ei antinus succisDrripiendi- . Huiusmodi lex primo tuit jure civili sancita C de furtis L. 37.
Utor Corpore juris civilis Tauriat impresso an. x7 17. , & pestisiodum luit
Subdit Author - Nisi e rederet Dorulatim fee DP permissurum - . Et hoc
etiam in lege perspicuum est Institui. eod. tit. q. 7. Piacuit tamen, eos, gus elus commodatis aliter uterentur, quam utendar acceperint, ita furtum com
Mittere , si se istelligoηι id invito Domino Deere , eumque , si intellexisset. aeon permissorum : Ac si permissurum eredam, extra crimen videri . Oprima suae distinctione, quia furtuis sine affectu furandi non cominittitur - . Quaerit hie Glossa - Quid si credatis invito Domitio hoc iacere , se chDominus hoc ratum habeat, fit ne turtum in hoc casu λ Respondeo, quod non . Unde ad hoc, quod commodatarius convertens rem sibi commodatam in alium usum, quam in eum , ad quem commodata erat , surtum faciat, duo exiguntur : videlicet quod credat se invito Domino hoc facere , & crodat eum non permissurum- Ita Glori . Favet lex textu aperto Institui. eaeit. l. 8. - Sed si credat aliquis insito Domino se rem commodatam sibi comsrestare , Domino autem νciente id fiat, dicitiar furtum non fieri . Quaerit insuper Glossa ibidem - Quid, si hoc credidit, scilicet Dom num permissurum , sed stilite credebat Respondeo , furti non tenetur, cum non fiat furtum absque affectu , ut hic subjicit, & supra de Utica cuius I. Item si is, & iacit C de Driis L. Inter omnes I. Retis ; sed actione ex eo contractu , ut commodati , vel senili , bene tenetur, ut m eodem L. Seti re sibi commodo o- Ita eadem Glossa. Ait etiam Author, quod is , de quo in casu , tenetur ad damna , si quae passus est Dominus propter rei abseat iam . Et fi K quoque manti ei umest Canone ab eodem laudato- Si quis de ciericis docuπeata , quisus E
316쪽
COMI ID. I. ARTI c. III. 277Mfemiam documeatorum damni Ecclesiae iliatum est , de propriis DeuIiutilus
reddat, comistinicae privetur - .
QuΑRTu M DUBIUM . Utrum qui sua non potuit habere,
ct furtive sibi fatis facit , teneatur ZRel pondeo , quod non L. Si non fortem S de condi- Dione indebiti. Arguitur cap. Cum dilectus Extra de ordine eo nitionum g. I. Immo dolus cum dolo compensari debet L. Si duo T de dolo meso: quod verum credo secundum Perit ruin Casuel tit. Resistitio , si .non immineat aliquod ist
rum trium. Primo scandalum sui, aut proximi innocentis . Secundo periculum mortis corporis , aut alterius Lusionis.
Tertio periculum mortalis peccati, vel perjurii, & hujusmodi : quia tunc tenetur restituere . Arguitur cap. Cum ex injuncti Extra de novi operis nunciatione . Peccat tamen semper accipiendo . Arguitur cap. Illud Dominus Extra de Curico excommunicato . Et maxime , S pciesertim quando mediante Judice potest habere suum. Ualde etiam periculinsum este cum nemo sibi jus debeat dicere , & saepe dare debeat qui credit sibi deberi. Excipitur , nisi aliqua via licita possit sibi satisfacere : puta quia est dispensator domus illius , aut alio modo licito res ejusdem ad manus ejus pervenerit ; tunc enim potest sibi satisfacere sine peccato , si vere debet habere , & non dubie .. Concordat Petrus ubi
supra. . ii γ Compensatis est debIri, di eredit interse eoηrruut o ff. de com
peWiationi 1 L. I. Casus . Debebas mihi decem , ego tibi alia decem. Si etas a me , Obaiciam tibi compensationem, citiae necessaria est ζ quia magis litterest no. I sol pere , quam repetere solutu in . Ita Glossa super ead. lege . De hac compensatioue no.i loquitur Author in praesdiui , sed unice de I, la, quae recuperatio potius debiti, quam propria cornpensatio vocari posset. Exemplum . Debeo tibi centum, & nolo ea tibi solvere . Tu occulte ac cipis mihi ea ceritum, & de meo recuperas, quae tibi debentur. Haud dubie regulariter Ioaueado nemini licet turtim accipere rem suam apud alium cieatam, sed ad Iudicem debet recurrere , ut eam Fcuperet I laus iturqcuia
317쪽
enim est C. Ne quIs in sua eausa L. unica - Generali lege deterrimus ουροminem sibi esse judicem, vel jus sibi dicere debere e In re enim propria iniquuis
adm dum est, alicui Iicentiam tribuere sententiis - . Et iccirco jure optimo S. Thomas a. h. q. 66. an. s. ad 3. - SH vero Drιim accipit reae fuam apud alium injuste detentam , peccat quideis, non quia gravet eum qui detinet, non eniis renetur ad restituendum aliquid , via ad recompensandum, sed peccar eo
tra comistinem justitiam, dum ipse sibi usurpat suae rei Indicium, juris ordine praetermisso . Et ideo tenetur Deo Isti facere, o dare operam , ut Icandaluis proximoram, si inde exortum fuerit , sedetur- . Unice igitur a Theologis ii
quiritur e utrum aliqui dari possint casus , in quibus occulta compensatio liceat: & utrum secuta compensatione propter delectum conditionum a Th logis in casu no. i permisso , teneatur quis restituere suum, quod tiirtim accepit. Circa hoc postremum pene nulla controversia est ; talentur enim Omnes cum S. Thoma nunc recitato, communiter non teneri ad restitutionem equia injustum detentorem non gravavit , neque ullum ei damnum intulit , accipiendo quod suum erat, vel aliud aequivalens : tametsi peccet propter Injuriam & juri, & detentori illatam : teneri tamen quandoque ad ave tendunt scandalum, vel periculum, sicuti egregie S. Autoninus loco latracitando - Peccat ergo in his easthus si hi fatisfaciem . Satisfacere autem , sesrestituere non tenetur, nisi plus debito accepisset, ves nisi ei non fatis faciem do , seu restimendo , umis de quinque ultimis periculis evenire posset, cui ta men obviaretur restituendo r & S. Beniardinus in fine Articuli , de quo ii ira - De tali peccato paenitenIiam facere debet; satisfacere autem non teneIur,
nisi sibi plus debito exolvisset, vel nisi tu satisfaciendo unum , vel plura de qua uor praedictis periculis iwwinerent. Arr. ait haec Extra DE NOVI OPO
dictorum est: quia qui sic retineret , veI contra proxiistim , vel coatra si uis, perve Neret justitiam naturalem , cum propter rem temporesem po poneret rem majorem, scilIcet sumam , vitam , di aniwam suam - . Disputatio ergo praecipua reducitur ad primum, de quo Cajetanus Comment. super
loco S. Thomae supra producto, S. Antoninus pari. 2. tit. I. cap. I s. q. β. , Aleasis pari. ε. q. 86. membr. I. art. r. , S. Burnardiaus Tom. I. seriar. art. I. cap. a. a Joannes Ponto ver. Compensiatio casu 3. , Athesinus lib. r.eit. II. Rrt. I. Numquid pectat, Cuniliati de septimo Deca L praecepto cap. l. a. , Colletus Iastitui. de Iustitia cap. 4. Rrt. -- se L l. quaeres I., Ferrariaver. Cove alio , Genneltus de sept. Dccat. Praecepto Cap. p. q. s. & 6., Antoine de justitia & jure pari. a. cap. s. q. s. s Concina lib. g. in Decalogum Dissert. unica cap. 6. per tot uin , aliique complures tum veteres , tum Receratiores . Sermo Interiiri non est de servis , ancillis, & opifiebbus, qui sub obtentu, quod stipendium, de quo cum Dominis conveneia ruat , non respondet ipsorum labori , & obsequiis , occulta utuntur ecim.
Pensatione. Hi pr*ecto nedum peccant, sed restituere tenentur, eisdem qua
318쪽
que responderi potest, quod cuidam servo dixit Paterfamilias Matth. xo. v. ix 4 - Amice non facio tibi injuriam : nonne ex denario convenisti mectiis λ τι Ie qued tuum est, o vade - . Immo doctrina secus constituens, propositio est merito proscr*ta primum ab Acadentiis Lovaniensi, & Parisiensi, & pos modum ab Inno. XI. an. I 679. in ordine 37. - Famuli, di famulae domesticae possunt occulae ieris suis furripere ad compensandam operam suam, quom iso rem iudicant DIario, Dod recipiunt et super qua propositione jure optimo Clerus Gallicanus m. x oo. Haec propositis fassa est , furiis viam aperit, o famulorum fidem Iabefactor - . De eadem Parisiensis Academia dixerat an, Io r. ' Haec dotirina fessa est , o pericviosa , etiam additis restrisiοημβω, o domesticis Drus vicis aperit - : & Academia Lovaniensis n. 2637. Haee ossertio fassa est, notiaram Θοminis de se pronam ad malum praecipitansis furta, ae domesticam pacem perturbani; eo veI potiomum, quod ista com- pexsatis ipsorummet famularuis, ct famularum judicio relinquitur - . Et quia
nonnulli tuebantur, eandem consentaneam esse Sanctis Ambrosio , & Augustino; Iccirco, ut adnotat Genneltus laudatus, anno I 6 19. ab Apostolica Sede rejecta fuit hisce verbis- Haee Dyrina quihuslibet additis restrictioni-δus pernicissa est : pacem familiarum, famulorum fidem labefactat: Sanctis P rribus Ambrosio , o Augustino fosso imperite , o injuriose assistitur - .
Sermo igitur unice est de illis casibus , in quibus debitum est certum , & nulla alia suppetit via ad ipsum recuperandum . Author hic sequitur S. Bernarditium , ct cum eodem constitu it, unice id fieri posse licite in duo' bus casibus; in aliis autem peccare eum , qui Θcculta utitur compensati ne . AudIamus quaeso S. Bernardinum loco proxime citato scribentem - Sed
quid de.eo, qui men potest re/abere rem suam, o debitum scium et pel quia impotens est contendere cum majore ' veι quia non potest stia iura trifure eatis quia in Diario ei iustitia minime mis ratur z feti quacumque aIia causa non possis Θοαο rchabere Da et numquid poterir sibi ipsi solvere per occiatum orium λ Ad hoe respondet Henricus de Gandavo In a sibeto suo dicens,
quod ratis non peeest nee in modo recuperand , nee in retinendo rem sibi recuperatum ζ quia licet ita Megulariter propulsure ιη rias , o compellere ad restitutionem , non debeat fieri per per Onam flvularem , fedper pullicum Iudicem, quoado bono modo potest per eum fieri : in casu tamen, quod hoc minime fieris et per Iudicem iuii modo , fluuiau prefcnae intelligitur esse concessum ramaam ministro legis, o Iu/ici rutiliari. Et ste in tali casu licet svulari perDnae, ia-iuriam propuliare, ct per se ipsum rem fuain recuperare . Et quia sic est in
proposito : quia ponitur iste propter potentiom detinoris per ministerium alicu-D Iudicis non posse recuperare rem suam ; ideo nee in recuperando nec in renoendo peecare ridetur. Er buur sententiae est Augustinus Liceι enim praedicto postat estquo modo fessari , possunι tamen circa Boe Ilura pericula imminere . Prepterea discre ius , ct cuutius , σ securitis secundum ullas di-
319쪽
st restituere potest. Primo, quando rerum ipsius debitorii es tur dispensator .
Secundo, quando res aliqua debitoris, veι sua ad ipsum per aliam viam Iic re venit: ut pura cum fur deponit rem furrivam apud eum, a quo iliam amstulit, ves quia casu aliquam rem ilIius invenit . initer autem Gnime sibi in fatisfacere potest. Alensis in corpore Articuli diltinguit quidem unam compensationem ab altera scribens - Si vero rem suam recuperat furto , ve rapina rei aequipolientis, furti reus est : quia hae res numquam fuit suo, sed per judiciuis rem fuais debet recuperare . Si vera rem suam recuperat furto , .el visentia , non tenetur ad restitutioneis - . Sed i. .fi Ie ejusdem videtur statuere , distinctionem hanc locum duri taxat habere in iure civili , non in divino, ita concludens - Sic si cundum modum prius tactum dicendum est ad medicta jaxta scientiam Iurisperitorum . Sed fectindum di itioneis iliorum,
qui periti sor iη iure diviηο, potest dici, quod qui sine scandalo rem Damlatenter , vel per vicientiam acceperit, vel rem aequivalentem rei fuae , non teneor restitutioni , quia simpliciter non tenetur . G si OUicIaιur, ut lilytim est , quod cootracter rem alienais , dIcendum quod non ut alienam Itinde talis non est judicandur fur - . Caeteri autem Scriptores supra proinducti , unum si demas Concinam , de quo mox , nulla laeta casum restrictione , nulla item posita dili iactione inter rem propriam , & ae quivalenteiri , absolute con tituunt conpensationem , de qua sermo , ecse licitam : dummodo habeantur conditiones Intra aperiendae . Horum judicium tanti tecit Da.liel Coacina , ut loco supra laudato num. I 1. scr, pserit - 2Did itaque ex iis , qtiae hactenus disputara funt , eoII twui λ me scilicet quae fuVicio. Priwuis . I robure ab state non audeo , o, Theolor ruis auctioritatem , scote IIuis, quae eo enfationem occuII π liciιώπ defendit, si praescripta conditio'es revera ferventur . Rationu u ta en momenIM , quae ossi, ζώπtum mibi facessunt negotium, ut nu υquam ego compensuιionem fuadereis ισωρυσω licitam. uid ergo λ Anceps Dis , di perplexin . Rationet probabilius eviscuvi mibi iuuitam eo emationem . Auctorita Neologorum oppositum decernit. D dubio ego taliorem partem Nigerem . aui sapientiores stini, quod urri illat iliis apparet a Iectantur - . Coaditio aes ad jultam compensationein alii plures, alii paucIores ac signant . Ego illas exscribo . quas inibi exhibet S. Aatoninus, expo.Ieua
quibus in casibus non potes fieri licite - Primo, quando juridice, vel a rer potest Duo refiabere, idest petendo ob eo, qui est Mi desitor , vel ist π is iudicio conveniendo per probaliones fuscientes, quas habeι , di sue fleri Aerat justi tuis; facit enim tunc co tra ius expressum . Aryuitur dist. s.
320쪽
Cous Io. I. ARTI C. III. 28 Iὰy ordiae, si extra ordinarium Iudicium quiliber Mi satisfaceret a tum quia
plut posset accrpere , quam quod debet fabere , dicendo rem suom redoris pretii , quam H , di eam , quam abstulit minoris quam sit . Tertio induhio ; tunc eniis est superioris sententia requirenda ; alias accipiendo scum se exponat periculo furti, ex quo dubitat, peccaret graviter . Arxuitur
x I. q. I. cap. GRAVE- GRAVE SATIS EST, ET INDECENS, PT IN RE OBSIA CERTA DEGR SENTENTI - . Barto , cuin verisimile
est inde scandaltim proximoram generari, o gravamen e puta quia vel curi: mr, vel eredetur, quod ρtii innocens est, illud furium fecisset ς nemo enim cum alterius jactura debet Iompletari, DE REGPLIS IDRIS lib. 6. 2ui ro , quando ex hoc imminerer periciatiis propriae famae : puta quia verisiisit 3er aestimari potest , quod Dietur , ct ut fur divuDabitur , cωω non pcssit probare illum sibi esse dehitorem, cui sutitit. Arxuitur II. q. v. eat. --
Δv AEC, NIMIS CRPUELIS EST . Sexto, si imminet ei periculuis propriast personae, vel vitae e puta quia posset accnsari ut stir, quia hoe esset temeare Deum . Arguitur' q. a. cap. PLURIDA . Septimo , si imminest periculum eonscientiae: puta quia non credit phi licere , sed stirium reputat: vel quia se exponit perictilo periuria, paratus periurare, cum peteretur , ρο- rius quam sicere verilateis . Arxiarur 28. q. t. q. IS OMNINPS, Er. q. s. cap. SPI PERIURARE. Peccat ergo tu his capstit sibi sitis faciens - . Demptis hisce calibus , nempe quando dubitum eis certum a quando alia via recuperari nequit ; quando nullum imminet puriculum neque spirituale , neque temporale ; quando non fit cum injuria tertii; quandci d mum res debitoris apud se deposita non est , nec sibi commodata; arbitror cuin eodem S.ineio ibidem compensationein non esse illicitam- Nisi Iliec ait S. Aniciaiaus a quo asstulit, rontundeis ha/uisset de ργο , Ο ηοIehat eddere : quia in tali casu non tenetur ad refcutionem secundum restiessem,ns per hoc fieret oIteri gravamen , peccavit tamen rutit traviter sic aufere do , si poterat in iudicio rem suam recuperare , quia non debebat sibi facere justitiam, fed judex . Si autem in iudicio non poterat re hiabere Iuum , vel propter defectum probationis, veι propter oranηidem , vel potentiam ipsius. one etiam nec accipiendo peccavis , nisi inde aliIs scandalum pararetur - . natio, ut puto, invicta ea est , quam proseri Antoine loco supra laudaei ito - Quia jure naturali cuique licet indemnem se servare citra alterius Iniuriam . In occulta autem coinpensatione licita nemini fit injuria e nam occulta compensatio neque en c .itra justitiam commutativam , cum nulla iniuria inseratur debitori nolenti solvere a ipse enim ex justitia tenetur tantundem dare , & creditor accipit id , quod ex justitia suum esse debet; es que justa de sensio ab injuria , qua creditorem continuo vexat debitor, timius e retinendo id, quod ei ex justitia debet. Ergo debitor non potest esse rationabiliter invitus quoad substantiam. Sed nec quoad modum: quia cre-τ-.I. N n dito.